#01 Nie bądź medialnym ignorantem

Bądź odpowiedzialnym uczestnikiem mediów.

Be a responsible participant in the media.

Świat i społeczeństwo zmienia się na naszych oczach w tempie zawrotnym,

The world and society are changing before our eyes at a dizzying pace.

a współczesny człowiek żyje pod potężną presją mediów.

And the modern person lives under the immense pressure of the media.

Jak przygotować się do świadomego, krytycznego i wartościującego odbioru

How to prepare for a conscious, critical, and evaluative reception.

oraz współtworzenia dzisiejszych mediów?

and co-creating today's media?

Pomoże nam w tym doktor habilitowana Katarzyna Drąg,

We will be helped by Dr. habilitated Katarzyna Drąg.

dyrektor Instytutu Dziennikarstwa Mediów i Komunikacji Społecznej

director of the Institute of Journalism, Media and Social Communication

na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie.

at the John Paul II Catholic University of Krakow.

Nie bądź medialnym ignorantem.

Don't be a media ignoramus.

Kompetencje medialne warunkiem odpowiedzialnego odbioru mediów.

Media competencies are a prerequisite for responsible media consumption.

Czym są kompetencje medialne?

What are media competencies?

Aby odpowiedzieć na pytanie, czym są kompetencje medialne,

To answer the question of what media competencies are,

najpierw należy przypomnieć sobie, czym w ogóle są kompetencje.

First, it is necessary to remind ourselves what competencies actually are.

Kompetencje to konstrukt, który składa się z trzech elementów.

Competences are a construct that consists of three elements.

Wiedzy, umiejętności i postaw.

Knowledge, skills, and attitudes.

Oznacza to, że możemy o kimś powiedzieć, że jest kompetentny,

This means that we can say that someone is competent,

nie wtedy, gdy posiada wiedzę na jakiś temat, nawet jeśli ta wiedza jest bardzo szczegółowa,

not when one possesses knowledge about a topic, even if that knowledge is very detailed,

ale gdy tę wiedzę potrafi wykorzystać.

but when they are able to utilize that knowledge.

Ludzie traktują usługi medialne nie tyle w wymiarach intelektualno-moralnych,

People treat media services not so much in intellectual-moral dimensions,

ale raczej w wymiarach komercyjno-komunikacyjnych, mówił ks. prof. Michał Droszcz.

"but rather in commercial-communication dimensions," said Fr. Prof. Michał Droszcz.

Nasze spotkania z kompetencjami medialnymi mają służyć temu,

Our meetings on media competencies are meant to serve the purpose of

aby wzmocnić intelektualno-moralny wymiar naszego stosunku do mediów,

to strengthen the intellectual-moral dimension of our relationship with the media,

wzmocnić naszą wiedzę i rozumienie.

to strengthen our knowledge and understanding.

Wszystko to, co mamy do czynienia z mediów,

Everything that we deal with from the media,

jest szersze niż tylko w wymiarze komercyjno-komunikacyjnym.

It is broader than just in the commercial and communicative dimension.

Kompetencje medialne to wiedza na temat mediów połączona z umiejętnością wykorzystania mediów

Media competencies are knowledge about media combined with the ability to use media.

oraz odpowiednią postawą względem mediów.

and an appropriate attitude towards the media.

Jest to bardzo szerokie zjawisko i nie może być inaczej,

It is a very broad phenomenon and it cannot be otherwise.

skoro świat mediów jest niezwykle złożony, jest to świat niezwykle skomplikowany.

Since the world of media is extremely complex, it is an extremely complicated world.

Będziemy starać się podczas naszych spotkań zgłębiać wybrany,

We will strive to delve into the selected topic during our meetings.

wybrane aspekty omawianych zjawisk.

selected aspects of the discussed phenomena.

Po co są nam potrzebne kompetencje medialne?

Why do we need media competencies?

Komunikowanie społeczne, nasze codzienne komunikowanie, jest nieuchronne.

Social communication, our daily communication, is inevitable.

To znaczy, że jako ludzie nie możemy przestać się komunikować.

That means that as humans, we cannot stop communicating.

Nie możemy się nie komunikować.

We cannot not communicate.

Ktoś mógłby powiedzieć, kiedy milczę, nie komunikuję się,

Someone could say that when I’m silent, I don’t communicate.

ale ciągle wtedy wysyłamy w świat do naszego otoczenia komunikaty.

But we are still sending messages to our surroundings at that time.

W tym wypadku komunikaty niewerbalne.

In this case, non-verbal messages.

W jakiś sposób wyglądamy, mamy jakąś minę, mamy jakąś postawę ciała, wykonujemy jakieś gesty.

In some way, we look a certain way, we have a certain expression, we have a certain posture, we make certain gestures.

Możemy powiedzieć, że czasem więcej mówimy, gdy milczymy.

We can say that sometimes we say more when we are silent.

Na przykład, gdy zamilkniemy obrażeni, gdy czujemy się zlekceważeni.

For example, when we fall silent out of offense, when we feel overlooked.

Jest to milczenie, ale ciągle bardzo mocny komunikat.

It is silence, but still a very strong message.

I w związku z tym, że komunikowanie społeczne, nasze codzienne komunikowanie jest nieuchronne, powinniśmy wyciągnąć prosty wniosek, że jeżeli jakieś zjawisko towarzyszy mi przez całe życie, nie mogę od niego uciec, nie mogę przestać się komunikować, to warto się z tym zjawiskiem zaprzyjaźnić i po prostu lepiej je poznać.

And in connection with the fact that social communication, our daily communication is inevitable, we should draw a simple conclusion that if a phenomenon has accompanied me throughout my life, I cannot escape from it, I cannot stop communicating, it is worth befriending this phenomenon and simply getting to know it better.

Kompetencje medialne są nam konieczne do twórczego i bezpiecznego funkcjonowania w świecie mediów, czyli w naszej codzienności. Media pośredniczą w poznawaniu świata i skoro tak jest, jesteśmy tego świadomi, nie możemy nie starać się o podniesienie naszej wiedzy i umiejętności w zakresie użytkowania mediów.

Media competencies are essential for us to function creatively and safely in the media world, which is part of our everyday lives. Media mediate our understanding of the world, and since this is the case and we are aware of it, we cannot neglect to improve our knowledge and skills in using media.

Bez kompetencji medialnych, czyli bez wiedzy o mediach, umiejętności ich użytkowania.

Without media competencies, that is, without knowledge of the media and the skills to use them.

I umiejętności przyjęcia właściwej postawy względem mediów, możemy być bezradni wobec potężnego wpływu mediów na nasze życie. Będąc kompetentnymi, możemy bezpiecznie, świadomie korzystać z mediów i z wszystkich dobrodziejstw, które media nam przynoszą.

And the skills to adopt the right attitude towards the media, we can be helpless against the powerful influence of the media on our lives. By being competent, we can safely and consciously use the media and all the benefits that the media bring us.

Twórczo możemy w nich uczestniczyć. Szukanie wiedzy o mediach, szukanie wiedzy o sposobie funkcjonowania mediów, uczenie się jak dobrze...

We can participate in them creatively. Searching for knowledge about the media, seeking knowledge about how the media functions, learning how to do it well...

Jak odpowiedzialnie ich używać, to jest inwestycja w rozwój każdego z nas. W przyszłość, w bezpieczeństwo, czyli same korzyści. To działanie dla dobra człowieka. Promowanie rozwoju kompetencji medialnych to działanie dla dobra każdej osoby funkcjonującej w świecie mediów.

How to use them responsibly is an investment in the development of each of us. In the future, in security, meaning it's all benefits. It is an action for the good of humanity. Promoting the development of media competencies is an action for the good of every person functioning in the media world.

Mediów nie można i nie trzeba się bać. To człowiek powinien być jednak panem mediów, a nie ich sługą.

One should not be afraid of the media. It is man who should be the master of the media, not their servant.

I abyśmy mogli być panami tego narzędzia, właściwie, bezpiecznie i z wielką korzyścią dla każdego z nas z nich korzystać, musimy wiedzieć czym one są, jak funkcjonują, w jaki sposób się zmieniają.

In order for us to be masters of this tool, to use it properly, safely, and with great benefit for each of us, we must know what they are, how they function, and how they change.

Do tego wszystkiego potrzebne są nam kompetencje medialne.

We need media competencies for all of this.

Czy kompetencje medialne to to samo co kompetencje odbiorcze?

Are media competencies the same as reception competencies?

W przeszłości świat mediów ograniczał się do radia, telewizji i prasy.

In the past, the media world was limited to radio, television, and print.

I wtedy można było powiedzieć, że umiejętności z zakresu, o którym mówimy, to umiejętności odbiorcze.

And then it could be said that the skills in the area we are talking about are receptive skills.

Dzisiaj w takim samym stopniu jesteśmy odbiorcami treści medialnych, jak i twórcami treści medialnych.

Today, to the same extent, we are consumers of media content as well as creators of media content.

I w ręku każdego jest narzędzie, na przykład media społecznościowe, które przekształca nas jako osobę siedzącą w prywatnym mieszkaniu przed prywatnym komputerem w nadawce na skalę masową.

And in the hands of every person is a tool, such as social media, which transforms us, as individuals sitting in a private apartment in front of a private computer, into a mass broadcaster.

Właściwie każdy z nas może stać się masowym nadawcą.

Actually, each of us can become a mass broadcaster.

Jest to wynik wielkiej rewolucji techniki komunikowania, która przekłada się na nasze codzienne życie.

This is the result of a great revolution in communication technology, which translates into our daily lives.

Dostaliśmy możliwość, której nigdy wcześniej pokolenia przed nami nie miały, a pewnie nawet trudno byłoby im sobie takie możliwości masowego komunikowania wyobrazić.

We have been given an opportunity that generations before us never had, and it would likely have been hard for them to even imagine such possibilities of mass communication.

Jest to więc bardzo wielka zmiana, ale z tą zmianą wiąże się też...

This is a very big change, but with this change also comes...

Jest to też ogromna odpowiedzialność, bo skoro mamy w ręku narzędzie do masowej komunikacji, do dużego wpływu, do zgromadzenia wokół siebie i swoich treści bardzo licznych odbiorców, to za tym idzie olbrzymia odpowiedzialność.

It is also a huge responsibility, because since we have in our hands a tool for mass communication, for significant influence, to gather many audiences around ourselves and our content, there is a great responsibility that comes with it.

Wiadomość przekazana do koleżanki, do kolegi, do rodzica prywatnie oczywiście może mieć wielką moc, ale wiadomość wysłana w mediach społecznościowych może zgromadzić...

A message conveyed to a friend, to a colleague, or to a parent privately can certainly hold great power, but a message sent on social media can gather...

Olbrzymią rzeszę odbiorców, więc jej wpływ na życie innych osób, na budowanie wizerunku może być dużo szerszy.

A huge audience, so its influence on the lives of others and on building an image can be much broader.

Może przyjmować taką skalę, która nawet jest trudna do wyobrażenia przez wielu nadawców.

It can take on a scale that is even difficult for many broadcasters to imagine.

Możliwości, jakie daje internet zmieniły po prostu nasze wzorce zachowań komunikacyjnych i w związku z tym jesteśmy zobligowani do tego, żeby ciągle i nieustannie uczyć się mediów.

The possibilities the internet provides have simply changed our patterns of communication behavior, and as a result, we are obliged to continuously and constantly learn about the media.

Rozmawiać o nich, czytać na ich temat, słuchać na ich temat, próbować swoich sił w obszarze medialnym.

Talk about them, read about them, listen about them, try your hand in the media field.

Zmieniły się te wzorce zachowań bardziej niż możemy sobie to wyobrazić.

These behavior patterns have changed more than we can imagine.

Dzisiaj internet jest przestrzenią nie tylko konsumentów, odbiorców treści medialnych, ale także prosumentów, czyli konsumentów, którzy te treści jednocześnie produkują,

Today the internet is a space not only for consumers, recipients of media content, but also for prosumers, meaning consumers who simultaneously produce this content.

czy influencerów, dla których komunikowanie perswazyjne w internecie...

...are influencers for whom persuasive communication on the internet...

Jest sposobem na kreowanie swojego wizerunku, jest też sposobem zarabiania pieniędzy.

It is a way to create one's image, and it is also a way to make money.

Wynik właśnie tej technologicznej rewolucji, z którą mamy obecnie do czynienia i której efektów powinniśmy być świadomi, żeby móc świadomie uczestniczyć w świecie mediów.

The result of this technological revolution that we are currently experiencing, and whose effects we should be aware of in order to consciously participate in the world of media.

Nie wchodząc w szczegóły, to nam uzmysławia, że dziś mówić powinniśmy o kompetencjach medialnych jako kompetencjach w zakresie użytkowania mediów.

Without going into details, this makes us realize that today we should talk about media competencies as competencies in media usage.

W tym zaś...

In this...

Zawiera się jako jeden z elementów składowych bycie odbiorcą mediów, ale użytkowanie mediów to coś więcej niż tylko ich odbieranie.

Being a media recipient is one of its components, but using media is more than just receiving them.

Nie, to nie to samo.

No, it's not the same.

Oczywiście kompetentna medialnie osoba potrafi sprawnie obsługiwać sprzęt, ale nie oznacza to, że ktoś, kto jest informatycznie...

Of course, a media-savvy person can handle equipment efficiently, but that does not mean that someone who is technically...

Może być automatycznie nazywany kompetentnym medialnie.

It may be automatically referred to as media competent.

Można świetnie obsługiwać sprzęty, ale nie potrafić wyszukać wartościowych informacji, nie umieć bezpiecznie korzystać z sieci, zachowywać się nieetycznie w sferze mediów, tym co jest przestrzenią funkcjonowania mediów w naszym życiu.

One can be great at operating devices but lack the ability to search for valuable information, not know how to use the internet safely, and behave unethically in the media sphere, which is the space of media functioning in our lives.

I niejednokrotnie możemy usłyszeć zachwyty np. nad małym dzieckiem, które sprawnie obsługuje tablet.

And we can often hear praise, for example, for a small child who skillfully operates a tablet.

Babciom czy dziadkom często bardzo mocno.

Grandmothers and grandfathers often very strongly.

To imponuje, jednak nie możemy dać się zwieść.

That is impressive, however, we must not be fooled.

To jest bardzo ciekawe i bardzo piękne, że kompetencje informatyczne to jedne z tych nielicznych sfer, w których młodsi są bardziej kompetentni z zasady niż starsi.

It is very interesting and very beautiful that IT skills are one of those few areas where younger people are generally more competent than older ones.

Ale nie oznacza to, że dorosłe osoby, które mają życiowe doświadczenie i życiową mądrość powinny wycofywać się ze świata mediów.

But that does not mean that adults who have life experience and wisdom should withdraw from the media world.

Nie, raczej powinniśmy towarzyszyć tym najmłodszym.

No, we should rather accompany the youngest.

Którzy są bardzo sprawni technicznie, ale nie rozumieją jakie są konsekwencje użytkowania mediów, jak użytkować je bezpiecznie, co może stanowić ryzyko, jak nie uzależnić się od mediów, jak tworzyć treści wartościowe w mediach i wyszukiwać to, co jest w mediach wartością.

They are very technically proficient but do not understand the consequences of using media, how to use it safely, what can pose a risk, how not to become addicted to media, how to create valuable content in media, and how to search for what is valuable in media.

To wszystko jest zadaniem starszych, nawet tych, którzy nie mają świetnych umiejętności obsługi sprzętu.

All of this is the task of the seniors, even those who do not have great equipment handling skills.

Więc wytworzyła się specyficzna sytuacja, jeśli chodzi o kompetencje mediów.

So a specific situation has developed regarding media competencies.

Kompetencje medialne pomiędzy młodszą i starszą generacją.

Media competencies between the younger and older generations.

Owszem, to co jest obsługą techniczną jest bardzo istotne, ale nie jest jedyną częścią składową kompetencji medialnych.

Indeed, what constitutes technical support is very important, but it is not the only component of media competence.

Jest tutaj pole do wzajemnej wymiany doświadczeń.

There is an opportunity for mutual exchange of experiences here.

Kiedy proces kształtowania kompetencji medialnych się kończy?

When does the process of developing media competencies end?

Nigdy.

Never.

Użytkownik mediów wie, że poszerzanie kompetencji medialnych to jest proces, który trwa przez całe życie.

A media user knows that expanding media competencies is a process that lasts a lifetime.

Rewolucja technologii komunikowania nabiera tempa.

The revolution in communication technology is gaining momentum.

Na naszych oczach zmieniają się formy komunikowania, styl komunikowania, technologia.

Before our eyes, forms of communication, styles of communication, and technology are changing.

Pojawiają się nowe możliwości, nowe aplikacje, nowe rozwiązania.

New opportunities, new applications, new solutions are emerging.

Nasze komunikowanie z dnia na dzień staje się bardziej i bardziej zapośredniczone przez media.

Our communication is becoming more and more mediated by the media day by day.

Zwróćmy uwagę w jak wielu aspektach.

Let's pay attention to how many aspects.

W jak wielu aspektach naszego życia zapośredniczamy swoje komunikowanie przez media.

In how many aspects of our lives do we mediate our communication through the media?

Nie tylko rozmawiając przez telefon, ale po okresie pandemii również bardzo często korzystając z wideokonferencji,

Not only by talking on the phone, but also very often using video conferencing after the pandemic period,

korzystając z różnego typu czatów, piszemy, wysyłamy zdjęcia, wysyłamy filmiki, korzystamy z aplikacji,

using various types of chats, we write, send photos, send videos, use applications,

korzystamy z różnych mediów społecznościowych, zapośredniczając nasze relacje z dalszymi, bliższymi przyjaciółmi, znajomymi, rodziną.

We use various social media platforms, mediating our relationships with distant and closer friends, acquaintances, and family.

Zapośredniczamy je poprzez media.

We mediate them through media.

I każdy kto uznałby, że jego wiedza i poziom umiejętności związanych z takim odpowiedzialnym użytkowaniem mediów jest wystarczający, byłby w błędzie.

And anyone who would consider their knowledge and skill level regarding such responsible media usage to be sufficient would be mistaken.

Kompetencje medialne są warunkiem odpowiedzialnego odbioru mediów i odpowiedzialnego użytkowania mediów.

Media competencies are a prerequisite for responsible media consumption and responsible media usage.

A jest naszym etycznym obowiązkiem, by odpowiedzialnie funkcjonować w świecie mediów.

It is our ethical duty to function responsibly in the world of media.

Wykorzystywać ten świat mediów i te możliwości, które media nam dają na korzyść człowieka, dla godności każdego człowieka, dla szczęścia i rozwoju człowieka.

To use this world of media and the opportunities that media provide us for the benefit of humanity, for the dignity of each person, for the happiness and development of every individual.

Jesteśmy więc zmuszeni do nieustannego rozwoju w tym zakresie.

We are therefore forced to continuously develop in this area.

Warto więc potraktować ten rozwój jako wyzwanie i przygodę, a nie jako przymus.

Therefore, it is worth treating this development as a challenge and an adventure, rather than as an obligation.

I celem tej przygody niech będzie lepsze, bardziej bezpieczne i szczęśliwe życie.

And the goal of this adventure may be a better, safer, and happier life.

Audycja powstała przy współpracy z Instytutem Dziennikarstwa Mediów i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie.

The program was created in collaboration with the Institute of Journalism, Media, and Social Communication at the Pontifical University of John Paul II in Kraków.

Autorem koncepcji cyklu jest ksiądz profesor Michał Droszcz.

The author of the cycle concept is Father Professor Michał Droszcz.