COM1C COUS1NS - ODC1NEK #21 - Co Poleca Kuzynostwo

Dzięki za oglądanie!

Thanks for watching!

Co ty w sumie czytasz? To po pierwsze.

What are you actually reading? That's the first thing.

A po drugie, jakie są najlepsze rzeczy, które czytałeś w ostatnim czasie?

And secondly, what are the best things you have read recently?

I stwierdziliśmy, że to może być fajny przyczynek do tego, żeby sobie pogadać o naszych topkach.

And we realized that this could be a nice introduction to talk about our top picks.

Dlatego postanowiliśmy wybrać sobie trzy i je dzisiaj omówić.

Therefore, we decided to choose three of them and discuss them today.

Będziesz czynił honory, tak jak to ustaliliśmy na poza anteniu.

You will do the honors, as we agreed off the air.

Więc zapraszam cię do zaprezentowania.

So I invite you to present.

Zaprezentowania pierwszej pozycji.

Presentation of the first position.

Co przeczytałeś w ostatnim czasie, co zrobiło na tobie ogromne wrażenie i w sumie dlaczego?

What have you read recently that made a huge impression on you, and why?

To ja może zacznę od pierwszego.

So maybe I will start with the first one.

Od czegoś, co właściwie powinienem był ruszyć dawno, dawno temu.

From something I should have started long, long ago.

Bo mam słabość do bohaterów DC.

Because I have a weakness for DC heroes.

Mimo tego, że mam też do nich wiele zarzutów.

Despite the fact that I have many objections to them as well.

A po drugie, uwielbiam Mike'a Minola.

And second, I love Mike Mignola.

Więc jak spotkały się dwa ogromne światy twórcze, czyli dwa ogromne potencjały twórcze, czyli Mike'a Minola i Mroczny Rycerz.

So how did two huge creative worlds meet, that is, two enormous creative potentials, namely Mike Mignola and the Dark Knight.

To musiałem to przeczytać i żałuję, że dopiero przeczytałem to niedawno.

I had to read it and I regret that I only read it recently.

A czytałem to, czytałem właśnie, już pewnie teraz jest oczywiste.

And I read this, I just read it, it’s probably obvious now.

O czym mówię, o The Doom That Came to Gotham, czy też po polsku Zagładę Gotham.

What I'm talking about is The Doom That Came to Gotham, or in Polish, Zagłada Gotham.

Bo dopiero niedawno to czytałem.

Because I just read it recently.

Czytałem to trochę w towarzystwie mojego syna, jednego z moich synów.

I read it a little in the company of my son, one of my sons.

Jako, że młody właśnie też miał, ma właściwie fazę na Batmana.

Since the young one is actually going through a Batman phase.

I gdzieś tam znalazł na półce coś, co miałem odłożone właśnie do poczytania później.

And somewhere there he found on the shelf something that I had set aside to read later.

I tak odkładałem, odkładałem i tak spojrzał na okładkę.

And so I kept postponing, postponing, and then I looked at the cover.

Powiedział, tata.

He said, dad.

No to fajnie wygląda, poczytajmy to razem.

Well, it looks nice, let's read it together.

No to jak usłyszałem, poczytajmy to razem, no to stwierdziłem, no dobra, no to czytamy to razem.

So when I heard that, let's read it together, I thought, well alright, then let's read it together.

I im bardziej się wgłębiałem w historię The Doom That Came to Gotham,

The more I delved into the story of The Doom That Came to Gotham,

tym bardziej stwierdziłem, że może jednak to nie jest najlepsza lektura dla tak młodego, chłonnego umysłu.

All the more I concluded that perhaps this is not the best reading for such a young, impressionable mind.

To prawda.

It's true.

I na pierwszym kadrze dosłownie masz połączenie statku żaglowego z parowcem.

And in the first shot, you literally have a connection between a sailing ship and a steamship.

Czyli zapowiada się coś nowego.

So something new is on the horizon.

Nowego połączonego ze starym.

New combined with the old.

I cały ten komiks właściwie jest czymś takim w mitologii Batmana i dla mnie.

And the whole comic is actually something like that in Batman's mythology and for me.

To jest, wiesz, jakby mimo tego settingu właśnie kiśle nieokreślonego początku XX wieku,

This is, you know, like despite this setting of the indistinct early 20th century,

to to jest stara mitologia.

This is old mythology.

Tutaj też te wątki takie bardzo mocno lovecraftowe się wkradają.

Here, too, those very strongly Lovecraftian threads are sneaking in.

A jednocześnie cały czas masz właśnie ten konflikt nadejścia nowej ery w Gotham, tak?

And at the same time, you have this conflict of the arrival of a new era in Gotham, right?

Z...

Z...

Z obrońcą tradycji, czyli Batmanem, który tutaj próbuje to miasto uchronić, nie?

With the defender of tradition, that is Batman, who is trying to protect this city here, right?

I myślę, że to mi w tym komiksie też mocno...

And I think that it also strongly affects me in this comic...

Mocno zaimponowało.

It was very impressive.

Bo to była jakby trochę...

Because it was kind of...

Znaczy, nie wiem, noc...

I mean, I don't know, night...

Zawień trochę jak banał, ale to było nowe spojrzenie na mytos Batmana.

It sounds a bit like a cliché, but it was a new perspective on the mythos of Batman.

Zresztą sama polska okładka, oryginalna okładka, ona też zawiera właśnie naszego mrocznego rycerza,

Moreover, the Polish cover itself, the original cover, also features our dark knight.

który jest uzbrojony w pistolet.

who is armed with a gun.

Ale jest...

But there is...

Po pierwsze...

First of all...

Po pierwsze, no właśnie, jest to historia ta, która wprowadzając nowe wątki albo nowe spojrzenia na mrocznego rycerza,

First of all, this is indeed a story that, by introducing new themes or new perspectives on the dark knight,

jednocześnie dosyć mocno zadaje pytanie, czy to jest dobra droga, nie?

At the same time, it strongly raises the question of whether this is the right path, doesn't it?

I tutaj, wiesz, mógłbyś to zwalić na...

And here, you know, you could blame it on...

Okej, spoko, tak to wyszło, ale nie, Minola jest na tyle doświadczonym też scenarzystą przecież,

Okay, that's fine, it turned out that way, but no, Minola is also experienced enough as a screenwriter after all.

ale też osadzonym w świecie sztuki, że tutaj nie ma przypadków.

but also embedded in the art world, that there are no coincidences here.

Jak dla mnie to połączenie...

As far as I'm concerned, it's a combination...

Minolowskiej fascynacji pewnego rodzaju okultyzmem,

Minolowska's fascination with a certain type of occultism,

czy też zabawa pewnego rodzaju okultyzmem,

or is it a certain kind of occultism,

bo sądzę, że Minola też jako twórca nie ulega tutaj takiej jakby, no, jednowymiarowej, pełnej, oddanej fascynacji,

because I think that Minola, as a creator, does not succumb to such a kind of, well, one-dimensional, complete, devoted fascination here,

tylko ja myślę, że on tym okultyzmem pięknie gra, tak?

I just think that he plays beautifully with this occultism, right?

Tak samo jak przy Hellboyu zresztą, to nie jest ubicie pokłonów przed właśnie Lovecraftem i jemu podobnymi,

Just like with Hellboy, this is not a bowing down to Lovecraft and others like him.

tylko to jest rozbieranie mytosów i podejść w okultystycznej literaturze na czynniki pierwszej.

Only this is the disassembly of myths and approaches in occult literature into their basic components.

I to mi też bardzo zawsze w nim odpowiadało.

And that always suited me very much as well.

No i jak on to przeniósł na grunt Gotham, to ten komiks skradł mi mocno, mocno serce.

And when he transferred it to the realm of Gotham, that comic really, truly stole my heart.

Także, mimo tego, że to jest klasyk, i kto nie czytał ten Tromba,

So, even though this is a classic, and whoever hasn't read that Tromba,

to serdecznie The Doom That Came to Gotham polecam.

I sincerely recommend The Doom That Came to Gotham.

Polecam.

I recommend.

Za Minolę?

For Minola?

Za właśnie, za kreski Nixeya, który pięknie też wzoruje się na Minoli, rysując ten komiks.

For precisely, for Nixey's strokes, who beautifully draws inspiration from Minola while creating this comic.

No i za podejście do tematu okultyzmu, ratowania poraz enty Gotham przed samym sobą,

Well, for the approach to the topic of occultism, saving Gotham once again from itself,

czy też przed zagrożeniem z zewnątrz.

or from external threats.

No więc to wszystko się pięknie składa.

Well, everything fits together beautifully.

Zresztą ty też chyba jakieś tam podobne połączenie z tego wszystkiego masz w swoich polecajkach, nie?

Besides, you probably have some similar connections in your recommendations too, right?

Tak.

Yes.

Prawda, to prawda.

It's true, that's true.

Ale ja jeszcze chciałem się odnieść do Zagłady Gotham, bo jest to komiks, który uwielbiam

But I also wanted to refer to the Gotham Saga, because it is a comic that I love.

i podpisuje się wszystkimi kończynami pod tym, co powiedziałeś przed chwilą.

I fully agree with what you just said.

To jest fenomenalna historia i fenomenalne zagranie okultyzmem, tak jak wspomniałeś.

This is a phenomenal story and a phenomenal play on occultism, as you mentioned.

Minola w ogóle super robi taki mariaż właśnie historii o Batmanie, ze swoją trochę mitologią

Minola is doing a great job of merging the story of Batman with his own mythology.

i jeszcze z mitologią lovecraftową.

and also with Lovecraftian mythology.

A Cthulhu tam gdzieś tam się przewija.

Cthulhu is lurking somewhere there.

Zresztą macki są wszędobylskie prawie, że.

Moreover, the tentacles are almost ubiquitous.

I to się po prostu świetnie czyta.

And it reads just wonderfully.

Nawet ta epoka jest nieprzypadkowa, no bo lata dwudzieste to jest typowy lovecraft

Even this era is not coincidental, because the twenties are typical Lovecraft.

i wszystkie opowiadania lovecraftowe, większość działa się właśnie w Stanach Zjednoczonych w latach dwudziestych, trzydziestych.

And all of Lovecraft's stories mostly took place in the United States in the 1920s and 1930s.

Ja nawet czytając tą historię sobie myślałem, Boże, czemu dopiero teraz ktoś pomyślał,

I was even thinking while reading this story, God, why did someone only think of this now?

żeby połączyć te mitologie, czyli no Batman jest strasznie, strasznie, no sam w sobie jest gotycki,

"To connect these mythologies, that is, Batman is extremely, extremely gothic in himself."

ale gdzieś tam, gdzieś tam bardzo, bardzo można go fajnie ograć.

But somewhere, somewhere out there, it can be played really nicely.

I na przykład ta historia, wątek Ra's al Ghula i jego córki, którzy próbują, próbują wezwać jakichś przedwiecznych z innego wymiaru.

And for example, this story, the thread of Ra's al Ghul and his daughter, who are trying to summon some ancient beings from another dimension.

Wygląda to jakby to było pełnoprawnym elementem.

It looks like it is a full-fledged element.

Samej, samej mitologii Batmana, jakby to, to, to jest tak wspaniale wkomponowane w, w tą historię,

The same, the same mythology of Batman, it's so wonderfully integrated into this story,

no bo Ra's al Ghul działał okultyzmem i parał się nim i to po prostu pięknie współgra.

Well, Ra's al Ghul was involved in the occult and practiced it, and it just beautifully fits together.

Więc dla mnie, dla mnie to było świetne, świetne połączenie tych wszystkich elementów.

So for me, it was a great, great combination of all these elements.

Mignola po prostu mistrzowsko.

Mignola is simply masterful.

Tak, tak, to tu się z tobą w stu procentach zgadzam, zresztą mówię, no to nie tylko postać samego Ghula jest,

Yes, yes, I completely agree with you on this, besides, I'm saying, well, it's not just about the character of Ghul itself,

jest świetnie poprowadzona.

It's very well conducted.

Mamy też przecież, pojawiają się inni klasyczni złole ze świata Batmana, którzy też są w pewien sposób trochę inaczej opowiedzeni,

We also have other classic villains from the Batman world who are told a bit differently in a certain way.

właśnie bardzo minolowsko, Lovecraftowo, jak chociażby Mr. Freeze.

just very Minolowski, Lovecraftian, like Mr. Freeze, for example.

Tak.

Yes.

To Mr. Freeze, gdzieś tam, gdzieś tam też pojawia się przecież Harvey Dent.

To Mr. Freeze, somewhere out there, Harvey Dent also appears.

Harvey Dent ma fenomenalne, fenomenalne,

Harvey Dent has phenomenal, phenomenal,

fenomenalny wątek, to jak pokazali jego, jego przypadłość w tym wypadku i to jak on kończy w ogóle,

a phenomenal thread, the way they showed his condition in this case and how he ends up in general,

też tragiczna historia, ale bardzo fajnie wkomponowane w tą całą mitologię, bez większych spoilerów oczywiście,

also a tragic story, but very nicely integrated into the whole mythology, without major spoilers of course,

ale faktycznie jest to bardzo zgrabny zabieg i tego jak on, jak on tym two-facem się staje.

But it is indeed a very neat trick, and how he, how he becomes this two-faced person.

Także zdecydowanie na tak, w ogóle wpisałeś się świetnie z tym tytułem, bo ja niedawno obejrzałem sobie animację,

Definitely yes, you really nailed it with that title, because I recently watched an animation.

która zresztą wyszła w zeszłym roku.

which, by the way, was released last year.

Ja mam często problem z tymi animacjami DC, ale do Batmana jakoś mają ostatnio szczęście i mam wrażenie,

I often have trouble with these DC animations, but somehow they've had good luck with Batman lately and I have the impression,

że te Elseworldowe animacje, jak same komiksy zresztą, bardzo, bardzo fajnie są zrobione

that these Elseworld animated features, just like the comics themselves, are very, very well made

i ta animacja właśnie Zagłady Gotham została bardzo wiernie zekranizowana,

and this animation of the Gotham Apocalypse has been very faithfully adapted.

także obawiałem się, co z tym zrobią, ale naprawdę fajnie się to ogląda.

I was also worried about what they would do with it, but it's really nice to watch.

Nawet,

Even,

nawet mimo,

even despite,

do tej sztampowej kreski, której nie jestem wielkim fanem, muszę to przyznać,

to this clichéd line, which I can't say I'm a big fan of, I have to admit,

ale mimo wszystko fajnie się to oglądało, także, także jeżeli nie widziałeś jeszcze animacji,

but despite everything, it was nice to watch, so, so if you haven't seen the animation yet,

to też polecam, bo fajnie to sobie po prostu obejrzeć jako uzupełnienie samego komiksu.

I also recommend it because it's nice to simply watch it as a complement to the comic itself.

Dobrze, słuchaj, no to ja w takim razie, tak jak już wspomniałeś wcześniej,

Alright, listen, then I will, as you mentioned earlier,

ja zostanę przy wątku Lovecraftowym i faktycznie wspomnę o komiksie,

I will stick to the Lovecraftian thread and I will actually mention the comic.

który przeczytałem i który zmiótł mnie z planszy.

which I read and which knocked me off the board.

Jest to komiks pod tytułem Mity Cthulhu w wykonaniu Alberto Brecchi,

This is a comic titled Cthulhu Myths by Alberto Brecchi.

który odpowiadał za rysunki, jest to argentyński artysta, który no niestety już nie żyje,

who was responsible for the drawings, is an Argentine artist who, unfortunately, is no longer alive,

a sam komiks powstał w latach siedemdziesiątych.

The comic itself was created in the seventies.

Oczywiście sam Brecchia odpowiadał za rysunki, natomiast historię Lovecrafta zostały zaadaptowane przez pana o nazwisku Norberto Buscalia

Of course, Brecchia himself was responsible for the drawings, while the story by Lovecraft was adapted by a man named Norberto Buscalia.

i panowie stworzyli coś, co, no ja bym powiedział, że jest awangardowe.

And the gentlemen created something that, I would say, is avant-garde.

Jeżeli było awangardowe w latach siedemdziesiątych, to, kurczę, nadal jest awangardowe, bo jest bardzo nieoczywiste.

If it was avant-garde in the seventies, then, damn it, it is still avant-garde because it is very unconventional.

Warto tu wspomnieć w ogóle o tym, czym jest Lovecraft i Lovecraft w ogóle jest bardzo nieoczywisty

It is worth mentioning what Lovecraft is in general, and Lovecraft, in general, is very ambiguous.

i to, jak on pisze, jest bardzo takie, co też przysparza mu wielu nie-fanów, jest bardzo niewypowiedziane

And how he writes is very much so, which also brings him many non-fans; it is very unspoken.

i...

i...

Zresztą ta niewypowiedziana groza, to tam się przewija przez wiele stron.

Moreover, this unspeakable horror runs through many pages there.

I teraz on bardzo jest oszczędny w tym, jak opisuje ten horror i te strachy w swoich opowieściach.

And now he is very frugal in how he describes this horror and these fears in his stories.

I teraz jak to przenieść na strony komiksu?

And now how to transfer this to the comic pages?

No jest to, jest to bardzo karkołomne zadanie, dlatego że komiks jest medium typowo wizualnym,

Well, it is a very challenging task because comics are a typically visual medium,

ale Brecchia okazuje się być...

but Brecchia turns out to be...

ogromnym fanem Lovecrafta i chyba rozumie, kim Lovecraft jest, czy jaką prozę tworzył.

a huge fan of Lovecraft and probably understands who Lovecraft is, or what prose he created.

No i na stronach tych kilku chyba, tam jest chyba dziewięć opowiadań zaadaptowanych na potrzeby komiksu,

Well, on those few pages, there are probably nine stories adapted for the needs of the comic.

no robi wręcz szarżę taką wizualną i to się po prostu ogląda troszkę czasami z niedowierzaniem.

Well, it really does a sort of visual charge, and sometimes you watch it with a bit of disbelief.

Pierwsze opowiadanie, które nazywa się...

The first story, which is called...

Jak ono się nazywa?

What is it called?

Zgroza w Danubiu.

Horror in the Danube.

I to jest jeszcze opowiadanie, które ogląda się, ogląda się jak zwykły klasyczny komiks.

And it is still a story that you watch, you watch it like a regular classic comic.

Tam widać, że Brecchia normalnie używał prawdopodobnie ołówka, może coś tam z węglem zadziałał i to jest bardzo, bardzo przyziemne, bardzo przejrzyste.

There you can see that Brecchia probably normally used a pencil, maybe he worked with some charcoal, and it is very, very down-to-earth, very transparent.

Oglądasz, czytasz i myślisz sobie, dobra, jest to całkiem przyjemna historia grozy.

You watch, read, and think to yourself, "Okay, this is quite an enjoyable horror story."

No ale potem robi się, potem robi się dużo bardziej dziwacz, nie?

Well, but then it gets, then it gets much weirder, doesn’t it?

Ponieważ Brecchia zaczyna używać innych tekstów.

Because Brecchia is starting to use different texts.

Technik.

Technician.

I zaczyna używać techniki na przykład kolażu, używa jakiejś fotografii, używa jakichś wycinków papieru, gazety.

And she starts using techniques such as collage, using some photographs, some paper cutouts, newspapers.

I to też jest jakby okej w kontekście tej czytelności.

And that is also okay in the context of this readability.

Ale w pewnym momencie zaczynasz oglądać kadry, w których tak naprawdę nie wiesz do końca, co się dzieje.

But at a certain point, you start watching scenes in which you don't really know what's going on.

Znaczy nie wiesz, na co patrzysz, bo na przykład masz kilka rozmytych plam.

It means you don't know what you're looking at because, for example, you have a few blurred spots.

Tyle, że w połączeniu z tym, co zrobił Buscalia, czyli...

Only that in conjunction with what Buscalia did, which is...

Czyli ten, który zaadaptował Lovecrafta, wystarczy tam na przykład zdanie w dymku i nagle zaczyna działać wyobraźnia, zaczyna działać ta sugestia.

So, the one who adapted Lovecraft, just needs, for example, a sentence in a speech bubble, and suddenly the imagination starts to work, that suggestion starts to work.

I nagle sobie uświadamiasz, że jednak widzisz coś w tych kształtach, że jednak tam jest ta niewypowiedziana groza.

And suddenly you realize that you can actually see something in those shapes, that there is indeed that unspoken horror.

Uważam to za mistrzowski zabieg, w szczególności jeśli chodzi o prozę Lovecrafta.

I consider it to be a masterful move, particularly when it comes to Lovecraft's prose.

Ja rzadko czytam takie komiksy.

I rarely read such comics.

Chyba ostatnim takim komiksem w takim stylu był też Azyl Arka.

I think the last comic in that style was also Ark's Asylum.

Nie wiem, czy tam Granta Morrisona, bo mniej więcej wizualnie działy się tam takie rzeczy.

I don't know if it's Grant Morrison there, because visually similar things were happening around that time.

Chociaż nadal Azyl Arkam jest dużo bardziej czytelny niż Mity Cthulhu.

Although the Arkham Asylum is still much more readable than the Cthulhu Mythos.

No i co? No i polecam gorąco.

Well, so what? Well, I strongly recommend it.

Nie sądzę, że przypadnie on do gustu wszystkim.

I don't think it will appeal to everyone.

Myślę, że na przykład jak zaczynasz w sobie taką przygodę z komiksem w ogóle, to może być problem.

I think that, for example, when you start such an adventure with comics at all, it can be a problem.

Może nawet być dość odstręczające.

It can even be quite off-putting.

Nawet nie tyle, że tam są odrażające rzeczy, ale to może być...

Not so much that there are disgusting things there, but it can be...

Można się po prostu od tego odbić i nie jest to łatwy komiks po prostu w odbiorze i tyle, nie?

You can just bounce off of it, and it's not an easy comic to take in, that's all, right?

Więc z rozwagą podchodzić do tego, z ostrożnością, ale nadal z dużą dozą otwartej głowy.

So approach this thoughtfully, with caution, but still with a great deal of open-mindedness.

Także polecam.

I also recommend it.

Znaczy ja z brekiem polecenie przyjmuję każde, bo mistrzostwem, jeżeli chodzi o storytelling horrorowy i trzymanie napięcia

I mean, I'm taking every command with a grin, because it's a masterclass when it comes to horror storytelling and maintaining tension.

i używanie w tym celu właśnie i kadrów, i znikomego praktycznie tekstu, i światłocienia, i zarządzania w ogóle kadrem,

and using for this purpose both frames and practically negligible text, as well as light and shadow, and management of the frame in general,

to jest właśnie Telltale Heart, również jego autorstwa.

This is indeed Telltale Heart, also by him.

I Telltale Heart to jest przecież Edgar Allan Poe i jak nie mówić o prozie horrorowej, mówić o Cthulhu,

The Tell-Tale Heart is, after all, Edgar Allan Poe and how can one talk about horror prose without mentioning Cthulhu,

a jednocześnie zapominać o właśnie o Poe i Brekkia uderzał w te wątki zresztą,

and at the same time forget about Poe and Brekkia, he was hitting on these themes, by the way,

więc Cthulhu jeszcze nie miałem w swoich rękach, przyznam się szczerze,

so I haven't had Cthulhu in my hands yet, I must admit honestly,

natomiast Brekkie całym sercem polecam w ciemno, bo to co zrobił z Telltale Heart to jest mistrzostwo świata.

On the other hand, I wholeheartedly recommend Brekkie without hesitation, because what they did with Telltale Heart is a masterpiece.

Zresztą on też wziął się również za Drakulę, tylko Drakula jest chyba w kolorze.

Moreover, he has also taken on Dracula, but Dracula is probably in color.

Brekkie przedstawiłeś ty mnie.

You introduced me to Brekkie.

Ponieważ nawet to było chyba na którymś właśnie odcinku naszego podcastu,

Because that was probably even in one of the episodes of our podcast,

czy też przy nagrywaniu odcinka podcastu, kiedy opowiedziałeś mi o panu,

or when recording the podcast episode, when you told me about the gentleman,

który stworzył adaptację właśnie Edgara Allana Poe.

who created the adaptation of Edgar Allan Poe.

I dla mnie to było objawienie, ponieważ to była bardzo krótka historia,

And for me, it was a revelation because it was a very short story,

która jest rozpisana chyba na nie wiem, może pięć stron, prawda?

which is probably written out for, I don't know, maybe five pages, right?

Bo to jest króciutki, króciutki komiks.

Because it's a very short, very short comic.

Tak, tak, to jest króciutki, znaczy parę paneli.

Yes, yes, it is very short, meaning a few panels.

Tak, tak, to było coś, to było potężne.

Yes, yes, it was something, it was powerful.

To było potężne, a zagrane po prostu na czerni tak naprawdę, nie?

It was powerful, and it was played simply on black, right?

I jakie tam było napięcie.

And what tension there was.

Pamiętam, także ja ci dziękowałem serdecznie i dzisiaj też ci dziękuję w ogóle

I remember, I also thanked you sincerely and today I thank you in general as well.

za wprowadzenie mnie do świata Brekkie, bo dzięki temu mogłem zobaczyć,

for introducing me to the world of Brekkie, because thanks to that I was able to see,

co robi więcej, także tak.

What does more, also yes.

Znaczy ja z jego serii jeszcze mam przed sobą, mówię, tak jak Brekkia,

I mean, I still have his series ahead of me, I’m saying, just like Brekkia.

artysta, który u nas jest mało chyba znany w takim mainstreamowo,

an artist who is probably not very well known to us in a mainstream way,

przynajmniej ja o nim właśnie usłyszałem zupełnie już przypadkiem,

at least I just happened to hear about him entirely by accident,

przez Telltale Heart, w swojej rodzinnej Argentynie jest ponoć artystą komiksowym kultowym

Through Telltale Heart, he is supposedly a cult comic artist in his native Argentina.

i on stworzył taką serię, która nazywa się Mord Cinder,

and he created a series called Mord Cinder,

Mord Cinder jako dzieło, na pewno jest na mojej liście do przeczytania,

Mord Cinder as a work is definitely on my reading list.

zresztą podobnie jak seria, którą odkrywam na bieżąco praktycznie

by the way, similar to the series that I am discovering in real time practically

i to wiem, że seria, która jest w Polsce bardzo obecna,

And I know that the series, which is very present in Poland,

ja się w niej zakochałem, no zakochałem się już dawno,

I fell in love with her, I fell in love a long time ago.

natomiast na poważnie zacząłem sobie ją czytać właśnie w tym roku

However, I started reading it seriously just this year.

i to jest Corto Amalteza, czyli opowieść o włoskim kapitanie,

And this is Corto Maltese, a story about an Italian captain,

który przemierza świat, właściwie to szuka awantur, gdzie się tylko da,

which wanders the world, actually looking for trouble wherever it can.

łącznie z najgłębszymi, najdalszymi zakamarkami, czyli taki morski Indiana Jones,

including the deepest, farthest corners, like a marine Indiana Jones,

który jest narysowany i napisany przez jednego z największych geniuszy komiksu europejskiego,

which is drawn and written by one of the greatest geniuses of European comics,

czyli właśnie Ugo Prata, który dla mnie jest, no właśnie, jest geniuszem kreski

So it's Ugo Prata, who for me is, well, indeed, a genius of illustration.

i właściwie obok takich ludzi jak właśnie, takich rysowników jak Rosiński,

and actually next to such people as those, such artists like Rosiński,

mógłby być, znaczy właściwie to powinien być klasykiem i jest chyba klasykiem już komiksu,

It could be, actually it should be a classic and is probably already a classic of comics.

nie tylko włoskiego, ale komiksu europejskiego, Rosińskiego oczywiście,

not only Italian, but European comics, Rosiński of course,

komiksu polskiego.

Polish comic.

Polsko-belgijsko-francusko-frankofonicznego, ale europejskiego jak najbardziej.

Polish-Belgian-French-Francophone, but absolutely European.

To jest materiał, który broni się świetnie w starciu z superbohatersko-tyrkociarską inwazją

This is a material that holds up great against the superhero-tacky invasion.

zza wielkiej wody, a jednocześnie oferuje, oferuje pewną dawkę eskapizmu,

from across the great water, while at the same time offering, offering a certain dose of escapism,

tu nie ma w ogóle, nie ma co ukrywać, że Corto Amalteza to jest eskapizm pełną gębą,

There's nothing here at all, there's no hiding that Corto Maltese is pure escapism.

a jednocześnie przy tym całym eskapizmie, trochę do, no podobnie do serii o Tomku Szklarskiego,

and at the same time with all this escapism, somewhat like, well similarly to the series about Tomek Szklarski,

pozwala czytelnikowi zupełnie nieinwazyjnie, co jest dla mnie też genialną funkcją tego typu,

allows the reader to completely unobtrusively, which for me is also a genius feature of this type,

no tego medium jakim jest komiks, nieinwazyjnie pozwala pewnemu czytelnikowi wzbogacić swoją wiedzę

Well, the medium of comics allows a certain reader to enrich their knowledge in a non-invasive way.

i wzbogacić się znajomym, wzbogacić swoją znajomość komiksu,

and enrich acquaintances, enrich your knowledge of comics,

i wzbogacić swoją znajomość komiksu, i wzbogacić swoją znajomość komiksu,

and enrich your knowledge of comics, and enrich your knowledge of comics,

znajomość kultur, religii, historii, geografii, a przy okazji też jest, no jest świetnie napisaną literaturą przygody,

knowledge of cultures, religions, history, geography, and by the way, it is also, well, wonderfully written adventure literature,

więc jest tego sporo, bo Corto Amalteza z tego co ja widzę mam chyba 18 tomów jest w Polsce do nabycia w języku polskim,

So there is quite a lot of it, because as far as I can see, Corto Maltese has about 18 volumes available for purchase in Poland in Polish.

może jest ich, jest ich więcej, nie wszystkie były prata, natomiast, natomiast jest to dosyć długo, długo idąca seria,

"Maybe there are more of them, not all of them were prata, however, it is quite a long-running series."

nie ukrywam, że pierwsze, że, że ta pierwsza dziesiątka jest, czy jest bardziej przystępna, czy, czy, czy, czy po prostu mi się,

I do not hide that the first, that, that this first ten is, whether it is more accessible, or, or, or, or I just like it,

były początkiem mojej przygody, więc mam do nich sentyment, ale właśnie te pierwsze zeszyty polecam z całego serca,

they were the beginning of my adventure, so I have a sentimental attachment to them, but I wholeheartedly recommend those first notebooks.

resztę również, natomiast, natomiast, no pierwsze są mi, są mi o wiele bliższe, mam przy sobie właśnie przygody,

the rest too, however, however, well the first ones are much closer to me, I have adventures right with me,

przygody celtyckie, które bardzo, które bardzo lubię i ulubiony tom z kolei mojego starszego syna,

Celtic adventures, which I like very much, and my older son's favorite volume.

czyli Złoty Dom w Samarkandzie, gdzie Corto uderza daleko, daleko, daleko na wschód, więc, więc polecam,

so the Golden House in Samarkand, where Corto strikes far, far, far to the east, so, so I recommend,

zresztą mówię, jesteśmy, skoro jesteśmy przy kresce, skoro jesteśmy przy rysunku, to warto też wspomnieć,

Moreover, I'm saying, we are, since we are at the line, since we are at the drawing, it is also worth mentioning,

bo, bo przeskoczyliśmy, zrobiliśmy przeskok,

because, because we jumped, we made a leap,

bo, bo przeskoczyliśmy, zrobiliśmy przeskok, bo, bo przeskoczyliśmy, zrobiliśmy przeskok,

because, because we jumped, we made a jump, because, because we jumped, we made a jump,

od Mignoli, który pięknie operował kadrami, kadrami rozumianymi również jako tym,

from Mignoli, who beautifully operated with frames, frames understood also as this,

jak jest dana historia rozłożona na stronie, kadrami wielkoformatowymi i też kadrami małoformatowymi,

how a given story is laid out on the page, with large format frames and also small format frames,

żeby nadać tempa akcji. Corto jest pisany w starym, dobrym stylu, czyli masz stronę rozpisaną na bodajże

to give momentum to the action. Corto is written in the old good style, which means you have a page laid out on probably

chyba dwanaście, tak, dwanaście kwadratowych kadrów, ale jednocześnie to, co się w nich dzieje, to,

probably twelve, yes, twelve square frames, but at the same time what happens in them, that,

jak przechodzi akcja z jednego do drugiego, to jest też mistrzostwo świata, to jest też, no, to jest otwarty,

When the action transitions from one to the other, it's also a world championship, it's also, well, it's open.

o, to jest otwarty storyboard, mimo tego, że kwadratowy, czasami się któreś kadry połączą,

Oh, this is an open storyboard, even though it's square, sometimes some frames connect.

ale generalnie masz ten podział na właśnie, na dwanaście kwadracików, raz na jakiś czas, dwa albo trzy się zleją w jedną całość,

but generally you have this division into twelve squares, sometimes two or three merge into one whole.

ale, ale to tempo jest też nadawane trochę inaczej i jeżeli się jest przyzwyczajany do tego obecnego kadrowania komiksów,

but, but this pace is also set a bit differently and if one is accustomed to the current framing of comics,

amerykańskich, to jest to fajna odskocznia w trochę spokojniejszą narrację.

American, it is a nice escape into a somewhat calmer narrative.

Tak, to jest bardziej takie uporządkowane, ja bardzo lubię wracać do takich narracji po, tak jak wspomniałeś, po współczesnych,

Yes, it's more organized like that, I really like returning to such narratives after, as you mentioned, modern ones.

po współczesnych komiksach, gdzie wszystko jest, lubi być takie bardzo rozlane, masz te blidy tak zwane, gdzie wszystko się wylewa nawet poza kadr, tak,

after modern comics, where everything is, it likes to be very spilled, you have these so-called blids, where everything spills out even beyond the frame, yes,

a, a faktycznie ten taki uporządkowany styl, to jest, to jest fajne.

Ah, and actually that orderly style, it is, it is nice.

Fajna rzecz, właśnie Brekia w taki sam sposób rysował, mimo tego, że tam się właśnie działo dużo w tych kadrach, to, to był bardzo uporządkowany,

Cool thing, Brekia was drawing in the same way, even though there was a lot happening in those frames, it was very organized.

jeśli chodzi o ich strukturę, ta siatka, siatka kadrów na stronie właśnie była podobna do tej w Corto Malteze.

As for their structure, this grid, the grid of frames on the page, was similar to that in Corto Maltese.

No ja po raz enty już mówię tobie i sobie, deklaruję się, że Corto Maltezę przeczytam, bo tyle razy, ile ją rekomendowałeś, tyle razy ja mówiłem,

Well, for the umpteenth time, I say to you and to myself, I declare that I will read Corto Maltese, because as many times as you have recommended it, I have said that many times.

że w końcu się za nią zabiorę.

that I will finally take care of it.

Słuchaj, Frank Miller też nie, też nie może się mylić, tak, zwłaszcza, że walczy o to, żeby ekranizować to.

Listen, Frank Miller can't be wrong either, especially since he's fighting to get it adapted to screen.

Miał zekranizować wersję animowaną, teraz wiem, że miał być jakiś live action, tak, więc kto wie, może...

He was supposed to make an animated version, now I know that there was supposed to be some live action, so who knows, maybe...

Może i może ja w końcu zabiorę się za lekturę, oby, oby tak było i oby to było wcześniej niż, niż nastąpi ekranizacja, a może jeżeli nastąpi ekranizacja, to mnie zmotywuje do tego, żeby się zabrać za, za komiks.

Maybe I will finally get around to reading, I hope, I hope it happens and I hope it happens before the adaptation, or maybe if the adaptation happens, it will motivate me to start on the comic.

Hmm...

Hmm...

Będąc przy komiksie europejskim, ja pozwolę sobie przytoczyć moją kolejną pozycję do rekomendacji, a jest nią, jest nią komiks, który nazywa się W głowie Sherlocka Holmesa.

Staying with European comics, I would like to mention my next recommendation, which is a comic called In the Mind of Sherlock Holmes.

I W głowie Sherlocka Holmesa jest to dzieło napisane przez panów Cyrilla Ligerona, tak, wydaje mi się, że powinno się czytać to nazwisko, oraz Benoît Dachana.

In the mind of Sherlock Holmes, this work is written by Messrs. Cyrille Ligeron, yes, I believe that surname should be pronounced as such, and Benoît Dachan.

I teraz tak.

And now like this.

Ja bym chciał...

I would like...

Pierwsze, co powiedzieć, to to, że ja jestem ogromnym fanem Sherlocka Holmesa i biorąc pod uwagę, jak dużo rzeczy przeczytałem o Sherlocku i opowieści o nim, cały kanon i tak dalej, potem rzeczy, które jakby były robione nie przez Doyla, ponieważ Sherlock Holmes przeszedł do domeny publicznej, tak, i tego jest po prostu zatrzęsienie, ale nigdy nie miałem okazji przeczytać komiksu.

The first thing to say is that I am a huge fan of Sherlock Holmes, and considering how much I have read about Sherlock and the stories about him, the entire canon and so on, then the things that were done not by Doyle, because Sherlock Holmes has entered the public domain, yes, and there is just a flood of it, but I have never had the opportunity to read a comic.

Hmm...

Hmm...

I...

I...

Jestem oczarowany, Marcin, to, co tam się działo, kurczę, powiem Ci tak, sama zagadka jest dość tendencyjna.

I am enchanted, Marcin, what was happening there, damn, I will tell you this, the mystery itself is quite biased.

Okej, rozwiązanie nie jest jakoś specjalnie karkołomne, tam nie ma żadnego wielkiego twistu fabularnego, zresztą trochę tak jest, że te historie o Holmesie, one nie są tak wyraźnie...

Okay, the solution isn't particularly convoluted, there isn't any big plot twist, besides, it's a bit like that with the stories about Holmes, they aren't so clearly...

Hmm...

Hmm...

Hm...

Hmm...

Hmm...

Hmm...

hmm...

hmm...

Hmm...

Hmm...

jakieś przełomowe.

some breakthrough.

One faktycznie są

They actually are.

dość sprytne i bystre,

quite clever and sharp,

natomiast one nie są

on the other hand they are not

jakieś tam, jakby to są takie typowe procedury,

somehow, it's just that these are typical procedures,

ale które zwyczajnie fajnie

but which are just really cool

się czyta, one nie są jakimś takim

you read, they are not like some kind of

szokującym,

shocking,

z szokującą zagadką kryminalną.

with a shocking criminal mystery.

Chociaż, muszę przyznać, tutaj mała

Although, I must admit, here is a little

dygresja, jest taki

digression, there is such a

pisarz Anthony Horowitz,

writer Anthony Horowitz,

to jest pisarz kryminałów z Wielkiej Brytanii

This is a crime writer from the United Kingdom.

i on podjął się

and he undertook

napisania dwóch książek o Holmesie,

writing two books about Holmes,

Domie Dwabny oraz Moriarty

Dome Dwabny and Moriarty

i w drugiej

and in the second

książce, czyli Moriarty

the book, that is Moriarty

nie waham się powiedzieć

I do not hesitate to say.

tego, jest jeden z najlepszych

this is one of the best

twistów fabularnych, jakie przeczytałem

plot twists that I have read

w książkach kryminalnych w ogóle.

in crime novels in general.

Także tutaj akurat, no ale to nie jest

So here, well, but that's not it.

zasługa Doyla, jest to zasługa innego

the merit of Doyle, it is the merit of another

autora, tak? Także tutaj a propos

the author, right? So here in reference

struktury

structures

tych zagadek kryminalnych,

those criminal puzzles,

taka mała dygresja.

such a small digression.

Wracając do komiksu,

Returning to the comic,

największą wartością

the greatest value

tego dzieła, i ja tu mówię

this work, and I am speaking here

z pełną odpowiedzialnością słowo

with full responsibility the word

dzieło, bo to jest małe

a work, because it is small

dzieło sztuki, jest warstwa wizualna.

A work of art has a visual layer.

Ja nie wiem, czy miałeś okazję

I don't know if you had the chance.

zobaczyć, co tam się dzieje na kadrach

to see what’s happening in the frames

tej strony, ale, na kadrach tego

this side, but, in the frames of this

komiksu, ale

comic, but

to, co ten gość

what this guy

Dahan robi

Dahan is doing.

w ogóle z rysunkiem,

at all with the drawing,

to jest tak naprawdę

this is really

doświadczenie. Tam się

experience. There you

dzieje bardzo dużo, my wchodzimy

A lot is happening, we're stepping in.

tak naprawdę do głowy, do tej tytułowej

actually to the head, to that titular one

głowy Holmesa

the head of Holmes

i patrzymy, w jaki sposób

and we look at how

on prowadzi dedukcję,

he leads the deduction,

jak on myśli, jak prowadzi

how he thinks, how he conducts

śledztwo. I tak naprawdę

investigation. And actually

przechodzimy z nim przez ten jego

we're going through this with him

pałac myśli.

palace of thoughts.

Dzieje się bardzo dużo, bo

A lot is happening because

każdy krok jego

every step of his

w poszukiwaniu

in search of

wskazówek i odpowiedzi

hints and answers

jest pokazany nam

it is shown to us

na stronach komiksu, więc tam jest

on the pages of the comic, so there it is

ogrom informacji, ogrom. Nie dosyć,

a huge amount of information, huge. Not enough,

że wizualnie dzieje się dużo, to jest też

that a lot is happening visually, it is also

sporo tekstu. I panowie

a lot of text. And gentlemen

zdecydowali się na taki

they decided on such

fajny, bardzo prosty zabieg

Cool, very simple procedure.

i przez te wszystkie strony

and through all these pages

prowadzą taką czerwoną niteczkę,

they lead such a red thread,

która pokazuje nam

which shows us

kolejność odpowiednich kroków,

the order of the appropriate steps,

jak mamy podążać za

how should we follow

rysunkami.

drawings.

Gdzieś tam przewija się na przykład

It appears somewhere, for example.

to, że trzeba spojrzeć

that you need to look

na kartkę pod słońce,

on the card under the sun,

czy też pod światło. Trzeba

or in the light. One must

obrócić stronicę, więc

turn the page, so

nagle z tego czytania komiksu

suddenly from this comic reading

z tego zwykłego zeszytu

from this ordinary notebook

robi nam się pełne doświadczenie.

We are gaining a full experience.

I ja na początku

Me too at the beginning.

troszkę byłem przytłoczony

I was a bit overwhelmed.

tym wszystkim, bo pomyślałem sobie, że dzieje się

with all of this, because I thought to myself that something is happening

tutaj chyba za dużo. Nie dosyć, że

Here it seems to be too much. Not only that...

muszę nadążać za fabułą,

I have to keep up with the plot,

to ja jeszcze się muszę zastanawiać,

I still have to think about it.

jak czytać te wszystkie

how to read all these

informacje, te wszystkie

information, all of them

wizualne informacje odbierać.

to receive visual information.

No ale okazało się, że dwie czy trzy

Well, it turned out that two or three.

strony później nagle chwyciłem rytm

Later, I suddenly found the rhythm.

i to się czytało fenomenalnie. Także

And it read phenomenally. Also

dla mnie to była w ogóle

for me it was in general

wspaniała podróż przez

a wonderful journey through

głowę detektywa,

the detective's head,

jak on w ogóle funkcjonował.

how he functioned at all.

Z całkiem niezłym humorem

In quite good spirits.

jest to przedstawione.

It is presented.

Wydane w dwóch zeszytach,

Published in two volumes,

ale proponowałbym czytać to

but I would suggest reading this

na raz, żeby się nie pogubić

for now, so as not to get lost

w tej intrydze całej, bo tam jest

in this entire intrigue, because there is

tak jak mówię, sporo się dzieje.

As I said, a lot is happening.

I to jest naprawdę czytania na jedno popołudnie,

And this is really reading for one afternoon,

więc nie jest to jakaś

so it is not some kind of

duża

big

lektura.

reading.

Okazja jest sobie to

The opportunity is here.

przewertować

to flip through

i

I

tak jak mówisz o kadrach

Just as you talk about the staff.

i o fakcie, że

and the fact that

no właśnie, że komiks

Indeed, it's a comic.

jako medium trochę to, trochę

as a medium a bit this, a bit that

wchodzisz jakby

you enter as if

no właśnie, w komiks

Exactly, in the comic.

jako

as

nie tyle pewien

not so sure

zbiór, nie wiem, reguł narracji,

a set, I don't know, of narrative rules,

ale właśnie pewne medium, które pozwala

but precisely a certain medium that allows

na o wiele więcej niż czysta proza.

to much more than pure prose.

Bo

Because

to, co opowiadasz o właśnie,

what you are telling about right now,

o tym, że pozwala on wejść w głowę Holmesa,

that it allows one to enter Holmes's mind,

to jest

this is

zabawa

fun

i jakby

and like

storytelling,

storytelling

czy też świetne narzędzie takie storytellingowo

Is it also a great tool in terms of storytelling?

narracyjne,

narrative

które pozwala wkroczyć

which allows to enter

na płaszczyzny,

on planes,

na które proza ci w tym momencie

which prose to you at this moment

nie do końca pozwala.

doesn't fully allow.

Być może, natomiast robi to

Maybe, but it does do that.

o wiele bardziej, o wiele łatwiej,

much more, much easier,

o wiele bardziej przekonywująco niż

much more convincingly than

pewne rzeczy, które w prozie się działy.

certain things that happened in prose.

Właśnie tak jak mówisz, tą zabawą,

Just like you say, this fun,

tym przewracaniem kadrów,

with this flipping of scenes,

przewracaniem kartek,

turning the pages,

obracaniem kartek, patrzeniem pod światło.

turning the pages, looking under the light.

No, do zabawy jest to

No, it's for fun.

fenomenalne. Zamienia to trochę w czytanie

Phenomenal. It somewhat turns it into reading.

właśnie, w taką intelektualną grę.

Exactly, in such an intellectual game.

Dawno, dawno temu

Once upon a time

była taka seria przecież książek, nazywało się to

there was indeed a series of books, it was called

Choose Your Own Adventure,

Choose Your Own Adventure

w której co chwilę można było zginąć.

in which one could die at any moment.

W bardzo malowniczy sposób,

In a very picturesque way,

trafiając na odpowiednią stronę.

hitting the right page.

Cortazar też przecież wydał

Cortázar also published it, after all.

grę w klasy, gdzie wybierało się,

hopscotch, where you would choose,

czytało się zgodnie z kluczem i skakało

it was read according to the key and jumped

się pomiędzy rozdziałami, a nie

between chapters, not

czytało się to. Czyli czytało się też, można też było

It was read. So it was read too, it was also possible.

czytać chronologicznie i wtedy zmieniałaś cała powieść.

Read it chronologically and then you changed the whole novel.

Tak, gry takie, gry paragrafowe,

Yes, such games, choose-your-own-adventure games,

nie? Coś w tym rodzaju.

No? Something like that.

Tak, tak, tak. A tu masz, liczę, tu masz

Yes, yes, yes. And here you have it, I'm counting, here you have it.

to przeniesione na rysunek

it is transferred to the drawing

i sprawdza się to fenomenalnie.

And it works phenomenally.

Ja jeszcze chciałem powiedzieć

I also wanted to say.

jedną rzecz, bo teraz tak mi się nasunęło.

One thing, because it just occurred to me now.

Przypomniało mi się,

I remembered,

bo tak mówimy o tych,

because that's how we talk about those,

ty mówiłeś o Batman,

you were talking about Batman,

o Miniole i

about Miniole and

tym łączeniu się

with this connection

uniwersów różnych,

universes of various kinds,

te crossovery.

these crossovers.

Ja też mam

I have it too.

Batmana na swojej liście.

Batman on your list.

Mówiliśmy o Lovecraftcie.

We were talking about Lovecraft.

Przypomniało mi się, że

I remembered that

też mam jedną historię u siebie

I also have a story of my own.

na półce. Komiks, który

on the shelf. The comic that

zresztą polecił mi Kuba

Besides, Kuba recommended it to me.

z Centrum Komiksu, jak wizytowaliśmy

from the Comic Center, as we visited

u niego. I zeszyt

with him. And the notebook

cały nazywa się Historie Prawdopodobne

The whole thing is called Likely Stories.

i jest on autorstwa,

and it is authored by,

Nila Geimana. I jest tam jedna,

Nila Geimana. And there is one there,

to jest zbiór kilku opowiadań.

This is a collection of several stories.

Ale jedno opowiadanie

But one story.

nazywa się Studium w Szmaragdzie.

It is called the Study in Emerald.

I Studium w Szmaragdzie

And Studies in Emerald

jest połączeniem,

it is a connection,

wyobraź sobie,

imagine,

Sherlocka Holmesa oraz

Sherlock Holmes and

Lovecrafta oraz Cthulhu.

Lovecraft and Cthulhu.

Co też jest ciekawym

What is also interesting

rozwiązaniem. W ogóle nie spodziewałem się

the solution. I didn't expect it at all.

takiego zabiegu fabularnego

such a plot device

i wyszło fenomenalnie. No kto jak kto,

and it turned out phenomenal. Well, who if not you,

ale Geimann wyobraźni posiada

but Geiman has imagination

i on zdecydowanie,

and he definitely,

jest człowiekiem na dobrym miejscu, żeby

he is a man in the right place to

takie crossovery tworzyć. Także tutaj

to create such crossovers. Also here

słowem takiej dygresji, że

in a word, such a digression that

takie crossovery też są fajne

such crossovers are cool too

i że to są

and that these are

to są właśnie uniwersa, o których

these are exactly the universes that

wspomnieliśmy już dzisiaj.

We mentioned it today already.

Marcin, ja

Marcin, me

wiem, że teraz jest twoja kolej na

I know that now it's your turn to

podanie swojego topka, trzeciego,

providing your top three,

ostatniego, ale

the last one, but

pozwól, że ja jeszcze

let me still

dopowiem swoją, dlatego, że ona jest

I will add my own because it is.

w temacie tych poprzednich,

in regard to those previous ones,

a ta trzecia twoja jest,

and that third one is yours,

tak bardzo

so much

odrębna, że chciałbym, żebyśmy ją

separate, that I would like us to have it

zostawili na koniec. Dobrze, żebyśmy

they left for last. It's good that we

tutaj

here

domknęli temat właśnie

they just wrapped up the topic

Batmana, wcześniej

Batman, earlier

wspomnianego, a potem przejdziemy sobie do

mentioned, and then we will move on to

bardziej poważnych rzeczy. Myślę, że

more serious things. I think that

ten komiks wymaga

this comic requires

tego. Moja topka

this. My top list

numer trzy to jest

number three is

Batman długie Halloween

Batman: The Long Halloween

i to

and this

prawdopodobnie będzie jeden z moich

It will probably be one of mine.

w ogóle ulubionych

at all favorites

komiksów

of comics

życia. To jest

life. This is

spory statement, zdaję sobie

I realize it is a considerable statement.

sprawę z tego, ale sam fakt, że

to make a case out of it, but the very fact that

wracam do tego komiksu co jakiś czas

I come back to this comic from time to time.

już świadczy o tym,

already indicates that,

jak bardzo dobra to jest rzecz.

how very good this thing is.

Tu jest po prostu wszystko, jest to

Here is just everything, it is.

klasyczna historia

classic story

o Batmanie, jest to

About Batman, it is

nieklasyczna historia o Batmanie.

A non-classical story about Batman.

Mamy

We have

historię

history

morderstw seryjnych,

serial murders,

które są popełniane przez

which are committed by

mordercę, zabójcę

murderer, killer

o imieniu przy domku

about the name by the cottage

Holiday, ponieważ jak

Holiday, because how

sama nazwa wskazuje, zabija

the name itself indicates, it kills

w najważniejsze święta

during the most important holidays

w roku.

in the year.

No co, no morderstwa zaczynają

Well, murders are starting.

się od coraz bardziej to

it is becoming more and more

znamieniczych przedstawicieli

distinguished representatives

gangsterskiego świata Gotham.

the gangster world of Gotham.

No i nie wiadomo, kto zabija

And it’s not clear who is killing.

tak naprawdę i dlaczego.

actually and why.

Gdzieś tam w tle pojawiają

Somewhere in the background, they appear.

się coraz to

more and more

bardziej wykręceni,

more twisted,

przeciwnicy

opponents

Batmana, ale oni jakby

Batman, but they are like

dopiero zaczynają wchodzić tam w ten

they're just starting to get into it there

w ten

in this

przestępczy światek. Zresztą

criminal underworld. Besides

to jest

this is

prawdopodobnie drugi albo trzeci rok

probably the second or third year

działalności Mrocznego

Dark activities

Rycerza w mieście, więc to jest

A knight in the city, so this is it.

takie naprawdę raczkujące dopiero.

such are still really just in their infancy.

Z tego co pamiętam, chyba

As far as I remember, I think

taki był zamysł, żeby

the idea was to

to działo się jakoś

it was happening somehow

tak niedługo po roku pierwszym Millera

so soon after Miller's first year

i faktycznie gdzieś

and indeed somewhere

tam to widać. Słuchaj, no jest to

You can see it there. Listen, well, it is.

kryminał, czarny kryminał pełną gębą.

a crime story, a pure noir crime story.

Nawet w warstwie wizualnej,

Even in the visual layer,

jak to patrzysz na to, to wiesz, jakieś

When you look at it like that, you know, something

takie wysokie

so high

pomieszczenia, te

the rooms, these

cienie, te światła padające

shadows, those falling lights

przez żaluzje i wszystko

through the blinds and everything

jest w takich czerniach.

It is in such blacks.

Zresztą ci gangsterzy są po prostu

Besides, those gangsters are just

tacy bardzo czarnokryminalni

such very criminal types

i to się świetnie po prostu czyta.

And it's simply great to read.

A jednocześnie ta zagadka

And at the same time this riddle

Morders gdzieś tam

Morders somewhere out there.

przewija się fajnie i zaczynasz

It scrolls nicely and you start.

kombinować. To jest bardzo taki fajny

To combine. It’s really nice.

whodunit i próbujesz kombinować

whodunit and you're trying to figure it out

jaka jest

what is it

rozwiązanie.

solution.

Okazuje się, że

It turns out that

zagadka kryminalna ma warstwy.

A crime mystery has layers.

Tam jest kilka pięter do tego.

There are several floors to that.

Może trochę już na koniec przekombinowane.

Maybe it's a bit overthought towards the end.

Wydaje mi się, że ta ostatnia warstwa jest trochę

I think this last layer is a bit

przekombinowana, ale końc końców

overly complicated, but in the end

super zgrabny

super slim

koncept.

concept.

Aha i chciałem wspomnieć, ja już pewnie

Oh, and I wanted to mention, I probably already...

wspominałem, możliwe, że tutaj albo

I mentioned, it’s possible that here or

wspominałem może

I may have mentioned.

w co do kawki, nie pamiętam.

I don't remember what for the coffee.

Natomiast

However

najlepszy design

best design

Poison Ivy, jaki

Poison Ivy, what.

według mnie powstał na łamach

In my opinion, it was created in the columns of.

komiksu, to jest

this is a comic

propsy dla pana

props to you, sir

Tima Sayla, który

Tima Sayla, who

jest rysownikiem

he is a drawer

i Jeff Loeb, oczywiście

and Jeff Loeb, of course

Jeff Loeb, który ten komiks

Jeff Loeb, who created this comic

napisał.

he wrote.

No dla mnie

Not for me.

majsterszyk.

masterpiece.

Ja jestem po prostu sucker

I am just a sucker.

for crime stories, więc

for crime stories, so

to jest po prostu każdy

this is just everyone

punkt na mojej geekowej

a point on my geeky

liście jest odhaczony tutaj.

The list is checked off here.

Piękna rzecz, świetnie się na to patrzy.

A beautiful thing, it's wonderful to look at.

Ten rysunek jest taki nieoczywisty, bo

This drawing is so ambiguous because

te postaci są trochę takie

these characters are a bit like that

groteskowe, te twarze

grotesque, these faces

są takie dość zdeformowane.

they are quite deformed.

Ten strój Batmana też taki

This Batman outfit is also like that.

trochę wykręcony, ta peleryna taka jest

a bit twisted, that's how this cloak is

powykręcana. Jest

twisted. It is

taki dziwny sznytku do tego,

such a strange style to it,

ale to też fajnie działa.

but it works nicely too.

Fajnie

Cool

ruch jest oddany na kadrach.

The movement is dedicated to the frames.

To bieganie Batmana

It's Batman's running.

i Catwoman

and Catwoman

przez te wszystkie wieżowce.

through all these skyscrapers.

Też fajnie się na to patrzy,

It's nice to look at it too.

dynamicznie. No ale mówię, tym co jest

dynamically. But I'm saying, with what is.

najważniejsze tutaj to ta klimatyczna

The most important thing here is the atmosphere.

zagadka kryminalna

criminal riddle

i klimatyczne kadry.

and atmospheric shots.

Ja się bawiłem jak prosię za każdym razem,

I had fun like a pig every time,

jak to czytam, po prostu jest to taki

As I read it, it's just such a

ciepły kocyk, wiesz, którym się otulam,

a warm blanket, you know, the one I wrap myself in,

jak mam ochotę na

what I feel like

dobry kryminał. Zgadza się, zgadza się.

A good crime novel. That's right, that's right.

W ogóle to jest klasyk, to jest

Overall, this is a classic, this is.

komiks, który ja dzięki

the comic that I thanks

twojej polecajki go z kolei znowu też

your recommendation goes back to him again too

poleconego przez ciebie

recommended by you

przeczytałem i byłem mi zachwycony.

I read it and I was enchanted by it.

Zresztą z podobnych powodów, przyczyn, co

Moreover, for similar reasons, causes, as

ty tak dobrze narysowanego

you are so well drawn

i tak dobrze poprowadzonego kryminału

and such a well-conducted crime story

w świecie Batmana. Nie mówię, że

in the world of Batman. I'm not saying that

próbno szukać, ale jest

try to search, but it is

to na pewno jeden

that's definitely one

z najlepiej narysowanych i najpierw poprowadzonych

among the best drawn and best conducted

historii Mrocznego Rycerza.

the history of the Dark Knight.

Czytałem go z wielką przyjemnością, też kadry,

I read it with great pleasure, also the frames.

tak jak mówisz,

just as you say,

te formy, które tam się pojawiały, jak

the forms that appeared there, like

najbardziej. Cieszę się, że ci się

most. I'm glad you do.

podobało, bo właśnie zastanawiałem się, jak

I liked it because I was just wondering how.

pożyczałem go tobie, jaki będzie twój

I borrowed it to you, what will be yours?

odbiór, ale cieszę się,

receipt, but I am glad,

że podzielasz moje zdanie, także

that you share my opinion, too

trafiona

hit

polecajka. Słuchaj,

recommendation. Listen,

no to w takim razie, ja myślę, że ten

Well then, I think that this...

etap, okazuje się, że mieliśmy

stage, it turns out that we had

bardzo dużo takich

a lot of such

no jednak eskapistycznych

well, escapist ones

historii, tak? To były rzeczy, które jednak

history, right? There were things that, after all,

bawiły nas i dodawały

they amused us and added

jakieś zabawy,

some fun,

grozy, jakkolwiek, tak?

horrors, however, right?

Natomiast teraz przechodzimy do twojej polecajki

Now we move on to your recommendation.

numer trzy. Chciałem

number three. I wanted

zrobić ku temu właśnie takie wprowadzenie,

to make such an introduction for this purpose,

ponieważ ona musi być

because she must be

wprowadzona osobno, także Marcin,

introduced separately, also Marcin,

słuchamy, twoja top

We're listening, your top.

numer trzy. To jest dlatego,

number three. This is because,

że wiem,

that I know,

dlaczego tak do

why like this

tego podchodzisz, a to jest dlatego, że

you approach this, and it's because

mowa o zarówno autorze,

it is about both the author,

jak i o tematyce, która niestety

as well as on a topic that unfortunately

nie jest

it is not

eskapistyczna w żadnym

escapist in no way

przypadku, jeżeli już to wymagałaby

in the case that it would already require it

eskapizmu po

escapism after

przeczytaniu.

after reading.

Autorem jest włoski

The author is Italian.

rysownik Igort,

illustrator Igort,

który rysował przeróżne

who drew various

rzeczy, ma

things, has

wspaniały komiks, który nazywa się

a wonderful comic called

Pięć, to liczba doskonała,

Five is a perfect number.

bardzo mocno uderza w wątki

it hits hard on the threads

właśnie dalekowschodnie,

just the Far East,

ale też reportaż komiksowy.

but also a comic report.

Ja go odkryłem zupełnie przypadkowo,

I discovered it completely by accident,

gdzieś tam

somewhere out there

przeglądałem sobie właśnie

I was just browsing.

półki z komiksami w takiej

shelves with comics like this

fajnej

cooler

lokalnej księgarni,

local bookstore,

właściwie takiej instytucji

actually such an institution

kulturowej, tutaj na Jeżycach

cultural, here in Jeżyce

nazywa się to skład kulturowy, których też

it's called a cultural composition, which also

bardzo, bardzo serdecznie

very, very warmly

pozdrawiam i właśnie trafiłem na jego

Greetings, and I just came across his.

dzienniki rosyjskie.

Russian diaries.

A ponieważ

And because

bardzo bliskie mi są

they are very close to me

reportaże Jacka Hugo Badera,

reports by Jacek Hugo-Bader,

tematyka właśnie związana z

the topic directly related to

niestety zamordowaną

unfortunately murdered

dziennikarką Anną Politkowską

journalist Anna Politkovskaya

oraz w ogóle

and in general

klimat

climate

konfliktów na Kaukazie,

conflicts in the Caucasus,

a to jest komiks, który ja kupiłem

And this is the comic that I bought.

jeszcze w 2015-2016

still in 2015-2016

roku, jakoś tak.

year, something like that.

I to są dzienniki

And these are the diaries.

rosyjskie

Russian

Igorta, które są

Insurance, which are

opowiedzianą w formie

told in the form of

obrazkowym historią

picture story

historią,

history

z grubszą kreską

in broader strokes

zarysowaną historią wojny na

the outlined history of the war in

Kaukazie, która do 2013

Caucasus, which until 2013

roku była pewnego

The year was certain.

rodzaju, nie wiem, szczytem

of kind, I don't know, the peak

rosyjskiej agresji

Russian aggression

na swoich sąsiadów. Teraz niestety

to his neighbors. Now unfortunately

wiemy, że

we know that

na tym się to nie skończyło.

It didn't end there.

Natomiast

On the other hand

jest to opowieść,

it is a tale,

która jak dla mnie

which for me

wpisuje się w wielką

it fits into the great

tradycję reportażu

the tradition of reportage

w formie rysunkowej,

in the form of a drawing,

bo znowu, dla mnie komiks

because again, for me, a comic

nie jest gatunkiem,

it is not a species,

nie jest, wiesz,

it's not, you know,

czymś, co ma

with something that has

jakby ramy gatunkowe, nie jest

it's like genre frames, it is not

medium, jest środkiem przekazu

The medium is a means of communication.

i tak jak proza

and just like prose

pozwalająca być na tworzenie literatury

allowing for the creation of literature

faktu i literatury

fact and literature

fantastycznej

fantastic

z użyciem tych samych

using the same

środków, taki komiks

means, such a comic

może temu służyć. Jest taki amerykański

It may serve this purpose. It's so American.

rysunek, który nazywa się Joe Sacco,

a drawing called Joe Sacco,

który, zresztą podobne

which, by the way, is similar

tematy do Igorta uderzał.

Topics hit Igorta.

Jest przecież

It is, after all.

w pewien sposób

in a way

no, alegorycznie

no, allegorically

opowiedziana

told

historia zagłady

the history of the Holocaust

przez m.in. właśnie

among other things, just

Arta

Arta

Spiegelmana. Igort uderza

Spiegelman. Igort strikes.

tutaj w sytuację realistyczną. Uderza

here in a realistic situation. It strikes

w dziennikach rosyjskich, w

in Russian diaries, in

reportaż.

reportage.

Uderza w rozmowy z ludźmi.

He strikes up conversations with people.

Uderza w

It strikes in

rozmowy ze świadkami.

conversations with witnesses.

Z ofiarami.

With the victims.

Często i katami.

Often and with cats.

Przybliża nam ten konflikt na Kaukazie

This conflict in the Caucasus brings us closer.

z tej

from this

no zaraz mi to trochę

Well, that's a bit much for me right now.

trochę

a little

kliszowo, ale z tej perspektywy

cliched, but from this perspective

osób najbardziej

the most people

osób

people

najbardziej dotkniętych. Nie

most affected. Not

perspektywy, wiesz, wielkiej geopolityki,

perspectives, you know, of great geopolitics,

terroryzmu

terrorism

i tak dalej, i tak dalej. Nie.

and so on, and so on. No.

Z perspektywy, wiesz,

From the perspective, you know,

osób, które są, które,

people who are, who,

czyli Rosjan, którzy byli wysyłani

that is, Russians who were being sent

na

on

do Czeczeni,

to Chechnya,

którzy

who

jednocześnie przechodzili, wiesz, to bestialstwo

At the same time they were going through, you know, that brutality.

związane z tym, jak funkcjonuje

related to how it functions

rosyjska armia,

Russian army,

a jednocześnie, wiesz, są jakby

and at the same time, you know, they are sort of

i katami, i

and the executioners, and

katowanymi, i wiesz, i perspektywa

tortured, and you know, and the perspective

czeczeńskich matek

Chechen mothers

szukających dzieci. Generalnie jest to ciężka

looking for children. Generally, it is difficult.

lektura. Ja tym, ja z tym

reading. Me with this, I with this

nie ukrywam, ja to

I don't hide it, I do it.

czytałem, czytałem to partiami,

I read it, I read it in parts,

bo opisywane są

because they are described

rzeczy, które

things that

które są koszmarne,

which are nightmarish,

które jednocześnie, wiesz, że

which at the same time, you know that

że

that

wydarzyły się. Miałem podobne podejście,

they happened. I had a similar approach,

wiem, że autor niestety

I know that the author unfortunately

teraz kompletnie odpłynął,

now he has completely drifted away,

niemniej napisał świetny

nevertheless, he wrote excellently

Białystok, czyli Kącki,

Białystok, or Kącki,

i w Białymstokie miałem dokładnie, i z Poznaniem, z

I had exactly that in Białystok, and with Poznań, with

Kąckiego miałem to samo. Ja czytałem Poznań,

I had the same with Kącki. I read Poznań,

Kąckiego, Białystok, Kąckiego

Kąckiego, Białystok, Kąckiego

i właśnie Dzienniki Rosyjskie Igorta.

And it's the Russian Diaries of Igor.

Z jednej strony chciałem,

On one hand, I wanted to,

coś mnie ciągnęło, żeby to czytać, a z drugiej strony

something was pulling me to read it, but on the other hand

wiesz, 10 stron i

You know, 10 pages and

mówiłem stop, bo to

I said stop because it's

jest jednak trochę za dużo na

there's just a bit too much on

na jeden moment, zwłaszcza jeżeli

at one moment, especially if

jeżeli mówimy o faktach, tak? To są,

if we are talking about facts, right? They are,

znaczy jeżeli mówimy o faktach, jeżeli mówimy o czymś, co

means if we're talking about facts, if we're talking about something that

co opowiada rzeczywistą historię.

that tells a true story.

Więc Igort zrobił

So Igort did it.

z Dziennikami Rosyjskimi kawał

with Russian Diaries a piece

porządnej dziennikarskiej

proper journalism

roboty. Uważam, że

robots. I believe that

jest to

it is

pewnego rodzaju, powinna to być

of a certain kind, it should be

lektura obowiązkowa. To powinna być

mandatory reading. It should be

książka, którą jednak

the book that however

czyta się częściej. Mówię, tak

It is read more often. I say, yes.

jeszcze uderzałem,

I was still hitting,

bo Igort po

because Igort after

albo przed Dziennikami Rosyjskimi wydał

or published before the Russian Journals

też Dzienniki Ukraińskie

also Ukrainian Diaries

wiesz, na temat

you know, about

ludobójstwa zwanego

genocide called

Holodomorem i

Holodomor and

tylko Dzienniki Ukraińskie nigdy nie byłem w stanie

only Ukrainian Diaries I was never able to

dorwać. Bardzo

to catch. Very

chciałbym je przeczytać również. Teraz

I would like to read it too. Now.

w tym roku wychodzi właśnie

this year it is coming out just

jego Dziennik Inwazji

his Diary of the Invasion

to się nazywa po angielsku.

It is called in English.

To jest właśnie Memoirs of an Invasion

This is exactly Memoirs of an Invasion.

czy tam Snippets from an Invasion,

are there Snippets from an Invasion,

który opisuje właśnie

which describes just

dzisiejszy

today's

konflikt, czyli konflikt, który toczy się

conflict, that is, a conflict that is ongoing

do tej pory,

until now,

który właśnie swoim

which just with his

rozmiarem, swoją potwornością

in size, with its monstrousness

myślę, że

I think that

w przypadku wielu osób

in the case of many people

przyćmił potworności tego, czego się

overshadowed the horrors of what one experiences

Rosjanie dopuścili

The Russians allowed.

na Kaukazie. I jeżeli

in the Caucasus. And if

tylko wyjdzie właśnie w Polsce, wiem, że jest

it will only come out in Poland, I know it is

przesuwana data premiery angielskiej, ja niestety

the release date has been pushed back in English, unfortunately I

nie jestem frankofoniczny,

I am not francophone.

ani włoskojęzyczny, żeby czytać wersje

not Italian-speaking, to read the versions

francuskie, ani włoskie, które już są wydane,

French or Italian, which have already been released,

ale przy wersji angielskiej obiecałem sobie,

but with the English version, I promised myself,

że jak tylko wyjdzie, to biorę się za czytanie,

as soon as it comes out, I will start reading it,

bo Igort jest

because Igort is

zarówno

both

rysownikiem genialnym, jak i

a brilliant draughtsman, as well as

sposób w jaki opowiada

the way he/she tells

historię, no jest

the story, well it is

ta tragedia, właśnie ten tragizm

this tragedy, just this tragicness

tej historii w odniesieniu do pojedynczych

this story in relation to individuals

ludzi jest, ma w sobie coś

There is something in people.

Dostojewskiego i polecam go,

I recommend Dostoevsky.

więc jeżeli go

so if you do it

nie przeczytałeś, to

you didn't read it, so

tym bardziej czeka, leży i czeka.

the more it waits, it lies and waits.

No tak. Ja tylko

Well, I just

chciałem powiedzieć, że bardzo się cieszę, że

I wanted to say that I am very happy that

w ogóle mówisz o

What are you talking about?

takim dziele, jak

such a work as

właśnie dzienniki rosyjskie,

just Russian newspapers,

no bo

well because

to wpisuje się też w pewien taki rodzaj

this also fits into a certain kind of

dyskusji na temat

discussion on the topic

tego, czym jest

what it is

komiks i

comic book and

mieliśmy cały odcinek poświęcony

we had an entire episode dedicated to

nawet temu, bardzo infantylnym medium

even to this very infantile medium

jest komiks lub nieinfantylnym,

It is a comic or not childish.

jak bardzo jest niezrozumianym przez

how much it is misunderstood by

wielu

many

i jak się okazuje, jest to po prostu medium,

And as it turns out, it is simply a medium,

które zawiera

which contains

w sobie wiele gatunków

many species in themselves

i dzienniki rosyjskie są przykładem tego, jak

and Russian newspapers are an example of how

bardzo ważny reportaż można

very important report can

zrobić za pomocą

to do using

historii obrazkowej

graphic history

i jak bardzo, zobacz, przyznajesz

And how much, you see, do you admit?

trudną jest ta lektura,

this reading is difficult,

ponieważ mówi o rzeczach, które są po prostu

because it speaks about things that are simply

potworne. Ja zachęcam

Monstrous. I encourage.

w ogóle do eksplorowania

to explore at all

właśnie takich historii

just such stories

zupełnie nie

not at all

trykociarskich, nie tych

printing, not those

eskapistycznych,

escapist

ponieważ zwyczajnie

because simply

komiks ma dużo więcej do zaoferowania

the comic has much more to offer

i myślę, że to jest bardzo fajny przykład

And I think this is a very nice example.

tego, jak bardzo

how much

dojrzałym mimo wszystko jest to

mature anyway it is

medium. Takich i

medium. Such and

takich poważnych, ale

serious ones, but

również tych mniej poważnych

also those less serious

eskapistycznych lektur życzymy

We wish you escapist readings.

sobie i Wam

to myself and to you

słuchacze. Marcin, bardzo

listeners. Marcin, very

Ci dziękuję za te super

Thank you for this super.

polecajki. Ja trzymam Cię za słowo

Recommendations. I hold you to your word.

i będę

and I will be

chętnie pożyczał rzeczy, które

was eager to lend things that

dzisiaj poleciłeś, żeby

today you recommended that

nadrobić na przykład właśnie

catch up on, for example, just now

Igorta. Dzięki serdeczne.

Thank you very much.

Ja również dziękuję i

Thank you as well and

również dziękuję Ci za Twoje polecajki,

Thank you also for your recommendations.

bo mówię,

because I say,

że ja też będę z wielką

that I will also be with great

chęcią siadał do

he eagerly sat down to

zarówno Cthulhu, jak i

both Cthulhu and

do Sherlocka. Również dziękuję Ci

To Sherlock. Thank you too.

za to, Rafale, i dziękuję Ci za dzisiejszą

for that, Rafale, and thank you for today

rozmowę i mam nadzieję do

the conversation and I hope to

usłyszenia już wkrótce

Talk to you soon.

w kolejnej rozmowie o komiksach

in the next conversation about comics

i ich

and them

otoczeniu.

surrounding.