Ponad 50 mld zł długu. „Polacy nie wiedzą, że mogą temu zapobiec”

To jest audioprezentacja. Materiał promocyjny.

This is an audio presentation. Promotional material.

Na podcast zaprasza Krajowy Rejestr Długów Big S.A., który w swojej ofercie posiada m.in. raport rozszerzony z analizą wiarygodności płatniczej.

The podcast is hosted by the National Debt Register Big S.A., which offers, among other things, an extended report with an analysis of payment credibility.

Biznes między wierszami.

Business between the lines.

Dzień dobry Państwu.

Good morning, ladies and gentlemen.

Na start może zaczniemy od takich dość niepokojących danych KRD dotyczących liczby upadłości, liczby bankructw, jeśli chodzi o przedsiębiorców.

To start, we might begin with some quite concerning data from KRD regarding the number of bankruptcies, the number of insolvencies when it comes to entrepreneurs.

I czy tutaj tak trafną diagnozą może być to, że właśnie przyczyną tych bankructw jest taka sytuacja ekonomiczna, tak?

And can it be accurately diagnosed here that the cause of these bankruptcies is such an economic situation, right?

No z pewnością tak. Jeśli chodzi o ostatni okres, właściwie ostatnich kilka lat już, można powiedzieć, że przedsiębiorcy funkcjonują w takim czasie bardzo dużej gospodarczej niepewności.

Well, certainly. When it comes to the recent period, actually the last few years, it can be said that entrepreneurs are operating in a time of very high economic uncertainty.

Te elementy, na które Pani Rektor zwróciła uwagę, one...

The elements that the Rector pointed out, they...

No stały się już takim naturalnym otoczeniem i środowiskiem towarzyszącym naszym przedsiębiorcom.

They have become such a natural environment and accompanying setting for our entrepreneurs.

Wysoka inflacja, wysokie koszty zakupu komponentów, koszty produkcji, no oczywiście skutkują wzrostem cen, spadkiem marsz, spadkiem sprzedaży.

High inflation, high costs of purchasing components, production costs, of course, result in rising prices, declining margins, and a decrease in sales.

A zatem dużym wyzwaniem dziś dla naszych przedsiębiorców jest to, aby zatrzymać i utrzymać taką płynność, stabilność finansową swoich firm.

Thus, a significant challenge today for our entrepreneurs is to maintain and sustain such liquidity and financial stability of their companies.

Do tego doszedł nam nowy element, taki, którego przez jakiś czas już nie obserwowaliśmy, mianowicie niepokój o kondycji własnych kontrahentów.

In addition, we have encountered a new element, one that we haven't observed for some time, namely anxiety about the condition of our own clients.

No bo co z tego, że mój biznes radzi sobie nieźle, ja jestem w stanie optymalizować.

Well, what does it matter that my business is doing quite well, I am able to optimize.

Tylko tak, że jestem na powierzchni, kiedy nie wiem jak radzą sobie moi dostawcy, odbiorcy moich usług, firmy, którym ja finalnie będę sprzedawał.

Just that I'm on the surface when I don't know how my suppliers, the customers of my services, and the companies I will ultimately be selling to are doing.

A więc do tych wszystkich takich czynników makro dochodzi jeszcze duży niepokój, co do takiej właśnie stabilności finansowej, wypłacalności moich klientów, moich kontrahentów.

So, in addition to all these macro factors, there is also a significant concern regarding the financial stability and solvency of my clients, my contractors.

A tutaj sytuacja nie wygląda zbyt różowo, bo rzeczywiście jest co najmniej kilka danych, które nas niepokoją.

And here the situation does not look very rosy, because there are indeed at least a few data points that concern us.

Zacznę może od tego, że jak popatrzymy na ubiegły rok, to był rok, który jeśli chodzi o małych mikroprzedsiębiorców,

I might start by saying that if we look at the past year, it was a year that, when it comes to small micro-entrepreneurs,

tam zdecydowanie większą ilość firm, które się zamykały, kończyły swoją działalność, czy też były zawieszane, niż tych nowo otwieranych.

There were definitely more companies closing down, ending their operations, or being suspended than newly opened ones.

Jeśli chodzi o firmy średnie i duże, no to tutaj rzeczywiście w ostatnim czasie obserwujemy wzrost tego wskaźnika dotyczącego likwidacji przedsiębiorstw,

When it comes to medium and large companies, we have indeed recently observed an increase in this indicator regarding the liquidation of businesses.

czy otwierania procesów restruktyzacyjnych.

whether to open restructuring proceedings.

W ostatnich kilkunastu miesiącach zadłużenie polskich przedsiębiorców rejestrowanych w bazie Krajowego Rejestru Długów wzrosło nam o ponad pół miliarda złotych,

In the last several months, the debt of Polish entrepreneurs registered in the National Debt Register has increased by over half a billion zlotys.

a ta łączna wartość zadłużenia, które my rejestrujemy, to już jest ponad 54 miliardy złotych.

The total amount of debt that we are recording is already over 54 billion zlotys.

Więc to już jest bardzo poważna kwota.

So that's already a very serious amount.

Jak popatrzymy na sprawozdania finansowe największych przedsiębiorstw, to tam może jeszcze tragedii nie ma,

If we look at the financial statements of the largest companies, there may not yet be a tragedy there.

ale to, co nas niepokoi, to zdecydowanie większy udział kapitałów zewnętrznych.

But what worries us is definitely the larger share of external capital.

Czyli mówiąc wprost, polskie firmy, aby ratować swoją płynność, swoją działalność, kredytują się, zadłużają swoje biznesy.

So, to put it bluntly, Polish companies, to save their liquidity and their operations, are taking out loans and indebting their businesses.

A więc ten cały krajobraz takiego naszego otoczenia gospodarczego jest niepokojący i trzeba mieć tego świadomość.

So this whole landscape of our economic environment is disturbing and we need to be aware of it.

A czy są jakieś branże?

Are there any industries?

Tak zwane pewniaki, czyli takie branże, które zapewniają nam jakąś stabilność bez względu na warunki, bez względu na inflację,

So-called sure bets, meaning those industries that provide us with some stability regardless of the conditions, regardless of inflation,

bez względu na ewentualnie całe otoczenie rynkowe w tym kontrahencie i tak dalej?

Regardless of the entire market environment concerning this contractor and so on?

To jest bardzo trudne pytanie, bo nawet jeśli są, to raczej krótkoterminowo.

This is a very difficult question because even if there are, they are likely only short-term.

Z jednej strony można powiedzieć, że jakąś gwarancję dają nam te firmy, w których występuje udział Skarbu Państwa.

On one hand, it can be said that these companies, in which the State Treasury has a stake, provide us with some guarantee.

Na to przynajmniej wciąż jeszcze można liczyć, że te firmy, nawet jeśli opóźniają płatności,

At least it can still be counted on that these companies, even if they delay payments,

to finalnie je regulują i ta stabilność pozostałych branż jest taka powiedziałbym krótkoterminowa.

Ultimately, they regulate it, and the stability of other sectors is, I would say, short-term.

Z jednej strony mamy branże takiego najwyższego ryzyka, to są zazwyczaj te same branże od wielu lat,

On one hand, we have industries with the highest risk, which are usually the same industries that have been around for many years.

a więc branża budowlana, transport, handel, produkcja, no ale z drugiej strony takie branże,

so the construction industry, transport, trade, production, but on the other hand, such industries,

które wydawały się jeszcze do niedawna bardzo pewne, jak na przykład branża IT,

which until recently seemed very certain, such as the IT industry,

do niedawna bardzo stabilna i taka gwarantująca właściwie dobre standingi finansowe,

until recently very stable and practically guaranteeing good financial standings,

no dziś nie wygląda już tak dobrze.

Well, it doesn't look so good today.

No tam też pojawiły się zwolenniki.

Well, there were supporters there too.

Tam też pojawiły się zwolnienia, restrukturyzacje, stamtąd odpływa kapitał,

There were also layoffs and restructuring there, capital is flowing out from there,

jest problem z utrzymaniem płynności tych przedsiębiorstw,

there is a problem with maintaining the liquidity of these enterprises,

także koszty IT spowodowały istotne redukcje w zamówieniach usług informatycznych, programistycznych,

IT costs also led to significant reductions in orders for IT and programming services.

więc ja bym powiedział tak, każdy kontrahent może być potencjalnie dla nas ryzykowny

So I would say that every contractor can potentially be risky for us.

i każdego kontrahenta należy zweryfikować, a następnie monitorować.

Each contractor should be verified and then monitored.

Nie ma co polegać na jakichś ogólnych trendach, bo na koniec dnia istotne jest to,

There’s no point in relying on some general trends, because at the end of the day what matters is that,

jak wygląda nasz portfel, jak wygląda relacja z naszymi płatnikami

What does our wallet look like, what is the relationship with our payers like?

i po prostu czy ci,

and just whether you,

z którymi bezpośrednio współpracujemy dają nam stabilność i bezpieczeństwo finansowe

with whom we work directly provide us with stability and financial security

w najbliższych kilku, co najmniej miesiącach.

in the next few, at least months.

Podsumowując mniej więcej, podzielił pan te zagrożenia na te stricte rynkowe i te handlowe,

In summary, you divided the threats into strictly market-related ones and trade-related ones.

czyli te wynikające z sytuacji naszego kontrahenta,

that is, those arising from the situation of our contractor,

stąd potrzeba, żeby cały czas przyglądać się naszym partnerom biznesowym

hence the need to constantly keep an eye on our business partners

lub potencjalnym partnerom biznesowym.

or potential business partners.

Dzisiaj na rynku myślę, że taką powszechną praktyką jest odroczona płatność, tak?

Today in the market, I think that deferred payment is a common practice, right?

Czyli kiedy kupuję od innego przedsiębiorcy, załóżmy jako przedsiębiorca,

So when I buy from another entrepreneur, let's say as an entrepreneur,

gdzieś od razu mogę mu zapłacić za tydzień, dwa czy nawet miesiąc,

I can pay him somewhere right away for a week, two, or even a month.

no a to może powodować, jeśli bym się spóźniała z tą płatnością oczywiście,

Well, that could cause problems if I were to be late with that payment, of course.

zatory płatnicze, no i to może w konsekwencji sprawić,

payment bottlenecks, and this may ultimately lead to,

że ten podmiot także będzie już nierzetelnym płatnikiem,

that this entity will also become a non-compliant payer,

bo i on spóźni się z zapłatą komuś innemu, prawda?

Because he will be late in paying someone else, right?

Mam wrażenie, że to jest pewien efekt domina z tymi zatorami.

I have the impression that this is a kind of domino effect with these blockages.

No, zdecydowanie tak, zdecydowanie tak to może być.

No, definitely yes, definitely yes, that could be.

Pani redaktor wspomniała o tym kredycie kupieckim,

The editor mentioned this trade credit.

często mówi się o tym, że to jest najtańszy kredyt dostępny na rynku,

It is often said that this is the cheapest loan available on the market,

bo nieoprocentowany.

because it is interest-free.

I bardzo często nawet w wypadku opóźnień płatniczych,

And very often even in the case of payment delays,

bez konsekwencji, w postaci choćby odsetek ustawowych,

without consequences, in the form of at least statutory interest,

bo wiele firm tych odsetek po prostu nie nalicza.

because many companies simply do not accrue this interest.

Rzeczywiście to takie ryzyko związane z zatorami płatniczymi,

Indeed, there is such a risk associated with payment blockages,

no ono wprost wiąże się z płynnością finansową firm.

Well, it is directly related to the financial liquidity of companies.

Tylko te największe przedsiębiorstwa posiadają naprawdę dużą poduszkę finansową,

Only the largest enterprises have a truly significant financial cushion.

która sprawia, że nawet w sytuacji, jeśli jakieś kontrakty nie są uregulowane,

which makes it so that even in a situation where some contracts are not settled,

czy są tam jakieś opóźnienia płatnicze,

Are there any payment delays there?

nie ma to dużego wpływu na bieżącą płynność

it does not have a significant impact on current liquidity

finansową firmy.

the company's finances.

Zdecydowanie, jeśli chodzi o segment szczególnie małych mikroprzedsiębiorstw,

Definitely, when it comes to the segment of particularly small micro-enterprises,

również firm średnich, tej płynności tak dużej nie ma.

also medium-sized companies do not have such high liquidity.

I cały biznes kalkulowany jest w ten sposób,

And the entire business is calculated in this way,

że z jednej strony mam koszty, które ponoszę jako przedsiębiorca,

that on the one hand I have costs that I incur as an entrepreneur,

następnie robię swoją sprzedaż, czy świadczę usługi,

then I make my sales, whether I provide services,

mam jakiś określony termin, w którym mój kontrahent powinien mi

I have a specific deadline by which my contractor should provide me.

za te usługi czy towar zapłacić,

to pay for these services or goods,

no i wtedy ja w konsekwencji mam środki do tego, żeby dalej nimi obracać,

Well, then I consequently have the means to continue managing them.

brać nowe zlecenia, opłacać swoich pracowników, regulować swoje zobowiązania,

take new orders, pay your employees, settle your obligations,

płacić kredyty, raty leasingowe, czy wszystkie inne elementy związane

pay loans, lease installments, or any other related elements

z funkcjonowaniem mojej firmy.

with the operation of my company.

No i teraz, jeżeli jeden element tej układanki nam wypada,

Well, now, if one element of this puzzle falls out,

tak newralgiczny, tak kluczowy, jak właśnie mój klient,

as crucial, as key, as my client is right now,

który ma mi zapłacić, a tego nie robi,

who is supposed to pay me, but doesn't.

to zaczynają się problemy.

That's where the problems start.

I jeśli mamy takich klientów dwóch, trzech czy więcej,

And if we have two, three, or more such clients,

to mamy już poważny problem

So we have a serious problem now.

i sami w taki, można powiedzieć, niezawiniony sposób

and they themselves, one could say, in an unintentional way

zaczynamy łapać zadyszkę, zaczynamy szukać finansowania na zewnątrz,

we're starting to run out of steam, we're beginning to seek external funding,

no bo po prostu musimy wesprzeć swoje funkcjonowanie.

Because we simply need to support our functioning.

Czyli sięgamy po kredyty lub zaczynamy opóźniać swoje własne płatności.

So we resort to loans or start delaying our own payments.

A więc mimo tego, że prowadzimy swoją działalność w sposób

So even though we run our business in a way

od tej strony takiej produkcyjnej, organizacyjnej, uporządkowany, ułożony,

from this production-oriented, organizational side, organized, arranged,

no to przez swoich kontrahentów sami zaczynamy wpadać w pułapkę zadłużenia,

Well, through our contractors, we ourselves are starting to fall into the trap of debt.

tracimy wiarygodność, tracimy szanse na dobre kontrakty.

We are losing credibility, we are losing opportunities for good contracts.

No i to jest taka równia pochyła, która często uruchamia nam cały taki łańcuch zdarzeń.

And this is such a slippery slope that often triggers a whole chain of events for us.

Są takie branże, gdzie jeden duży inwestor, jeśli nie spłaci swojego podwykonawcy,

There are industries where one large investor, if they do not pay their subcontractor,

a ten znowu ma swoich podwykonawców i tak dalej,

and this one again has his subcontractors and so on,

to taki jeden szkodnik jest w stanie uruchomić taką lawinę problemów wielu firm,

It's enough for one such pest to trigger a cascade of problems for many companies.

w tym łańcuchu dostaw, czy łańcuchu sprzedaży, czy łańcuchu usług.

in this supply chain, whether it is a sales chain or a service chain.

Więc to zatory płatnicze potrafią być bolączką wielu firm.

So payment bottlenecks can be a problem for many companies.

A jak takiego, w cudzysłowie, szkodnika sprawdzić w KRD?

And how to check such a so-called pest in KRD?

Możemy go zweryfikować na kilka sposobów i właściwie niezależnie od tego,

We can verify it in several ways and actually regardless of that,

czy jesteśmy dużym przedsiębiorstwem, korporacją, czy jednosłowową działalnością,

whether we are a large enterprise, a corporation, or a sole proprietorship,

to tutaj pewne praktyki są właściwe i standardy są właściwie uniwersalne.

Here, certain practices are appropriate and the standards are essentially universal.

To, o czym zawsze mówimy przedsiębiorstwom, to zacznij od rzeczy najprostszych,

What we always tell businesses is to start with the simplest things.

czyli odpowiedz sobie na pytanie, czy dana firma w ogóle istnieje,

so ask yourself if the company in question actually exists,

bo to też tak bywa, że w obrocie funkcjonują NIPy,

because it also happens that NIPs function in circulation,

działalności, które są już dawno nieaktywne, pozamykane.

activities that have long been inactive and closed down.

Więc patrzymy, czy dana firma istnieje, a następnie jak długo istnieje,

So we look to see if a given company exists, and then how long it has been in existence.

czy to jest firma młoda, która dopiero zaczyna swoją przygodę z biznesem,

Is this a young company that is just starting its business journey?

czy też to już jest gracz, który na rynku jest dostępny jakiś czas.

Is this also a player who has been available in the market for some time?

Patrzymy oczywiście na wielkość, na obroty firmy, tak?

We are of course looking at the size, at the turnover of the company, right?

Warto takie dane sprawdzić i my ten podstawowy set informacji oczywiście

It's worth checking such data, and we certainly have this basic set of information.

w swoich raportach dostarczamy klientom, bo nie każdy potrafi czytać

In our reports, we provide clients with information, as not everyone can read.

na przykład sprawozdania finansowe.

for example, financial statements.

Nawet jeżeli ja nie znam się na ruchomkowości, nie jestem ekspertem

Even if I don't know about movement, I am not an expert.

o sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstw, to chciałbym w prosty sposób

about the financial reporting of enterprises, I would like to explain it in a simple way

ustalić właśnie na przykład choćby wysokość przychodów,

to determine, for example, the level of revenues,

odpowiedź na pytanie, czy dana firma ma zyski, czy może generuje straty,

an answer to the question of whether a given company is profitable or may be generating losses,

zobaczyć, jak to wygląda w perspektywie na przykład trzech ostatnich lat,

to see how it looks in perspective over, for example, the last three years,

czy ona ma taki trend wzrostowy, czy też może coś tam się niepokojącego ze sprzedażą dzieje.

Does she have such an upward trend, or is there something concerning happening with the sales?

Więc zaczynamy od takich podstawowych rzeczy, a następnie idziemy dalej,

So we start with basic things, and then we move on.

czyli sprawdzamy to, co z perspektywy Krajowego Rejestru Długów jest najważniejsze,

so we check what is most important from the perspective of the National Register of Debts,

sprawdzamy wiarygodność płatniczą kontrahenta.

We are verifying the payment credibility of the contractor.

I znów, zaczynamy od rzeczy prostych, a więc szukamy informacji o tym,

And again, we start with simple things, so we are looking for information about this,

czy ta sprawdzana przez nas firma nie posiada już jakichś zobowiązań niepopłaconych,

does this company we are verifying have any unpaid obligations?

czyli inaczej mówiąc, czy już nie jest dłużnikiem.

In other words, is he no longer a debtor?

Jeśli tak, to jaka jest skala problemu, ilu jest takich wierzycieli,

If so, what is the scale of the problem, how many such creditors are there?

jak duże jest zadłużenie, no a następnie chcemy odpowiedzieć sobie na pytanie,

how large is the debt, and then we want to answer the question,

a jaka jest w ogóle prognoza dotycząca wiarygodności płatniczej tej firmy,

What is the forecast regarding the payment credibility of this company?

czyli nawet jeśli dziś nie posiada żadnego zadłużenia,

so even if today they have no debt,

to jaka jest perspektywa, powiedzmy,

So what is the perspective, let's say,

czy ta firma jest wiarygodna i mogę jej bezpiecznie pożyczać pieniądze,

Is this company reliable and can I safely lend it money?

świadczyć usługi, wystawić właśnie tą fakturę z odroczonym terminem płatności,

provide services, issue this invoice with a deferred payment deadline,

czy jednak są tam jakieś ryzyka.

but are there any risks involved?

Na koniec dwie ostatnie rzeczy, no to jeśli już wiem,

Lastly, two final things, well, if I already know,

że mogę tej firmie w cudzysłowie pożyczać,

that I can "lend" this company,

to na jaką kwotę mogę to bezpiecznie robić,

how much can I safely do this for,

a więc określić tzw. limit kupiecki, jak to się ładnie nazywa.

so to determine the so-called buyer's limit, as it is nicely called.

Warto też sprawdzić otoczenie biznesowe,

It's also worth checking the business environment.

to najbliższe danego przedsiębiorcy, czyli powiązania kapitałowe.

the closest to a given entrepreneur, that is, capital connections.

To też oddajemy w formie takich bardzo prostych grafów,

We also present this in the form of very simple graphs.

tak aby szybko można było się zorientować,

so that one can quickly get an idea,

czy ta firma ma jakieś spółki partnerskie,

Does this company have any partner firms?

jak wygląda kondycja tych spółek.

What is the condition of these companies?

Czyli taki podstawowy set danych, powtórzę jeszcze raz,

So, a basic dataset, I will repeat once again,

jak duży przedsiębiorca, jak długo funkcjonuje na rynku,

as a large entrepreneur, how long has it been operating in the market,

jaka jest wysokość przychodów, czy tam są straty, czy zyski,

What is the amount of revenue, are there losses or profits there?

czy są jakieś problemy płatnicze, wiarygodność płatnicza,

Are there any payment issues, payment credibility?

na jakie kwoty możemy bezpiecznie kredytować takiego przedsiębiorcę.

What amounts can we safely lend to such an entrepreneur?

To jest taki podstawowy set informacji,

This is a basic set of information.

co do którego my zawsze rekomendujemy,

which we always recommend,

aby niezależnie od tego, z jak dużym podmiotem mamy do czynienia,

regardless of the size of the entity we are dealing with,

jak dobrze go znamy, aby takie informacje u nas zweryfikować.

As well as we know him, to verify such information with us.

No i rozumiem, że jest to taki pakiet danych,

And I understand that it is such a data package,

a gdybyśmy chcieli na własną rękę pozyskać te dane,

and if we wanted to obtain this data on our own,

to jestem pewna, że troszkę by było to karkołomne pewnie, tak?

I am sure it would be a bit challenging, right?

No byłoby to niełatwe, na pewno czasochłonne.

Well, it wouldn't be easy, definitely time-consuming.

To od tego należy zacząć, że tutaj czas bardzo często ma znaczenie,

It should be noted that time is often significant here.

gra swoją rolę, no bo przecież pani jako przedsiębiorca

plays her role, because after all, you as a businesswoman

specjalizuje się w swojej działalności gospodarczej,

specializes in their business activity,

czyli super, żeby mogła się pani skupić na tym,

so great, so that you can focus on that,

żeby robić fajne produkty, zapewniać dobrą logistykę,

to create cool products, to provide good logistics,

robić fajny marketing, dobrą opiekę klienta,

doing cool marketing, good customer care,

niekoniecznie musi się pani znać akurat na tym,

You don't necessarily have to be knowledgeable about this,

jak weryfikować, czy jak oceniać wygodność płatniczą kontrahenta.

How to verify or assess the payment convenience of a contractor.

Za to odpowiadamy między innymi my,

We are responsible for that among other things,

więc czas to jest pierwsza rzecz, chcemy te dane dostać szybko i od ręki.

So time is the first thing, we want to get this data quickly and immediately.

Zbieranie tych informacji na własną rękę to często po prostu długo trwa.

Gathering this information on your own often simply takes a long time.

No po drugie potrzebujemy też ekspertów,

Well, secondly, we also need experts,

bo bardzo często interpretacja danych w dzisiejszych czasach

because very often the interpretation of data nowadays

to jest największy problem, no bo okej,

this is the biggest problem, well okay,

pozbieraliśmy sobie dane z różnych źródeł,

we collected data from various sources,

mamy trzydzieści kilka stron różnego rodzaju informacji,

we have thirty-some pages of various kinds of information,

ale teraz bardzo często przedsiębiorca mówi, no ale na koniec dnia,

but now very often an entrepreneur says, well, at the end of the day,

to ja nie chciałem mieć tych trzydziestu kilku stron informacji,

I didn't want to have those thirty-something pages of information.

ja po prostu potrzebuję prostą odpowiedź, to jest firma wiarygodna, czy nie?

I just need a simple answer, is this company reliable or not?

Więc analiza danych, jakość tej analizy, to jest następny element.

So data analysis, the quality of that analysis, is the next element.

Taka ciekawostka jeszcze odnośnie tego, ile to może potrwać.

Just a little curiosity regarding how long this might take.

Pamiętam kiedyś robiliśmy jeden z takich projektów z dużym bankiem komercyjnym,

I remember once we were working on one of those projects with a large commercial bank,

który właśnie zmuszał swoich analityków do zbierania informacji we własnym zakresie.

who was just forcing his analysts to gather information on their own.

I jak tak sobie analizowaliśmy cały proces,

And as we were analyzing the whole process,

to analityk mówił, kurczę, zanim ja usiądę do swojej roboty,

the analyst said, man, before I sit down to work,

zanim faktycznie zacznę oceniać zdolność finansową danego przedsiębiorcy,

before I actually start assessing the financial capability of a given entrepreneur,

to ja poświęcam między godziną, a półtorej godziny czasu na skompletowanie dokumentów.

I spend between an hour and an hour and a half gathering documents.

Teraz jak sobie to przemnożyliśmy przez ileś tam tysięcy obsługiwanych wniosków przez bank,

Now that we have multiplied it by a certain number of thousands of applications handled by the bank,

no to widzimy, o jakim czasie myślimy.

So we see what time we are thinking about.

No a jeśli chodzi właśnie o tych małych przedsiębiorców,

Well, as for those small entrepreneurs,

to bardzo często brakuje osoby, która mogłaby się tym zająć,

there is often a lack of someone who could take care of this,

gdzieś tam przesuwa się jakieś etaty, albo przerzuca się te obowiązki,

some positions are being moved around, or those responsibilities are being shifted.

nie wiem, no do handlowców, którzy tego nie potrafią lub nie lubią,

I don't know, well to the salespeople who can't do it or don't like it,

najbardziej nie lubią chyba, do działów księgowych, no gdzieś szuka się tego,

They probably dislike it the most, like in accounting departments, well, one looks for it somewhere.

a właściwie można sięgnąć po dane, gdzie ktoś tą pracę już wykonał,

and actually you can refer to data where someone has already done this work,

skonsolidował dane, opracował, przeanalizował, no i udostępnia na klik.

consolidated the data, developed, analyzed, and makes it available at a click.

No już nie mówiąc o jednoosobowych działalnościach gospodarczych,

Well, not to mention sole proprietorships,

gdzie wszystko jest na głowie jednego przedsiębiorcy.

where everything is on the head of one entrepreneur.

Tak i tutaj też właśnie to jest ten typ biznesu,

Yes, and here it is also this type of business,

gdzie najwięcej czasu poświęcamy na edukację, na zmianę nawyków.

where we spend the most time on education, on changing habits.

Właśnie tym małym przedsiębiorcom mówimy, jak ważne jest to, żeby kontrahenta zweryfikować,

We tell these small entrepreneurs how important it is to verify the contractor.

ponieważ oni wciąż mają taki zwyczaj i nawyk, aby oceniać klienta,

because they still have the habit and custom of judging the customer,

jak to się potocznie mówi, na ładne oczy.

As they say colloquially, for pretty eyes.

Czyli mieliśmy fajne spotkanie, widać, że nadajemy na tych samych falach,

So we had a nice meeting, it's clear that we're on the same wavelength.

podoba mi się klient, jest fajne zamówienie, widać, że jest wiarygodny, wchodzę w to.

I like the client, it's a nice order, it's clear that he is reliable, I'm in.

A zawsze powtarzamy, jest stara zasada KRD, która mówi, ufaj, ale sprawdzaj.

And we always repeat, there is an old KRD principle that says, trust, but verify.

Czyli zaufanie w biznesie jest bardzo potrzebne, to ułatwia relacje,

So trust in business is very necessary, it facilitates relationships.

to otwiera nas na współpracę biznesową, ale dobrze, żeby to zaufanie było poparte

It opens us up to business cooperation, but it's good for that trust to be supported.

na twardych danych i za dostarczenie tych twardych danych odpowiadamy właśnie my.

We are responsible for the hard data and for providing that hard data.

No tym bardziej, że trudne czasy, trudne czasy, jeśli chodzi o gospodarkę,

Especially since these are tough times, tough times when it comes to the economy.

mamy różne zawirowania, zarówno w pandemii, później wojna w Ukrainie,

we have various upheavals, both during the pandemic and later the war in Ukraine,

różne zwiększone koszty prowadzenia biznesu.

various increased business operation costs.

To też, brzydko mówiąc, okazja dla oszustów, tak?

So, speaking bluntly, it's also an opportunity for fraudsters, right?

I tutaj pojawia się termin prewencji wyłudzeń.

And here the term of fraud prevention comes into play.

Za pomocą narzędzi KRD można też zapobiec jakiejś współpracy, w cudzysłowie,

With the help of KRD tools, one can also prevent some cooperation, in quotes.

która miałaby mieć katastrofalne skutki dla biznesu.

which would have catastrophic consequences for the business.

No tak, rzeczywiście temat wyłudzeń, on właściwie towarzyszy nam, przedsiębiorcom,

Well, indeed the topic of frauds is something that actually accompanies us, entrepreneurs,

cały czas, niezależnie od tego, w jakim okresie gospodarczym jesteśmy.

all the time, regardless of what economic period we are in.

Natomiast w grupie wyłudzeń mamy do czynienia z dwoma zjawiskami.

In the case of fraud, we are dealing with two phenomena.

No jedno to jest...

Well, one thing is...

takie potoczne rozumienie wyłudzeń, czyli takie oszustwo zamierzone.

such a colloquial understanding of fraud, that is, intentional deception.

A więc to jest taka sytuacja, kiedy ktoś ma, nazwijmy to, taki model biznesowy,

So this is the situation when someone has, let's call it, a business model,

który polega na tym, żeby po prostu oszukiwać przedsiębiorców, wyłudzać towary i środki,

which involves simply deceiving entrepreneurs, extorting goods and funds,

obracać nimi i znikać z rynku.

"to turn them around and disappear from the market."

Więc to jest taki fraud zamierzony.

So this is a deliberate fraud.

Tutaj rzeczywiście warto poświęcić trochę więcej uwagi,

Here it is indeed worth paying a little more attention.

przede wszystkim na analizę powiązań kapitałowych, to jest taka pierwsza rzecz,

first of all, on the analysis of capital connections, that is the first thing,

czyli patrzymy sobie na to, z jakimi biznesami powiązany jest dany klient,

So we look at what businesses the given client is associated with,

czy czasem nie było tam spółek,

Wasn't there sometimes companies there?

które właśnie były likwidowane, było tam sporo upadłości.

which were being liquidated, there were quite a few bankruptcies there.

Możemy to robić na poziomie powiązań kapitałowych,

We can do it at the level of capital connections.

możemy to robić na poziomie powiązań osobowych.

We can do it at the level of personal connections.

No i oczywiście wciąż takim istotnym elementem tutaj jest ten system wymiany danych,

And of course, an essential element here is this data exchange system,

jaki odbywa się za pomocą Biura Informacji Gospodarczej, jakim jest Krajowy Rejestr Długów,

which is carried out by the Economic Information Bureau, known as the National Debt Register,

a więc informacje o nieregulowanych płatnościach.

So, information about unregulated payments.

Bo taki fraud, takie oszustwo, wcześniej czy później zostawi ślad.

Because such a fraud, such a deception, will leave a trace sooner or later.

Oczywiście jeżeli my jesteśmy numerem jeden i to my będziemy oszukiwani w pierwszej kolejności,

Of course, if we are number one, then we will be cheated first.

to jest się przed tym bronić trudniej, ale tu musielibyśmy już mieć wyjątkowego pecha.

It is harder to defend against this, but we would have to be extraordinarily unlucky here.

Zazwyczaj jest tak, że tego typu działalność obliczona jest na oszustwa dotyczące wielu firm, wielu podmiotów,

It is usually the case that this type of activity is aimed at fraud involving many companies and entities.

a więc tutaj ta siła informacji, jaką my przekazujemy, polega na tym,

So here the power of the information we convey lies in the fact that

że te dane dotyczące sprawdzonej firmy płyną od innych firm.

that the data regarding the verified company comes from other companies.

Trochę tak jak w popularnych takich, powiedziałbym, serwisach aukcyjnych dostępnych w internecie,

A bit like in popular auction services available on the internet, I would say,

przed dokonaniem zakupu możemy sobie zobaczyć, jak taki oferent wygląda,

before making a purchase, we can see what such a provider looks like,

ile już takich transakcji miał, czy tam nie ma jakichś negatywnych opinii na jego temat.

How many such transactions has he had, and are there any negative reviews about him?

To oczywiście jest duże uproszczenie, ale o coś podobnego chodzi w Biurze Informacji Gospodarczej,

Of course, this is a significant simplification, but something similar is going on at the Economic Information Bureau.

czyli patrzymy, czy firma, która nas przyszła, choć wygląda świetnie,

So we look to see if the company that came to us, although it looks great,

mamy być może kontrakt życia do zrobienia, to czy czasem nie ma już ostrzeżeń od innych przedsiębiorców,

"We may have a lifetime contract to make, so are there perhaps already warnings from other entrepreneurs?"

które niestety padły ofiarą fraudu.

which unfortunately fell victim to fraud.

I tutaj również jesteśmy sobie w stanie pomóc, jeśli chodzi o ten drugi obszar wyłudzeń,

And here we can also help each other when it comes to this second area of fraud,

czyli wyłudzenia niezamierzone.

So, unintentional fraud.

Ja będę się upierał przy tym, że to jednak są wyłudzenia,

I will insist that these are indeed scams.

to są takie sytuacje, kiedy naszemu kontrahentowi jeszcze wydaje się, że on sobie poradzi,

these are situations when our contractor still thinks that he will manage.

on nie ma intencji nas oszukać, on jeszcze ciągle wierzy,

He has no intention of deceiving us, he still believes.

że wyjdzie na prostą, ale wszystkie dane finansowe obiektywnie wskazują na to,

that it will get back on track, but all financial data objectively indicates that,

że on jest w trudnej sytuacji i jego należy wspierać, ale niekoniecznie kredytować.

that he is in a difficult situation and he should be supported, but not necessarily financed.

Czyli możemy mu świadczyć usługi, towary na bardzo dobrych preferencyjnych warunkach,

So we can provide him with services and goods on very favorable preferential terms.

możemy obniżyć swoje marże, możemy go wspierać handlowo, marketingowo,

we can lower our margins, we can support him commercially, marketing-wise,

możemy być elastyczni, jeśli chodzi o logistykę, łańcuch dostaw,

we can be flexible when it comes to logistics, supply chain,

natomiast nie powinniśmy go kredytować, a na pewno nie powinniśmy tego robić bez zabezpieczeń.

However, we should not grant him credit, and we certainly should not do it without safeguards.

Czyli podsumujmy temat samych przedsiębiorców, bo wiadomo,

So let's summarize the topic of entrepreneurs themselves, because it's clear that...

że to wszystko tak naprawdę sprowadza się do utrzymania,

that it all really comes down to maintenance,

zachowania płynności finansowej, która jest kluczowa

financial liquidity management, which is key

i której brak tak naprawdę prowadzi do bankructwa, do niewypłacalności.

and whose absence actually leads to bankruptcy, to insolvency.

Oczywiście na to zazwyczaj zwracamy największą uwagę,

Of course, we usually pay the most attention to that.

ale jeśli chodzi o tę ocenę wiarygodności płatniczej,

but when it comes to this payment credibility assessment,

to warto pamiętać o tym, że ona jest zbudowana na skali w takim uproszczonym modelu od A do H,

It is worth remembering that it is built on a scale in such a simplified model from A to H,

gdzie oczywiście H, G to są ci najgorsi, tacy najbardziej ryzykowni klienci,

where of course H and G are the worst, the most risky clients,

ale A, B, C to są kategorie pożądane,

but A, B, C are desirable categories,

a więc sprawdzając klienta w Krajowym Rejestrze Długów,

So, checking the client in the National Debt Register,

możemy również ustalić, które firmy to są te, z którymi przede wszystkim chcemy budować relacje,

We can also determine which companies are the ones we primarily want to build relationships with.

po to, żeby właśnie wzmocnić nasz dział sprzedaży i podpowiedzieć im,

to strengthen our sales department and advise them,

tu głównie koncentrujcie swoje działania sprzedażowe, tu bądźcie elastyczni,

here concentrate your sales efforts mainly, be flexible here,

tu wydłużajcie terminy płatności, słowem o tych klientów walczcie.

Here, you extend the payment deadlines, in short, fight for those customers.

A więc można dzięki naszym narzędziom nie tylko eliminować szkodników,

So it is possible with our tools to not only eliminate pests,

ale również budować dobre relacje z tymi firmami,

but also build good relationships with these companies,

na których nam najbardziej zależy, które mają bardzo dobry standing,

that we care about the most, which have a very good standing,

bardzo wysoką wiarygodność płatniczą.

very high creditworthiness.

Czyli przede wszystkim weryfikacja kontrahenta,

So, first of all, verification of the contractor.

też narzędzia KRD, tak jak Pan wspomniał,

also the KRD tools, as you mentioned,

pomagają też dobierać tych partnerów jako potencjalnie najbardziej,

they also help to select those partners as potentially the most,

nie wiem, czy to dobre słowo, dochodowych, pewnych.

I don't know if it's the right word, profitable, certain.

Pewnych na pewno, czy najbardziej dochodowych,

Certain ones for sure, or the most profitable,

no w pewnym sensie tak, no bo cóż nam z tego,

well, in a sense yes, but what good does that do us,

że mamy kontrakt, który jest na bardzo wysokiej marży,

that we have a contract which is at a very high margin,

jeśli kontrahent nigdy nam nie zapłaci, tak,

if the contractor never pays us, yes,

no wtedy na pewno nie będzie to najbardziej dochodowy kontrakt,

well then it definitely won't be the most profitable contract,

prawdopodobnie może to być najbardziej bolesna porażka,

it may probably be the most painful defeat,

bo rzeczywiście pracując blisko z klientami,

because indeed working closely with clients,

no obserwujemy czasem takie bolesne porażki,

we sometimes observe such painful defeats,

i one czasem wynikają z tego, że klienci zapominają również o takim elemencie,

And sometimes it results from the fact that clients also forget about such an element,

jak monitorowanie kondycji naszych kontrahentów, tak,

as monitoring the condition of our contractors, yes,

czyli zweryfikowaliśmy ich na starcie, świetnie, lekcja odrobiona,

So we verified them at the start, great, lesson learned.

ale zrobiliśmy to rok temu, a usługi czy towary wysyłamy co tydzień,

but we did it a year ago, and we send services or goods every week,

co miesiąc, cały czas, faktury powstają,

every month, all the time, invoices are created,

w związku z tym należy też pamiętać o tym,

therefore, it should also be remembered that,

żeby w toku trwania naszej współpracy również monitorować kondycję klientów.

to also monitor the condition of clients during the course of our cooperation.

Jak pytamy przedsiębiorców, kto powoduje takie bolesne problemy płatnicze,

When we ask entrepreneurs who causes such painful payment problems,

to bardzo często są to stali kontrahenci,

these are very often regular contractors,

z którymi pracowaliśmy przez lata,

with whom we have worked for years,

więc co się stało, no staliśmy się mniej czujni,

so what happened, well we became less vigilant,

no bo przecież znamy tą firmę, pracujemy od lat,

Well, we know this company; we've been working with them for years.

jesteśmy też bardzo elastyczni, bo takiego długofalowego kontrahenta

we are also very flexible, because of such a long-term contractor

zazwyczaj wspieramy właśnie w bardzo długie terminy płatności,

we usually support very long payment terms.

bardzo wysokie limity kupieckie, bo go znamy,

very high merchant limits, because we know him,

tylko taki długofalowy kontrahent bardzo rzadko dzwoni,

only such a long-term contractor very rarely calls,

żeby nas uprzejmie iść o kłopotach,

to kindly go about the troubles,

no raczej nie dzwoni, nie mówi, słuchajcie, przygotujcie się,

no, he rather doesn’t call, he doesn’t say, listen, get ready,

poszaleliśmy, dyrektor handlowy się nie spisał,

We went crazy, the sales director didn't perform well.

jesteśmy w kłopocie, nie będziemy płacić.

We are in trouble, we won't pay.

No nie byłoby to zbyt strategiczne dla tej firmy.

Well, it wouldn't be very strategic for this company.

Nie byłoby, więc to się w praktyce dzieje niezwykle rzadko

So it wouldn't, so it happens extremely rarely in practice.

i to oznacza, że my o problemie płatniczym dowiadujemy się na szarym końcu

And that means we find out about the payment problem at the very last moment.

i wtedy najczęściej, zdecydowanie za późno,

and then most often, definitely too late,

wtedy najczęściej jest to poważny problem, tak,

then it is most often a serious problem, yes,

bo odkrywamy nagle ze zdumieniem, że nasze faktury przestały być płacone,

because we suddenly discover with astonishment that our invoices have stopped being paid,

zaczynamy wtedy sprawdzać, co się dzieje i okazuje się,

we then start checking what is happening and it turns out,

że sytuacja kontrahenta się zmieniła, poziom zadłużenia jest wysoki,

that the contractor's situation has changed, the level of debt is high,

my lądujemy gdzieś tam na końcu w kolejce wierzycieli

We land somewhere at the end in the queue of creditors.

i mamy poważny problem.

And we have a serious problem.

Przejdźmy może na chwilę z perspektywy przedsiębiorcy

Let's perhaps switch to the perspective of an entrepreneur for a moment.

do perspektywy konsumenta, ja też mam wrażenie,

From the consumer's perspective, I also have the impression that,

że nie jest to tak bardzo odległa perspektywa,

that it is not such a distant perspective,

ponieważ konsument, który trafia na KRD ma długi.

because the consumer who ends up on the KRD has debts.

Społeczeństwo, którego zdolność konsumpcyjna spada,

A society whose purchasing power is declining,

mówiąc krótko, no to też odbija się przecież na płynności finansowej przedsiębiorstw,

In short, this also affects the financial liquidity of enterprises.

więc to wszystko to jest po prostu szereg naczyń połączonych ze sobą, tak.

So it's all just a series of interconnected vessels, right.

Jak trafia się z perspektywy konsumenta na listę zadłużonych?

How does a consumer end up on the list of debtors?

To zależy, o czym chcemy porozmawiać, o tym, jak to się dzieje,

It depends on what we want to talk about, about how it happens.

że Polacy tracą płynność finansową,

that Poles are losing financial liquidity,

czy o samą techniczną aspektę,

is it about the technical aspect itself,

jak finalnie lądują w KRD.

how they ultimately end up in KRD.

A może zacznę od tego pierwszego elementu.

Perhaps I'll start with that first element.

Pani redaktor wspomniała o tym, że ta zdolność konsumpcyjna nam spada

The editor mentioned that our consumption capacity is decreasing.

i to prawda, ale nawyki się nie zmieniają

And that's true, but habits don't change.

i nasze aspiracje konsumpcyjne pozostają...

and our consumption aspirations remain...

Przede wszystkim wydatki się nie zmieniają,

First of all, the expenses do not change,

więc to jest chyba główny problem.

So this is probably the main problem.

A jeszcze dodatkowo tak, tak, wydatki się nie zmieniają,

And additionally, yes, yes, the expenses do not change,

bo nawet jak ograniczamy konsumpcję, to koszty nam rosną, tak.

Because even if we reduce consumption, our costs are still rising, yes.

Więc no bardzo często niestety te problemy płatnicze

So, unfortunately, these payment problems occur very often.

biorą się z pewnego rodzaju gapiostwa,

they stem from a certain kind of inattentiveness,

gdzie konsumpcyjnym, gdzie wszystkie usługi dostępne są często w trzech klikach,

where consumption is, where all services are often available in three clicks,

padamy ofiarą emocji i nabywamy kolejne dobra czy usługi

We fall victim to emotions and acquire more goods or services.

bez takiej refleksji, czy na pewno nas na nie stać.

without such reflection, whether we can really afford it.

Ale to po pierwsze, a po drugie, czy będzie nas na nie stać

But that's one thing, and the other is whether we will be able to afford it.

w sytuacji, kiedy nasza sytuacja się pogorszy.

in a situation when our situation worsens.

Czyli na przykład stracimy pracę, wystąpi jakieś zdarzenie losowe,

So, for example, we might lose our job, or some random event might occur,

które sprawi, że zaczniemy mieć po prostu tych środków do dyspozycji mniej.

which will simply result in us having fewer resources at our disposal.

Więc część tych przypadków to jest taka no nie do końca odpowiedzialna polityka,

So part of these cases is somewhat irresponsible politics.

zarządzania własnymi środkami.

managing one's own resources.

I tutaj na pewno sporo, jeśli chodzi o edukację, mamy do zrobienia,

And here, there is certainly a lot to be done in terms of education.

ale też nie ma co ukrywać, że w ostatnim czasie zaskoczyło nas konsumentów

But there is also no denying that recently it has surprised us consumers.

wiele czynników zewnętrznych, na które nie byliśmy przygotowani.

many external factors that we were not prepared for.

Tutaj będę konsumentów, będę nas wszystkich bronił,

Here I will defend the consumers, I will defend all of us.

że to, co się wydarzyło z wysokością rat kredytowych,

that what happened with the height of loan installments,

to jak wzrosły koszty energii, ogrzewania,

so how the costs of energy, heating, have increased

pośrednio wszystkich właściwie takich no dóbr konsumpcyjnych,

indirectly all such consumer goods,

z których musimy wszyscy korzystać, to tutaj trudno powiedzieć,

which we all have to benefit from, it's hard to say here,

że to myśmy czemuś zawinili, po prostu życie kosztuje nas,

that it was we who have done something wrong, life simply costs us,

wiemy.

We know.

Co więcej, ono jest droższe.

Moreover, it is more expensive.

No i teraz tym bardziej warto w tych czasach dbać o takie bezpieczeństwo finansowe,

And now it is even more worthwhile to take care of such financial security in these times.

budować poduszki finansowe, budować oszczędności, jeśli jest to możliwe,

build financial cushions, build savings, if possible,

po to właśnie, aby w sytuacji trudnej, która może nas spotkać,

exactly for this reason, so that in a difficult situation that we may encounter,

poradzić sobie z bieżącymi zobowiązaniami.

to cope with current obligations.

Jak technicznie trafiać do Krajowego Rejestru Długów?

How to technically get into the National Debt Register?

No to reguluje nam ustawa, bo tutaj Biuro Informacji Gospodarcze, KARDE,

Well, the law regulates this for us, because here the Economic Information Office, KARDE,

podlega pod odpowiednie regulacje i odpowiedni nadzory odpowiednich ministerstw.

is subject to the appropriate regulations and the relevant supervision of the appropriate ministries.

W uproszczeniu, jeśli chodzi o konsumenta dług w wysokości 200 złotych brutto,

In simplified terms, for the consumer, the debt amounts to 200 zł gross.

o ile się przeterminuje powyżej 30 dni

if it is overdue for more than 30 days

i o ile nasz wierzyciel wyśle nam specjalne wezwanie do zapłaty.

and if our creditor sends us a special payment request.

Już nie chcę wchodzić w technikaliach, dodawać jeszcze tych innych o ile,

I no longer want to get into the technicalities, adding those other conditions if necessary.

bo jest na to odpowiednia procedura.

because there is an appropriate procedure for that.

No ale w każdym razie zmierzam do tego, że można trafić do bazy KARDE

Well, anyway, I'm getting at the fact that you can end up in the KARDE database.

bez wyroku sądowego, bo o to chodzi w tym systemie wymiany informacji gospodarczych,

without a court verdict, because that is what this economic information exchange system is about,

żeby ta informacja trafiała do bazy relatywnie szybko

so that this information reaches the database relatively quickly

i bez niepotrzebnych komplikacji, a więc

and without unnecessary complications, so

trzeba się liczyć, że jeżeli przestajemy spłacać kredyty,

we must consider that if we stop repaying loans,

jeśli przestajemy spłacać swoje zobowiązania konsumenckie,

if we stop repaying our consumer obligations,

co to może być? No może być internet, telefon.

What could it be? Well, it could be the internet, a phone.

Jak patrzymy na zadłużenie Polaków konsumentów,

When we look at the debt of Polish consumers,

to oczywiście pewien procent stanowią tam zobowiązania wysokokwotowe,

of course a certain percentage consists of high-value obligations there,

co do których konsumenci rzeczywiście mają poważny problem finansowy

as for which consumers really have a serious financial problem

i to jest problem, który będą rozwiązywać pewnie przez kilka lat.

And this is a problem that they will probably be solving for several years.

No tak jak zaciągamy kredyty hipoteczne na średnio 30 lat życia,

Well, just like we take out mortgages for an average of 30 years of our lives,

no to jeśli tam coś się psuje, to trudno zakładać,

Well, if something is breaking down there, it’s hard to assume,

że ta sytuacja zmieni się nagle w ciągu kilku tygodni czy kilku miesięcy,

that this situation will suddenly change within a few weeks or a few months,

więc no to będzie problem, z którym będziemy sobie musieli dość długo radzić,

so this will be a problem that we will have to deal with for quite a while,

ale jest pewna grupa zobowiązań, które pojawiają się w bazie KRD

But there is a certain group of liabilities that appear in the KRD database.

w taki sposób, powiedziałbym, ze względu na takie radosne podchodzenie do długów,

In this way, I would say, due to such a joyful approach to debts,

które wciąż cechuje część naszego społeczeństwa,

which still characterizes part of our society,

czyli takie myślenie trochę magiczne, że jeżeli długi są niewysokie,

so it's somewhat magical thinking that if the debts are not high,

a może nie tak bardzo istotne, bo mamy skłonność do lekceważenia takich zobowiązań,

or maybe not so very important, because we tend to underestimate such commitments,

jak właśnie choćby na przykład ubezpolisy ubezpieczeniowe,

just like, for example, insurance policies,

telefony, internet, jakieś drobne pożyczki czy zakupy z odroczonym terminem płatności w internecie,

phones, internet, some small loans or purchases with deferred payment terms online,

to wydaje nam się, że jeśli są to właśnie niewysokie kwoty,

It seems to us that if these are indeed low amounts,

to może jak o nich zapomnimy, to one znikną.

Maybe if we forget about them, they will disappear.

Tymczasem one nie znikają, co więcej, one potrafią do nas wrócić

Meanwhile, they do not disappear; moreover, they can return to us.

w postaci istotnie wyższych kosztów, bo dochodzą nam odsetki,

in the form of significantly higher costs, as we incur interest.

koszty postępowań windykacyjnych, koszty postępowań sądowych,

costs of debt collection proceedings, costs of court proceedings,

więc relatywnie nieduży dług potrafi nam urosnąć do takich zobowiązań już kilkutysięcznych i więcej.

So a relatively small debt can grow into obligations of several thousand or more.

No i druga rzecz, to może nas uderzyć w takim momencie,

And the second thing is, it could hit us at such a moment,

kiedy najmniej się tego spodziewamy albo inaczej, najbardziej nam to przeszkadza.

When we least expect it, or rather, when it bothers us the most.

I tutaj szczególnie taki apel do młodych słuchaczy,

And here, especially a plea to young listeners,

teraz start programu tego kredytu 2%, jeśli chodzi o zakup mieszkań,

now the start of this 2% loan program for purchasing apartments,

to jest szansa dla wielu młodych ludzi i rzeczywiście, no głupio byłoby ją stracić

This is an opportunity for many young people and indeed, it would be foolish to lose it.

z powodu tego, żeśmy tam kiedyś na paręset złotych komuś zalegali i machnęliśmy na to ręką.

Because we once owed someone a few hundred zlotys and we shrugged it off.

No właśnie, bo to jest konsekwencja figurowania na liście KRD.

Exactly, because that is the consequence of being listed on the KRD.

No właśnie, no to obniża wiarygodność finansową,

Well, that lowers financial credibility.

to obniża scoringi u tych podmiotów, które je budują,

it lowers the scores for those entities that build them,

no i po prostu często wyklucza w ogóle możliwość uzyskania finansowania,

and it often simply excludes the possibility of obtaining financing at all,

a więc przed...

so before...

złożeniem takiego wniosku kredytowego,

by submitting such a loan application,

ja zachęcam wszystkich konsumentów do tego, żeby taki raport na swój temat z bazy KRD pobrać,

I encourage all consumers to obtain such a report about themselves from the KRD database.

a... i zobaczyć, czy czasem czegoś tam nie mamy,

...and see if we happen to have anything there.

bo tu w przypadku konsumentów sytuacja jest bardzo prosta,

because in the case of consumers, the situation is very simple,

jeśli spłacamy zobowiązania, znikamy z rejestru

if we settle our obligations, we disappear from the register

i nie ma śladu po tym wpisie, czyli my nie budujemy takiej negatywnej historii kredytowej,

and there is no trace of this entry, so we are not building such a negative credit history,

jak na przykład biuro informacji kredytowej,

such as a credit information bureau,

tu jest bardzo prosta sprawa w przypadku konsumentów.

This is a very simple matter in the case of consumers.

Mam dług, jestem w rejestrze, to mam blokadę w dostępie do usług

I have a debt, I am in the registry, so I have a restriction on access to services.

i jednocześnie jasna informacja, jak wybrnąć z tej sytuacji.

and at the same time a clear message on how to get out of this situation.

To jest bardzo proste, po prostu spłacić zobowiązania,

It's very simple, just pay off the debts.

tak jak mówię, czasem to nie są bardzo skomplikowane tematy,

As I said, sometimes these are not very complicated topics.

raczej wynikające z tego, że albo są to złe nawyki, albo na szegapiostwo,

rather resulting from the fact that they are either bad habits or negligence,

więc warto tam sobie zaglądać.

so it's worth checking it out.

No a właśnie jak sprawdzić, czy nie jestem na liście KRD

Well, how can I check if I'm not on the KRD list?

właśnie przez to, że kiedyś zaniedbałam hipotetycznie oczywiście jakąś sprawę,

just because I hypothetically neglected some matter in the past,

jeśli chodzi o opłatność za telefon i tak dalej.

as for the payment for the phone and so on.

Mhm. No to jest bardzo proste, praktycznie.

Mhm. Well, it's very simple, practically.

Wszystkie usługi świadczone przez Krajowy Rejestr Długów

All services provided by the National Debt Register

to są usługi zdigitalizowane, dostępne online,

these are digitized services, available online,

również te usługi dla konsumentów,

also these services for consumers,

a więc gdyby pani redaktor chciała sprawdzić się w bazie

So if the editor would like to check herself in the database.

Krajowego Rejestru Długów, no to bylibyśmy w stanie to zrobić

National Debt Register, then we would be able to do it.

mniej więcej w dwie minuty, bo mniej więcej tyle potrzeba czasu na to,

in about two minutes, because it takes about that much time for this,

aby poprzez serwis www.konsument.krd.pl

to through the service www.konsument.krd.pl

albo bezpośrednio przez stronę krd.pl pobrać taki raport na swój temat.

or directly through the website krd.pl download such a report about yourself.

Bardzo prosta weryfikacja, potwierdzenie tożsamości,

Very simple verification, identity confirmation.

proces taki online'owy, bardzo wygodny

such an online process, very convenient

i informacja, którą dostajemy,

and the information we receive,

natychmiast, czyli natychmiast wiemy, czy tam coś jest, czy nie.

Immediately, which means we know right away if there is something there or not.

Jeśli jest, to mamy informację o tym, komu zalegamy, kto jest naszym wierzycielem,

If there is, then we have information about whom we owe, who our creditor is,

oczywiście, jakie to są kwoty, jaka jest podstawa tego naszego długu,

of course, what are the amounts, what is the basis of our debt,

trochę dodatkowych informacji, a więc jesteśmy w stanie

a little additional information, so we are able to

w bardzo szybki sposób ustalić taką informację, pozyskać taką wiedzę,

to quickly establish such information, to acquire such knowledge,

a więc zachęcam, bo warto.

So I encourage you, because it's worth it.

A jakie dane zbiera KRD na temat konsumentów?

What data does KRD collect about consumers?

Przede wszystkim te, o których już trochę rozmawiamy,

First of all, those that we are already talking about a little.

czyli dane dotyczące zadłużenia, a więc kto komu,

so data concerning debt, thus who owes whom,

ile i z jakiego tytułu nie płaci,

how much and for what reason he is not paying,

ale też warto wiedzieć o tym, że Biuro Informacji Gospodarczej,

but it is also worth knowing that the Economic Information Office,

a takim jest Krajowy Rejestr Długów,

such is the National Debt Register,

gromadzi również pozytywne informacje gospodarcze,

it also gathers positive economic information,

a więc informacje o terminowo regulowanych zobowiązaniach

so information about timely settled obligations

i są już na rynku takie firmy, które nagradzają swoich klientów

There are already companies on the market that reward their customers.

właśnie takim pozytywnym wpisem.

with just such a positive post.

Skala tego stale rośnie, no bo takich pozytywnych płatności

The scale of this is constantly increasing, because of such positive payments.

rejestrowanych u nas mamy już na kwotę ponad 45 miliardów złotych,

we have already registered amounts exceeding 45 billion zlotys,

a więc trochę już tego pozytywnego, tych pozytywnych płatności,

so a bit of that positive, those positive payments already,

u nas mamy, ale z perspektywy konsumenta,

We have it, but from the consumer's perspective,

to, co również istotne, to rejestr zapytań.

What is also important is the query log.

To jest też coś, na co warto zwracać uwagę i też do tego zachęcamy,

This is also something worth paying attention to, and we encourage this as well.

bo to jest taki element naszego bezpieczeństwa finansowego

because it is a crucial element of our financial security

związanego z wyłudzeniami dokonywanymi na dane konsumentów,

related to frauds committed using consumer data,

czyli taki rejestr zapytań, który jest integralną częścią raportu o konsumencie,

so a register of inquiries that is an integral part of the consumer report,

pokazuje nam, kto w ostatnich 12 miesiącach o nas pytał

it shows us who has asked about us in the last 12 months

i jakie informacje uzyskał.

and what information he received.

I właściwie najważniejsza jest ta pierwsza część,

And actually, the most important part is this first one,

o której powiedziałem, czyli kto o nas pytał.

At what time did I say, or who was asking about us?

W dzisiejszym takim cyfrowym świecie, gdzie kupujemy produkty online,

In today's digital world, where we buy products online,

gdzie jesteśmy również online obsługiwani,

where we are also served online,

gdzie właściwie korzystamy z aplikacji, które zbierają całą masę wrażliwych danych,

where do we actually use applications that collect a whole lot of sensitive data,

kradzież tożsamości i wyłudzenia w świecie cyfrowym

identity theft and fraud in the digital world

stają się coraz powszechniejszym problemem.

they are becoming an increasingly common problem.

I tutaj taka informacja o tym, że weryfikował nas podmiot,

And here is such information that an entity verified us.

z którym nigdy nie rozmawialiśmy, czyli przykładowo,

with whom we have never talked, for example,

nie myślała Pani w ogóle o zmianie telefonów, a były weryfikacje w telekomach,

Did you not think at all about changing phones, as there were verifications at the telecoms?

nie szukała Pani żadnych szybkich pożyczek internetowych,

You weren't looking for any quick online loans.

a widzi Pani takie sprawdzenia,

Do you see such checks, ma'am?

dokonywane przez online'owych pożyczkodawców.

made by online lenders.

Pojawiają się jakieś banki, czy pojawiają się popularne firmy,

Are any banks emerging, or are popular companies emerging?

żeby tu nikogo nie reklamować,

to not promote anyone here,

które proponują Pani odroczoną płatność w internecie,

which offer you deferred payment online,

na przykład na zakup butów, kosmetyków.

for example, for buying shoes, cosmetics.

To już nam się powinna czerwona lampka zapalić.

We should have the red warning light go off by now.

To powinna nam się lampka zapalić zdecydowanie,

This should definitely raise a red flag for us.

bo to oznacza, że ktoś wszedł w posiadanie naszych danych,

because it means that someone has gained access to our data,

próbuje dokonać jakiegoś wyłudzenia i możemy mieć poważny problem.

I am trying to commit some kind of fraud and we may have a serious problem.

Także KRD, choć w takim potocznym odbiorze konsumenckim,

Also KRD, although in such a colloquial consumer perception,

może nie jawi się jako taki partner pierwszego wyboru,

it may not seem like such a first-choice partner,

bo wśród przedsiębiorstw jesteśmy postrzegani bardzo dobrze,

because among businesses we are perceived very well,

ale konsumenci zazwyczaj myślą, że raczej nie chcieliby mieć z KRD nic wspólnego.

But consumers usually think that they would rather not want to have anything to do with KRD.

To taka czarna lista, nie chcemy mieć nic wspólnego,

It's like a blacklist, we don't want to have anything to do with it.

a jednak dużo korzyści można też odnotować właśnie przez pryzmat też potencjalnych wyłudzeń.

However, many benefits can also be noted precisely through the prism of potential frauds.

Dokładnie tak, dokładnie tak i tutaj dużo o tym w ostatnim czasie mówimy,

Exactly so, exactly so, and we have been talking a lot about this lately.

że KRD to po pierwsze informacja na mój temat,

that KRD is primarily information about me,

czy tam czasem czegoś nie ma, kto mnie weryfikuje, czy coś niebezpiecznego się nie dzieje,

Is there something missing there, who verifies me, is something dangerous not happening?

ale KRD to także usługi dla konsumentów, które zabezpieczają nasze pieniądze,

but KRD also offers services for consumers that protect our money,

dokładnie tak samo jak w przypadku przyczyn,

exactly the same as in the case of causes,

czyli zarówno ja, jak i pani możemy sobie weryfikować firmy, którym powierzamy swoje środki.

So both you and I can verify the companies to which we entrust our funds.

Na pozór wydaje się, że takich firm nie ma, no bo kogoż ja jako konsument mam weryfikować,

At first glance, it seems that there are no such companies, because who am I as a consumer supposed to verify?

no więc może podpowiem słuchaczom parę takich pomysłów, bo często o tym rozmawiamy.

Well, maybe I'll suggest a few ideas to the listeners, as we often talk about this.

Na przykład firmy budowlane, planujemy remont naszego mieszkania,

For example, construction companies, we are planning a renovation of our apartment.

planujemy wymianę mebli na przykład do kuchni,

We are planning to replace the furniture, for example, in the kitchen.

wybieramy oferentów często z łapanki, z różnego rodzaju serwisów online'owych,

We often select contractors randomly from various online services.

bo dostępność fachowców jest ograniczona,

because the availability of professionals is limited,

więc nie chcemy czekać dwa lata na tego, którego nam wszyscy polecają,

so we don't want to wait two years for the one that everyone recommends to us,

tylko weźmiemy sobie jakiegoś z internetu.

we'll just take someone from the internet.

No rozmawia nam się świetnie, oferta jest super,

Well, we’re having a great conversation, the offer is fantastic,

wykonawca mówi, że wszystko bardzo się podoba,

the performer says that everyone likes it very much,

no ale on potrzebuje zaliczkę na wykonanie usługi w kwocie X.

But he needs an advance payment for the service in the amount of X.

Oczywiście rozumiemy, no bo przecież musi kupić materiały,

Of course we understand, because he must buy materials,

czy wykonać jakieś pierwsze prace, więc dajemy tą zaliczkę,

Should we start with some initial work, so we are making this advance payment?

no i kontakt nam się urywa.

Well, we lose contact.

Jak pytamy Polaków, czy weryfikujesz takie firmy budowlane,

When we ask Poles if you verify such construction companies,

czy weryfikujesz tych różnej maści majstrów, którym przecież powierzasz swoje środki,

Do you verify these various kinds of craftsmen to whom you entrust your funds?

to najczęściej mówią nie.

They most often say no.

A potem pytają, a mogę?

And then they ask, can I?

No to odpowiadamy tak, można, można to robić właśnie w bazie KRD.

Well, we respond that yes, it can be done, it can be done right in the KRD database.

Jest kilka takich obszarów,

There are several such areas,

warto to robić, firmy budowlane to jeden przykład,

it's worth doing, construction companies are one example,

ale są przecież deweloperzy, gdzie kupujemy swoje M,

but there are developers where we buy our apartments,

albo nam się wydaje, że kupimy, bo inwestujemy najczęściej w dziurę w ziemi,

or we think we will buy it, because we most often invest in a hole in the ground,

więc warto sprawdzić, czy po drugiej stronie jest podmiot wiarygodny finansowo.

So it's worth checking whether the other party is financially credible.

Możemy sprawdzić biuro podróży, możemy również weryfikować pracodawców,

We can check the travel agency, we can also verify employers.

to jak popatrzymy, ile osób pracuje i jest zatrudnianych przez małych i mikroprzedsiębiorców,

So if we look at how many people are employed and hired by small and micro-entrepreneurs,

to warto sobie sprawdzić, czy taki przedsiębiorca będzie wypłacalny

It is worth checking whether such an entrepreneur will be solvent.

i za jakiś czas, kiedy przyjdzie termin naszej wypłaty,

And after some time, when the date of our payment comes,

po prostu nam zapłaci, więc to jest również taki obszar usług,

he will simply pay us, so this is also an area of services,

z których konsument może korzystać

that consumers can use

i tutaj KRD może być jego, może nie przyjacielem,

and here KRD may be his, may not be a friend,

ale z pewnością partnerem wspierającym.

but certainly a supportive partner.

Tylko na koniec zapytam jeszcze o wyzwania.

I will just ask at the end about the challenges.

O czym ma KRD poniekąd?

What is KRD about, in a way?

Dlaczego o to pytam?

Why am I asking about this?

No na przestrzeni lat dużo się zmieniło, dużo dobrego,

Well, over the years a lot has changed, a lot for the better,

cyfryzacja, postęp technologiczny,

digitization, technological progress,

to też sporo szans, ułatwienie także, jak sądzę, dla KRD,

it's also quite a lot of opportunities, an advantage as well, I believe, for KRD,

ponieważ no wiele danych mamy tak naprawdę na wyciągnięcie ręki,

because we actually have a lot of data at our fingertips,

wyciągi bankowe, e-faktury i tak dalej,

bank statements, e-invoices, and so on,

no ale z drugiej strony także zagrożenia,

but on the other hand also threats,

więc tutaj chciałabym zapytać o Państwa pracę.

So here I would like to ask about your work.

Jeśli chodzi o obszar technologii,

When it comes to the area of technology,

to rzeczywiście my jesteśmy firmą mocno technologiczną.

Indeed, we are a strongly technological company.

Nasz dział IT w tej chwili zatrudnia już sporo ponad 200 osób.

Our IT department currently employs well over 200 people.

Od samego początku był to biznes cyfrowy,

From the very beginning, it was a digital business,

który był pomyślany właśnie w taki sposób,

which was conceived in just such a way,

aby świadczyć usługi z wykorzystaniem najnowszych technologii.

to provide services using the latest technologies.

One oczywiście przez tych 20 lat się zmieniały

They obviously changed over those 20 years.

i będą zmieniać się wciąż,

and they will keep changing,

więc jeśli chodzi o wyzwania,

so when it comes to challenges,

no to na pewno za tymi nowymi technologiami

Well, that's definitely behind those new technologies.

my będziemy musieli nadążać.

We will have to keep up.

Zresztą już dziś oprócz tego,

Besides, even today, apart from that,

że świadczymy usługi w formie online'owej,

that we provide services in an online format,

w takim trybie 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu,

in such a mode 24 hours a day, 7 days a week,

zarówno małym przedsiębiorcom,

both to small entrepreneurs,

ale tym największym korporacjom,

but to the largest corporations,

które wymagają skomplikowanych rozwiązań technologicznych,

which require complicated technological solutions,

dedykowanych API,

dedicated APIs,

oczywiście wymagają również odpowiednich standardów bezpieczeństwa,

of course, they also require appropriate safety standards,

bo to nie tylko my musimy być pewni,

because it's not just us who need to be sure,

że nasze dane są chronione,

that our data is protected,

ale również nasi partnerzy chcą mieć tą pewność,

but our partners also want to have that certainty,

więc oczywiście bezpieczeństwo danych to jest to, co jest wyzwaniem.

So of course data security is what is challenging.

Z technologii powiem, że już dziś korzystamy z rozwiązań

From technology, I can say that we are already using solutions today.

opartych na AI, na sztucznej inteligencji.

based on AI, on artificial intelligence.

W naszych analizach wykonujemy machine learning

In our analyses, we perform machine learning.

i na pewno w tym kierunku będziemy podążać,

and we will definitely be heading in this direction,

bo tak jak patrzymy, jak ta technologia się zmienia,

because just as we look at how this technology is changing,

ona zmienia się w ostatnim czasie niesamowicie szybko.

She is changing incredibly fast lately.

Jakiś czas temu wydawało nam się, że informacje będziemy czytać,

Some time ago, it seemed to us that we would be reading information,

potem, że będziemy ich słuchać,

then that we will listen to them,

później okazało się, że potrzebne są aplikacje

Later it turned out that applications were needed.

i trzeba mieć aplikacje.

And you need to have the application.

Dziś już wiemy, że aplikacje za chwilę zajdą z rynku,

Today we already know that applications will soon disappear from the market.

bo mamy wirtualną rzeczywistość, która rozwija się w takim tempie,

because we have virtual reality that is developing at such a pace,

że być może za chwilę ktoś

that perhaps in a moment someone

po prostu będzie w tej wirtualnej rzeczywistości

it will simply be in this virtual reality

chciał również sprawdzić kontrahenta, czy go monitorować

He also wanted to check the contractor to see if he should monitor him.

i na to musimy być gotowi.

And we have to be ready for that.

Także jeśli chodzi o technologię, to jest takie wyzwanie,

So when it comes to technology, it's quite a challenge,

które nam towarzyszy od samego początku.

which has accompanied us from the very beginning.

Natomiast jeśli chodzi o inne wyzwania,

As for other challenges,

no to z pewnością rynek pracy.

Well, it's certainly the job market.

My też jesteśmy dość dużym pracodawcą,

We are also quite a large employer,

więc tak jak wszyscy przedsiębiorcy uczymy się pokolenia Z

So just like all entrepreneurs, we are learning from Generation Z.

i staramy się być tutaj partnerem, atrakcyjnym pracodawcą.

And we strive to be a partner here, an attractive employer.

Staramy się rozumieć te potrzeby.

We strive to understand these needs.

Także wśród naszych klientów mamy dość dużą wymianę pokoleń,

We also have a quite significant generational exchange among our clients.

no bo pomału ze sceny

Well, slowly from the stage.

schodzą już te roczniki, które budowały polskie firmy

The generations that built Polish companies are already retiring.

w latach dziewięćdziesiątych, dwutysięcznych.

in the nineties, two thousand years.

To są już następne pokolenia czy właścicieli firm,

These are already the next generations of the business owners,

czy menedżerów w firmach,

whether managers in companies,

którzy także pracują już dziś zupełnie inaczej.

who also work completely differently today.

Trochę innych relacji oczekują od swoich partnerów, w tym od nas,

They expect a bit different relationships from their partners, including from us.

więc staramy się na tym wszystkim nadążać.

So we are trying to keep up with all of this.

Na pewno od strony produktowej dla nas kluczem zawsze będzie wysoka jakość danych

From a product perspective, high data quality will always be the key for us.

i tutaj też liczymy na to, że będą się pojawiały kolejne cyfrowe rejestry,

and we also hope that more digital registers will appear here,

choćby państwowe, które będziemy podłączać.

even state-owned, which we will be connecting.

Już niebawem będziemy udostępniać rejestr należności publiczno-prawnych,

Soon we will be making available the register of public law receivables.

cały czas pracujemy w takich cyfrowych piaskownicach

We are constantly working in such digital sandboxes.

z różnego rodzaju ministerstwami, które cyfryzują swoje bazy danych

with various ministries that are digitizing their databases

po to, żeby właśnie wykonywać tą pracę dla naszych klientów,

in order to carry out this work for our clients,

za naszych klientów, tak aby oni dostali po prostu informację,

for our clients, so that they simply receive the information,

której potrzebują na tu i teraz.

which they need right here and now.

Taki jest nasz cel, taka jest nasza misja.

That is our goal, that is our mission.

KRD od lat już praktycznie śledzi upadłości wielu firm,

For years, KRD has been effectively monitoring the bankruptcies of many companies.

śledzi powody, przez które właśnie firmy upadają.

tracks the reasons why companies are failing.

KRD śledzi także liczne problemy finansowe Polaków,

KRD also monitors numerous financial problems of Poles,

którzy z jakiegoś powodu

who for some reason

znajdują się na tych listach.

they are on these lists.

Co możemy doradzić zarówno przedsiębiorcom, jak i konsumentom,

What can we advise both entrepreneurs and consumers,

żeby KRD było dla nich nie takim właśnie, taką czarną listą,

so that KRD is not like that for them, a black list like that,

czyli czymś tak negatywnie kojarzonym,

that is something associated negatively,

tylko jedynie takim pozytywnie dobrym narzędziem

only such a positively good tool

do weryfikacji kontrahentów i firm?

for the verification of contractors and companies?

Pewno zwrócę uwagę na to, w czym my się specjalizujemy,

I will certainly pay attention to what we specialize in.

czyli bezpieczny łańcuch dostaw wiarygodni płatniczo i finansowo kontrahenci.

So a secure supply chain with reliable payment and financially stable contractors.

To jest na pewno ważne, pewno warto działać szybko.

This is definitely important; it's certainly worth acting quickly.

To jest też taki element, na który często zwracamy uwagę naszym klientom,

This is also an element that we often draw our clients' attention to.

którzy mając dostęp do różnego rodzaju rozwiązań,

who have access to various types of solutions,

z różnych powodów decydują się na to, aby korzystać z nich w ostateczności.

For various reasons, they decide to use them as a last resort.

Czyli na przykład, jeśli weźmiemy kwestie własnych należności finansowych,

So for example, if we take the issue of our own financial receivables,

to znaczy tych, na których przedsiębiorcy czekają,

that means those that entrepreneurs are waiting for,

to oni bardzo często rozpoczynają działania późno.

They very often start taking action late.

Czyli obserwujemy taką praktykę, że okej, mija nam powiedzmy ten

So we observe such a practice that okay, let's say this is passing us by.

60-dniowy termin płatności naszej faktury,

60-day payment term for our invoice,

dwa tygodnie po tym terminie nie mamy środków, więc

two weeks after this deadline we don't have the funds, so

wysyłamy jakiś money.

We are sending some money.

Czekamy kolejne dwa tygodnie, więc w sumie już jesteśmy

We are waiting for another two weeks, so we are already there.

grubo po momencie, kiedy wyświadczyliśmy usługę, czy sprzedaliśmy towar.

It's been a while since we provided the service or sold the goods.

Jak nie ma tych środków, no to dzwonimy.

If there aren't those funds, then we call.

No tam kontrahent mówi, że coś przegapił, coś zapomniał, zaraz zapłaci.

Well, the contractor says he missed something, forgot something, and will pay soon.

Czekamy kolejne dwa tygodnie i tak te tygodnie lecą

We wait another two weeks and those weeks just fly by.

i w efekcie, kiedy dochodzimy do wniosku, kurczę, no chyba jest coś faktycznie tak

And as a result, when we come to the conclusion, damn, there must actually be something like that.

i trzeba działać, to naprawdę jesteśmy 3-4 miesiące po terminie płatności.

We need to take action, we are really 3-4 months past the payment deadline.

W tym czasie może się wydarzyć bardzo wiele.

A lot can happen during this time.

W tym czasie może się okazać, że firma naprawdę

During this time, it may turn out that the company really

straciła płynność, nie ma już środków na regulowanie zobowiązań wobec nas.

She has lost liquidity and no longer has the funds to settle her obligations towards us.

Ustawiamy się w kolejce wierzycieli, jest zdecydowanie za późno.

We are lining up in the queue of creditors, it is definitely too late.

Czyli mówimy, w dzisiejszych czasach, kiedy sytuacja zmienia się szybko,

So we’re saying, in today's times, when the situation is changing quickly,

ty też powinieneś szybko reagować.

You should also react quickly.

Jeżeli masz narzędzia, to działaj szybko,

If you have the tools, act quickly.

weryfikuj kontrahentów, nie zapominaj o monitoringu, czyli trzymaj rękę na pulsie.

Verify your contractors, don't forget about monitoring, in other words, keep your finger on the pulse.

To jest taka rada, którą my możemy dać, dlatego że

This is such advice that we can give because

oczywiście nie jesteśmy w stanie wesprzeć przedsiębiorców w tym, aby

of course we are unable to support entrepreneurs in that they

obniżyć im ceny zakupu towarów, nie sprzedamy im taniej energii czy paliwa.

Lower their purchase prices for goods; we will not sell them energy or fuel at a cheaper rate.

Ale zwracamy uwagę na to, że ten dodatkowy element w postaci niewypłacalności

But we point out that this additional element in the form of insolvency

naszych klientów czy naszych dostawców, bo to czasem też dostawcy,

our clients or our suppliers, because sometimes they are also suppliers,

którzy popadają w kłopoty finansowe, po prostu sprawiają, że my nie dostajemy

those who get into financial trouble simply make it so that we do not receive

towarów, a jak my nie dostajemy towarów czy komponentów do produkcji,

goods, and if we do not receive goods or components for production,

to nie możemy się wywiązać ze swoich zobowiązań i płacimy kary.

We cannot fulfill our obligations and we are paying penalties.

To jest bardzo ważne.

This is very important.

Tutaj sporo można zrobić.

There is a lot that can be done here.

Można sobie, naprawdę nie zmieniając jakoś drastycznie swoich procesów,

One can do so without drastically changing their processes.

nie dokładając sobie pracy, można sobie biznes zabezpieczyć.

By making no extra effort, you can secure your business.

To jest taka rada, jeśli chodzi o przedsiębiorców.

This is some advice regarding entrepreneurs.

Dobre praktyki.

Good practices.

Dobre narzędzia.

Good tools.

Mniej starych nawyków, no bo takie czasy względnie bezpieczne,

Fewer old habits, because these are relatively safe times.

to chwilowo chyba są za nami.

For now, they are probably behind us.

No tak jak przyzwyczailiśmy się do pracy i życia w kraju bez inflacji,

Well, just as we got used to working and living in a country without inflation,

tak od jakiegoś czasu musimy się uczyć tego, jak żyje się w kraju,

Yes, for some time now we have to learn how to live in the country.

w którym ta inflacja po prostu nam towarzyszy.

in which this inflation simply accompanies us.

Więc tutaj też ta zmiana nawyków, a o nią zazwyczaj najtrudniej,

So here too, the change of habits, which is usually the hardest part.

to jest chyba klucz do sukcesu, jeśli chodzi o to bezpieczeństwo finansowe.

This is probably the key to success when it comes to financial security.

Natomiast jeśli chodzi o konsumentów, nie chciałbym tu zabrzmieć jak dziadek,

However, when it comes to consumers, I wouldn't want to sound like a grandpa here.

bo tu nie chodzi o to, żeby powtarzać

because it's not about repeating

powiedzenie mojej babci dobre zwyczaje, nie pożyczaj,

my grandmother's saying: good manners, do not borrow

ale na pewno rób to rozsądnie, bo rzeczywiście żyjemy w takim świecie

But definitely do it wisely, because we really live in such a world.

trochę instagramowym, gdzie trzeba się pokazać,

a bit Instagram-like, where you have to show off,

z pewnością w świecie, gdzie nabywamy różnego rodzaju towary,

certainly in a world where we acquire various types of goods,

produkty bardzo łatwo i szybko, więc czasem po prostu brakuje takiej refleksji,

products very easily and quickly, so sometimes there is just a lack of such reflection,

po pierwsze, czy na pewno potrzebuję, po drugie, czy na pewno mnie na to stać.

First of all, do I really need it, and second, can I really afford it?

Trochę liczę na to, że być może też ten typ konsumenta trochę się zmienia.

I'm somewhat hoping that perhaps this type of consumer is changing a bit as well.

Dużo w ostatnich czasach mówiło się o tym,

There has been a lot of talk about this recently,

wprawdzie trochę pandemia nam to przerwała,

admittedly, the pandemic interrupted this a bit,

ale mówiło się o tym, że pomału starzeje nam się to pokolenie,

but it was said that this generation is slowly aging.

które musi kupować rzeczy, żeby z nich korzystać,

which has to buy things to make use of them,

czyli to pokolenie, o którym ktoś kiedyś...

so this generation that someone once...

Konsumpcyjne.

Consumption.

Tak, ktoś kiedyś zabawnie powiedział,

Yes, someone once said amusingly,

to są osoby, które kupują produkty, których nie potrzebują,

These are people who buy products they don't need.

za pieniądze, których nie mają, żeby zaimponować ludziom, których nie lubią.

for money they don't have, to impress people they don't like.

To pokolenie już się trochę postarzało, ma już swoje doświadczenia,

That generation has aged a bit, it already has its experiences.

więc dzisiaj na rynku pojawiają się ludzie, którzy nie muszą kupować,

So today in the market, people appear who don't have to buy.

żeby używać, to pojęcie sharingu,

to use the concept of sharing,

które jest bardzo mocno używane, ma szansę trochę tą sytuację zmienić.

which is very commonly used has a chance to change this situation a bit.

Być może to też warto rozważyć, czy pewnych rzeczy po prostu sobie nie wynajmować,

Perhaps it's also worth considering whether to simply avoid renting certain things.

wtedy, kiedy jest nam to potrzebne, zamiast kupować,

when we need it, instead of buying,

potem zapychać tylko szafy, kanciapy i piwnice,

then just stuff cabinets, storage rooms, and basements,

ale zdecydowanie na pewno należy się zastanowić,

but it definitely needs to be thought about,

czy stać mi nie będzie, szczególnie w sytuacji, jeśli coś się pogorszy

I won't be able to afford it, especially in a situation where something gets worse.

i na wypadek tego pogorszenia mieć taką bezpieczną poduszkę finansową.

and in case of that deterioration to have such a financial safety cushion.

Idealnie byłoby, zgodnie z tym, czego uczą ekonomiści,

It would be ideal, according to what economists teach,

żeby taka poduszka finansowa to było takie

that such a financial cushion would be such

optimum 3, a optimum 6 miesięcy na pokrycie naszych wydatków,

optimum 3, and optimum 6 months to cover our expenses,

czyli jeżeli sobie policzymy, ile każdy z nas średnio miesięcznie musi wydać

So if we calculate how much each of us has to spend on average per month.

na to, żeby po prostu funkcjonować,

to simply function,

no to należy to pomnożyć przez 3, a najlepiej razy 6

Well, it should be multiplied by 3, or better yet by 6.

i taką kwotę mieć bezpiecznie zdeponowaną, odłożoną na tzw. w razie W,

and to have such an amount safely deposited, set aside for a so-called rainy day,

wtedy jest szansa, że tych problemów płatniczych unikniemy.

Then there is a chance that we will avoid these payment problems.

Czyli bądźmy czujni, rozważni i miejmy coś zawsze na czarną godzinę.

So let's be vigilant, prudent, and always have something for a rainy day.

Zdecydowanie tak.

Definitely yes.

Dziękuję bardzo za wszystkie dobre rady dla konsumentów i dla przedsiębiorców.

Thank you very much for all the good advice for consumers and for entrepreneurs.

Dziękuję również.

Thank you as well.

Mówił Jakub Obażanek, Krajowy Rejestr.

Jakub Obażanek, National Register said.

Dziękuję bardzo.

Thank you very much.

To był podcast Biznes Między Wierszami.

That was the podcast Business Between the Lines.

Mówiła Katarzyna Witwicka-Jurek.

She was speaking Katarzyna Witwicka-Jurek.

Dziękuję i do usłyszenia.

Thank you and see you soon.

To była audioprezentacja.

It was an audio presentation.

Materiał promocyjny.

Promotional material.

Biznes Między Wierszami.

Business Between the Lines.

Więcej podcastów na playerradio.pl

More podcasts at playerradio.pl