Przystanek "zwycięstwo" i pożegnanie

Polityka, gospodarka, społeczeństwo.

Politics, economy, society.

Szukamy różnych punktów widzenia i odrzucamy proste tezy.

We are looking for different perspectives and rejecting simple theses.

Rozmawiamy z ciekawymi gośćmi.

We are talking with interesting guests.

Analizujemy sprawy z jednej, ale też z drugiej strony.

We analyze the issues from one side, but also from the other side.

Tomasz Żółciak.

Tomasz Żółciak.

Grzegorz Osiecki, a dzisiaj naszym gościem jest prof. Jarosław Flis,

Grzegorz Osiecki, and today our guest is Professor Jarosław Flis,

socjolog polityki z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzień dobry panie profesorze.

Political sociologist from Jagiellonian University. Good morning, professor.

Dzień dobry.

Good morning.

Panie profesorze, spotykamy się w takim specyficznym okresie,

Professor, we are meeting in such a specific time,

bo za nami wybory samorządowe i chyba już takie najważniejsze wnioski zostały z nich wyciągnięte,

because we have just had local elections, and I think the most important conclusions have already been drawn from them,

także jeżeli chodzi o głównych aktorów tego przedstawienia.

also when it comes to the main actors of this performance.

O tym też będziemy rozmawiać, ale będziemy chcieli też trochę skupić się na tym, co przed nami,

We will also talk about this, but we will also want to focus a bit on what lies ahead of us.

czyli czerwcowymi wyborami do europarlamentu i także pod kątem tego,

that is, the June elections to the European Parliament and also in light of this,

czy te minione wybory coś nam mówią o tych nadchodzących.

Do these past elections tell us anything about the upcoming ones?

Więc może po kolei i pierwsze pytanie, czy coś pana zaskoczyło w ogóle,

So maybe let's go step by step and the first question, did anything surprise you at all?

patrząc na wyniki wyborów samorządowych, czy jednak skończyło się tak,

Looking at the results of the local elections, did it end up like this, however?

jak właściwie miało się skończyć?

How was it supposed to end?

Ja muszę przyznać, że spodziewałem się wyższej frekwencji.

I must admit that I expected a higher turnout.

To oczywiście po fakcie jestem sobie w stanie wytłumaczyć, ale muszę powiedzieć,

Of course, I can explain it to myself after the fact, but I have to say,

że myślałem szczególnie na obszarach.

that I was thinking particularly in areas.

na obszarach wiejskich, że ta frekwencja będzie wyższa,

in rural areas, that this attendance will be higher,

ale wydaje się, dzisiaj już taki jest z tego wniosek,

but it seems that today this is already the conclusion.

że ta aktywizacja tych obszarów w minionych latach,

that the activation of these areas in recent years,

jednak miała też trochę podobny charakter do takich wzorów głosowania,

however, it also had a somewhat similar nature to such voting patterns,

jakie widzieliśmy wcześniej w dużych miastach,

as we have seen before in large cities,

czyli, że tam jest taka grupa osób, która interesuje się ogólnopolską polityką

So, there is a group of people there who are interested in national politics.

i musi to dotyczyć spraw ogólnopolskich

And it must relate to national matters.

i jednak uznaje, że wybory wójta nie są takie ważne.

And yet, I recognize that the election of the village mayor is not that important.

Wcześniej było tak, że jeśli ktoś w ogóle głosował na obszarach wiejskich,

Earlier, it used to be that if someone voted at all in rural areas,

czy w ogóle w tej mniej zurbanizowanej części Polski,

is there at all in this less urbanized part of Poland,

to w pierwszej kolejności głosował w wyborach wójtów,

he voted first in the elections for the mayor.

a dopiero część z tych osób, ale nie wszyscy, chodziła na wybory sejmowe.

Only some of these people, but not all of them, participated in the parliamentary elections.

Później w 2019 roku oni wszyscy poszli na sejmowe,

Later in 2019, they all went to the parliamentary session.

więc to był pierwszy wzrost.

So that was the first increase.

Później w 2023 roku poszło jeszcze więcej osób na sejmowe,

Later in 2023, even more people went to the parliamentary session.

niż normalnie szło wybierać wójta,

than it normally took to elect a mayor,

a teraz to wróciło do takiego poziomu mniej więcej jak w 2018 roku,

and now it has returned to a level roughly like in 2018,

to znaczy lekkiego pobudzenia w stosunku do tego, co było we wcześniejszych latach,

it means a slight increase in relation to what it was in previous years,

minimalnie jeśli chodzi o obszary wiejskie.

minimally when it comes to rural areas.

Natomiast jeśli chodzi o duże miasta,

As for large cities,

to wszystko zależy od poziomu oczekiwań,

it all depends on the level of expectations,

to znaczy to spadło w stosunku do 2018 roku,

that means it has decreased compared to 2018,

do poprzednich wyborów samorządowych,

to the previous local elections,

oczywiście spadło w stosunku do 2003 roku,

of course it has decreased compared to 2003,

ale jest wyraźnie wyższa frekwencja w stosunku do wcześniejszych wyborów,

but there is a clearly higher turnout compared to previous elections,

2014, 2010, 2006.

2014, 2010, 2006.

Widać, że dla części osób w dużych miastach

It is evident that for some people in large cities

wybory prezydenta, wybory samorządowe stały się ważniejsze.

The presidential elections and local government elections have become more important.

Nie tak ważne jak w 2018, kiedy to były przedbiegi, próba sił,

Not as important as in 2018, when there were preliminaries, a test of strength,

obrona ostatnich sześćców opozycji przed Rosją,

the defense of the last six seats of the opposition against Russia,

z ochoconym PiS-em.

with eager PiS.

No i wtedy ta mobilizacja była wyższa.

Well, then that mobilization was higher.

Teraz rozumiem, że nikt się nie spodziewał szarży PiS-u na wielkie miasta,

Now I understand that no one expected the PiS charge on the major cities,

w związku z czym ta frekwencja spadła,

as a result of which this attendance has dropped,

więc i tak to, że nie spadła do takiego poziomu w 2014,

so it didn't fall to that level in 2014,

no to można traktować jako sukces.

Well, that can be considered a success.

No ale to wiadomo, że poziom,

Well, it's known that the level,

znaczy recepta na udane życie to poziom oczekiwania adekwaty do możliwości,

The recipe for a successful life means having expectations that are adequate to one's abilities.

trochę żeśmy sobie te oczekiwania rozbudzili przed tymi wyborami,

we somewhat raised our expectations before these elections,

no a teraz musimy to porównać do tego, co było wcześniej.

Now we need to compare this to what was before.

Ja wiem, że tu pewnie jeszcze rozstrzał polegał na tym,

I know that here the discrepancy probably still lay in the fact that,

że mieliśmy wybory parlamentarne, a w tej chwili były wybory samorządowe.

that we had parliamentary elections, and at the moment there were local elections.

Jeszcze większy mógł być pewnie przy wyborach prezydenckich,

It could have been even greater during the presidential elections,

ale czy Pana zdaniem ta październikowa frekwencja,

But in your opinion, this October attendance,

jak Pan spojrzy właśnie na ostatnie wybory samorządowe,

if you look at the recent local elections,

to jest taki jakby absolutny top, którego my przez,

this is like an absolute top that we through,

przez długie lata nie będziemy mieli szansę przebić,

for many years we will not have a chance to break through,

czy to raczej, czy raczej te wybory samorządowe to było takie potknięcie

Was this rather a slip-up in these local elections?

i wrócimy do cyklu podwyższania frekwencji z wyborów na wybory?

And will we return to the cycle of increasing turnout from election to election?

No zobaczymy jaka będzie ta batla w kraju,

Well, we'll see what this battle will be like in the country.

ale wydaje się, że takie okoliczności już się szybko nie powtórzą,

but it seems that such circumstances will not occur quickly again,

no bo z jednej strony mieliśmy jednak taką utrzymaną mobilizację zwolenników PiS,

Well, on one hand, we did have a sustained mobilization of PiS supporters.

no znaczy szczególnie na obszarach, na obszarach wiejskich,

Well, especially in rural areas,

gdzie te głosy, nie było takiego zjawiska, jakie było wcześniej,

where are those voices, there was no phenomenon like there was before,

to znaczy, że w sytuacji zmęczenia rządem i pewnego zawodu,

it means that in a situation of fatigue with the government and certain disappointment,

to w tej sprawie na koniec kadencji, czy to od razu,

is it a matter for the end of the term, or is it right away,

jak w przypadku SLD, czy tam PiS-u i Samoobrony w 2007 roku,

as in the case of SLD, or PiS and Self-Defense in 2007,

czy dopiero po 8 latach, jak w Platformie w 2015,

is it only after 8 years, like in the Platform in 2015,

to te obszary, gdzie mateczniki danej rządzącej partii się zniechęcają do pójścia,

these are the areas where the strongholds of the ruling party become discouraged from going,

do wyborów, natomiast nakręcają się obszary tam, gdzie są przeciwnicy,

for the elections, meanwhile, areas are ramping up where there are opponents,

gdzie się pojawiają, teraz tego w ogóle nie było,

where they appear, it wasn't there at all now,

to znaczy w takim sensie, że zwolnicy rządu byli z niego w istotnej części zadowoleni,

it means in the sense that the government supporters were largely satisfied with it,

ale jeśli już, to się przerzucili na inne partie,

but if anything, they switched to other parties,

to znaczy to nie było tego mechanizmu zmiany zdania przez absencję,

that means there was no mechanism for changing one's mind through absence,

no a z drugiej strony jednak ten rząd przez całą swoją politykę,

Well, on the other hand, this government through its entire policy,

zwłaszcza w drugiej kadencji,

especially in the second term,

nakręcił tak bardzo swoich przeciwników,

he wound up his opponents so much,

że rozumiem, że oni wszyscy zgarnęli wszystkich, kto żył do żniw,

that I understand that they all gathered everyone who lived until the harvest,

no i po prostu zostały te sieci społeczne rozpuszczone

Well, and those social networks just dissolved.

i była mobilizacja też przez wielkie kampanie profrekwencyjne,

and there was also mobilization through large voter turnout campaigns,

które się toczyły, w szczególności adresowane do młodych ludzi,

which were taking place, particularly addressed to young people,

no i ja nie wiem, czy to się może powtórzyć,

Well, I don't know if it can happen again,

to znaczy czy będzie jeszcze rząd, który tak bardzo będzie deptał obywatelom po odciskach,

Does that mean there will still be a government that will trample on citizens' rights so much?

że oni uznają,

that they acknowledge,

że trzeba pójść go zmienić,

that we need to go change him,

no nie wiem, czy to jest taka optymistyczna wersja na przyszłość,

Well, I don't know if this is such an optimistic version for the future,

że kiedyś doczekamy się rządu,

that one day we will have a government,

który będzie równie wkurzający jak rząd PiSu,

which will be just as frustrating as the PiS government,

patrząc na wyborców,

looking at the voters,

ale jednocześnie będzie miał grono zagrożałych zwolenników,

but at the same time he will have a group of threatened supporters,

które uważają, że tak właśnie trzeba,

which believe that this is how it should be,

że to jest dobry rząd,

that it is a good government,

że to deptanie po odciskach,

that it's trampling on calluses,

to nie jest nic, co by zniechęcało do głosowania z ich punktu widzenia,

It's nothing that would discourage voting from their point of view.

więc wydaje mi się, że te dwie siły

So it seems to me that these two forces

złożyły się na tą frekwencję,

contributed to this attendance,

i zwolennicy, i przeciwnicy,

both supporters and opponents,

oczywiście tych przeciwników było dużo więcej,

of course there were many more of these opponents,

ale jednocześnie wysoki poziom został utrzymany,

but at the same time a high level was maintained,

dlatego, że zwolennicy nie zostali w domach,

because the supporters did not stay at home,

i przez to nie było takiej huśtawki,

and because of that, there wasn't such a swing,

to znaczy, że jak przez całe lata,

that means that for many years,

na przykład dziewięćdziesiąte wygląda taka huśtawka

For example, the ninetieth looks like this swing.

pomiędzy ochotnicą i wolinem,

between the volunteer and the bison,

to, że ochotnica prosolidarnościowa

that the pro-solidarity volunteer

albo się rozhacała i wtedy szła na wybory,

or she got worked up and then went to the elections,

jak było widać, że idzie po zwycięstwo,

it was evident that he was on his way to victory,

a jak widać było, że idzie po porażkę,

and as was evident, it was heading for defeat,

no to zostawała w domu,

so she stayed at home,

a wolin dokładnie odwrotnie to znaczy,

and Wolin means exactly the opposite, which means,

że wtedy, kiedy ochotnica miała ochotę głosować,

that then, when the volunteer was eager to vote,

to wolin nie miał woli głosować,

Wolin did not have the will to vote.

wolin zostawał w domu,

Wolin stayed at home,

bo nasi zawiedli, nasi przegrywają,

because our people have let us down, our people are losing,

no to nie pójdziemy,

well, we won't go then,

przynajmniej oczywiście nie wszyscy,

at least of course not everyone,

ale tam jakaś część,

but there is some part there,

więc tam była taka zupełnie huśtawka pomiędzy ochotnicą i wolinem,

So there was a complete swing between the volunteer and the Vistula.

a teraz tego nie ma,

and now it is not here,

bo one mniej więcej równo idą do góry i do dołu,

because they go up and down more or less evenly,

w zależności od różnych okoliczności

depending on various circumstances

i to jest też jakieś nowe zjawisko,

and this is also a new phenomenon,

ale zobaczymy, co z tym będzie dalej,

but we'll see what will happen with it next,

czy ta mobilizacja się utrzyma,

Will this mobilization be sustained,

najciekawsze będą wybory prezydenckie za rok,

The most interesting will be the presidential elections in a year.

bo to będzie na tym, co jest w Stanach,

because it will be about what is in the States,

na midtermach, widzieliśmy,

at the midterms, we saw,

że do tej pory było na przykład taką normą oczywistością w Stanach Zjednoczonych,

that so far it has been an obvious norm in the United States,

że na midtermach się przeciwnicy rządu,

that the government's opponents on the midterms,

to są wybory w połowie kadencji,

these are mid-term elections,

to jest tak, że kongresmenów się wybiera co dwa lata,

It is the case that congressmen are elected every two years,

a prezydenta co cztery,

and the president every four,

w związku z czym te wybory, które są wyborami kongresu,

in connection with which these elections, which are the congress elections,

ale nie ma towarzyszącymi wyborów prezydenckich,

but there are no accompanying presidential elections,

bo są w połowie kadencji,

because they are halfway through their term,

no to właśnie nazywa się midtermami,

Well, that's what they call midterms.

półkadencyjnymi wyborami

mid-term elections

i tam zawsze było tak,

and it was always like that there,

że wyborcy opozycji w związku do prezydenta się mobilizowali,

that opposition voters mobilized in relation to the president,

a ci już byli na tyle zawiedzeni,

and they were already so disappointed,

ale jeszcze nie zmobilizowani bez perspektywy utraty władzy

but still not mobilized without the prospect of losing power

przez prezydenta, więc zostawali w domu.

by the president, so they stayed at home.

Ale na przykład w ostatnich wyborach to się zupełnie nie zmieniło,

But for example, in the last elections, that didn't change at all,

to się zupełnie nie zmieniło.

It hasn't changed at all.

Republikanie byli przekonani,

The Republicans were convinced,

że odbiją wszystko, co się da odbić

that they will bounce back everything that can be bounced back

w połowie kadencji Bidena.

at the midpoint of Biden's term.

A się okazało, że pamięć o niechęci do Trumpa była jeszcze tak duża,

It turned out that the memory of the resentment towards Trump was still so strong,

że pomimo całych wątpliwości co do Bidena,

that despite all the doubts about Biden,

które tam mają na różnym poziomie,

which they have there at different levels,

no to się okazało, że to tak nie poszło.

Well, it turned out that it didn't go that way.

Znaczy, że sondaże zapowiadały,

It means that the polls predicted,

że będzie wymiatanie przez republikanów,

that there will be a sweep by the Republicans,

a się okazało, że było odwrotnie.

it turned out that it was the opposite.

Znaczy, że demokraci poradzili sobie znacznie lepiej,

It means that the Democrats have fared much better,

niż ktokolwiek się spodziewał.

than anyone expected.

Więc zobaczymy na przykład, na ile PiS będzie tak spokojniej,

So we will see, for example, to what extent PiS will be calmer.

jak teraz w wyborach samorządowych

how is it now in the local elections

i wyborcy niechętni PiSowi zostaną w domu,

and voters who are reluctant to PiS will stay at home,

mówią okej, no co to za różnica,

they say okay, well what difference does it make,

czy Gibała, czy Trzaskowski,

whether Gibała or Trzaskowski,

czy tam kto tam jeszcze we Wrocławiu,

Is there anyone else there in Wrocław?

czy Sutryk, czy Bodnar.

whether Sutryk or Bodnar.

No to Dulkiewicz na pewno wygra,

Well, Dulkiewicz will definitely win,

ale po co tam chodzić, no to w ogóle w ten sposób.

But why go there, well not like that at all.

A poza tym nawet w tych innych miejscach,

And besides, even in those other places,

tu PiS pochował swoje szyldy,

here PiS buried their signs,

w połowie kraju w ogóle nie wystawił kandydatur,

he did not submit any candidacies at all in half of the country,

i podobnie jak pozostałe partie,

and like the other parties,

więc to wszystko się odegrało na poziomie innej gorączki,

so it all played out on a different level of fever,

niż wcześniej.

than earlier.

To znaczy nie było tej gorączki ogólnopolskiej,

This means there was no nationwide frenzy.

była gorączka lokalna, czasami naprawdę bardzo duża,

there was a local fever, sometimes really quite high,

w różnych miejscach i różne mobilizacje,

in different places and different mobilizations,

tam możemy zaobserwować,

there we can observe,

były gminy,

former communes,

w których frekwencja była wyższa niż jesienią.

in which the attendance was higher than in the autumn.

To na przykład w Jaworniku Polskim na Podkarpaciu.

For example, in Jawornik Polski in Podkarpacie.

Ale to jest tak,

But it's like this,

że w poprzednich wyborach samorządowych

that in the previous local government elections

wójt wygrał bez przeciwnika,

the village mayor won without an opponent,

później miejscowość odzyskała prawa miejskie,

later the town regained its municipal rights,

no i pojawił się konkurent,

and a competitor has appeared,

30-letni,

30-year-old,

który rzucił wezwanie do czasowemu,

which challenged the temporary,

teraz już burmistrzowi,

now already to the mayor,

no i się okazało,

and it turned out,

że to tak rozogniło,

that it ignited so much,

no tam walka jeden na jeden,

well, it's a one-on-one fight,

nie pamiętam o ile, o 30 głosów,

I don't remember by how much, by 30 votes.

czy o coś tego,

Is it about something?

czy 22 głosy chyba zadecydowały o tym,

the 22 votes probably decided that,

że stary burmistrz odszedł,

that the old mayor has passed away,

a pojawił się nowy,

and a new one has appeared,

no i tam wtedy jest skok frekwencji,

and that's when there is a jump in attendance,

ale normalnie w skali kraju takie przypadki są niwelowane

But normally, such cases are mitigated on a national scale.

przez te, w których nie było w ogóle konkurenta,

through those in which there was no competitor at all,

no to po co w ogóle,

so why even bother,

przyzwyczajenie ludzie tylko chodzą na wybory,

habit people just go to the elections,

bo nie dla rozstrzygnięcia.

because it is not for the resolution.

Także w 2020 roku zobaczymy,

Also in 2020 we will see,

kto będzie kandydatem,

who will be the candidate,

czy PiS,

Does PiS,

no wyobrażam sobie,

I can't imagine,

że jak będzie kandydatura czarnka,

that if there is Czarnka's candidacy,

czy PiS,

Does PiS,

czy czarny kontra trzaskowski,

is it Czarnek versus Trzaskowski?

no to się spodziewam,

well, I expect that,

że będzie ostro,

that it will be intense,

a teraz wyobraźmy sobie,

and now let's imagine,

że PiS stawia na Gawryluk,

that PiS is betting on Gawryluk,

powie okej,

will say okay,

no wiemy,

well, we know,

że wystawimy czarka,

that we will set up the bowl,

dostaniemy taki łomot,

we'll get such a beating,

że szal będzie zbierać,

that the shawl will collect,

to albo coś tam,

"this or something like that,"

no i,

well, I,

a nasz elektorat przeżyje,

and our electorate will survive,

to że ucieszy się tym,

that he will be pleased with it,

że teraz chwalimy się,

that now we are boasting,

PiS się teraz chwali na przykład zwycięstwem w Jaworznie,

The PiS is now boasting, for example, about its victory in Jaworzno,

tam się spojrzy,

one looks there,

to w ogóle no,

not at all,

to nie widać,

you can't see it,

żeby prezydent Zilbert był związany z PiSem,

that President Zilbert is linked to PiS,

raczej z tego,

rather from this,

co tam kiedyś oglądałem jakieś fragmenty sesji Rady Miejskiej,

I once watched some fragments of the City Council session.

to on tam po tym PiSie jeździ,

he drives there after that PiS

nie no,

no way,

ale ponieważ Platforma jest jego głównym konkurentem,

but because the Platform is its main competitor,

no to PiS się cieszy,

Well, PiS is happy,

że pokonał konkurenta z Platformy,

that he defeated a competitor from the Platform,

no i uważa,

well, he thinks,

że to nasz,

that it's ours,

że nasz wygrał,

that our won,

że uwaga,

that attention,

super,

super,

wygraliśmy w Jaworznie,

we won in Jaworzno,

no pokonaliśmy kandydata Platformy,

Well, we defeated the candidate of the Platform.

no to rozumiem,

well, I understand then,

że Gawryluk jakby pokonała Trzaskowskiego,

that Gawryluk seems to have defeated Trzaskowski,

no to PiS ogłosi,

well, PiS will announce,

że to my,

that it is us,

nie,

no,

to,

to,

to myśmy wygrali,

we won,

to jest super,

this is great,

no i w ogóle,

Well, not at all,

a Platforma została łupnia,

The platform was chopped.

no i,

well, I

no i nie wiemy,

well, we don't know,

jaka będzie frekwencja,

what will the attendance be,

wtedy,

then,

czy wyborcy,

are voters,

czy wyborcy anty-PiS się tak zmobilizują,

Will the anti-PiS voters mobilize like that?

żeby powstrzymać prezydenturę Gawryluk,

to stop Gawryluk's presidency,

jak wyborcy po prostu się zmobilizują,

how voters simply mobilize,

żeby powstrzymać prezydenta Trzaskowskiego,

to stop President Trzaskowski,

to,

to,

no to będzie dobre,

Well, that will be good,

dobre pytanie.

Good question.

A ja chciałem,

And I wanted,

Panie Profesorze,

Professor,

zapytać o,

to ask about

o taką Pana obserwację,

about such an observation of yours,

z Pana najnowszej prezydentki,

from your latest president,

jak to wygląda,

what does it look like,

która dotyczyła takich Pańskich obserwacji powyborczych.

which concerned your election observations.

Chodzi o coś,

It's about something,

co,

what,

może tak brzmi,

it may sound like that,

dość naukowo i hermetycznie,

quite scientifically and hermetically,

czyli reelekcje inkumbentów.

that is the re-election of incumbents.

Już tłumaczymy,

We are already translating.

że chodzi o wójtów burmistrzów i prezydentów,

that it concerns village chiefs, mayors, and presidents,

którzy już tymi wójtami,

who are already the village leaders,

burmistrzami,

mayors,

prezydentami byli,

they were presidents,

ale,

but,

6%.

6%.

Jeżeli chodzi o PiS

As for PiS

czy tak zwany

so-called

Pakt Senacki, czyli mówiąc inaczej

Senate Pact, in other words

anty-PiS, no to tutaj w tych dwóch obozach

anti-PiS, so here in these two camps

nieszczególnie to się jakoś

not particularly it somehow

zmieniło, to są dosłownie po

It changed, they are literally after.

dwa punkty procentowe

two percentage points

w górę lub w dół. Natomiast

up or down. However

tąpnięcie widać wśród

The tremor is visible among

samorządowców tak zwanych

so-called local government officials

lokalnych, bo tutaj

local, because here

reelekcje, czy poziom tych reelekcji

re-elections, or the level of these re-elections

spadł z 83%

dropped from 83%

w 2018 do

in 2018 to

70% obecnie.

70% currently.

Co się stało?

What happened?

To wygląda

It looks like this.

na to, że ten 2018

to the fact that this is 2018

rok to było takie przestabilizowanie,

last year was such a stabilization,

to znaczy przez to, że PiS

that means that PiS

się tak

it is so

rozochłodził i że wystawił kandydatów

he cooled off and that he presented candidates

w sporej części kraju, rzucił wyzwanie

in a large part of the country, he issued a challenge

lokalnemu

local

establishmentowi, dotychczas

establishment, so far

rządzącemu w wielu gminach,

governing in many municipalities,

no to ten establishment wspólnie

Well, this establishment together.

z partiami opozycyjnymi zwarł szeregi.

He rallied with the opposition parties.

Szeregi powiedział trudno,

The rows said it was difficult,

no

no

są rachunki krzywd,

there are accounts of wrongs,

których

which

PiS-owska dłoń nie przekreśli,

The PiS hand will not cross out,

ale nie dzisiaj. To znaczy dzisiaj

but not today. It means today

stajemy murem i bronimy się

We stand as a wall and defend ourselves.

przed szarżą

before the charge

PiS-u, co podniosło poziom

PiS, which raised the level

reelekcji do niespotykanego wcześniej poziomu.

reelection to an unprecedented level.

No i teraz

Well, now

to jest hipoteza oczywiście,

this is a hypothesis, of course,

to trzeba by przeanalizować, no ale

that would need to be analyzed, but

to są tysiące przypadków, więc to nie jest takie

These are thousands of cases, so it is not like that.

proste jak to

Simple as that.

rozgryźć, to się układa w taki wzór, ale no moja

To figure out, it shapes into such a pattern, but well, mine.

hipoteza w każdym razie jest taka, że

the hypothesis, in any case, is that

teraz to popuściło, to znaczy w takim sensie,

now it's loosened, I mean in that sense,

że ponieważ PiS się wycofał,

that because PiS has withdrawn,

odpuścił, zwłaszcza właśnie w mniejszych gminach,

he let go, especially in smaller municipalities,

nie wystawiał formalnie kandydatów,

did not formally nominate candidates,

pochował się, pozawierał lokalne sojusze

he buried himself, closed himself off and formed local alliances

też, teraz on też się

too, now he is also

otworzył na różne

opened to different

przypadki, na środowiska

cases, for environments

związane z Konfederacją, tu i u, gdzie

related to the Confederation, here and in the place where

czy w ogóle też na lokalne

do you also mean local?

środowiska, które przez

environments that through

te lata adorował.

He adored those years.

No też trzeba pamiętać o tym, co się stało.

Well, you also have to remember what happened.

No ale też po stronie

Well, it's also on the side.

drugiej, nie po stronie spoza PiSu,

the second one, not on the side outside of PiS,

kontr PiSu, jest

the counter of PiS, it is

tak, że tam też się okazało, że

so it turned out there that

no już tego stracha nie trzeba się bać, no to

Well, you don't have to be afraid of that fright anymore, so...

się liczymy, no to ty zrobiłeś takie

We matter, so you did something like that.

głupoty, tobie

nonsense, to you

już odbiło, to już czas na

it's already gone crazy, it's time for

zmianę, no i pojawiły się nowe środowiska,

a change, and new environments have emerged,

które jakby ten, to zleżały

which, as if, are overdue

niezadowolenie społeczne z całych prawie

social discontent almost entirely

dziesięciu lat, to się przełożyło

ten years, that has translated

na to, że istotnie przybyło

to the fact that it has indeed increased

tych, którym się nie udało utrzymać w siodła,

those who failed to stay in the saddle,

no bo w siodle już, no tak jak

Well, because I'm already in the saddle, just like that.

przypadek, przypadek

case, case

prezydenta Szczurka, no też jest jeden

President Szczurek, well, there is one too.

z takich przypadków, kiedy już

from such cases, when already

no przez lata całe

well, for many years

w ogóle był liderem,

he was a leader at all,

wzorem, dla wszystkich

a model for everyone

wygrywał w cublach, w ostatnich wyborach

he won in the cubs, in the last elections

60%, no nagle się okazało, że no

60%, and suddenly it turned out that no.

okej, to już

Okay, that's it.

mniej więcej wiemy, że PiS nie zdobędzie

We roughly know that PiS will not gain.

władzy w Gdyni, a już nikt się co do tego nie

the authorities in Gdynia, and already no one questions this

łudzi, w związku z czym

deceives, therefore

policzymy się, my ci z lewej,

we'll settle the score, we'll get you on the left,

ci z platformy

those from the platform

i tak dalej, no różne

and so on, well, various ones

rzeczy się podziały, być

the division is being rejected, to be

może też jednym z czynników było to, że

maybe one of the factors was that

po tamtych wysokich poziomach relekcji, no to

after those high levels of relaxation, well then

jest taki mechanizm, że się

there is such a mechanism that you

część burmistrzów i wójtów się poczuła zapewnie,

some mayors and village heads certainly felt

to znaczy uwierzyła w swój

that means she believed in her

geniusz, stwierdziła, że no tak

Genius, she stated, well yes.

wygrałem, no to znaczy, że jestem wspaniały,

I won, so that means I am great.

w ogóle nikt mnie nie rusza,

nobody bothers me at all,

wszystko robię genialnie, no i wiadomo,

I do everything brilliantly, and of course,

że to jest

that it is

jeden z powodów, dla którego się później

one of the reasons for which it happens later

przegrywa, jak się ma,

loses, as one has.

jak człowiek się zaczyna odrywać

how a person starts to detach

od rzeczywistości, no wiadomo,

from reality, well you know,

że kiedy komuś rośnie ego, to i mózgu

that when someone’s ego grows, so does their brain

ziska jego, no i

"gets his, well"

tak się to

that's how it is

odbywa, zresztą przykładek

takes place, by the way an example

Pszczółka też jest istotny, no bo tam

The bee is also important, because there.

zdaje się z tego, z relacji, które czytałem, medialnych,

It seems from the reports I've read, the media ones,

no to on się w międzyczasie rozstał ze swoim

Well, he broke up with his partner in the meantime.

najważniejszym współpracownikiem, organizatorem

the most important collaborator, organizer

kampanii wyborczych, no i ten organizator

election campaigns, and then this organizer

kampanii wyborczych przyszedł do konkurencji, no to

the election campaign came to the competition, well then

czasami tak jest,

sometimes it is like that,

że jak się człowiek pozbywa swojej prawej ręki,

that when a person gets rid of their right hand,

no to później

Well, later then.

jednak idzie mu gorzej, zwłaszcza

however, he is doing worse, especially

jak ta prawa ręka przechodzi na drugą stronę.

as this right hand crosses to the other side.

To jest, myślę, że w wielu miejscach

I think it is, in many places.

tak jak znam na przykład

just as I know for example

pod Krakowem, w Wieliczce, też

in the vicinity of Krakow, in Wieliczka, too

doszło do zmiany po wielu latach

There has been a change after many years.

już,

already,

to też jest tak, że na przykład

it's also the case that, for example

byli zastępcy rzucają wyzwanie.

Former deputies are issuing a challenge.

To, że ktoś się, że jednym z takich

That someone is, that one of such

elementów, to byłoby ciekawe, tylko, że nigdzie

elements, it would be interesting, just that nowhere

nie ma statystyk, kto jest zastępcą burmistrza,

there are no statistics on who is the deputy mayor,

żeby to się w bazie PKW

to be in the PKW database

nie ma, co nie można zobaczyć,

there's nothing that can't be seen,

można zobaczyć, czy ktoś był radnym, no tak,

you can see if someone was a councillor, well, yes,

ale czy był zastępcą burmistrza, to tego nie wiemy.

But whether he was the deputy mayor, we do not know that.

No ale z różnych obserwacji,

Well, from various observations,

z różnych miejsc, które się dzieją, no świetny przykład

from various places where things happen, well, a great example

we Włocławku, to też się tak

In Włocławek, it happens like that too.

pojawiło, gdzie też urzędujący

it appeared, where also the offices are

prezydent został,

the president stayed,

że tak powiem, wysadzony

so to speak, blown up

z siodła przez swojego

from the saddle through your

wcześniejszego zastępcę. W międzyczasie poszedł

a previous deputy. In the meantime, he went

z senatory, minister i później wrócił

from the senator, minister, and then returned

i już,

and that's it,

no i już trzeba się pakować

Well, now it's time to pack up.

z racji dotychczasowego burmistrza.

due to the current mayor.

Więc tu rzeczywiście jest tak, że

So here it really is the case that

to często

it often

przez to, że to nie jest

because it is not

tak bardzo oparte na lojalnościach partyjnych,

so heavily based on party loyalties,

te wszystkie układy

all these arrangements

no to z drugiej strony łatwiej też przejść na drugą

Well, it's also easier to switch to the other side.

stronę, to znaczy do opozycji.

the side, meaning to the opposition.

Nie trzeba tam niczego zmieniać, tylko po prostu

There’s no need to change anything there, just simply

skrzyknąć jakiś swój komitet i powiedzieć, no czas

to gather some of your committee and say, well, it's time

na zmianę.

alternately.

I taka zmiana pod tytułem, że to nie będzie

And such a change under the title that it will not be

taka wielka zmiana, bo na przykład urząd i wszyscy

such a big change, because for example the office and everyone

pracownicy w urzędzie znają wiceburmistrza.

The employees at the office know the deputy mayor.

Wiedzą, kto to jest.

They know who it is.

I na przykład jak go cenili bardziej, albo

And for example, how they valued him more, or

porównywali z burmistrzem, no to

they compared with the mayor, well then

burmistrz traci jedną z istotnych przewag

The mayor loses one of the significant advantages.

pod tytułem znajomość w urzędzie.

Under the title of acquaintance in the office.

I niechęć do zmiany. To, że zmiana

And reluctance to change. The fact that change

z burmistrza na

from the mayor to

zupełnie nowego faceta z innej wsi, jak to śpiewał

a completely new guy from another village, as he sang

kiedyś Młynarski, no to

once Młynarski, well then

wiąże się zawsze z jakimś niepewnością,

it is always associated with some uncertainty,

czyli będzie miotła, która tam

so there will be a broom that there

nie wymiecie za dużo.

You won't sweep too much.

Natomiast zmiana z

On the other hand, the change from

obecnego burmistrza na jego byłego zastępcę,

the current mayor to his former deputy,

którego w sumie żeśmy lubili.

whom we actually liked.

To nie jest taka zła.

It's not that bad.

To ja mam takie pytanie,

I have a question like this,

a czy to na przykład przypadek

Is it, for example, a coincidence?

prezydenta Szczurka

President Szczurek

i w ogóle te wybory,

and these elections in general,

czy one pokazują, że partie

do they show that the parties

to mogą mniej, czy

they can do less, or

że może będą mogły więcej?

that maybe they will be able to do more?

No bo on chyba trochę się potknął właśnie na

Well, he probably just stumbled a bit on

czy nie kruszy się mit

Doesn't the myth crumble?

bezpartyjnych samorządowców w tej chwili?

non-partisan local government officials at the moment?

Znaczy są dwa zjawiska.

It means there are two phenomena.

To znaczy pierwsze zjawisko jest takie, które widzimy,

This means the first phenomenon is one that we see,

że bardzo wielu tych, którzy w 2018 roku

that very many of those who in 2018

zdobyli mandaty jako

they gained mandates as

jako kandydaci otwartych

as candidates of the open

komitetów partii,

party committees,

to oni wystartowali teraz

So they have taken off now.

jako kandydaci zupełnie bez

as candidates completely without

śladu, pełen kamuflaż.

a trace, full camouflage.

Nie są oni członkami partii,

They are not members of the party,

ani nie mają oficjalnego poparcia,

nor do they have official support,

już w ogóle nie z komitetu.

not from the committee at all anymore.

Taki start dotyczy połowy

Such a start concerns half.

zwycięskich kandydatów

winning candidates

PiSu i PSL-u i jednej czwartej

of PiS and PSL and one fourth

platformy.

platforms.

Nawet. To już tam w SLD to było

Even. That was already there in the SLD.

tego mało, ale też tak to wygląda.

It's not much, but that's how it looks.

Można powiedzieć, parafrazując

It can be said, paraphrasing

Piłsudskiego, że to są osoby, które

Piłsudski, that these are individuals who

wysiadają z tramwaju partia na przystanku zwycięstwa.

They are getting off the tram at the Victory stop.

I to tak się

And this is how it goes.

tak to wygląda,

that's how it looks,

no bo partie nie mają im za dużo do zaoferowania,

well, because the parties don't have much to offer them,

poza tym, że ich raz po,

besides the fact that they once after,

no a później już i tak, no.

Well, later on it will be like that anyway.

No mogą teoretycznie wystawić konkurentów,

They can theoretically present competitors.

ale to ryzyko,

but it's a risk,

że się polegnie

that one will fail

naprawdę boleśnie, jest

it really hurts, it is

kolosalne. No to się tak,

colossal. Well, that's how it is,

no to jest kilka takich przypadków,

well, there are a few such cases,

można tam poszukać, kiedy w poprzednich

You can look there when in previous.

kadencjach, kiedy właśnie

in the terms when just

kandydaci, którzy się urwali

candidates who have dropped out

partii, został im

party, was left to them

wystawiony kandydat

submitted candidate

konkurencyjny. No nie trzeba daleko szukać.

competitive. Well, you don't have to look far.

Około mojego domu zaczyna się gminna

Around my house, a commune begins.

liczki. No i tam był

cheeks. Well, he was there.

kandydat PiSu z 2014

PiS candidate from 2014

roku, później był kandydatem lokalnym,

year, later he was a local candidate,

ale z poparciem PiSu w 2018.

but with the support of PiS in 2018.

Teraz wystartował jako zupełnie

Now he has started as completely

oderwany i to PiS mu wystawił

disconnected and it was PiS that brought him out

konkurentkę, rozumiem, że się pokłócili.

The competitor, I understand, had a fight.

To była oficjalna konkurentka, no i efektem jest to,

It was an official competitor, and the result is that,

że ktoś trzeci jest wójtem.

that a third party is the village head.

To znaczy to, to jest kandydatka PiSu

That means this is a candidate from PiS.

odpadła w pierwszej turze, a

she was eliminated in the first round, and

niegdysiejszy kandydat PiSu przegrał w drugiej.

The former PiS candidate lost in the second round.

No i taki jest

Well, that's how it is.

jedyny efekt tego, że

the only effect of this is that

partia się nie potrafiła dogadać z kimś,

the party couldn't come to an agreement with someone,

kogo wystawiła przed 10 laty,

who she put forward ten years ago,

a na wójta i odniósł

and to the mayor and he referred

sukces.

success.

Także to

So this

te partie, te relacje się

these parties, these relationships are

komplikują. Z drugiej strony taki

they complicate. On the other hand, such

redaktor Majmurek przedstawił

Editor Majmurek presented.

bardzo ciekawą analizę, że taki

a very interesting analysis that such

refleksję, że w

reflection that in

dużych miastach te partie się, te kandydaci

In large cities, these parties, these candidates.

do czasowej burmistrzowej się dużo bardziej przyklejają

They stick much more to the temporary mayor.

do partii, dlatego, że

to the party, because

jeżeli 2000 w następnych

if 2000 in the next

wyborach będzie

there will be elections

utrzymana dwukadencyjność, to znaczy oni będą

maintained two-term limit, that means they will be

się musieli rozgadać za robotą,

they must have started talking about work,

no to oni już

Well, they already...

z pozycji prezydenta dużego miasta

from the position of the mayor of a large city

już można iść tylko do krajowej polityki.

You can only go to national politics now.

No i wtedy trzeba żyć

Well, then you have to live.

dobrze z partią, żeby się oddzięczyła.

It's good with the party, so that it can repay.

To znaczy, żeby znaleźć miejsce na listach,

That means to find a place on the lists,

że to, co robił kiedyś

that what he used to do

tam, kiedyś Krzystek

there, once Krzystek

na przykład w Szczecinie,

for example in Szczecin,

że po prostu tą partię

that we simply this party

traktujemy z buta, bo nic nie możemy,

"We treat it with contempt because we can't do anything."

bo nic nam nie zrobi. To

because it won't do anything to us. This

mamy taką przewagę. Teraz już tak nie jest,

we have such an advantage. It is not like that anymore.

bo ona może nam zaoferować

because she can offer us

stanowisko marszałka,

the position of the marshal,

województwa, posła. No różne rzeczy

voivodeships, a deputy. Just various things.

się będą działy w tym 2029.

they will be happening in 2029.

To jest temat

This is the topic.

do wielkiej, wielkiej debaty. To znaczy

to a great, great debate. That means

mamy już za sobą

we have already behind us

25 lat doświadczeń,

25 years of experience,

no mniej więcej.

well, more or less.

Z bezpośrednimi wyborami to mamy ponad 20 lat.

We have had direct elections for over 20 years.

Już wiemy, jak to działa

We already know how it works.

z tym nowym samorządem,

with this new local government,

z dwoma kolejnymi

with two more

szczeblami. Mamy 5 lat

steps. We are 5 years old.

na przemyślenie, bo nie skróciliśmy kadencji.

for reflection, because we did not shorten the term.

Mamy przemyślenie, mam

We have a thought, I have.

czas na to, żeby coś naprawdę z tym zrobić.

It's time to really do something about it.

Przeglądu już nie będzie.

There will be no review anymore.

W kolejnych

In the following

latach,

years,

a w każdym razie ja już wtedy będę

And anyway, I will already be there then.

na emeryturze, więc się nie będę tym tak przejmował.

I'm retired, so I won't worry about it too much.

I teraz jest taki

And now it is like this.

moment, żeby sobie przemyśleć, co działa, co nie działa,

a moment to think about what works and what doesn't

gdzie są problemy, jakie są,

where are the problems, what are they,

co nie poszło.

what went wrong.

To a propos tych rzeczy, które trzeba

Regarding those things that need to be done.

sobie przemyśleć, to Pan już

to think about it, you already

poruszył ten wątek.

he raised this topic.

Do przemyślenia jest kwestia dwukadencyjności,

The issue of term limits is worth considering.

bo nawet jak rozmawiamy aktualnie,

because even when we are currently talking,

już po wyborach, kiedy te emocje trochę opadły

It's already after the elections, when the emotions have calmed down a bit.

wokół samorządów,

around local governments,

z przedstawicielami obozu rządzącego,

with representatives of the ruling camp,

tam pojawiają się cały czas głosy, że

there are constant voices appearing that

trzeba będzie wycofać się z tej

we will need to withdraw from this

reformy PiSu

reforms of PiS

wprowadzającej dwukadencyjność

introducing a dual cadence

wójtów burmistrzów i prezydentów miast.

mayors and city presidents.

Przypomnijmy, że ten

Let's remind that this

tak zwany topór dwukadencyjności, on

the so-called two-term axe, it

opadnie

will fall

w 2029 roku,

in 2029,

bo tutaj wszyscy te dwie kadencje startowali

because here everyone ran for those two terms

niejako z czystym kątem,

somewhat with a clean slate,

ale rzeczywiście

but indeed

pojawiają się głosy, że ta dwukadencyjność

There are voices indicating that this two-term limit

jest do wycofania ze względów

it is to be withdrawn for reasons

takich polityczno-pragmatycznych,

such political-pragmatic,

tak to nazwijmy, bo

let's call it that because

mogło się okazać,

it could have turned out,

objawić jakieś obawy

to reveal some concerns

parlamentarzystów właśnie o to, że

"the parliamentarians just about that"

będą musieli za kilka lat konkurować

They will have to compete in a few years.

w wyborach parlamentarnych

in the parliamentary elections

z ustępującymi znanymi

from the retreating known

samorządowcami, więc

local government officials, so

może to w tę stronę pójść,

maybe it can go in that direction,

ale

but

w tych obserwacjach samorządowych, o których

in those local government observations, regarding which

sobie rozmawiamy Pan autorstwa,

we are talking to each other, Mr. Author,

tam też pojawił się taki bardzo

there also appeared a very

ciekawy wykres, który może stanowić

an interesting chart that may constitute

chyba istotny głos w tej dyskusji

probably an important voice in this discussion

co dalej z dwukadencyjnością.

What next with the dual candidacy?

Pan nazwał ten wykres

You called this chart.

równoległymi losami.

parallel fates.

Równoległe losy, bo Pan

Parallel fates, because Sir

porównał sytuację włodarzy,

he compared the situation of the officials,

którzy pierwszy raz objęli stery w samorządach

who took the reins in local governments for the first time

w roku 2006

in the year 2006

z losami posłów,

with the fates of the MPs,

którzy posłami zostali w roku 2007.

who were elected as deputies in the year 2007.

I w przypadku

And in the case

samorządowców, w przypadku samorządowców, w przypadku samorządowców,

local government officials, in the case of local government officials, in the case of local government officials,

w przypadku posłów też, tylko to jest kwestia

In the case of the deputies as well, it's just a matter of...

intensywności występowania tych

intensity of the occurrence of these

reelekcji, wygląda na to, że

re-election, it seems that

to środowisko

it's the environment

z wyborów na wyborów

from election to election

coraz mocniej się przewietrza.

It's getting increasingly ventilated.

Jest to jakiś zbiór, który

This is some kind of collection that

co te kilka lat

what these few years

kurczy się, bo jednak

it shrinks, because after all

następuje albo reelekcja, albo ktoś

there is either reelection or someone

po prostu odchodzi i ma inny pomysł na życie,

she simply leaves and has a different idea for life,

albo przegrywa wybory

or loses the elections

i

i

startując w 2010

starting in 2010

roku w wyborach,

in the elections of the year,

mieliśmy reelekcję na poziomie

we had a reelection at the level of

71%,

71%

no a w 2024 roku

well, in 2024

to już było tylko 13%

it was only 13%

spośród tych włodarzy, więc pytanie,

among these rulers, so the question,

czy to

is it

zjawisko jest na tyle

the phenomenon is such that

zauważalne i na tyle intensywne,

noticeable and intense enough,

że ta dwukadencyjność

that this two-term limit

jest niepotrzebna tak naprawdę

she is actually unnecessary

Pana zdaniem?

In your opinion?

No to jest właśnie pytanie, czy jeżeli wyborcy

Well, that's the question, whether if the voters

są w stanie usunąć siedmiu z ośmiu

they are able to remove seven out of eight

burmistrzów na przestrzeni

mayors over time

tych lat, czy to jest

these years, is it

mało, żeby

few, so that

zrobić przesiew,

to conduct a screening,

że oni powinni, ilu powinno ich,

that they should, how many of them should there be,

czy już naprawdę wszyscy,

Is everyone really already,

powinni odejść po czterech,

they should leave in fours,

po ośmiu, no

after eight, well

dziesięciu latach. No więc to jest rzeczywiście

ten years. So this is really

takie pytanie po tym, dlaczego nie w

Such a question after why not in...

Sejmie. To znaczy, żeby ktoś wytłumaczył

Sejm. That means someone should explain.

dlaczego to tak,

why is it so,

to ma nie dotyczyć Sejmu, jeśli

This should not concern the Sejm, if

to w Sejmie jest dużo większym problemem.

This is a much bigger problem in the Sejm.

Zwłaszcza, że to jest tak, że jak

Especially since it's the case that when

popatrzymy dokładniej na te, policzyć

let's take a closer look at these, to count

na te wykresy, to znaczy, że w każdym, mniej więcej

on these charts, it means that in each, roughly

poziom porażek,

level of failures,

jeśli chodzi o burmistrzów, tych, którzy już

as for the mayors, those who already

zostali na placu boju, utrzymuje

they remained on the battlefield, he/she maintains

się na mniej więcej podobnym poziomie.

at roughly the same level.

Natomiast w przypadku posłów

On the other hand, in the case of MPs

ten procent porażek maleje

ten percent of failures decreases

systematycznie. To znaczy,

systematically. That means,

że jest trochę tak jak na wojnie, że

that it's a bit like in war, that

najczęściej giną rekruci,

Most often, recruits die.

a ci nieśmiertelni, weterani,

oh those immortals, veterans,

no to oni już wiedzą, jak

Well, they already know how.

przeżyć. W związku z czym ci posłowie,

to survive. In connection with which those MPs,

którzy przetrwali trzy kadencje,

who survived three terms,

no to oni już później, no wiadomo,

Well, they'll do it later, you know.

że przemiał dotyczy

that the grinding concerns

nowicjuszy.

novices.

A tam główny rdzeń

And there is the main core.

parlamentu zostanie, a nowicjusze

the parliament will remain, and the novices

mogą ewentualnie liczyć na to, że się

they can possibly count on the fact that

do niego kiedyś dołączą w przyszłości.

They will join him in the future.

Więc to jest jeden powód. Na drugi to teraz będziemy

So this is one reason. The second one we will address now.

praktycznie, bo teraz już wiemy, jak to będzie wyglądało.

Practically, because now we already know what it will look like.

Powiedzmy, jest tak, że

Let's say it is like this that

były, chyba nawet

there was, probably even

parlamentarzy, ale w każdym razie

"parliamentarians, but in any case"

polityk PiSu,

PiS politician,

Jarosław Szlachetka, został

Jarosław Szlachetka has been appointed.

burmistrzem Myślenic. To w tym momencie

the mayor of Myślenice. At this moment

na drugą kadencję. I teraz

for a second term. And now

on już wie, że w 2020

he already knows that in 2020

nie będzie mógł startować.

he will not be able to compete.

O czym myśli?

What is she/he thinking about?

Burmistrz Myślenic od tego momentu.

The mayor of Myślenice from this moment.

Przez najbliższe 5 lat.

For the next 5 years.

To, co będzie zrobił.

What he will do.

Przed jakim on stanie dylematami.

What dilemmas will he face?

W 2027 roku.

In 2027.

A może wystartować do parlamentu.

Maybe they should run for parliament.

A może już zacząć się troszczyć o miejsce na listach

Or maybe it's time to start caring about a place on the lists.

do sejmiku. A co na to radni sejmikowi.

to the regional assembly. And what do the assembly councilors say about it?

Będą zachwyceni tym, że

They will be delighted that

dotychczasowy burmistrz.

incumbent mayor.

A być może to jest tak, że on już sobie

And maybe it's like this, that he already has for himself.

hoduje następcę.

I am raising an heir.

Wybiera już sobie zastępcę.

He is already choosing his replacement.

I słuchaj. Ok. Ja już nie będę

And listen. Okay. I won't anymore.

startował. Ja już nie potrzebuję publicity.

I already don't need publicity.

Ty będziesz teraz na wszystkich dożynkach

You will be at all the harvest festivals now.

występował jako główny bohater.

he appeared as the main character.

Ty będziesz robił. Ja będę załatwiał przykre sprawy.

You will be doing. I will be taking care of unpleasant matters.

A ty fajne.

And you are nice.

Będziemy się utrzymywać.

We will manage to support ourselves.

A dlaczego to mnie zatrudnić jako dektora

And why should you hire me as a director?

przedsiębiorstwa gospodarki komunalnej.

public utility companies.

Jakby się okazało, że nigdzie się nie załapałem.

What if it turned out that I didn't get a spot anywhere?

No bo tego nie zabrania ustawa.

Because the law does not prohibit it.

A w ogóle nie zabrania, żebym był zastępcą.

And it doesn't forbid me from being a deputy at all.

Ustawa dotyczy tylko kandydowania.

The law pertains only to candidacy.

Więc może ok.

So maybe okay.

Ja ci robię miejsce.

I'm making room for you.

A w zamian za to robisz mnie zastępcą w 2029.

And in return, you make me the deputy in 2029.

Tworzymy duet.

We are creating a duo.

Co ty na to.

What do you think about it?

To w ten sposób.

In this way.

No i pytanie jak się to ma do ustawy.

And the question is how it relates to the law.

Czy to są wszystko takie efekty.

Are these all the effects?

Tak dokładnie o to nam chodziło.

Yes, that's exactly what we were aiming for.

Chodziło nam o to, żeby Jarosław Szlachetka

We meant that Jarosław Szlachetka

nie został burmistrzem w 2009.

he did not become mayor in 2009.

A o czym Jarosław Szlachetka burmistrz

And what about Jarosław Szlachetka, the mayor?

myśleniec myśli przez najbliższe 5 lat

thinker thinks for the next 5 years

to nas to nie interesuje.

That's not of interest to us.

Bo to jest w ogóle inna dyscyplina sportu.

Because it is a completely different sport discipline.

To w ogóle na to nie ma.

There is no way to do that at all.

Polsko-Polskie się nie przejmuje

Polish-Polish doesn't care.

tego typu problemami.

this type of problems.

Moim zdaniem to jest absolutnie kluczowa sprawa.

In my opinion, this is an absolutely crucial matter.

O czym myśli burmistrz myśleniec.

What is the contemplative mayor thinking about?

To przez najbliższe 5 lat.

It will be for the next 5 years.

Jak on się ustawia.

How he positions himself.

Co jest dla niego priorytetem.

What is a priority for him?

Ja nie wiem, które rozwiązanie z tych jest najlepsze

I don't know which solution is the best.

z mojego punktu widzenia.

from my point of view.

Jako obywatela.

As a citizen.

Czy z punktu widzenia obywatela myśleniec.

From the perspective of a citizen, a thinker.

Czy fajne jest to, że Jarosław Szlachetka

Is it cool that Jarosław Szlachetka?

doświadczony po 10 latach samorządowiec

experienced local government official after 10 years

będzie do Sejmu, wygryzie któregoś z posłów

It will go to the Sejm, will oust one of the MPs.

nieudaczników

losers

i oderwanych od rzeczywistości

and detached from reality

i przewietrzy Sejm.

and ventilate the Sejm.

Że to będzie fantastyczne w ogóle rozwiązanie.

That it will be a fantastic solution overall.

A może właśnie to, że

Maybe it's precisely that...

wzmocni samorząd wojewódzki.

it will strengthen the voivodeship government.

Będzie świetnie. A może to, że zostanie.

It will be great. Or maybe the fact that it will stay.

Że sformuje sobie duet z jakimś kolegą

That he will form a duet with some friend.

czy koleżanką i zamienią się rolami

Are they friends and will they swap roles?

w 2029

in 2029

i nie będzie żadnego problemu.

and there will be no problem.

Będzie ciągłość władzy.

There will be continuity of power.

Jedno jest pewne.

One thing is certain.

Wiemy jedną rzecz, że według obecnego prawa

We know one thing, that according to current law

Jarosław Szlachetka na pewno nie przegra wyborów

Jarosław Szlachetka will definitely not lose the elections.

w 2029 na burmistrza.

in 2029 for mayor.

Ale nie wiem, czy to jest wystarczający zysk.

But I don't know if that's a sufficient profit.

No tak, zgoda.

Well, that's true.

Tym bardziej, że nie wygra.

Especially since he won't win.

Natomiast ja chciałem wrócić jeszcze do innych kwestii,

However, I wanted to go back to other issues.

które były wokół tych zmian,

which surrounded these changes,

które PiS prowadził.

which PiS led.

No bo efektem

Because the effect is...

tych zmian trochę skumulowanych,

these changes a bit cumulative,

bo i tych, które weszły w życie w 2018 roku

because of those that came into effect in 2018

i tych, które

and those that

pojawiły się na jesieni z zeszłego roku

they appeared in the fall of last year

mamy sytuację, w której po pierwsze

we have a situation in which, firstly

kadencja nominalnie,

nominal term,

chociaż mieliśmy pięcioletnią,

although we had a five-year-old,

ale kadencja wynosi pięć lat.

but the term is five years.

Mieliśmy teraz te pół roku dłużej,

We had this extra six months now,

no bo wybory zostały przesunięte na wiosnę.

Well, the elections have been postponed until spring.

No i to jest jakby kolejna kwestia,

Well, that's like another issue,

która gdzieś tam w tych dyskusjach

which somewhere in those discussions

była zawsze poruszana,

she was always moved,

że lepiej, żeby wybory były wiosną,

that it’s better for the elections to be in the spring,

bo wtedy jak zostanie wybrana nowa rada

because then when a new council is elected

i nowy włodarz, to oni są w stanie

And the new ruler, they are able to

na spokojnie przygotować budżet

calmly prepare the budget

na kolejny rok.

for the next year.

A tak, to muszą pierwszy rok swoich rządów

Ah yes, they must spend their first year in power.

zaczynać od budżetu poprzedników.

to start from the budget of the predecessors.

To taki argument, ale z kolei

It's such an argument, but on the other hand

w tej chwili jak rozmawiamy z Tomkiem

Right now, as we are talking to Tomek.

z częścią samorządowców,

with a group of local government officials,

albo inaczej, może z osobami

or differently, maybe with people

o doświadczeniu samorządowym,

about local government experience,

to one mówią, że po tej kadencji

They say that after this term...

to może jednak te pięć lat to jest za długo.

Maybe those five years are indeed too long.

I teraz pytanie, co robić?

And now the question, what to do?

Czy jakby zostać

Would it be like staying?

i konsolidować się z tymi pięcioma latami,

and to consolidate with those five years,

no tu mamy jeszcze taką sytuację,

Well, here we have a situation like this,

że z automatu wybory europejskie

that automatically the European elections

będą w takim układzie,

they will be in such an arrangement,

tuż obok wyborów samorządowych.

just beside the local elections.

No czy może znowu pokombinować

Well, should we try to mix things up again?

i wrócić na przykład do czteroletniej kadencji?

and return, for example, to a four-year term?

No teraz do czteroletniej kadencji nie wrócimy,

Well, we won't return to the four-year term now.

bo wydaje mi się, że to jest nie do obrony

because I think it's indefensible

przed prawnikami.

before the lawyers.

To, że komuś się wydawało, że będzie

That someone thought it would be

burmistrzem pięć lat, a my mu skrocimy do czterech,

he has been the mayor for five years, and we will shorten it to four,

no to jakoś tam prawa nabyte

Well, it's somehow acquired rights.

i różne takie inne koncepty

and various other concepts like that

myślę, że tutaj są

I think they are here.

nie do obejścia

not to be bypassed

w tej sprawie,

in this matter,

więc jedyne co możemy zrobić

so the only thing we can do

to rzeczywiście,

that is indeed,

bo ten termin był

because this term was

koszmarny pomiędzy

nightmarish in between

Wielkanocą a Majówką,

Easter and the May holiday,

no to wybory powinny być jednak w czerwcu.

Well, the elections should be in June, after all.

Tak to mniej więcej.

Yes, that's more or less it.

Przełom maja-czerwca to jest optymalny czas,

The turn of May and June is the optimal time,

tylko trzeba sprawdzić kiedy jest zboże ciało,

we just need to check when the grain body is.

żeby to nie pasowało,

so that it wouldn't fit,

no bo znowu mamy dwuturowe wybory,

well, because we have two-round elections again,

chyba że zlikwidujemy na przykład.

unless we eliminate for example.

Ja byłbym gorącym zwolennikiem tego,

I would be a strong proponent of that,

że jak ktoś wygrywa w pierwszej turze to okej,

that if someone wins in the first round it's okay,

a jak nie, no to wybiera Rada Miasta

And if not, then the City Council will choose.

pomiędzy tymi dwoma kandydatami, którzy przyszli do drugiej tury.

between these two candidates who made it to the second round.

No i już, a na pierwszym posiedzeniu.

Well, that's it, and at the first meeting.

Po co mordować pieniądze na coś,

Why waste money on something,

co jest

What is it?

tak pogmatwane,

so complicated,

jak te drugie tury.

like the second rounds.

No i

Well, I

to jest do

this is for

przemyślenia, do przetrawienia.

thoughts, to digest.

To oczywiście pomysł na gorąco,

This is of course a hot idea,

jego trzeba poddać kresztestowi, przeanalizować,

He needs to be subjected to a crash test, analyzed,

jak to wyglądały te wszystkie sytuacje,

what did all those situations look like,

jak on będzie odporny

how will he be resistant

na różne strategie polityczne,

on various political strategies,

bo wiadomo, że każdy kolejny wystawiony kandydat

because it is known that every subsequent candidate submitted

obniża wynik zwycięzcy,

lowers the winner's score,

więc czy partie nie będą wystawiać

So won't the parties be running candidates?

kandydatów po to, żeby się

candidates in order to

przez przypadek nie rozstrzygnęło w pierwszej turze

by accident did not resolve in the first round

wyborów

elections

i tak dalej, i tak dalej. Tu można myśleć.

And so on, and so on. Here you can think.

Ale wracając do głównego problemu.

But returning to the main issue.

No warto się przyjrzeć,

Well, it's worth taking a closer look,

bo te każde kolejne wybory obniżają frekwencje.

Because each subsequent election lowers voter turnout.

Ja się spodziewam rekordowo niskiej frekwencji

I expect a record low turnout.

w wyborach europejskich. Być może się mylę.

in the European elections. I might be wrong.

Nie wykluczam

I do not rule out.

takiego myślenia, ale na dzisiaj tak bym to

such thinking, but for today that's how I would put it

obstawiał, że to zejdzie do poziomu 2014 roku.

he bet it would drop to the level of 2014.

Więc trzeba się dokładnie przyjrzeć

So we need to take a close look.

tej sytuacji w Rumunii, która

this situation in Romania, which

łączy wybory europejskie z wyborami lokalnymi.

it connects the European elections with local elections.

Bo wiadomo, że umowy ogólnoeuropejskie

Because it is known that pan-European agreements

były takie, że nie łączymy z ogólnokrajowymi

"There were some that we do not connect with national ones."

to na pewno. No ale

That's for sure. But...

zdaje się, że chyba, że z europejskimi

It seems that unless with the Europeans.

jak rozumiem na przykładzie Rumunii, a kiedyś

As I understand it from the example of Romania, and once upon a time.

Czech, też tak to się da zrobić.

Czech, it can be done like that too.

Więc można by zobaczyć, jakby to

So you could see how it would be.

się działo. To znaczy ile byłoby

was happening. That means how much would it be.

wtedy na przykład

then for example

byłoby tak, że być może sejmiki by się

It would be that perhaps the local assemblies would...

trochę przestały być próbą generalną

They have somewhat stopped being a dress rehearsal.

przed wyborami do sejmu. Byłoby miniaturą sejmu.

before the elections to the Sejm. It would be a miniature of the Sejm.

Że miniaturą sejmu byłyby wybory europejskie.

That the miniatures of the parliament would be the European elections.

A w sejmikach już może

And in the regional assemblies, it may already be.

by inaczej się te wybory

to change these elections

poukładały. Bo widzimy, że

they have arranged. Because we can see that

te wszystkie osoby, którym się

all those people to whom

które straszą, że polityka

that scare, that politics

ogólnokrajowa zdominuje, no to

the nationwide will dominate, well then

to teraz w zasadzie

so basically now

wszystkie argumenty są przeciwko nim. To znaczy

all the arguments are against them. That means

po pierwsze, jeśli chodzi o, dominuje

first of all, when it comes to, dominates

w przekazie publicznym, co

in public communication, what

mniej więcej znaczy tyle, że wszyscy dziennikarze

More or less means that all journalists.

wielkomiejscy uważają, że wybory nieciekawe, są

City dwellers believe that the elections are uninteresting.

nieciekawe, ale jak się wyjedzie z dużego miasta

not interesting, but once you leave a big city

to widać, że jest bardzo gorąco i

it's clear that it's very hot and

plakaty są pełne i w ogóle

the posters are full and in general

to nie ma problemu. No tylko ogólnokrajowa

It's not a problem. Well, it's just nationwide.

polityka, tylko ogólnokrajowe media są

politics, only national media are

wolne od tego. Więc tam będzie wtedy

free from this. So it will be there then.

w ogólnokrajowych mediach będą wybory europejskie,

there will be European elections in the national media,

a lokalnie będziemy walczyć

And locally we will fight.

na lokalnych mediach.

on local media.

Ale panie profesorze, czy

But professor, do you

bo PKW

because the Electoral Commission

wskazywała na problem

pointed to the problem

nawet zbliżonych, nie zorganizowanych

even similar, not organized

naraz, ale zbliżonych do siebie

all at once, but close to each other

wyborów parlamentarnych i

parliamentary elections and

samorządowych, że ciężko byłoby

local governments, that it would be difficult

rozróżnić obie kampanie

distinguish between the two campaigns

i w związku z tym je potem

and in connection with that, it is then

następczo rozliczyć.

subsequently settle.

I czy teraz, gdybyśmy mieli połączone

And now, if we were to be connected

wybory samorządowe i europejskie,

local and European elections,

no to tym bardziej będzie

Well, that makes it even more so.

trudno rozróżnić

hard to distinguish

na co te pieniądze szły, na którą kampanię

What were the money spent on, which campaign?

i czy zostały wydane zgodnie

and whether they were issued accordingly

z prawem.

with the law.

No tak, ale jak mamy jednocześnie wybory

Well, but what if we have elections at the same time?

sejmikowe

councilor's

i burmistrzów, to mamy ten sam

And the mayors, we have the same one.

problem i żyjemy z tym.

The problem is that we live with it.

Więc to się tak samo, jak mam

So it is the same as I have.

wybory do Senatu i do

elections to the Senate and to

Sejmu, no to też okej.

The Sejm, well that's okay too.

Jest jak jest.

It is what it is.

Więc tutaj mamy kalejdoską

So here we have a kaleidoscope.

wyborczą, można policzyć, w którym roku

election, one can count in which year

wybory prezydenckie się nałożą

The presidential elections will overlap.

z sejmowymi i znowu będziemy mieć to samo.

with the parliamentarians and we will have the same thing again.

Tak samo z innymi.

The same goes for others.

Więc trzeba się raczej wymyślić metody,

So rather, one needs to come up with methods,

żeby jak się ustali wcześniej, bo jak są

to establish earlier, because when they are

zbliżone, to oczywiście jest to bez sensu.

Similar, it is of course pointless.

Bo wtedy zawsze któreś odbywają się

Because then there is always one taking place.

po drugich, jest zamieszanie, spada

Secondly, there is confusion, it is falling.

frekwencja. Natomiast gdyby był

attendance. However, if it were

jednego dnia, tak jak w Szwecji,

one day, just like in Sweden,

tak jak właśnie teraz w Rumunii,

just like right now in Romania,

zobaczymy jak to wpłynie na frekwencje

We'll see how it affects attendance.

i różne inne rzeczy, jak to się będzie

and various other things, how it will be

układać, to bardzo ciekawy eksperyment Rumunizmu.

Arranging is a very interesting experiment of Romanianism.

I trzeba mu się będzie bardzo dokładnie

And it will need to be done very carefully.

przyjrzeć z naszej

take a look from our

perspektywy, bo

perspectives, because

staniemy przed takim

we will stand before such

dylematem

the dilemma

już za pięć lat.

In just five years.

I to szybko zleci.

And it will go quickly.

I trzeba

And it has to.

to po prostu przeanalizować, zobaczyć

It's just to analyze, to see.

jak to będzie działało i po prostu się przygotować

how it will work and just prepare

prawnie. Tego oznacza w takim sensie,

legally. That means in such a sense,

że są to rzeczy, które

that these are things that

na pewno to się da zrobić,

I'm sure it can be done.

skoro Szwedzi potrafią zrobić wszystkie wybory

Since the Swedes can make all the elections.

wszystkich szczebli jednego dnia i

at all levels in one day and

rozumiem, kraj nie uchodzi za

I understand, the country is not considered to be

bananową republikę, w której demokracja nie działa.

a banana republic where democracy does not work.

To

To

tak się dzieje.

That's how it happens.

Można zobaczyć,

One can see,

może są jacyś prawnicy znający szwedzki,

Maybe there are some lawyers who speak Swedish.

żeby

to

sprawdzić, jak Szwedzi sobie z tym radzą.

check how the Swedes are handling it.

Z takim problemem, bo

With such a problem, because

praktykują to od kilkudziesięciu lat,

they have been practicing this for several decades,

więc na pewno mają przećwiczone wszystkie

So they definitely have all practiced.

możliwe warianty i patologie,

possible variants and pathologies,

które mogłyby temu

which could lead to this

towarzyszyć. Nie trzeba tego wyważać

to accompany. There's no need to overthink it.

do tych drzwi, skoro

to these doors, since

ktoś już je dawno otworzył.

Someone opened them a long time ago.

Także wydaje mi się, że

I also think that

to jest do zrobienia.

This is doable.

Natomiast zobaczymy, jakie

However, we will see what.

są... bo teraz

they are... because now

też jak te kampanie się nakładają

also how these campaigns overlap

i w

and in

gorącym okresie kampanii wyborczej

in the hot period of the election campaign

polityka ogólnokrajowa była zdominowana

national policy was dominated

przez problemy list, a poza tym

due to mail issues, and besides that

właśnie były takie elementy, że wystawiamy Tobiasza

There were exactly such elements that we are showcasing Tobiasz.

Bocheńskiego na prezydenta

Bocheński for president

Warszawy, a później już wiemy, że będzie

Warsaw, and later we already know that it will be.

startował... teraz już wiemy, że będzie startował

he was starting... now we know that he will be starting

parlament europejskiego. No to zobaczymy,

European Parliament. Well, we'll see,

ilu jeszcze takich

how many more like that

osób się pojawi.

people will appear.

No zwłaszcza, że warto pamiętać, że kolejne

Well, especially since it is worth remembering that the next

wybory będą znowu... one będą w połowie kadencji

the elections will be again... they will be in the mid-term

sejmowej. No i wtedy

of the parliament. And then

te motywacje będą inne. No teraz tam wszyscy

These motivations will be different. Well, now everyone is there.

trochę psioczą na tych

they're kind of complaining about those

ministrów czy posłów, co się

ministers or deputies, what is happening

wybierają do

they choose to

Brukseli

Brussels

mniej niż rok po

less than a year after

zdobyciu mandatu w sejmie.

gaining a mandate in the Sejm.

No ale wtedy myślę, że to

Well, then I think that it

...

Please provide the text you would like to have translated.

wtedy to będzie zupełnie naturalne...

then it will be completely natural...

to będzie też naturalne.

It will also be natural.

To jest trochę szerszy problem.

This is a somewhat broader problem.

No tak czy owak jest

Well, it is what it is.

to rzecz, która też wymaga...

It's something that also requires...

jeden z tych elementów przemyślenia, jeśli

one of those elements of reflection, if

chodzi o wybory samorządowe. To znaczy w takim

It's about the local elections. That means in such a way.

sensie, że wiosna

the sense that spring

jest tu na pewno dobra. Pytanie...

It's definitely good here. The question...

nie za blisko świąt,

not too close to the holidays,

nie za blisko wakacji.

not too close to the holidays.

Wszystko to trzeba wpasować,

Everything needs to be fitted in.

rzucić okiem na kalendarz,

take a look at the calendar,

przecież wiadomo, kiedy będzie Boże Ciało w

It is already known when Corpus Christi will be.

2029. No nie trzeba tego

2029. Well, that's not necessary.

wymyślać, więc nie trzeba wymyślać

to invent, so there is no need to invent

jakiejś ogólnej formuły, tylko można

some general formula, only can

powiedzieć uwaga, no w 2009

say attention, well in 2009

w tym roku, w 2034

this year, in 2034

w tym, w 2039

in this, in 2039

naprawdę

really

to jest na palcach jednej ręki

it's on the fingers of one hand

wszystkie wybory, które się odbyją,

all the elections that will take place,

odbędą za życia kogokolwiek, kto

will take place during the lifetime of anyone who

teraz głosuje, to

now I am voting, so

tak wyglądają,

this is how they look,

czy obecnych posłów.

or current MPs.

Więc da się to wszystko wyliczyć.

So it can all be calculated.

Na jakąkolwiek przewidywalną

To any predictable.

przyszłość nie trzeba wymyślać formuł,

the future does not need formulas to be invented,

będą działały przez tysiąc lat.

they will operate for a thousand years.

No to się wszystko i tak zmienia.

Well, everything changes anyway.

A skoro coraz wyraźniej

And since it is becoming increasingly clear

tutaj do dyskusji wkrada nam się

here a discussion sneaks in

wątek eurowyborów, to

the thread of the European elections, is

czego Pan się spodziewa po tej

What do you expect from this?

euro kampanii? O czym ona będzie?

Euro campaign? What will it be about?

Jaka będzie temperatura tego sporu?

What will the temperature of this dispute be?

Czy to będzie powrót do klimatu

Will this be a return to the climate?

kampanii sejmowej

parliamentary campaign

z jesieni z dłuższego roku?

from autumn from a longer year?

Czy to będzie jeszcze coś innego?

Will it be something else?

No i też ten, jak widać

Well, this one too, as you can see.

w niektórych przypadkach bardzo bolesny

in some cases very painful

i trudny proces układania list,

and a difficult process of arranging lists,

wyborczych, tudzież jak określił

electoral, or as he defined

to Marszałek Piotr Zgorzelski,

to Marshal Piotr Zgorzelski,

optymalizacji składów osobowych

optimization of personnel compositions

list wyborczych.

electoral letter.

Jak patrzy Pan na to wszystko,

How do you see all of this?

to co Pan widzi?

What do you see?

Jest to rzeczywiście

It is indeed

wielkie wyzwanie dla partii.

a great challenge for the party.

Bez dwóch zdań.

Without a doubt.

Dlatego, że te wybory jeszcze nigdy nie odbywały się

Because these elections have never taken place before.

tak szybko po wyborach sejmowych i tak

so soon after the parliamentary elections and yet

daleko od kolejnych wyborów

far from the next elections

sejmowych, że do tej pory

parliamentary, that so far

było tak...

it was like this...

Przepraszam.

I'm sorry.

Muszę sobie coś przepłukać garbo,

I need to rinse my hump.

bo zaraz znacznie

because it will soon be significant

stracę możliwość mówienia.

I will lose the ability to speak.

I

I

do tej pory było tak, że jednak

So far, it has been the case that, after all,

podstawą napędową

driving force

list do Parlamentu Europejskiego

letter to the European Parliament

byli to czasowi posłowie, którzy budowali

they were temporary envoys who built

swoją pozycję przed zbliżającymi się wyborami

your position before the upcoming elections

sejmowymi.

parliamentary.

No bo w 2014

Well, in 2014.

to był rok przed,

it was the year before,

w 2019 to było

it was in 2019

parę miesięcy przed.

a few months before.

W 2009 to było w połowie

In 2009, it was in the middle.

kadencji, więc też

term, so also

już był taki element

there was already such an element

rozliczeń, ale też można było

settlements, but it was also possible

liczyć na to, że się

to count on it that one

coś na tym nie straci przynajmniej.

At least it won't lose anything on this.

Natomiast teraz jest sytuacja

However, now there is a situation.

przedziwna.

strange.

Czy będzie tak, że

Will it be that

będą wybory prezydenckie, będzie jakiś tam reset?

There will be presidential elections, will there be some kind of reset?

No w każdym razie wyborcy

Well, in any case, the voters

prawdopodobnie przez 3,5 roku

probably for 3.5 years

zapomną, kto tam kiedyś kandydował

they will forget who once ran there

i z jakimś skutkiem. W związku z czym ci wszyscy, którzy

and with some effect. Therefore, all those who

wyłożą pieniądze

they will invest money

i przegrają.

and they will lose.

A to jest

And this is

przytłaczająca większość kandydatów.

overwhelming majority of candidates.

To znaczy warto pamiętać, że w żadnych wyborach

This means it is worth remembering that in no elections

partie nie wystawiają takiego nadmiaru

parties do not present such an excess

kandydatów jak w europejskich.

candidates like in European ones.

Bo trzeba wystawić 130 kandydatów w skali

Because we need to present 130 candidates on the scale.

kraju. To tak jest.

country. That's how it is.

Taki jest system.

That's the system.

A maksymalna liczba mandatów, które się komukolwiek

And the maximum number of mandates that can be given to anyone

kiedyś udało zdobyć to jest 30.

Once I managed to get this, it is 30.

To nie sięga 30.

It doesn't reach 30.

To są tam 22, 24

There are 22, 24 there.

chyba jakoś tak to

I think it's something like that.

było. Więc to jest w ogóle

It was. So this is overall.

jedna szósta.

one sixth.

To tak źle, to nawet najmniejsze partie w wyborach sejmowych

It's that bad, even the smallest parties in the parliamentary elections.

mniej więcej

more or less

mają, o mają, ale też średniej wielkości

they have, oh they have, but also of medium size

nie mają tak źle w wyborach sejmowych.

They are not doing so badly in the parliamentary elections.

No i wiadomo, że większość tych

Well, it is known that most of these

mandatów przypada jedynkom.

The mandates are assigned to the singles.

Wtedy, kiedy jest kilkunastu posłów

Then, when there are a dozen or so members of parliament.

dlatego się należy, europosłów czego się należy

that's why they deserve it, what the MEPs deserve

spodziewać, no to okręgów jest

to expect, well there are circles

jest 13.

It is 1 PM.

Więc jest 13 jedynek.

So there are 13 ones.

Więc tak naprawdę

So actually

szansa na to, że

the chance that

tych jak odejmiemy tych

those like if we subtract these

od tych 13, czyli zostanie

from those 13, which means it will remain

nam

we

107 kandydatów.

107 candidates.

No to na tych 107 kandydatów, którzy nie będą na jedynce

Well, regarding those 107 candidates who will not be in the first position.

te to szanse

these are opportunities

w nawet największych partiach w PiS-ie i platformie

in even the largest parties in PiS and the platform

że ktoś zdobędzie mandat

that someone will get a mandate

no to prawdopodobnie

well, probably

zdobędą stamtąd 3, 4

they will get 3, 4 from there

może 5 osób.

maybe 5 people.

No to to jest success rate, który

Well, this is the success rate that

naprawdę jest godny pożałowania.

He is truly pathetic.

Wchodzi w biznes.

He/She is entering the business.

Możemy się podzielić z Tomaszem taką anegdotą

We can share such an anecdote with Tomasz.

że rozmawialiśmy ostatnio

that we talked recently

z politykiem

with a politician

jednego z ugrupowań sejmowych

one of the parliamentary groups

no wczoraj konkretnie nawet

Well, specifically even yesterday.

i on właśnie

and he just

była mowa o tym takim ranie na listy

There was talk about that kind of wound on the letters.

że szczerze mówiąc nikt się nie pcha

to be honest, no one is pushing themselves forward

za bardzo, bo tak to są wydatki.

Too much, because that's how expenses are.

Tak jak on nam powiedział

Just like he told us.

tak on mówi, że żeby być

yes, he says that to be

w miarę pewnym wyboru

rather confident in the choice

to jednak w okręgu trzeba mieć mniej więcej

However, in the circle, you need to have roughly.

pół miliona złotych.

half a million zlotys.

No to

Well then

to są olbrzymie pieniądze

that's a huge amount of money

pewnie rozpoznawalność

probably recognition

poszczególnych osób

individual persons

są różne inne rzeczy, które

there are various other things that

tą sumę potrafią zbić

they can reduce this amount

ale mimo wszystko

but nonetheless

nawet jeżeli to będzie nie pół miliona

even if it will not be half a million

a nie wiem 100 czy 200 tysięcy

I don't know if it's 100 or 200 thousand.

to nadal są to olbrzymie pieniądze.

That's still a huge amount of money.

No tak, no jest pytanie

Well, there is a question.

czy w ogóle

whether at all

komukolwiek się to opłaci

whoever benefits from it

ile będzie takich kandydatów

How many such candidates will there be?

z ostatniego miejsca, które po prostu nie wyłożą nic

from the last place that simply will not offer anything

znaczy nie wiem jak partii chcą to egzekwować

I mean, I don't know how the party wants to enforce this.

to znaczy to

that means that

w takim sensie mówiąc, że słuchajcie chłopaki

In that sense, talking about the fact that, you know guys...

czy dziewczyny

are the girls

dziewiąte miejsce w okręgu, w którym weźmiemy

ninth place in the district, in which we will take

jeden mandat, no jest w ogóle fantastyczne

one ticket, well it's just fantastic

ty sobie na pewno dasz radę

You will definitely manage.

tak samo jak to samo mówiliśmy temu z ósemki

Just like we said the same to the one from eight.

i temu z siódemki też mówiliśmy, że sobie da radę

And we said that the one from the seventh would manage as well.

bo nam zależy żeby każdy kandydat był

because we care that every candidate is

każdy z was wydał jak najwięcej pieniędzy

each of you spent as much money as possible

bo to są wasze pieniądze, a nie nasze

because this is your money, not ours

i one się przyczyniają do sukcesu partii

And they contribute to the party's success.

to są wasze koszty

these are your costs

a to, że nie będziecie mieć z nich żadnych zysków

that you will have no profits from them

teraz, a hipotetycznie

now, hypothetically

za trzy i pół roku, no to

in three and a half years, well then

gdzie jeszcze w ogóle nie wiadomo czy będziecie na listach

where it is still not known at all whether you will be on the lists

przecież może się

after all, it could happen

zdarzyć różne rzeczy

to happen various things

w międzyczasie

in the meantime

no to jest wasz problem

Well, that is your problem.

nasz problem jest taki, żebyście

our problem is that you should

żeby na podstawie

to base on

podstawowego układu lojalności

basic loyalty program

żebyście wy się zgłosili, wydali te swoje pieniądze

so that you would report yourselves, spend your money

pościągali tam

they pulled them there

przecież te pieniądze, które się teraz wyda

after all, the money that is being spent now

to są pieniądze, których się nie wyda za trzy i pół roku

These are money that won't be spent in three and a half years.

na kampanię wyborczą

for the election campaign

to jest pewne

this is certain

jakby teraz ktoś gromadził fundusze

if someone were gathering funds now

to sobie lepiej trzymać je

it's better to keep them.

na koncie, zainwestować w nieruchomości

on the account, to invest in real estate

żeby je sprzedać

to sell them

przy okazji przed kampanią wyborczą

on the occasion of the election campaign

2027

2027

i mieć na kampanii

and have on the campaign

gdzie się będą dalsze ważyć

where will the further weighing take place

dalsze losy czy będę posłem czy nie będę

the further fate of whether I will be a deputy or not

także to

also this

ja rozumiem

I understand.

że

that

tam można się

you can there

odgrywać od rzeczywistości i wierzyć w to

to detach from reality and believe in it

że sobie człowiek da radę

that a person can manage

ale jednak

but still

te szanse są naprawdę mizerne

these chances are really slim

także to będzie ciekawa

It will also be interesting.

kampania też pod takim względem

the campaign in this respect as well

jeśli chodzi o, no to widać, że będzie się toczyć o tematy

As for, well, it is clear that it will revolve around topics.

takie ogólnopolsko-europejskie

such nationwide-European

to znaczy pewnie zielony ład, obronność

that probably means green deal, defense

wiele rzeczy się jeszcze do tego czasu wydarzy

many things will happen by then

w ciągu tego miesiąca

within this month

i

I

zobaczymy jak to się będzie

We'll see how it will be.

działo, ale prawdopodobnie

it works, but probably

patrząc na poziom stabilności tego co

looking at the level of stability of what

w tym momencie

at this moment

widać w

it is visible in

wyborach

elections

to ja bym się tu nie spodziewał żadnych

I wouldn't expect anything here.

jakichś wielkich rewolucji

some great revolutions

na scenie politycznej, no widzimy, że nie będzie żadnych nowych partii

In the political scene, we see that there will be no new parties.

które by się tu mogły

which could be here

pojawić i komukolwiek zagrozić

to appear and threaten anyone

ostatnie doświadczenia

latest experiences

z ostatnich wyborów pokazują, że w ogóle nie ma co

The results of the last elections show that there is really nothing to...

już na to liczyć, że nasza scena jest

already counting on the fact that our scene is

zabetonowana, ale nie na poziomie dwóch

concreted, but not at level two

tylko na poziomie pięciu partii

only at the level of five parties

i to w zupełności

and this is completely

wystarczy, wybory sejmikowe to potwierdziły

That's enough, the regional elections confirmed it.

po raz

once

kolejny

another

i

I

w tym sensie to jest raczej walka

In this sense, it is rather a struggle.

o prestiż

about prestige

czy będzie się pierwszym czy drugim

whether it will be first or second

nawiasem mówiąc

by the way

to jest tak, że jakby frekwencja wróciła

It's like this, if the attendance returned.

do tego poziomu

to this level

który był

which was

w 2014 roku

in 2014

na poziomie każdej

at the level of each

z gmin jest osobna

from the commune is separate

i policzyć jaki procent głosów zdobyły teraz te partie

and calculate what percentage of the votes these parties received now

w wyborach sejmikowych

in the regional elections

w każdej z gminie

in each of the municipalities

i przemnożyć przez frekwencję z 2014 roku

and multiply by the attendance from 2014

no to

well, so

pista ci pierwsze miejsce na liście

I put you in first place on the list.

na podium

on the podium

jeśli chodzi o wielkość partii, pomijając oczywiście, że

As for the size of the party, not to mention that...

i tak nie ma żadnego znaczenia

it doesn't matter anyway

ani specjalnie w wyborach sejmikowych

not particularly in the regional elections

a już w europejskich

and already in European

a już jeden w tamtych

one already in those

który by z tego tytułu

which due to this

można było uzyskać

it was possible to obtain

no to jednak

well then

jest tak, że to może się tutaj coś

It is such that something may happen here.

lekko przesuwać

slightly move

ale to nie będzie żadne tsunami

but it won't be any tsunami

to będzie jakiś malutki przypływ

it will be a small tide

Rozumiem, czyli tsunami

I understand, so tsunami.

nie ma się

there is no one

nie powinniśmy się spodziewać

we should not expect

no zobaczymy, bo finał

We'll see, because of the final.

za trochę ponad miesiąc tych wyborów

In a little over a month, these elections.

zobaczymy

we'll see

czy będą zaskoczenia, czy nie będzie

Will there be surprises, or will there not be?

chcieliśmy bardzo podziękować

We would like to thank you very much.

panu profesorowi za

to the professor for

to spotkanie i za poprzednie spotkania

for this meeting and for the previous meetings

bo my tak powoli

because we are taking it slow

będziemy się żegnali także z naszymi słuchaczami

we will also say goodbye to our listeners

także do usłyszenia

Talk to you later.

także na innych szlakach w takim razie

also on other trails then

Dziękuję pięknie

Thank you very much.

i życzę powodzenia

and I wish you good luck

Dziękujemy

Thank you.

jeżeli dobrze liczę

if I count correctly

73 odcinki podcastu

73 episodes of the podcast

z drugiej strony

on the other hand

dziękujemy też panu profesorowi, że towarzyszymy

We also thank Professor for his companionship.

nam w tym ostatnim odcinku

to us in this last episode

i dziękujemy także Państwu, że byli Państwo

And we also thank you for being you.

z nami, mam nadzieję, że

with us, I hope that

podcast Państwu się

The podcast for you.

podobał i zaczerpnęli Państwo z niego

liked it and you drew from it

coś wartościowego, mamy taką nadzieję

something valuable, we hope so

i tak jak Grzegorz

and just like Grzegorz

powiedział, nie mówimy

he said, we don't speak

żegnamy, mówimy do zobaczenia w innych okolicznościach

we say goodbye, we will see each other under different circumstances

w innym kontekście, na pewno

In a different context, for sure.

jeszcze Państwo nas usłyszycie

You will still hear us.

Dziękujemy za te ponad

Thank you for these over.

70 odcinków

70 episodes

Dziękujemy

Thank you.

Polityka, gospodarka, społeczeństwo

Politics, economy, society

Myślenie

Thinking

Szukamy różnych punktów widzenia

We are looking for different points of view.

i odrzucamy proste tezy

and we reject simple theses

Rozmawiamy z ciekawymi gośćmi

We are talking with interesting guests.

Analizujemy sprawę z jednej

We are analyzing the case from one perspective.

ale też z drugiej strony

but also on the other hand

Pomóc

Help

Pozdrawianie

Greeting

Dziękuje za oglądanie!

Thank you for watching!