"Szeherezada" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reżyserii Karoliny Przystupy
Polskie Radio S.A.
Teatr Polskiego Radia
"Szeherezada" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reżyserii Karoliny Przystupy
Teatr Polskiego Radia
Polish Radio Theatre
Małgorzata Sikorska-Miszczuk
Małgorzata Sikorska-Miszczuk
Szeche Rezada
Szeche Rezada
Dawno, dawno temu
Once upon a time.
w Pałacu Cesarza Chin
in the Palace of the Emperor of China
opowiadano bajkę o smokach,
a fairy tale about dragons was told,
które latają nocami
that fly at night
i szukają czarodziejskich pudełek.
and they are looking for magical boxes.
Pudełek z teatrem w środku,
A box with a theater inside,
w których zapala się
in which it is lit
i gaśnie światło,
and the light goes out,
gdy trwa w nich spektakl.
while a performance is taking place in them.
Im ciemniejsza noc,
The darker the night,
tym bardziej je widać z daleka.
The more they are visible from afar.
Każdy pudełkowy teatr
Every box theater
ma piękną widownię,
has a beautiful audience,
która w cudowny sposób
which in a wonderful way
jakoś się w nim mieści.
It somehow fits in it.
W pudełkowym teatrze
In the box theater
ciągle trwa przedstawienie.
the performance is still ongoing.
Widzowie siedzą i płaczą,
The audience sits and cries,
bo spektakl jest o ludziach,
because the show is about people,
którzy zmarnowali swoje życie.
who wasted their lives.
Potem wszyscy wracają do domów
Then everyone goes back home.
i to jest świat pierwszego pudełka,
and this is the world of the first box,
który mieści się
which is located
w następnym, większym pudełku.
in the next, larger box.
W nim też jest teatr,
There is also a theater in it,
też trochę większy
also a little bigger
i widownia, i scena.
both the audience and the stage.
Trwa przedstawienie,
The performance is ongoing,
widzowie siedzą i płaczą,
the audience sits and cries,
bo spektakl jest o ludziach,
because the show is about people,
którzy zmarnowali swoje życie.
who wasted their life.
Potem wszyscy wracają do domów,
Then everyone goes back home,
nic nie podejrzewając,
not suspecting anything,
że nad nimi, za ich niebem,
that above them, beyond their sky,
jest kolejne pudełko,
there is another box,
a w nim teatr.
and in it, a theater.
I trwa przedstawienie.
And the show goes on.
Co znaczy, wyjaśnia na koniec
What does it mean, explain it in the end.
chiński bajarz,
Chinese storyteller,
a chiński cesarz kiwa głową,
and the Chinese emperor nods his head,
że cały czas, gdzieś pod nami
that all the time, somewhere beneath us
i nad nami,
and above us,
trwa przedstawienie.
The performance is ongoing.
Bo my też jesteśmy tylko jednym z pudełek.
Because we are also just one of the boxes.
W każdym razie,
In any case,
nie jest to wykluczone.
It is not excluded.
Ale po co w tej bajce są smoki?
But why are there dragons in this fairy tale?
Po co szukają pudełek?
Why are they looking for boxes?
Dziwi się chiński cesarz.
The Chinese emperor is surprised.
To wielbiciele teatru,
To the admirers of theater,
wyjaśnia bajarz.
the storyteller explains.
Jedyne, co ich różni
The only thing that differentiates them.
od ludzkich wielbicieli teatru,
from human theater enthusiasts,
to ich niezwykła zdolność,
to their extraordinary ability,
wynikająca z faktu,
resulting from the fact that,
że są smokami,
that they are dragons,
że mają łuski, pazury i skrzydła
that they have scales, claws, and wings
oraz paszcze.
and jaws.
A w tych paszczach,
And in these jaws,
moc palenia wszystkiego żywym ogniem.
the power of burning everything with a living fire.
Bo wystarczy, że zaczerpną powietrza
Because it’s enough for them to take a breath.
i zrobią
and they will do
i nie ma co zbierać.
And there's nothing to collect.
A normalny ludzki wielbiciel teatru
And a normal human theater enthusiast.
może wyjść z przedstawienia
may leave the performance
i robić sobie
and do for oneself
do chińskiej śmierci i nic.
to Chinese death and nothing.
Więc od chińskich widzów
So from the Chinese viewers
i krytyków teatralnych
and theater critics
różni je ogień w paszczy,
fire differs in the mouth,
który umożliwia im palenie tego,
which allows them to smoke this,
czego nie lubią.
what they do not like.
Czego nie lubią smoki,
What do dragons not like,
zamyśla się chiński cesarz.
The Chinese emperor is lost in thought.
Nie lubią smoki,
They don't like dragons,
nie lubią smutnych historii.
They don't like sad stories.
Szczególnie o zmarnowanym
Especially about the wasted.
ludzkim życiu.
human life.
Chiński cesarz pokiwał głową
The Chinese emperor nodded his head.
i wydał dekret
and issued a decree
zabraniający wystawiania smutnych historii,
prohibiting the publication of sad stories,
gdyż nie chciałby
because he wouldn't want to
jego poddani spłonęli znienacka.
His subjects burned unexpectedly.
Gdy cesarz zmarł,
When the emperor died,
co się zdarza,
what happens,
dekret został zapomniany.
the decree has been forgotten.
Czy słusznie może lepiej
Is it right, or could it be better?
i bardziej budująco oglądać historię
and it's more constructive to watch history
o niezmarnowanym życiu?
about an und wasted life?
Czy mógłby oceniać to zmarnowanie?
Could he assess this waste?
Poza tym smoki wyginęły.
Besides, the dragons are extinct.
Czy ktoś słyszał
Has anyone heard?
o teatrze spalonym przez smoki?
about the theater burned by dragons?
Więc posłuchajcie teraz
So listen now.
smutnej historii,
sad story,
ale gdybyśmy zaczęli się palić,
but if we started to burn,
to uprzedzałam i już zaczynam opowiadać.
I warned you and I’m already starting to tell the story.
Chyba, że macie jeszcze
Unless you have any left.
jakieś pragnienia,
some desires,
bo myślę, że nie.
because I don't think so.
Że siedzicie zasłuchani
That you are sitting, listening intently.
i wdzięczni losowi,
and grateful to fate,
że ktoś wam będzie opowiadał bajkę
that someone will tell you a fairy tale
i już jesteście dorośli.
And now you are adults.
Właśnie, że tak.
Yes, indeed.
Mamy mnóstwo uwag.
We have a lot of comments.
Jeszcze nie zaczynaj.
Not yet, don't start.
Ta historia o smokach jest trochę straszna.
This story about dragons is a bit scary.
Wiesz, nie lekceważyłabym chińskich wynalazków.
You know, I wouldn't underestimate Chinese inventions.
No, oni wszystko podrobią.
No, they will counterfeit everything.
iPhona, iPoda, drona.
iPhone, iPod, drone.
Zupę chińską wymyślili.
They invented instant noodles.
Smoki, które spalą teatr, to dla nich no problem.
Dragons that will burn the theater are no problem for them.
Są bardzo pracowici.
They are very hardworking.
Kolonizują księży.
They are colonizing moons.
Chcielibyśmy ci też zwrócić uwagę,
We would also like to bring to your attention,
że masz nietypowych słuchaczy.
that you have unusual listeners.
Czyli nas.
So, us.
Nas do siebie w jakiś sposób.
Us to each other in some way.
Skończyłaś kurs Creative Writing?
Did you finish the Creative Writing course?
Masz dyplom?
Do you have a diploma?
A może dopiero stawiasz pierwsze kroki?
Or maybe you're just taking your first steps?
Nie chcemy być twoimi ofiarami.
We don't want to be your victims.
Może jesteś sfrustrowana?
Maybe you are frustrated?
Pracujesz w wydawnictwie i redagujesz cudze opowieści.
You work in a publishing house and edit other people's stories.
Współczujemy ci, ale...
We sympathize with you, but...
No to nie są kwalifikacje.
Well, these are not qualifications.
Lepiej zamieszczaj posty na Facebooku.
It's better to post on Facebook.
Jak tak gadaliście, to wymyśliłam piosenkę.
While you were talking, I came up with a song.
ADAPT International
ADAPT International
Jeste autobusami
You are the buses.
podsłuchuje strzępy rozmów
eavesdropping on fragments of conversations
these narratives by раз
These narratives by раз
boże tak bardzo chcę
God, I want it so much.
napisać coś od siebie
write something from yourself
jestem redaktorem
I am an editor.
ETADLONE
ETADLONE
w prestiżowym wydawnictwie
in a prestigious publishing house
jakie żałosne książki
what pathetic books
muszę redakować
I need to edit.
Dlaczego moje życie
Why my life
ressepla
ressepla
Życie toczy się jak zła narracja, co mogę zrobić, powiedz mi, Boże.
Life rolls on like a bad narrative, what can I do, tell me, God.
A Bóg na to.
And God said that.
Wrzucaj na Facebooka podsłuchane strzępy rozmów i pamiętaj o komentowaniu.
Post the overheard snippets of conversations on Facebook and remember to comment on them.
To wygląda intelektualnie, świadczy o wrażliwości.
It looks intellectual, it speaks of sensitivity.
Potem pozbierasz to wszystko do kupy i wyjdzie Ci książka, którą napisało życie.
Then you’ll gather it all together and it will become a book that life wrote.
Taki będzie slogan na okładce z Twoim zdjęciem.
This will be the slogan on the cover with your photo.
Redaktor na to.
The editor thinks so.
Dziękuję Ci, Boże.
Thank you, God.
Wiedziałem, że rozmowa z Tobą skończy się happy endem.
I knew that the conversation with you would end happily.
Happy, happy, happy, happy, happy endem.
Happy, happy, happy, happy, happy end.
Tak mi się wymyśliło na szybko.
I thought of it quickly.
Ta piosenka nie ma rymu ani rytmu.
This song has no rhyme or rhythm.
Wiem, bo się słabo znam na rynku muzycznym.
I know, because I don't know much about the music market.
Historię snuję głównie nocami, w stresie i pod presją.
I weave my stories mainly at night, in stress and under pressure.
Nazywam się Scheherezada.
My name is Scheherazade.
Mam nadzieję, że nie jesteście islamofobiczni.
I hope you are not Islamophobic.
Nazywaj się jak chcesz.
Call yourself whatever you want.
Ale czy masz kwalifikacje do smutnych historii?
But do you have the qualifications for sad stories?
Nie do piosenek.
Not for songs.
Bo zrobiłaś taką minę, jakbyś nie posiadała formalnych kwalifikacji do opowiadania smutnych historii.
Because you made a face as if you lacked the formal qualifications to tell sad stories.
Szczególnie o zmarnowanym życiu.
Especially about a wasted life.
O przegranych ludziach.
About the defeated people.
Z takimi sprawami trzeba się obchodzić z wyczuciem.
Such matters must be handled with delicacy.
Przeplatać radość i łzy.
To intertwine joy and tears.
Poczucie humoru jest wysoko w cenie.
A sense of humor is highly valued.
Jak na nasze wyczucie, to Cię trochę zatkało.
As per our intuition, it seems like you were a bit taken aback.
Mów coś.
Say something.
Opowiem historię.
I will tell a story.
Mam nadzieję, że Was przekona.
I hope it will convince you.
To będzie historia.
It will be a story.
To będzie historia o moich kwalifikacjach.
This will be a story about my qualifications.
Ale nie wprost.
But not directly.
Więc dzieje się ona na Bruklinie, w Nowym Jorku.
So it takes place in Brooklyn, New York.
A Nowy Jork jest wielkim miastem, o którym marzą ludzie na całej ziemi.
New York is a great city that people dream about all over the world.
Marzą, że będzie to ich miasto.
They dream that it will be their city.
I wsiadają do samolotu z duszą na ramieniu.
And they board the plane with a heavy heart.
Niby nic nie widać, ale ja zawsze taką duszę widzę.
It seems like nothing is visible, but I can always see such a soul.
I pozdrawiam.
And I send my regards.
Więc lecą i lecą.
So they fly and fly.
Potem stoją i stoją.
Then they stand and stand.
A kiedy już wyjdą z wielkiej kolejki, w której stoi cały świat,
And when they finally get out of the great queue, in which the whole world is standing,
idą ulicami Nowego Jorku,
they are walking the streets of New York,
są szczęśliwi,
they are happy,
choć w miarę upływu czasu bywa z tym różnie.
Although over time it can vary.
Pewien taksówkarz z Kazachstanu powiedział mi tak.
A certain taxi driver from Kazakhstan told me this.
Zamiast powiedzieć, którym mostem chcesz jechać na Bruklin,
Instead of telling which bridge you want to take to Brooklyn,
zadajesz dziwne pytania, dziewczyno.
You're asking strange questions, girl.
Pytasz, czy świat jest piękny.
You ask if the world is beautiful.
Nigdy się nad tym nie zastanawiałem.
I never thought about it.
Nie wiem, czy świat jest piękny, nie wiem.
I don't know if the world is beautiful, I don't know.
Ciągle jeżdżę taksówką.
I keep taking taxis.
Od trzech lat jeżdżę po Nowym Jorku.
I have been traveling around New York for three years.
I jak tak pytasz, powiem ci coś,
And since you're asking, I'll tell you something,
o czym nigdy nie myślałem i co teraz przyszło mi do głowy.
about what I never thought and what just came to my mind.
Nie wiem, czy świat jest piękny.
I don't know if the world is beautiful.
Piękny jest Kazachstan.
Kazakhstan is beautiful.
Bo w Kazachstanie, jak się chce zaparkować,
Because in Kazakhstan, when you want to park,
to można zaparkować wszędzie.
You can park just about anywhere.
Po prostu się zatrzymujesz, gdzie chcesz.
You just stop wherever you want.
Taki jest Kazachstan.
This is Kazakhstan.
Wolny kraj, w którym jest miejsce dla każdego samochodu.
A free country where there is a place for every car.
A tutaj, w Nowym Jorku,
And here, in New York,
jeśli się teraz zatrzymam, zostawię tu samochód,
if I stop now, I will leave the car here,
policja przyjedzie za 10 minut.
The police will arrive in 10 minutes.
Więc nie wiem, co ja robię w Nowym Jorku.
So I don't know what I'm doing in New York.
Poza tym, że wiozę cię na Brooklyn.
Besides the fact that I'm taking you to Brooklyn.
To było marzenie, za które będą wdzięczne moje dzieci.
It was a dream for which my children will be grateful.
Ale nie mam ich.
But I don't have them.
Szukam żony, żeby dostać zieloną kartę.
I'm looking for a wife to get a green card.
Green Card, pani Majesz?
Green Card, Mrs. Majesz?
Może ty wyjdziesz za mnie?
Maybe you'll marry me?
Będziemy mieć dzieci.
We will have children.
One nam podziękują za to, że nigdy nie widziały Kazachstanu.
They will thank us for never having seen Kazakhstan.
Thank you, daddy.
Thank you, daddy.
Thank you, mommy.
Thank you, mommy.
Nie zostanę twoją żoną i nie będziemy mieć dzieci.
I won't become your wife and we won't have children.
Czemu ściszyłeś radio?
Why did you turn down the radio?
To długa droga.
It's a long road.
Żadna nie chce się ze mną ożenić.
No one wants to marry me.
Jestem zły.
I am angry.
Zawieź mnie na Brooklyn.
Take me to Brooklyn.
Do dzielnicy żydowskiej.
To the Jewish district.
Szukam sklepu, o którym opowiedziano mi piękną historię.
I'm looking for a store that I was told a beautiful story about.
Jest w dzielnicy żydowskiej na Brooklynie sklep.
There is a store in the Jewish neighborhood in Brooklyn.
Na wystawie stoją zegarki, budziki takie z kurantem.
On the exhibition stand, there are watches and alarm clocks with chimes.
Trochę to wszystko staroświecko wygląda.
It all looks a bit old-fashioned.
Po tej dzielnicy chodzą ludzie w lisich czapach.
People walk around this district in fox hats.
Lisy są staroświeckie.
Foxes are old-fashioned.
Te lisy są potomkami lisów, które biegały kiedyś nad Wisłą.
These foxes are descendants of the foxes that once ran along the Vistula.
Żartuję.
I'm joking.
Wisła to taka rzeka w Polsce.
The Vistula is such a river in Poland.
Polska to taki staroświecki kraj, bardzo oddalony od Nowego Jorku.
Poland is such an old-fashioned country, very far from New York.
Polsza, znajesz?
Poland, do you know it?
W sklepie z zegarkami siedzi stary, mądry Żyd.
In the watch shop sits an old, wise Jew.
A przed sklepem zatrzymuje się człowiek z popsutym zegarkiem.
And in front of the store, a man with a broken watch stops.
Właśnie odkrywa, że zegarek mu stanął i uparcie trwa w tym stanie.
He is just discovering that his watch has stopped and stubbornly remains in this state.
Myśli więc ten człowiek...
So this man thinks...
Jakie to szczęście.
What a happiness.
Zegarek stanął mi przed sklepem zegarmistrza.
My watch stopped in front of the watchmaker's shop.
Czuję w tym znak boskiej opieki.
I feel a sign of divine protection in this.
Choć krótki fragment psalmu XX wieku,
Though a short fragment of the Psalm of the 20th century,
krótki fragment psalmu XXIII należy się tej chwili.
A short passage from Psalm XXIII belongs to this moment.
Pan jest moim pasterzem.
The Lord is my shepherd.
Nie brak mi niczego.
I lack nothing.
Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach.
It allows me to lie in green pastures.
Prowadzi mnie nad wody, gdzie mogę odpocząć.
He leads me beside the waters, where I can rest.
Orzeźwia moją duszę.
It refreshes my soul.
Wjedzie mnie po właściwych ścieżkach.
He will guide me on the right paths.
Przez wzgląd na swoje imię.
Due to your name.
Tyle wystarczy.
That will be enough.
Właściwej naprawie dokończę.
I will finish the proper repair.
Szalom.
Shalom.
Skrzyżowały się ścieżki naszych losów tu na ziemi.
Our paths crossed here on earth.
W czym mogę pomóc?
How can I help?
Gdyż powiedziane jest w księdze Tobiasza,
For it is said in the book of Tobit,
którą chrześcijanie umieścili w swojej Biblii,
which Christians included in their Bible,
w części starotestamentowej,
in the Old Testament part,
ale nie ma jej wśród naszych świętych pism.
but she is not among our sacred texts.
Ja jednak mam sobie ducha przekory
I do have a spirit of defiance, however.
i czytam, co uważam za słuszne.
And I read what I think is right.
Więc powiedziane jest w księdze Tobiasza,
So it is said in the Book of Tobit,
lepiej jest dawać jałmużne,
it is better to give alms,
niż gromadzić złoto.
than to gather gold.
Zgadzam się z tym.
I agree with that.
Lecz aby dać jałmużne,
But to give alms,
trzeba najpierw mieć się czym dzielić.
You first need to have something to share.
Czym mógłbym się z Tobą podzielić?
What could I share with you?
Tak sobie myślę.
I'm just thinking.
Nasze losy skrzyżowały się tu na ziemi,
Our destinies crossed here on earth,
byś podzielił się ze mną swą wiedzą
Would you share your knowledge with me?
i umiejętnościami zawodowymi.
and professional skills.
Naprawiasz zegarki,
You repair watches.
a mój właśnie stanął przed Twym sklepem.
and my just stopped in front of your shop.
Czyż to nie cudowny znak?
Isn't it a wonderful sign?
No, niezbadane są wyroki boskie.
No, the ways of God are inscrutable.
Ale nie naprawię Ci zegarka.
But I won't fix your watch.
Nie jestem zegarmistrzem,
I am not a watchmaker,
jestem mochelem.
I am a moth.
W ósmym dniu po narodzinach
On the eighth day after birth
dokonuję obrzezań, jak nakazuje nasza wiara.
I perform circumcision, as our faith mandates.
Czemu więc w witrynie Twego sklepu stoją zegarki?
Why then are there watches displayed in your store window?
Na jak myślisz, co miałbym wyłożyć?
What do you think I should elaborate on?
Tak się kończy ta historia.
This is how this story ends.
Co na nią powiesz, taksówkarzu?
What will you say about her, taxi driver?
Chcesz ze mną obejrzeć ten sklep?
Do you want to check out this store with me?
Obiecałem sobie, że zgwałcę kolejną kobietę,
I promised myself that I would rape another woman.
którą poproszę o rękę, jeśli mi odmówi.
who I will ask for her hand if she refuses me.
A przyznasz, że jest to upokarzające prosić kobiety o rękę
And you will admit that it is humiliating to ask a woman for her hand.
i wysłuchiwać ich odmów.
and listen to their prayers.
Więc obiecałem sobie, że tym razem ta, która odmówi,
So I promised myself that this time the one who refuses,
zapłaci mi za to, a Ty odmówiłaś.
You will pay me for it, and you refused.
Może ją tylko zgwałcę, myślałem,
Maybe I'll just rape her, I thought.
lecz może też zabiję.
but maybe I will also kill.
Choć nie jestem złym człowiekiem.
Though I am not a bad person.
Tylko nie mogę tak jeździć bez końca po ulicach Nowego Jorku,
I just can't drive endlessly through the streets of New York.
nie mogąc zaparkować.
unable to park.
Jednak...
However...
Jednak Twoja historia jest jak Kazachstan.
However, your story is like Kazakhstan.
Aha.
Aha.
Daje przestrzeń.
I give space.
Będę o niej myślał.
I will think about her.
Nie zabiję Cię.
I won't kill you.
Wysiadaj, zanim zmienię zdanie.
Get out before I change my mind.
And give me twenty dollars.
And give me twenty dollars.
Powiedział taksówkarz i odjechał.
The taxi driver said that and drove away.
Stałam i patrzyłam, jak światła jego samochodu znikają w ciemności.
I stood and watched as the lights of his car disappeared into the darkness.
Myślałam, jaka byłam nieuważna.
I was thinking how inattentive I was.
Powiedziałam lekko, nie zostanę Twoją żoną.
I said lightly, I won't be your wife.
Wtedy zapadła cisza.
Then silence fell.
Tylko silnik pracował.
Only the engine was running.
I w tej ciszy usłyszałam łopot skrzydeł.
And in that silence, I heard the flapping of wings.
To przeleciał Anioł Zagłady,
The Angel of Destruction has flown by.
którego przywołał taksówkarz,
which the taxi driver summoned,
aby usiadł naprzeciwko mnie.
to sit across from me.
Mój Anioł Stróż coś do niego mówił.
My Guardian Angel was saying something to him.
Tłumaczył, prosił.
He translated, he asked.
Anioł Zagłady siedział, niewzruszony.
The Angel of Destruction sat, unperturbed.
W ręku trzymał płaszcz.
He was holding a coat in his hand.
W ręku trzymał pocztówkę.
He was holding a postcard in his hand.
Z Kazachstanu, z napisem
From Kazakhstan, with an inscription
Ktoś musi za to zapłacić.
Someone has to pay for this.
Na pocztówce widać było bezkresne stepy.
The postcard showed endless steppes.
Stepy, stepy.
Steppes, steppes.
Jeśli ktoś lubi geografię,
If someone likes geography,
to wie, że Kazachstan jest dziewiąty na liście
He knows that Kazakhstan is ninth on the list.
największych krajów świata.
the largest countries in the world.
To wszystko działo się w ciszy.
Everything happened in silence.
Która trwała sekundę.
Which lasted a second.
Czyli wieczność.
So, eternity.
Niektórzy uważają, że anioły nie mają płci.
Some believe that angels do not have a gender.
Ja tak nie uważam.
I don't think so.
Anioł Zagłady jest mężczyzną.
The Angel of Destruction is a man.
Każdego mężczyznę rozbawi historia o napletkach,
Every man is amused by a story about foreskins.
a jeśli nie, cóż miałam do stracenia.
And if not, well, what did I have to lose?
Więc są historie, które ratują życie.
So there are stories that save lives.
Przyjmijcie mnie taką, jaka jestem.
Accept me as I am.
Bez efektownych kwalifikacji zawodowych.
Without impressive professional qualifications.
Piszę i wymyślam.
I write and create.
Nie pytajcie mnie, jak to robię.
Don't ask me how I do it.
Po co wam to?
What do you need that for?
Nie chcecie tego wiedzieć ani widzieć.
You don't want to know or see that.
Poza tym jest jeszcze drugie dno tej historii.
Besides, there is another layer to this story.
Moja praca ma coś z Mohela.
My work has something in common with Mohel.
Jest potrzebna.
It is needed.
Obrzezanie musi się odbyć ósmego dnia.
Circumcision must take place on the eighth day.
I ktoś to musi robić, aby naród trwał.
And someone has to do it for the nation to endure.
Na chwałę najwyższego i dla pieniędzy.
For the glory of the highest and for money.
Czy mogę już zacząć opowiadać?
Can I start telling the story now?
W twojej narracji są dziury.
There are holes in your narrative.
Dlaczego Mohel wystawił zegarki?
Why did Mohel put out the watches?
To nie zostało wyjaśnione.
It was not explained.
Rozumiemy, że witryna z napletków byłaby nie halo.
We understand that a website with foreskins would not be cool.
Ale zegarki?
But watches?
Czekamy.
We are waiting.
A póki myślisz...
And while you think...
Rozejrzyj się dookoła.
Look around you.
Podoba ci się tu?
Do you like it here?
Te białe ściany?
These white walls?
Te jęki nocą?
Those moans at night?
Są tutaj tacy, co mówią do siebie bez ustanku.
There are some here who talk to each other incessantly.
Musimy tego słuchać.
We have to listen to this.
Przynajmniej niektórzy.
At least some.
Jesteśmy zmęczeni.
We are tired.
Okej, to nie jest amerykański szpital.
Okay, this is not an American hospital.
W sensie warunki są kiepskie.
In the sense that the conditions are poor.
Poza tym zniechęciłaś nas do Ameryki.
Besides, you discouraged us from America.
Jednak rozejrzyj się.
However, take a look around.
Biała lamperia.
White wainscoting.
Zlew.
Sink.
Telewizor.
Television.
To smutne.
That's sad.
No właśnie, on tego nie widzi, bo nic nie widzi.
Exactly, he doesn't see that because he sees nothing.
Dlatego tu jest.
That's why it's here.
W tym szpitalu.
In this hospital.
Jestem ślepy i stąd moje roszczenie, żebyś opowiadała mi tak, abym widział.
I am blind, and that is why I demand that you tell me in a way that I can see.
Żebyś się wysiliła.
So that you would exert yourself.
Robią tu co mogą, żebym odzyskał wzrok.
They are doing everything they can here for me to regain my sight.
Tak się mówi, lekarze robią co mogą.
That's what they say, doctors do what they can.
I jest jedna lekarka z tych, co robią co mogą.
And there is one doctor among them who does everything she can.
Jak ona pachnie.
What does she smell like?
Jak pachnie.
How does it smell?
Nie rozmażę się.
I won't get carried away.
A ja z kolei nic nie słyszę.
And I, on the other hand, hear nothing.
Głuchy jest, ale czyta z wark.
He is deaf, but he reads from the lips.
Wiesz o tym, prawda?
You know this, right?
Trzeba do niego prosto.
You have to go straight to him.
Nie komplikować spraw.
Don't complicate matters.
Skomplikowane sprawy.
Complicated matters.
Trzeba mu opowiadać prosto.
You have to explain things to him simply.
A proste też prosto.
And simply straightforward as well.
Tak on potrzebuje, bo głuchy jest.
Yes, he needs it because he is deaf.
Głuchy jestem, ale nieźle czytam z wark.
I am deaf, but I read lips pretty well.
Dopóki go nie wyleczą, musisz się bardzo starać.
As long as they don't cure him, you have to try very hard.
Musisz pamiętać, że on ma specjalne wymagania w kwestii opowiadania historii.
You must remember that he has special requirements when it comes to storytelling.
To nie jest najlepszy szpital.
This is not the best hospital.
Może trochę potrwać, zanim zacznie słyszeć.
It may take a while before he starts to hear.
No i jestem ja, z dziurą w sercu.
And here I am, with a hole in my heart.
Pisali o niej w gazecie?
Did they write about her in the newspaper?
Mam wycinek.
I have an excerpt.
Lekarze zatkali serce korkiem.
The doctors blocked the heart with a cork.
Tymczasowo.
Temporarily.
Ale pacjentka uratowana.
But the patient was saved.
Wyjątkowe osiągnięcie zespołu kardiologicznego.
Exceptional achievement of the cardiology team.
Taki zawał z pęknięciem zdarza się rzadko.
Such a heart attack with a rupture is rare.
Słabo się czuję, ale chcę coś czuć, gdy opowiadasz.
I feel weak, but I want to feel something when you talk.
Jednak musisz uważać, żeby jej korek nie wyskoczył, gdy cię słucha.
However, you have to be careful that her cork doesn't pop out while she's listening to you.
Bo ten korek jest wsadzony tymczasowo.
Because this plug is inserted temporarily.
Nie chcemy, żebyś zniweczyła sukces zespołu kardiologicznego.
We don't want you to undermine the success of the cardiology team.
To są nasze uwagi.
These are our comments.
Mamy nadzieję, że wszystkie rady zapamiętałaś.
We hope that you remembered all the advice.
Może zapisz je sobie na kartce?
Maybe you should write them down on a piece of paper?
Taką ściągawkę sobie zrób.
Make yourself a cheat sheet like that.
O tym, jak masz opowiadać historię ślepym, głuchym i zakorkowanym ludziom.
About how you should tell a story to blind, deaf, and blocked people.
Bo takich masz słuchaczy i innych nie będziesz miała.
Because you have such listeners and you won't have any others.
A teraz już zaczynaj.
And now you can start.
Bo już nam w gardłach zaschło od gadania.
Because we've already dried up in the throats from talking.
No właśnie, może coś polejemy?
Exactly, maybe we should pour something?
Alkohol to zło.
Alcohol is evil.
Zło, ale czasem przyjemnie strzelić drinka.
Evil, but sometimes it's nice to have a drink.
Ja też uważam, że alkohol to zło, zło.
I also believe that alcohol is evil, evil.
A potem się słyszę, jak mówię, poproszę żubrówkę z sokiem jabłkowym.
And then I hear myself saying, I'll have Żubrówka with apple juice, please.
W sensie, że nie chcesz, ale samo ci się tak mówi?
In the sense that you don't want to, but it just comes out like that?
Tak. I to mnie zawsze zaskakuje.
Yes. And that always surprises me.
A jakoś tak kiedy ostatnio?
And somehow when was the last time?
W pociągu. W wagonie barowym.
On the train. In the dining car.
Chciałem powiedzieć, poproszę kawę z mlekiem,
I wanted to say, I'll have a coffee with milk, please.
a powiedziałem, poproszę żubrówkę z sokiem jabłkowym.
And I said, I would like a Żubrówka with apple juice, please.
Ładna historia.
Nice story.
Ładna.
Pretty.
Postaram się zapamiętać wszystkie wasze uwagi.
I will try to remember all your comments.
Bo was szanuję jako słuchaczy.
Because I respect you as listeners.
A teraz uwaga, zaczynam.
And now, attention, I’m starting.
Była sobie kobieta, która była bardzo samotna.
There was a woman who was very lonely.
Miała tylko jednego przyjaciela.
She had only one friend.
Znalazła go na trawniku.
She found him on the lawn.
Chciałabym powiedzieć wam o moim kamieniu.
I would like to tell you about my stone.
Podzielić się pewnym doświadczeniem.
Share a certain experience.
Bo jest takie zjawisko jak leżący kamień.
Because there is a phenomenon known as a lying stone.
Leżący kamień może leżeć długo.
A lying stone can lie for a long time.
Może leżeć na trawniku.
It can lie on the lawn.
Może leżeć na pustkowiu.
It may lie in the wasteland.
Które swą nazwę zawdzięcza pustce.
Which owes its name to emptiness.
Czyli brakowi obecności.
So, the absence of presence.
Leżące kamienie są stare.
The lying stones are old.
Mają sto albo tysiąc lat.
They are one hundred or one thousand years old.
Albo sto tysięcy lat.
Or a hundred thousand years.
Nie wiem dokładnie jak bardzo są stare,
I don't know exactly how old they are.
bo się nad tym nie znam.
because I don't know anything about it.
Leżą pozornie.
They seem to be lying down.
Byle jak.
Any way.
Choć teraz wiem, że to nieprawda.
Though now I know it's not true.
One leżą.
They are lying down.
I niczego nie chcą.
And they want nothing.
Powiedział mi to mój kamień.
My stone told me that.
Leżymy i niczego nie chcemy.
We are lying down and we want nothing.
Cierpliwie sobie leżymy.
We are lying down patiently.
Ale przecież w każdej chwili może coś się zdarzyć.
But something could happen at any moment.
Ktoś może zobaczyć i podnieść kamień, prawda?
Someone can see and pick up a stone, right?
Nie czekałeś na to?
You weren't waiting for this?
Na nic nie czekałem.
I wasn't waiting for anything.
Nie miałem pretensji, że nic się nie wydarza.
I had no complaints that nothing was happening.
I nic się w moim życiu nie zmienia.
And nothing changes in my life.
Nagle jego cierpliwość została nagrodzona.
Suddenly, his patience was rewarded.
Pojawiłam się ja.
Here I am.
Podniosłam go.
I lifted him.
To cud.
It's a miracle.
Tak.
Yes.
Podniosła jej.
She raised it.
Tak właśnie zrobiłam.
That's exactly what I did.
Podniosłam kamień.
I picked up the stone.
To przyniosło wiele pozytywnych zmian w moim życiu.
It brought many positive changes to my life.
I to jest to doświadczenie, którym chciałam się podzielić.
And this is the experience I wanted to share.
Bo kamień odpłacił mi dobrem.
For the stone repaid me with kindness.
Mój kamień się sprawdza w wielu różnych sytuacjach życiowych.
My stone proves to be useful in many different life situations.
Pierwsza sytuacja to jest sytuacja częsta.
The first situation is a common situation.
Jest to sytuacja ocierania łez.
It is a situation of wiping away tears.
Gdy się zdarzy mnie, jako kobiecie, popłakać troszkę, to nie muszę już żadnych chusteczek używać.
When it happens to me, as a woman, to cry a little, I don't need to use any tissues anymore.
Mam kamień.
I have a stone.
On bardzo dobrze wchłania łzy.
He absorbs tears very well.
Więc kamieniem łzy ocieram.
So I wipe my tears with a stone.
Moje życie się zmieniło.
My life has changed.
Służę teraz do ocierania łez samotnej kobiecie.
I am now here to wipe the tears of a lonely woman.
Gdyby używać chusteczki, to przy częstym płakaniu częste pranie, prawda?
If you were to use tissues, then with frequent crying, you'd have to wash them often, right?
A wtedy wiadomo, mydło się wymydla, proszek się zużywa, woda.
And then you know, the soap lathers up, the powder gets used up, water.
Za wszystko trzeba płacić.
You have to pay for everything.
Tak się pieniądze rozchodzą, a skąd je brać?
That's how the money is spent, but where to get it from?
Czy ktoś mi da?
Can someone give me?
Jestem sama, zawsze sama.
I am alone, always alone.
A teraz mam kamień.
And now I have a stone.
Teraz ma mnie.
Now she has me.
Po drugie, kamień grzeje.
Secondly, the stone is warm.
Jak leży, to zimny, chłodny.
When it lies down, it's cold, cool.
Gdy go wezmę do ręki, nabiera ciepła.
When I take it in my hand, it warms up.
To jest bardzo wzruszające za każdym razem, że on bierze moje ciepło i sam staje się ciepły.
It is very touching every time he takes my warmth and becomes warm himself.
Myśli, że ożywam, a przecież to ona zapomniała, że jest z krwi i kości.
She thinks I'm coming to life, but she forgot that she is made of flesh and blood.
Może myślała, że już nie żyje, że chodzi martwa i lodowata.
Maybe she thought that she was no longer alive, that she walked dead and icy.
Że jest królową śniegu.
That she is the Snow Queen.
Ma koronę i sanie.
She has a crown and a sleigh.
Rządzi wiatrami północy.
He rules the winds of the north.
A to nieprawda.
That's not true.
Jest zwykłą kobietą.
She is an ordinary woman.
Wszystko, co ma, to trochę ciepła i łez.
All she has is a little warmth and tears.
Wszystko to są argumenty, żeby podnieść leżący kamień.
All of this is an argument to lift the stone that is lying.
Ona umrze.
She will die.
Ja będę cierpliwie leżał.
I will lie down patiently.
Na nic nie czekam.
I'm not waiting for anything.
Wystarczy na mnie popatrzeć.
Just look at me.
Żeby zobaczyć.
To see.
Żeby zobaczyć prawdę.
To see the truth.
Że jestem kamieniem.
That I am a stone.
Myślę też, że jest i sprawa trzecia.
I think there is also a third issue.
Kamień czekał na cud sto lat może i się doczekał.
The stone waited for a miracle for a hundred years, maybe it finally got it.
Kamień leżał sam.
The stone lay alone.
A teraz ma przyjaciela.
And now he has a friend.
Mnie.
Me.
Kładę go na poduszce swojej.
I place it on my pillow.
Nie wiem, czy do wszystkich apeluje taki obraz.
I don't know if such an image appeals to everyone.
Kamień na poduszce.
A stone on the pillow.
Chciałam się tylko podzielić.
I just wanted to share.
Taka to była kobieta.
She was such a woman.
A ponieważ była bardzo biedna, przyjęła suplokatora, który był młody i piękny, a poza tym był buddyjskim mnichem, choć był też Polakiem.
And because she was very poor, she took in a lodger who was young and beautiful, and besides that, he was a Buddhist monk, although he was also Polish.
Modlił się i medytował całymi godzinami, tygodniami, miesiącami.
He prayed and meditated for whole hours, weeks, and months.
Miał bogate życie duchowe.
He had a rich spiritual life.
To zachwyciło kobietę.
It delighted the woman.
Sprzątała mu pokój, myła okna, wycierała kurze, prała.
She cleaned his room, washed the windows, dusted, and did the laundry.
Tak minęło kilka lat.
Thus, a few years passed.
Któregoś dnia do drzwi zapukała dziewczyna.
One day a girl knocked on the door.
Też młoda i piękna.
Also young and beautiful.
Roznosiła ulotki.
She was distributing flyers.
Ktoś ją wpuścił do bloku.
Someone let her into the building.
Nikt nie lubi roznosicieli ulotek.
No one likes flyer distributors.
Ale takie było przeznaczenie.
But that was the destiny.
Więc weszła.
So she entered.
Zapukała do drzwi, bo chciała się napić wody.
She knocked on the door because she wanted to drink some water.
I otworzył jej ktoś tak piękny,
And someone opened her so beautifully,
przepełniony światłem, modlitwą i medytacją,
overflowing with light, prayer, and meditation,
że nie wiedziała, co powiedzieć.
that she didn't know what to say.
Zapomniała o wodzie, powiedziała tylko...
She forgot about the water, she only said...
Pragnę cię. Kocham cię. Kochaj się ze mną.
I desire you. I love you. Make love with me.
Ale na próżno dziewczyna prosiła.
But the girl begged in vain.
Mnich ślubował czystość.
The monk vowed chastity.
Nikt o tym nie wiedział, choć można się było domyślać,
No one knew about it, though it could be suspected.
biorąc pod uwagę jego tryb życia.
considering his lifestyle.
Pragnę cię. Kocham cię. Kochaj się ze mną.
I desire you. I love you. Love me.
Nie chcę.
I don't want to.
Wybrałem dla siebie inne życie.
I chose a different life for myself.
Modlę się. Medytuję.
I pray. I meditate.
Jestem blisko Boga.
I am close to God.
Musisz to uszanować.
You must respect that.
Popatrz na mnie.
Look at me.
Jestem z krwi i kości.
I am made of flesh and blood.
Jestem ciepła.
I am warm.
Potem wrócisz do medytacji i modlitwy.
Then you will return to meditation and prayer.
To są proste sprawy.
These are simple matters.
Spójrz na moje piersi.
Look at my breasts.
Spójrz na mój brzuch.
Look at my belly.
Nie podobam ci się?
Don't you like me?
Nie odpowiem ci.
I won't answer you.
Albo...
Or...
Odpowiem.
I will respond.
Cokolwiek teraz zrobisz,
Whatever you do now,
nie wzruszysz mnie.
You won't move me.
Nie ubłagasz mnie.
You won't persuade me.
Jestem jak suchy kawałek drewna.
I am like a dry piece of wood.
Jak kamień na pustkowi.
Like a stone in the wasteland.
Tak reaguję na twoje piersi, brzuch i na twoje słowa.
This is how I react to your breasts, your belly, and your words.
Nie wiem czemu los skierował cię do mnie.
I don't know why fate led you to me.
Czemu stanęłaś pod moimi drzwiami.
Why did you stand by my door?
Chyba po to, żebym sprawdził.
I guess it's so that I can check.
Ile warte są moje śluby.
How much are my vows worth?
I zamknął przed nią drzwi.
And he closed the door in front of her.
Roznosicielka ulotek usiadła na schodach.
The flyer distributor sat on the stairs.
I zapłakała.
And she cried.
Płakała tak, że wszystkie ulotki jej się zamoczyły.
She cried so much that all her flyers got soaked.
Może to nie jest zbyt ważne.
Maybe it's not that important.
Może to jest szczegół.
Maybe it's a detail.
Ale chciałam zwrócić uwagę,
But I wanted to point out,
jak w niektórych sytuacjach papier,
like in some situations, paper,
który wydawał się ważny,
which seemed important,
jest nieważny.
It is irrelevant.
Wtedy przyszła samotna kobieta
Then a lonely woman came.
i zapytała dziewczynę, czemu płacze.
and she asked the girl why she was crying.
A ona powiedziała...
And she said...
Mnich, który u ciebie mieszka,
The monk who lives with you,
jest jak suche drewno.
It is like dry wood.
Jak kamień na pustkowiu.
Like a stone in the wilderness.
I opowiedziała, co się między nimi wydarzyło.
And she told what happened between them.
Samotna kobieta poczuła wielki żal.
The lonely woman felt great sorrow.
I ból.
And pain.
I współczucie.
And compassion.
I nagle zrozumiała, że
And suddenly she understood that
kamień to kamień.
A stone is a stone.
A człowiek to człowiek.
And a man is a man.
I że nie należy tego mylić.
And that it should not be confused with that.
Można powiedzieć, że
It can be said that
dostąpiła oświecenia.
She attained enlightenment.
Choć nie każdy musi się z tym zgodzić.
Although not everyone has to agree with this.
Przegoniła mnicha.
She chased away the monk.
Teraz mieszka on gdzie indziej.
Now he lives somewhere else.
Sam sobie sprząta.
He cleans up by himself.
Myje okna. Wyciera kurze.
I wash the windows. I dust the furniture.
Żart. Okna ma brudne.
Joke. The windows are dirty.
A kurzu jest tyle, że dostał alergii.
There's so much dust that he got an allergy.
Zawsze był leniwy.
He was always lazy.
To tyle na temat mnicha.
That's all about the monk.
A samotna kobieta
A lonely woman
umarła.
she died.
Po śmierci jej dusza
After her death, her soul
wcieliła się w wycieraczkę.
she embodied a doormat.
Osobliwe wcielenie, ale tak się zdarza.
Strange incarnation, but it happens.
Natomiast roznosicielka ulotek...
On the other hand, the leaflet distributor...
To oddzielna historia.
That's a separate story.
Porzuciła roznoszenie ulotek.
She quit distributing flyers.
Poszła na studia.
She went to university.
Skończyła je z wyróżnieniem.
She graduated with honors.
Została architektem.
She became an architect.
Ale nic jej nie cieszyło.
But nothing made her happy.
Mówiła...
She said...
Byłabym szczęśliwa,
I would be happy,
ale cień padł na moje życie.
but a shadow has fallen over my life.
Tony w ciemności.
Tony in the darkness.
Idąc ulicą greckiego miasteczka
Walking down the street of a Greek town
jest tu pięknie
It is beautiful here.
ale.
but.
Ale jest słowem,
But it is a word,
które zabija.
which kills.
Zabija wszystko, co jest przed Ale.
It kills everything that is in front of Ale.
Zaraz, zaraz.
Wait, wait.
Miałaś mówić prosto.
You were supposed to speak plainly.
Ale obrazowo, nie komplikować.
But figuratively, do not complicate it.
Chcesz, żeby mi korek wyskoczył?
Do you want me to blow a fuse?
Jaki cień?
What shadow?
Wszystko jakieś smutne.
Everything is kind of sad.
I zawiłe.
And convoluted.
Wariatka, która śpi z kamieniem?
A crazy woman who sleeps with a stone?
Potem umiera i zamienia się w wycieraczkę.
Then he dies and turns into a doormat.
Mnich buddyjski w bloku.
Buddhist monk in a block.
Nimfomanka z ulotkami.
Nymphomaniac with flyers.
Ale poczekajcie.
But wait.
Może to do czegoś prowadzi?
Maybe this is leading to something?
Może stoi za tym jakaś koncepcja?
Maybe there is a concept behind it?
Z kamienia.
From stone.
Wiecie, żal mi jej.
You know, I feel sorry for her.
Żal, żal, ale co to za osoba?
Regret, regret, but who is this person?
Co to za wzór?
What kind of pattern is this?
Zaraz usłyszymy historię o takiej, co się zaprzyjaźniła ze sztachetą od płotu.
Soon we will hear a story about one who became friends with a picket from a fence.
Fakt, tak można bez końca.
The fact is, you can go on like this forever.
Invisible friend.
Invisible friend.
Kobiety rozmawiające z koszem na śmieci.
Women talking to a trash can.
Albo z drzewem.
Or with a tree.
Z kwiatkiem w doniczce.
With a flower in a pot.
Wszystkie samotne.
All alone.
Okej, to może nawet jest problem społeczny.
Okay, so maybe it's even a social problem.
Egzystencjalny.
Existential.
A jednak żal mi tej kobiety z kamieniem.
And yet I feel sorry for that woman with the stone.
Ale czemu ona zamienia się w wycieraczkę?
But why is she turning into a doormat?
O kobiecie samotnej?
About a lonely woman?
Cierpliwości.
Patience.
Właśnie teraz roznosicielka ulotek stoi na wycieraczce, która jest reinkarnacją kobiety samotnej.
Right now, the flyer distributor is standing on a doormat, which is the reincarnation of a lonely woman.
Wróciła z Grecji i stoi na wycieraczce.
She returned from Greece and is standing on the doormat.
To jest właśnie niezwykły zbieg okoliczności.
This is indeed an extraordinary coincidence.
Wycieraczka to kobieta samotna, tak?
A doormat is a single woman, right?
A za tymi drzwiami kto jest?
And who is behind those doors?
Tamten przystojny mnich?
That handsome monk?
Mnich już dawno przestał być mnichem.
The monk long ago stopped being a monk.
Jego historia jest taka.
His story is like this.
Siedział i medytował.
He was sitting and meditating.
Kurze w jego pokoju stworzyły nowy kontynent.
The hens in his room created a new continent.
Można powiedzieć, że medytując powołał do życia cały wszechświat.
One could say that by meditating, he brought the entire universe to life.
Wprawdzie dla roztoczy, ale nie dzielmy życia na wartościowe i mniej wartościowe.
True for dust mites, but let's not divide life into valuable and less valuable.
Mówiłam wam o tym, czy nie?
I told you about this, didn't I?
Może się trochę zagapiłam.
Maybe I got a bit distracted.
W każdym razie to nie są jego drzwi.
In any case, those are not his doors.
Mnich wstał pewnego dnia,
The monk got up one day,
został trenerem fitness,
he became a fitness trainer,
a teraz znów leży na onkologii.
And now he is lying in oncology again.
Ma raka.
She has cancer.
Jak ty się obchodzisz z ludźmi?
How do you get along with people?
Rachu ciachu i już chory na raka?
Boom, and now he's already got cancer?
Co chcesz nam przez to powiedzieć?
What do you want to tell us by this?
Odmówił roznosicielce ulotek i ma raka.
He refused the flyer distributor and has cancer.
Mamy się skupić i połączyć te dwa fakty, tak?
We are supposed to focus and connect these two facts, right?
Że to kara?
That it's a punishment?
To bardzo feministycznie zabrzmiało.
That sounded very feminist.
Aaa, moim zdaniem odwrotnie, bardzo patriarchalnie.
Aaa, in my opinion, it's the opposite, very patriarchal.
Zastanów się co pochwalasz.
Consider what you praise.
Że nie znajomi ludzie,
That not familiar people,
bo przecież ledwo go zobaczyła,
because she barely saw him,
bez powiedzenia sobie srutututu pęczek drutu,
without saying to each other hodgepodge of wire,
idą do łóżka?
Are they going to bed?
Pomyśl, o co ci chodzi?
Think about what you want?
Słuchajcie, nie można tak cały czas komentować historii.
Listen, you can't keep commenting on history all the time.
Nie mam argumentu.
I have no argument.
No to was po prostu proszę.
Well, then I simply ask for it.
Dajcie mi opowiadać.
Let me tell the story.
Okej, mów.
Okay, speak.
Chwila, koleżanki i koledzy,
One moment, friends,
przypomnijcie sytuację.
remind me of the situation.
Była roznosicielka ulotek stoi na kobiecie.
The former flyer distributor is standing on a woman.
Tej samotnej, tak?
That lonely one, right?
Tak, tej, która teraz
Yes, the one that is now.
jest wycieraczką.
It is a doormat.
A samotna kobieta wie, że jest wycieraczką?
Does a lonely woman know that she is a doormat?
Tak.
Yes.
A wie dlaczego?
And do you know why?
Dlaczego co?
Why what?
Jest wycieraczką, a nie na przykład królową angielską.
She is a doormat, not, for example, the Queen of England.
W świecie.
In the world.
Ale jako wycieraczka.
But as a doormat.
Czy coś zrobiłam źle poprzednio?
Did I do something wrong before?
Nie domagałam się niczego.
I didn't demand anything.
Byłam cicha.
I was quiet.
Właściwie nie ma.
Actually, there isn't any.
Nie miałam głosu.
I didn't have a voice.
A teraz zastanęła na mnie.
And now she was staring at me.
Była roznosicielka ulotek.
She was a flyer distributor.
I stoi.
And it stands.
Nie wyciera nóg.
Doesn't wipe feet.
Nie dzwoni.
Don't call.
Ja wiem, kto tam jest za drzwiami.
I know who is behind the door.
Wiem, jak żyje.
I know how he/she lives.
Wiem, co robi teraz.
I know what he is doing now.
Obiad.
Dinner.
Rybę w kolendrze.
Fish in cilantro.
Siedzi.
He is sitting.
Rozlał wino do kieliszków.
He poured wine into the glasses.
Czeka na nią.
He/She is waiting for her.
To jest moment,
This is the moment,
w którym muszę odegrać ważną rolę.
in which I need to play an important role.
Po to tu leżę.
That's why I'm lying here.
Po to jestem wycieraczką.
That's why I'm a doormat.
Żeby ona na mnie stanęła.
So that she would stand on me.
No i co, że wycieraczka ją zna?
So what if the doormat knows her?
Wycieraczki nie mają głosu.
Wipers have no voice.
Jak ma odegrać swoją rolę?
How is he/she supposed to play his/her role?
Nie wiem, czemu ona nie dzwoni.
I don't know why she isn't calling.
Nie puka, nie wchodzi.
Doesn't knock, doesn't enter.
Czego się boi?
What is he/she afraid of?
Boi się, że historia się powtórzy.
He is afraid that history will repeat itself.
Ta historia z mnichem.
This story about the monk.
W sensie, scenariusz.
In the sense of a script.
Znowu musimy ci przerwać.
We have to interrupt you again.
On ją zaprosił na obiad.
He invited her to dinner.
To nie jest specjalnie ciekawe.
It's not particularly interesting.
Może byś wymyśliła coś atrakcyjniejszego?
Maybe you could think of something more attractive?
Nie obiad i rybę.
Not lunch and fish.
Może koniec świata?
Maybe the end of the world?
Ona idzie zjeść razem z nim ostatnią rybę na ziemi.
She is going to eat the last fish on earth with him.
Na środku pokoju jest mały namiocik.
In the middle of the room, there is a small tent.
Chcą razem zginąć.
They want to die together.
To jest sytuacja dramatyczna.
This is a dramatic situation.
A ty po prostu opowiadasz, że roznosicielka
And you just tell the story that the courier...
stoi na wycieraczce.
It is standing on the doormat.
I boi się zjeść zwykły obiad.
And he is afraid to eat a regular dinner.
Jakaś jest bardzo przewrażliwiona.
Someone is very sensitive.
Taka jest. Przewrażliwiona bohaterka.
That's how she is. An oversensitive heroine.
Przesadza.
She's overdoing it.
Wymyśla problemy.
He/she makes up problems.
Korek w sercu, to jest problem.
A blockage in the heart, that's a problem.
Ślepota.
Blindness.
Głuchota.
Deafness.
Dajcie mi pomyśleć, przecież ten teatr odbywa się na żywo.
Let me think, after all, this theater is happening live.
W niełatwych warunkach wymyślam.
In difficult conditions, I create.
Pod presją, podkreślę.
Under pressure, I will emphasize.
Dobrze, to sobie pooddychaj.
Okay, take a deep breath.
To powiem wam coś o nim.
I will tell you something about him.
Bo to nowy bohater.
Because it's a new hero.
To jest zawodoarchitekt.
This is a job architect.
Tak jak była roznosicielka.
Just like she was a courier.
Ma kasę.
She has money.
Jest przystojny.
He is handsome.
Pracują razem w jednym zespole.
They work together in one team.
Świetnie im idzie.
They are doing great.
Ona się w nim zakochała.
She fell in love with him.
Okej, on ją zaprosił na obiad.
Okay, he invited her to dinner.
W czym problem?
What's the problem?
Tylko nie mów nam o cieniu mnicha.
Just don't tell us about the shadow of the monk.
Co jest z nią nie tak?
What is wrong with her?
A może z nim jest coś nie tak?
Maybe there's something wrong with him?
Może on jest słynny z tego, że zaprasza na obiad,
Maybe he is famous for inviting people for dinner.
otwiera drzwi.
opens the door.
I o tym już wszystkie kobiety wiedzą.
And all women already know about it.
W zespole architektonicznym.
In the architectural team.
Już to sobie wszystkie powiedziały.
They have already said it all to each other.
I ona też o tym wie.
And she knows about it too.
I się waha.
And I hesitate.
Ale myśli jednocześnie.
But he thinks at the same time.
Może akurat dla mnie otworzy drzwi.
Maybe it will open the door for me.
O to chodzi?
Is that what this is about?
Słynny jest, owszem.
He is famous, indeed.
Otwiera drzwi i wpuszcza całe tabuny kobiet.
He opens the door and lets in whole hordes of women.
Casanova się w niego wcielił.
Casanova embodied him.
Ty z Indii wróciłaś, czy co?
Did you come back from India, or what?
Książki o reinkarnacji ci szkodzą.
Books about reincarnation are harmful to you.
Zafora.
Zafora.
Nasz architekt kocha kobiety.
Our architect loves women.
No dobrze. Kocha to kocha.
Well, if you love, you love.
Miłość nie wybiera.
Love does not choose.
Wiesz coś więcej o nim?
Do you know anything more about him?
Czy dobrze gotuje?
Does he/she cook well?
Złowił tę rybę na obiad sam?
Did he catch this fish for dinner by himself?
Jest kimś specjalnym? Psychopatą?
Is he someone special? A psychopath?
Zabije ją?
Will I kill her?
Właściwie niewiele o nim wiem.
Actually, I know very little about him.
Widzę go jak siedzi sam przy stole.
I see him sitting alone at the table.
Są dwa talerze, dwa kieliszki i wino.
There are two plates, two glasses, and wine.
On czeka aż ona przyjdzie.
He is waiting for her to come.
Nic więcej nie mogę powiedzieć.
I can't say anything more.
Widzę tylko tyle.
I can only see this much.
Przepraszam, że się wtrącę.
Sorry to interrupt.
Jestem w tej opowieści.
I am in this story.
Witamy cię. Jesteś jednocześnie tu i tam?
Welcome to you. Are you both here and there at the same time?
U nas i pod drzwiami?
With us and at the door?
Tak. Nagle tak się stało, że jestem w obu miejscach.
Yes. Suddenly it happened that I am in both places.
To się nazywa
That's called
bohaterowie zaczynają żyć własnym życiem.
The characters begin to live their own lives.
Witaj kobieto wycieraczko.
Hello, doormat woman.
Chodzi o niego.
It's about him.
O właściciela mieszkania.
About the apartment owner.
Ja naprawdę sporo o nim wiem.
I really know a lot about him.
Powiem wam kto go odwiedza.
I'll tell you who visits him.
Kobiety. Wchodzą i wychodzą.
Women. They come and go.
Straszny ruch.
Horrible traffic.
Kobiety przed rozstaniem stoją długo na mnie.
Women stand long before breaking up with me.
Na wycieraczce.
On the doormat.
Uwieszone na nim.
Hanging on him.
Potem mu mówią zadzwonisz?
Then they tell him, will you call?
On odpowiada zadzwonię.
He answers, I will call.
Ale częściej się uśmiecha. Nic nie mówi.
But she smiles more often. She doesn't say anything.
Ale chyba nie dzwoni.
But I think he/she isn't calling.
Często stoi i nie może trafić kluczem w drzwi.
He often stands and cannot get the key into the door.
A czasem
And sometimes
i to się najczęściej zdarza
and this happens most often
stoi przed drzwiami
standing in front of the door
i zamarza.
and it freezes.
Ja wtedy też zamarzam.
I freeze then too.
W jednej sekundzie.
In one second.
Tak zimno.
So cold.
Ściana zamienia się w lód.
The wall turns into ice.
Podłoga zamarza. Nie mogę oddychać.
The floor is freezing. I can't breathe.
Trudno jest być wycieraczką u kogoś,
It's hard to be a doormat for someone.
kto jest zamarznięty.
who is frozen.
Wtedy modlę się o ogień.
Then I pray for fire.
I myślę po co ja to wszystko widzę?
And I wonder why I can see all of this?
Po co tu leżę?
Why am I lying here?
Jaki sens ma to moje
What does my ... make sense?
wycieraczkowe życie?
wiper life?
Tamto zmarnowałam.
I wasted that.
Myślałam, że
I thought that
kamień to mój przyjaciel.
The stone is my friend.
No to nie było zbyt mądre.
Well, that wasn't very smart.
Ale jesteśmy z tobą.
But we are with you.
Ja ci bardzo współczułam. Od początku.
I felt very sorry for you. From the very beginning.
Wszyscy ci współczuliśmy.
We all sympathized with you.
Nieprawda. Oni się z ciebie wyśmiewali.
It's not true. They were laughing at you.
Daj spokój. To były niewinne żarty.
Come on. They were innocent jokes.
Mówiliście, że można się ze sztachetą
You said that you can be with a picket.
od płotu zaprzyjaźnić.
from the fence to befriend.
Cicho. Niech opowiada dalej.
Quiet. Let him continue telling the story.
Teraz wiem.
Now I know.
Kamień niczego nie potrzebuje.
The stone needs nothing.
Nie tak jak człowiek.
Not like a human.
Czemu nam nie stoi ta dziewczyna?
Why isn't that girl standing up for us?
Na co czeka?
What is he waiting for?
Może zapytaj ją.
Maybe ask her.
Jesteście w bliskim kontakcie.
You are in close contact.
Do nas mówisz, a do niej nie możesz?
You talk to us, but you can't talk to her?
Co się stało z twoim życiem, dziewczyno?
What happened to your life, girl?
Co się stało z moim życiem?
What happened to my life?
Może człowiek powinien chodzić z nalepką
Maybe a person should walk with a label.
Fragile. Jak paczka.
Fragile. Like a package.
Zobaczyłam wtedy
I saw then.
tego mnicha.
this monk.
Był piękny, świetlisty.
It was beautiful, radiant.
Taki człowiek musiał
Such a man had to
mieć rację, odmawiając mi.
to be right in refusing me.
Musi być coś
There must be something.
we mnie
in me
niegodnego miłości.
unworthy of love.
Słusznie odmówił.
He rightly refused.
Nie ma innego wytłumaczenia.
There is no other explanation.
Nawet teraz, kiedy spojrzę
Even now, when I look
na wycieraczkę, napisane jest na niej
On the doormat, it is written on it.
Człowiek potrzebuje
A person needs
wyjąć serce z piersi drugiego
to take the heart out of another's chest
człowieka.
human.
Zsynchronizować bicie.
Synchronize the beat.
A może ja nie mam serca?
Maybe I don't have a heart?
Może to właśnie
Maybe that's it.
zobaczył mnich?
Did the monk see?
Nie mam serca?
I don't have a heart?
Wydaje nam się, że zabrnęłaś
It seems to us that you have gotten lost.
gdzieś, szef Erezado.
Somewhere, boss Erezado.
Po jednej stronie drzwi siedzi zamarznięty
On one side of the door, a frozen person sits.
architekt, a po drugiej stronie była
architect, and on the other side there was
roznosicielka, dręczona omamami
distressed, tormented by hallucinations
na temat swego serca. Przeczulona na swoim
about her heart. Oversensitive about her own
punkcie. Poszłaby na USG.
she would go for an ultrasound.
Zrobiła sobie rentgen. Przyjrzała się uważnie.
She had an X-ray done. She examined it carefully.
Na pewno ma serce w porządku.
He definitely has a healthy heart.
Co ma się dalej wydarzyć? O co jest
What is going to happen next? What is it about?
stawka? Bo serce ma zdrowe.
Rate? Because it has a healthy heart.
Czy ona tam wejdzie? Do niego? Do zamrożonego?
Will she go in there? To him? To the frozen one?
I sama zlodować je je?
And I want to steal them?
A może odwrotnie? Ona ma go rozmrażać?
Or maybe the other way around? Does she have to defrost him?
Huchać i dmuchać na lód?
To huff and puff on the ice?
Zabrnęłaś. Przypomnę
You interrupted. I'll remind you.
taksówkarza. Tyle razy
the taxi driver. So many times
usłyszał nie, nie, nie,
he heard no, no, no
że prawie stał się mordercą.
that he almost became a murderer.
Nie lekceważyłabym tego problemu.
I wouldn't underestimate this problem.
Nazwijmy go fragile.
Let's call it fragile.
Poza tym, czy ja muszę
Besides that, do I have to?
od razu wymyślać dla was koniec świata?
Do you want to come up with the end of the world for you right away?
Parę w namiocie, która będzie czekała
A couple in the tent, who will be waiting.
aż się stukną planety.
until the planets collide.
Może dla naszej pary obiad
Maybe dinner for our couple.
to jest właśnie koniec świata.
this is just the end of the world.
Ale mniej spektakularny.
But less spectacular.
Może gdy ona wejdzie
Maybe when she comes in.
to zakończy się świat lodu.
This will mark the end of the ice world.
A może ona nie wejdzie
Maybe she won't come in.
i to też będzie koniec świata.
And that will also be the end of the world.
Stoję pod drzwiami numer 20.
I am standing at door number 20.
Każdy może swoje
Everyone can have their own.
wspomnienie teraz pomyśleć.
a memory now to think about.
Przypomnieć sobie drzwi,
Remember the door,
przed którymi stał kiedyś w poniżeniu.
before whom he once stood in humiliation.
Boję się.
I'm scared.
Spójrz pod nogi, bo chyba mnie nie słyszysz.
Look down at your feet, because I don't think you hear me.
To ja! Płakałaś.
It's me! You were crying.
A ja wycierałam twoje łzy.
And I was wiping your tears.
Bo stanie pod drzwiami
Because he will be standing at the door.
dla każdego z was
for each of you
może coś innego znaczyć.
It may mean something else.
Nie wiem, co kto sobie wyobrazi,
I don't know what anyone imagines.
co dla kogo jest miejscem
what is a place for whom
poniżenia, jaka sytuacja.
humiliation, what a situation.
Ja mogę powiedzieć, że dla mnie
I can say that for me
największym w życiu poniżeniem
the greatest humiliation in life
jest powiedzieć komuś.
It is to tell someone.
Powiedzieć komuś,
To tell someone,
że...
that...
Powiedzieć komuś
Tell someone
innemu, innemu człowiekowi
to another, to another person
pragnę cię,
I desire you,
kocham cię,
I love you,
kochaj się ze mną.
make love to me.
Po co ja go do domu
Why am I bringing him home?
wpuszczałam, tego mnicha?
I was letting that monk in?
Nic by się wtedy nie wydarzyło.
Nothing would have happened then.
Znalazłabym ulotkę pod wycieraczką.
I would find a flyer under the windshield wiper.
Dziewczyna żyłaby w świetle.
The girl would live in the light.
Żaden cień nie rzucałby cienia
No shadow would cast a shadow.
na jej życie.
for her life.
Spójrz na mnie.
Look at me.
Nie ma nic gorszego,
There is nothing worse,
niż stać naga ze swoim śmiesznym uczuciem.
than to stand naked with your silly feeling.
Niestety
Unfortunately
wciąż słyszę jego głos.
I still hear his voice.
Nie ubłagasz mnie.
You won't plead me into changing my mind.
Jestem jak suchy kawałek drewna.
I am like a dry piece of wood.
Jak kamień
Like a stone.
na pustkowiu.
in the wilderness.
W sercu mam miłość,
In my heart, I have love,
której nienawidzę.
whom I hate.
Niosę w sobie miłość.
I carry love within me.
Proszę mnie wpuścić.
Please let me in.
Najpierw jednak żygne.
First, however, I will vomit.
Uklęknę na wycieraczce,
I will kneel on the doormat,
i żygne.
I'm going to throw up.
Zapewniam, że będzie nam wtedy wszystkim
I assure you that it will be good for all of us then.
lepiej i weselej przebywać
Better and more cheerfully to be.
razem w lokalu numer 20.
together in room number 20.
Że źle robię?
That I'm doing it wrong?
Jak można miłości w sobie
How to have love within yourself
nienawidzić?
to hate?
Że lepiej wejść
That it's better to enter.
z sercem pełnym miłości
with a heart full of love
i wręczyć to serce jak kwiat?
And hand over this heart like a flower?
Ale ja nie mam serca.
But I don't have a heart.
Czarny skrzepię zastępuję.
I replace the black clot.
Miłość w nim
Love in him
też zakrzepnięta.
also clotted.
I sucha.
I'm dry.
Chcę ją wytrząsnąć z siebie.
I want to shake her off me.
Całą miłość szczerozłoto-czarną
All the love of pure gold and black.
chcę tu, na wycieraczce
I want here, on the doormat.
z siebie wyrzygnąć.
to throw up.
Widzę ją.
I see her.
Klęka na wycieraczce.
Kneels on the doormat.
Chyba nie chcesz powiedzieć, że...
I suppose you don't want to say that...
Fuj. Będzie żygać? No nie.
Ugh. Is he going to vomit? No way.
A zresztą niech żyga.
And anyway, let it vomit.
Może zamarznięty ją usłyszy i otworzy.
Maybe the frozen one will hear it and open.
I co w tym dobrego? Cieszy się, że przyszła.
And what's good about it? She's happy that she came.
I żyga mu na wycieraczce?
And he throws up on the doormat?
Ciekawe początek randki.
Interesting start to the date.
Przestańcie! Ona płacze.
Stop it! She's crying.
Słyszysz mnie?
Do you hear me?
Ja znam tę historię.
I know this story.
Miałam kiedyś kamień.
I used to have a stone.
To nie twoja wina.
It's not your fault.
Przestań płakać pod drzwiami.
Stop crying at the door.
Wejdź.
Come in.
Już mi lepiej.
I feel better now.
To była chwila słabości.
It was a moment of weakness.
Klęczę na wycieraczce
I am kneeling on the doormat.
jak idiotka.
like an idiot.
Dobrze, że nikt mnie nie widział.
Good thing no one saw me.
Nie słyszał. Jej łzy mnie palą.
He didn't hear. Her tears burn me.
Jak to boi.
How does it hurt?
Mogłabym być kamieniem.
I could be a stone.
Takim na trawniku.
Like that on the lawn.
Coś tu jakby śmierdzi.
Something here smells like something.
I poszła.
And she went.
Nie zadzwoniła do drzwi.
She didn't ring the doorbell.
Wsiadła do windy.
She got into the elevator.
Zjechała na dół.
She went down.
Wycieraczkę spaliły łzy.
The tears burned the doormat.
Dlatego tak śmierdziało.
That's why it smelled so bad.
Skończyła się jej męka.
Her torment has ended.
Właściciel lokalu nr 20
Owner of unit number 20
kupił nową.
He bought a new one.
W Tesco.
At Tesco.
Nie była reinkarnacją niczego.
She was not a reincarnation of anything.
Była promocyjna.
It was promotional.
To nie był dla niego duży wydatek.
It wasn't a big expense for him.
Co jeszcze
What else?
chcecie wiedzieć?
Do you want to know?
Szecherezado.
Scheherazade.
Przykro nam.
We are sorry.
Masz jedno życzenie.
You have one wish.
Zanim zginiesz.
Before you die.
Prawda jest taka.
The truth is.
Jesteśmy chińskimi smokami.
We are Chinese dragons.
Udawaliśmy ślepego, głuchego i zakorkowaną.
We pretended to be blind, deaf, and congested.
Wiesz, jakich historii
You know what kind of stories.
nie lubimy.
we don't like.
Historii smutnych.
Sad stories.
O zmarnowanym życiu.
About a wasted life.
I wiesz, że mamy ogień w paszczy.
And you know that we have fire in our mouth.
I już cię nie ma.
And you are no longer here.
Nie ma twojego pudełka.
Your box is not here.
Niestety.
Unfortunately.
Potrzebujemy happy endu.
We need a happy ending.
No co by, żartowałam.
Well, what would it be, I was joking.
Było tak.
It was like that.
Wycieraczka zaczęła się palić od łez.
The doormat started to burn from tears.
Zadziałały czujniki antypożarowe.
The fire alarms went off.
Alarm.
Alarm.
Oczywiście on wybiegł na korytarz.
Of course, he ran out into the hallway.
Zobaczył ją jak stoi w strugach wody.
He saw her standing in a stream of water.
Pod jego drzwiami. Wygląda pięknie.
At his door. It looks beautiful.
Całują się, no wiecie. Wyjmują serca.
They are kissing, you know. They are taking out hearts.
Synchronizują bicie.
They synchronize the beat.
Są zrobione.
They are done.
Teraz usiedli przy stole.
Now they have sat down at the table.
Jedzą razem rybę. Udało się.
They are eating fish together. It worked out.
Ona go rozmroziła jak dorsza.
She defrosted him like a cod.
Prawda, że happy end?
Isn't it true that there's a happy ending?
Nie żartuj.
Don't joke.
Myślisz, że tak załatwisz sprawę?
Do you think you'll solve the problem that way?
Byle jaki happy end.
Just some kind of happy ending.
Szykujemy ogień w paszczach.
We are preparing fire in the jaws.
Masz życzenie?
Do you have a wish?
Przed śmiercią.
Before death.
O wy paskudne chińskie podróby.
Oh you nasty Chinese fakes.
W środku wszechświata siedzi chiński bajarz.
In the center of the universe sits a Chinese storyteller.
To mój nauczyciel.
This is my teacher.
A kiedy bajarz przestanie opowiadać,
And when will the storyteller stop talking,
a właśnie przestał i patrzy na Was,
and he just stopped and is looking at you,
więc kiedy bajarz zamilknie,
so when the storyteller falls silent,
nie wiadomo co się stanie ze światem.
It is unknown what will happen to the world.
Niech Wam wystarczy taki happy end.
May this happy ending be enough for you.
I kto chce, niech wierzy.
And whoever wants to, let them believe.
Kto nie chce, niech nie wierzy.
Who doesn't want to, let them not believe.
Taka to bajka.
Such is the fairy tale.
Kończy się noc. Kończy się żubrówka.
The night is coming to an end. The Żubrówka is coming to an end.
Dzwoni komórka. Muszę odebrać. Halo?
The cell phone is ringing. I have to answer. Hello?
Tu chiński bajarz.
Here is a Chinese storyteller.
Ta historia jest wesoła.
This story is cheerful.
Czy się kończy
Is it ending?
tak czy śmak
either way
w chiński świat?
to the Chinese world?
Nic daremne.
Nothing is in vain.
Zmarnowane nie ma nic.
Nothing is wasted.
Każde życie
Every life
bardzo ważne.
very important.
Każdy dobry bardzo.
Everyone is very good.
Smoki. Fru.
Dragons. Fru.
Bajarzu.
Bajarzu.
Bajarzu nie rozłączaj się.
Don't disconnect, Bajarz.
Dlaczego mohel wystawił w witrynie sklepu
Why did the mohel put it in the shop window?
zegarki? Bo ja nie wiem.
Watches? Because I don't know.
Dostał je w spadku po bracie.
He inherited it from his brother.
Brat umierał.
The brother was dying.
Prosił.
He asked.
Zachowaj moją kolekcję.
Keep my collection.
Niech zegarki chodzą.
Let the clocks run.
A mohel
A mohel
nie znosił.
he couldn't stand it.
Tik tak, tik tak.
Tick tock, tick tock.
I przeniesł je
And it transferred them.
z mieszkania do sklepu.
from the apartment to the store.
Mohel porządny człowiek.
A proper man, indeed.
Dotrzymywał obietnic.
He kept his promises.
A to może
And maybe
najważniejsze jest.
The most important is.
Idź spać,
Go to sleep,
Scheherazada.
Scheherazade.
Have some rest.
Have some rest.
Tomorrow
Tomorrow
the show
the show
will begin.
will begin.
You must go on.
You must go on.
Wystąpili
They performed.
Teresa Kowalik
Teresa Kowalik
Kaja Kozłowska-Żygadło
Kaja Kozłowska-Żygadło
Katarzyna Obidzińska
Katarzyna Obidzińska
Mateusz Dymidziuk
Mateusz Dymidziuk
Piotr Kramer
Peter Kramer
Kacper Kuszewski
Kacper Kuszewski
Reżyseria dźwięku
Sound direction
Anna Balcewicz
Anna Balcewicz
Kierownictwo produkcji
Production management
Beata Jankowska. Muzyka
Beata Jankowska. Music
Karolina Przystupa
Karolina Przystupa
Continue listening and achieve fluency faster with podcasts and the latest language learning research.