Lochy i smoki

Historia za historię w RMF FM.

History for history on RMF FM.

To ja zaczynam. Moja dzisiejsza historia zabiera nas do Łęczycy, gdzie spotkać można jednego z najbardziej znanych polskich diabłów.

I'll start. My story today takes us to Łęczyca, where you can meet one of the most famous Polish devils.

Boruta, diabeł z Łęczycy.

Boruta, the devil from Łęczyca.

O Borucie krążą różne opowieści. Mówi się, że na zamku w Łęczycy mieszka już od sześciu wieków, a historii o nim i jego dokonaniach naprawdę jest niemało.

There are various stories about Boruta. It is said that he has been living in the castle in Łęczyca for six centuries, and there are indeed quite a few tales about him and his achievements.

No dobra, jest jakaś, która tłumaczy.

Alright, there is one that translates.

Skąd diabeł wziął się na zamku w Łęczycy?

Where did the devil come from in the castle in Łęczyca?

Jest ich kilka. Jedna mówi o tym, że Boruta uratował przejeżdżającego przez Łęczycę króla.

There are a few of them. One says that Boruta saved the king who was passing through Łęczyca.

Królewska kareta bogata i ciężko zdobiona zapadła się wówczas w błota.

The royal carriage, richly and heavily adorned, sank into the mud at that time.

Złote felgi swoje ważą.

Golden rims have their weight.

Boruta pod postacią zwykłego chłopa użył swej nadludzkiej diablej krzepy i wyciągnął króla z błota, za co władca obiecał mu, że po śmierci oddam Łęczycę w wieczyste władanie.

Boruta, in the form of an ordinary peasant, used his superhuman devilish strength and pulled the king out of the mud, for which the ruler promised him that after his death he would give Łęczyca into eternal ownership.

No dobra, okej, ale z tego co pamiętam, to Boruta często też wchodził w konflikt.

Alright, okay, but as far as I remember, Boruta often got into conflicts too.

Z ludźmi wiary takich nazywano?

What were people of faith called?

Zdarzało się. Podobno dlatego, że jeden ksiądz przeszkodził mu w planach matrymonialnych.

It happened. Supposedly because a priest interfered with his matrimonial plans.

Otóż diabeł z Łęczycy się zakochał i smalił cholewki do jednej z lokalnych panien.

The devil from Łęczyca fell in love and was sweet on one of the local girls.

Zawsze przyjeżdżał ładnymi końmi, był szalenie elegancki, wygadany.

He always arrived with beautiful horses, was exceedingly elegant and articulate.

Młoda szlachcianka była mu więc całkiem przychylna, no i w końcu przyjęła oświadczyny.

The young noblewoman was quite favorable to him, and in the end, she accepted his proposal.

I żyli długo, długo i szczęśliwie.

And they lived happily ever after.

No niestety, jak wspomniałam, tak nie było.

Well, unfortunately, as I mentioned, it was not like that.

Gdy Boruta odjeżdżał po oświadczynach, panna zobaczyła coś, co ją trochę zaniepokoiło.

When Boruta was leaving after the proposal, the young lady saw something that worried her a little.

Jej przyszły mąż nie miał nóg, tylko kopyta.

Her future husband had no legs, only hooves.

Zaniepokojona opowiedziała o tym swojej służącej, a ta wezwała na pomoc księdza.

Worried, she told her maid about it, and the maid called for the priest's help.

Ksiądz, który miał już kiedyś do czynienia z Borutą, ale to inna historia, wymyślił fortel.

The priest, who had dealt with Boruta before, but that's another story, came up with a trick.

Dziewczyna w dzień ślubu miała schować się w kościele, jedynym miejscu, do którego diabeł wejść nie mógł.

On the day of the wedding, the girl was to hide in the church, the only place where the devil could not enter.

Plan przechytrzenia diabła? Nie wiem, czy to się dobrze skończy.

A plan to outsmart the devil? I don't know if it will end well.

Nie wiem, czy on wie, na co się w ogóle pisał.

I don't know if he knows what he actually signed up for.

W dzień ślubu Boruta wjechał na dziedziniec, cały na biało, z uśmiechem na ustach pytał o swoją wybrankę.

On the day of the wedding, Boruta rode into the courtyard, all in white, with a smile on his face, asking about his chosen one.

Na spotkanie wyszedł mu ksiądz, który równie uśmiechnięty odparł, że przyszła żona czeka na swojego męża w kościele.

At the meeting, he was greeted by a priest who, equally smiling, replied that his future wife was waiting for her husband in the church.

Diabeł rozeźlił się, nie na żarty, szczególnie, że ksiądz śmiał się do rozpuku.

The devil got really angry, especially since the priest was laughing his head off.

I co zrobił?

And what did he do?

Boruta zauważył, że okno w kościele jest otwarte, więc zaparł się, obiema rękami próbował przewrócić kościół, by wysypać z niego swoją narzeczoną.

Boruta noticed that the window in the church was open, so he braced himself and with both hands tried to overturn the church to dump his fiancée out of it.

Straszne.

Terrible.

Niestety, albo stety nawet, piekielna siła Boruty nie była wystarczająca.

Unfortunately, or perhaps fortunately, the hellish power of Boruta was not enough.

Kościół przechylił się tylko odrobinę, a na ścianach...

The church tilted slightly, and on the walls...

Zostały odciski diablich dłoni.

The prints of devilish hands were left behind.

A z tych twoich opowieści wynika, że nie taki diabeł straszny, jak go malują, a Boruta to raczej taki psotnik, żartownik, taki...

From your stories, it seems that the devil is not as scary as he is painted, and Boruta is more of a prankster, a joker, kind of...

No w wielu legendach faktycznie, ale są też znacznie mroczniejsze opowieści o Borucie.

Well, in many legends indeed, but there are also much darker tales about Boruta.

Na przykład o tym, jak sterroryzował synagogę i tak przeraził siedzące w niej kobiety, że zaryglowały się w środku.

For example, about how he terrorized the synagogue and frightened the women sitting there so much that they locked themselves inside.

Tymczasem Boruta siedział na murze i drwił sobie z biednych kobiet w najlepsze.

Meanwhile, Boruta sat on the wall and was mockingly teasing the poor women.

No to brzydko, nieładnie.

Well, that’s ugly, not nice.

Kobiety tymczasem, by nie słyszeć bluźnierstw diabła i nie widzieć jego paskudy.

Meanwhile, women, so as not to hear the blasphemies of the devil and not to see his filth.

Paskudnego oblicza pozamykały również wszystkie okna.

They closed all the windows of the hideous face as well.

Boruta nie odpuszczał, w końcu przybiegła straż miejska, przegoniła diabła krzyżem,

Boruta didn't give up, eventually the city guard arrived, drove the devil away with a cross.

ale gdy udało się wyważyć drzwi do synagogi, znaleziono ciała 37 kobiet, które podusiły się lub poumierały ze strachu.

But when the doors of the synagogue were finally forced open, the bodies of 37 women were found, who had suffocated or died from fear.

Wiesz co, było śmiesznie, ale Ola skończyła się tak dość mrocznie.

You know what, it was funny, but Ola ended up quite grimly.

No, musiał sobie Boruta jakoś zasłużyć na to, by zmieścić się wśród naszych strasznych historii.

No, Boruta must have somehow earned his place among our terrible stories.

No dobrze, no ale teraz twoja kolej.

Alright, but now it's your turn.

A tak.

Oh yes.

Gdzie nas zawierzesz?

Where will you take us?

A, lecimy do Japonii, daleko dość, bo...

Ah, we're flying to Japan, quite far away, because...

Po pierwsze, są oni mistrzami strasznych historii.

First of all, they are masters of terrifying stories.

Nie wiem, czy w ogóle wiecie, Japończycy naprawdę są dobrzy w tym.

I don't know if you all know, but the Japanese are really good at this.

A po drugie, twoje opowieści o Borucie skojarzyły mi się z historiami o jednym z ich bogów.

And secondly, your stories about Borut reminded me of tales about one of their gods.

Bóg-bóż kontra ośmiogłowy wąż.

God-God versus the eight-headed serpent.

Wyobraźmy sobie teraz świat, w którym bogowie i potwory żyją wśród zwykłych ludzi.

Let's imagine a world where gods and monsters live among ordinary people.

Ciężko.

Hard.

Świat, w którym granica między rzeczywistością a mitologią jest tak ledwie zauważalna.

A world where the boundary between reality and mythology is barely noticeable.

Opowiem wam o...

I will tell you about...

O Susanoo, bogu-bóż znanym z porywczego charakteru.

O Susanoo, the god-god known for his tempestuous nature.

Ten porywczy charakter przysporzył mu niemałych problemów wśród japońskiego panteonu

This impulsive character caused him quite a few problems among the Japanese pantheon.

i w końcu przyczynił się do wygnania go z niebios.

and finally contributed to his expulsion from heaven.

Porywcze bóstwo chodzące po ziemi?

A tempestuous deity walking on earth?

Coś czuję, że będą z tego problemy.

I have a feeling that this will cause problems.

Trochę tak.

A little bit like that.

Podczas swoich wędrówek, bóg-bóż natknął się na starca, staruszkę i młodą dziewczynę,

During his wanderings, the god-god encountered an old man, an old woman, and a young girl,

którzy byli pogrążeni w głębokim smutku.

who were plunged into deep sorrow.

Zapytany o powód ich smutku, starzec wyjawił, że co roku do ich domu przybywał straszliwy smok.

When asked about the reason for their sadness, the old man revealed that a terrible dragon had come to their home every year.

Yamata no Orochi.

Yamata no Orochi.

Potwór miał osiem głów, osiem ogonów, a jego ciało było tak ogromne,

The monster had eight heads, eight tails, and its body was so massive,

że rozciągało się na osiem kotlin i wzgórz.

that it extended over eight valleys and hills.

Poczekaj, osiem głów? To brzmi jak prawdziwe monstrum, naprawdę.

Wait, eight heads? That sounds like a real monster, really.

Staruszkowie wyjaśnili, że smok wracał co roku pod ich dom i pożerał ich córki, jedną po drugiej.

The old people explained that the dragon returned to their house every year and devoured their daughters, one after the other.

A teraz przyszła kolej na ostatnią z nich.

And now it's time for the last one.

Kushina Dahime.

Kushina Dahime.

Susanoo zaproponował, że pokona ośmiogłowego węża i uratuje Kushina Dahime.

Susanoo proposed to defeat the eight-headed serpent and rescue Kushina Dahime.

W zamian zaś poprosiło jej rękę.

In return, he asked for her hand.

Staruszkowie i ich córka przystali na tę propozycję, jednak na osobę o opinii porywczego mężczyzny,

The old couple and their daughter agreed to this proposal, however, on the account of a man with a temperamental opinion,

Susanoo podszedł do starcia bardzo rozsądnie.

Susanoo approached the clash very wisely.

Przeczuwam, że wymyślił jakiś podstęp, jak nasz szefczyk w Spodwawelu na przykład,

I suspect that he has come up with some trick, like our little boss in Spodwawel, for example.

który nakarmił smoka owcą z siarką, tak?

who fed the dragon a sheep with sulfur, right?

Niemal dokładnie tak, no trafiłaś prawie w dziesiątkę.

Almost exactly, you hit the nail on the head.

Susanoo poprosił staruszków o pomoc w przygotowaniu pułapki.

Susanoo asked the old people for help in setting up a trap.

Nakazał zbudować ogrodzenie z ośmioma bramami, uważać okowity i przy każdej z bram umieścić wielką kać.

He ordered to build a fence with eight gates, to be careful with the spirits, and to place a large vat at each gate.

Nie, naprawdę.

No, really.

Pił smoka?

Did you drink the dragon?

Mhm, dokładnie.

Mhm, exactly.

Co więcej, Yamata no Orochi dał się na to nabrać.

Moreover, Yamata no Orochi fell for it.

Każda z głów łapczywie wypiła okowitę, po czym potwór zasnął.

Each of the heads greedily drank the spirits, after which the monster fell asleep.

Dopiero wtedy Susanoo dobył swojego miecza i zaatakował.

Only then did Susanoo draw his sword and attack.

Cięty mieczem pijany smok przebudził się, próbował stawiać opór, ale było już za późno.

The drunken dragon awakened, cut by a sword, tried to resist, but it was too late.

Smok poległ, chociaż nie obyło się bez straty dla Susanoo.

The dragon fell, although it was not without a loss for Susanoo.

Co się stało, dziewczyna zginęła?

What happened, did the girl go missing?

Nie, nic aż tak strasznego.

No, nothing that terrible.

Ulubiony miecz Boga, Bursz, wyszczerbił się.

God's favorite sword, Bursz, has been chipped.

Na jednym z ogonów smoka po prostu.

On one of the dragon's tails, simply.

Gdy Susanoo sprawdził, co wyszczerbiło jego ostrze, okazało się, że w jednym z ogonów smoka znajdował się inny miecz.

When Susanoo checked what had chipped his sword, he discovered that there was another sword in one of the dragon's tails.

Ostrze to znane jest jako Kusanagi no Tsurugi, czyli miecz trawosiecz.

The blade is known as Kusanagi no Tsurugi, or the grass-cutting sword.

I było bronią, która pojawiła się w wielu innych japońskich legendach.

And it was a weapon that appeared in many other Japanese legends.

Według niektórych rodzina cesarska ma go do tej pory, choć nie jest on nigdzie pokazywany.

According to some, the imperial family still has it, although it is not displayed anywhere.

Twoja opowieść o legendarnym wężu przypomniała mi o innym gadzie, o którym powinniśmy porozmawiać.

Your story about the legendary snake reminded me of another reptile that we should talk about.

Dlatego opowiem wam...

That's why I will tell you...

O legendzie, która od wieków intryguje ludzi na całym świecie.

About the legend that has intrigued people all over the world for centuries.

Oczywiście chodzi o potwora z Loch Ness, znanego również jako Nessie.

Of course, it's about the Loch Ness Monster, also known as Nessie.

Tajemnica Loch Ness.

The Mystery of Loch Ness.

Loch Ness. Słyszę tę nazwę, od razu myślę o zamglonych wodach, mitycznym potworze.

Loch Ness. I hear that name, and I immediately think of the misty waters, the mythical monster.

I słusznie.

And rightly so.

I mam ciarki.

And I have goosebumps.

Słusznie. Historia Nessie sięga aż VII wieku, kiedy to według żywotów, według świętego Kolumby,

Rightly so. The history of Nessie dates back to the 7th century, when according to the accounts of Saint Columba,

miejscowi ludzie mieli chować ciało osoby zaatakowanej przez wodne stworzenie.

Local people had to hide the body of a person attacked by a water creature.

Aaa, to nie mogła być Nessie. Ona jest przyjazna.

Aaa, it couldn't have been Nessie. She is friendly.

A ty skąd, wiesz, spotkałeś ją?

And where are you from, you know, have you met her?

Widziałem.

I saw.

Prawdziwy rozgłos Nessie zyskała w XX wieku, a dokładnie w 1933 roku.

The true fame of Nessie was gained in the 20th century, specifically in 1933.

To wtedy ukazał się artykuł o państwie Kane, którzy twierdzili, że zobaczyli w Loch Ness ogromne zwierzę przypominające wieloryba.

At that time, an article appeared about the Kane family, who claimed to have seen a huge creature in Loch Ness resembling a whale.

I wtedy ruszyła medialna maszyna, co?

And then the media machine started moving, right?

No, rzeczywiście. Od tego momentu zaczęto zgłaszać coraz więcej rzekomych obserwacji Nessie, zarówno w wodach jeziora, jak i na lądzie.

No, indeed. From that moment on, more and more alleged sightings of Nessie began to be reported, both in the waters of the lake and on land.

Pojawiały się nawet...

There even appeared...

Nawet fotografie i filmy, które miały dowodzić istnienia tego tajemniczego stwora.

Even photographs and films that were supposed to prove the existence of this mysterious creature.

Pewnie głównie fałszerstwa i fejki, jak to zwykle bywa.

Probably mainly forgeries and fakes, as is usually the case.

No, niestety tak. Na przykład słynne zdjęcie chirurga, które przez lata uchodziło za najlepszy dowód na istnienie Nessie,

No, unfortunately yes. For example, the famous photo of the surgeon, which has long been considered the best evidence of the existence of Nessie,

okazało się być glinianym modelem przyczepionym do zabawkowej łodzi podwodnej.

It turned out to be a clay model attached to a toy submarine.

To musiało być spore rozczarowanie dla wielbicieli Nessie.

It must have been a big disappointment for Nessie fans.

Z pewnością. Z kolei w 2004 roku Oliwy do Ognia dodała brytyjska telewizja Channel 5.

Certainly. In 2004, the British television Channel 5 added Oil to the Fire.

Zebrała ona zespół specjalistów od efektów specjalnych,

She assembled a team of special effects specialists,

którzy stworzyli animatroniczny model potwora.

who created an animatronic model of the monster.

Potem ten model został wypuszczony na jezioro i wiele osób się nabrało.

Then this model was released on the lake, and many people were fooled.

No dobra, dobra, dobra, dobra. Ale co na to nauka?

Alright, alright, alright, alright. But what does science say about it?

Nessie to jakiś cudny, ocalały dinozaur, rozumiem, tak?

Nessie is some wonderful, surviving dinosaur, I understand, right?

Wielka ryba, czy... co?

Big fish, or... what?

No cóż, obie teorie mają swoich zwolenników, ale żadna z nich nie jest idealna.

Well, both theories have their supporters, but neither of them is perfect.

Gdyby Nessie była dinozaurem, to jej wygląd według rzekomych obserwacji

If Nessie were a dinosaur, then her appearance would be based on alleged observations.

najbardziej przypominałby plezjozaura.

It would most resemble a plesiosaur.

Jednak szkockie jezioro byłoby zbyt zimne dla tak wielkiego

However, the Scottish lake would be too cold for such a large one.

potrzebującego ogromnych ilości pożywienia gada.

a creature that needs enormous amounts of food.

A, czyli ryba jednak. No dobra.

Oh, so it's fish after all. Alright.

Niektórzy uważają, że Nessie to naprawdę wyrośnięty gatunek węgorza.

Some people think that Nessie is actually an oversized species of eel.

W 2019 roku naukowcy nawet przebadali analizę DNA wód jeziora Loch Ness

In 2019, scientists even conducted a DNA analysis of the waters of Loch Ness.

i choć znaleźli w niej ślady DNA węgorzy, to były to wyłącznie węgorze europejskie

And although they found traces of eel DNA in it, they were exclusively European eels.

osiągające maksymalnie 2 metry długości.

reaching a maximum length of 2 meters.

Więc tajemnica Loch Ness nadal pozostaje nierozwiązana.

So the mystery of Loch Ness remains unsolved.

Dziękujemy, Olu.

Thank you, Ola.

Dokładnie. I choć nauka raczej wyklucza istnienie tego stworzenia,

Exactly. And although science rather rules out the existence of this creature,

to jego legenda wciąż.

It is still his legend.

A wy, nasi drodzy kochani słuchacze, jeśli spędzacie wakacje w Szkocji

And you, our dear beloved listeners, if you are spending your vacation in Scotland

i widzieliście Nessie, to dajcie znać koniecznie.

And if you saw Nessie, be sure to let me know.

Podzielcie się też innymi historiami, strasznymi, mrocznymi, legendarnymi.

Share other stories as well, frightful, dark, legendary.

Wystarczy, że wyślecie nam wiadomość głosową na Messengera RMF FM.

Just send us a voice message on RMF FM Messenger.

To już wszystko na dzisiaj. Bardzo dziękujemy.

That's everything for today. Thank you very much.

Dziękujemy za towarzystwo i dziękujemy za to, że daliście się odrobinę przestraszyć.

Thank you for your company and thank you for letting yourselves be a little scared.

Zapraszamy na kolejne odcinki pełne tajemnic i niezwykłych historii.

We invite you to the next episodes full of mysteries and incredible stories.

Niech wam się śnią duchy, potwory i inne niesamowite niesamowitości.

May you dream of ghosts, monsters, and other amazing wonders.

Do zobaczenia.

See you.

Do słyszenia.

Talk to you later.

Ola Filipek i Mateusz Oberchał. Cześć.

Ola Filipek and Mateusz Oberchał. Hi.