73 88.Mektûb

73. Seksen sekizinci mektûb. Derin âlim, büyük velî, Abdullâh-ı Dehrevî'nin Rahmetullâhi aleyh, Mekâtib-i Şerîfe kitabındaki seksen sekizinci mektûbu on bir sahifedir. Bu uzun mektûbun son kısmının Fârisî'den tercümesi aşağıdadır.

73. The eighty-eighth letter. The deep scholar, great friend of God, Abdullâh-ı Dehrevî, may Allah's mercy be upon him, has the eighty-eighth letter in the book Mekâtib-i Şerîfe, which is eleven pages long. Below is the translation of the last part of this long letter from Persian.

Kur'ân-ı Kerîm'de ve hadîs-i şerîflerde öyle bilgiler vardır ki, bunlar tevîl edilmeden anlaşılamaz. Bir kelimenin Allahü teâlâ ve Resûlullah tarafından açık bildirilmemiş mânâlarından, İslâmiyete uygun olanı seçmeye tevîl denir. Bunu herkes yapamaz.

In the Qur'an and the noble hadith, there are certain pieces of information that cannot be understood without interpretation. The process of choosing one of the meanings that have not been explicitly stated by Allah and the Messenger, which is in accordance with Islam, is called interpretation. Not everyone can do this.

Evliyânın sözlerini de tevîl etmek, mealen bildirmek lâzımdır.

It is necessary to interpret the words of the saints and convey them in meaning.

Tevîl edilmezse, yanlış anlaşılır. Tevîl edilince, velîye iftirâ etmek tehlikesi olmaz. İftirâ etmek harâmdır.

If it is not interpreted, it can be misunderstood. When it is interpreted, there is no risk of slandering the guardian. Slandering is forbidden.

Evliyâ-yı kirâmın sekr hâlinde, şuursuz iken veya kavuştukları nimetleri anlatırken yahut talebesini teşvik için veya maksadını anlatacak kelime bulamadıkları zaman,

When the honored saints are in a state of ecstasy, either unaware or while describing the blessings they have obtained, or when they are trying to encourage their students or cannot find the words to express their purpose,

söyledikleri bazı kelimeleri,

some of the words they said,

tevîle muhtâc olur.

It will need interpretation.

İmâm-ı Rabbânî'nin de böyle kelimeleri vardır.

Imam Rabbani also has such words.

Abdülhâk-ı Dehlevî, Rahimehullah,

Abdulhak-i Dehlavi, may Allah have mercy on him,

Abdülkâdir-i Geylânî'nin

Abdulqadir al-Jilani's

Fütûh-ül Gayb kitabının

The Book of Fütûh-ül Gayb

Fârisî şerhinde buyuruyor ki,

In the Persian commentary, it is stated that,

Âriflerin kalplerine

To the hearts of the wise.

ince ve anlaşılmaz bilgiler geldiği zaman,

when thin and incomprehensible information comes,

bunları anlatacak kelime bulamazlar.

They cannot find words to describe these.

Böyle sözlerini işitince,

When I hear such words,

doğrusunu Allâhü teâlâ bilir demeli, inkâra kalkışmamalıdır.

One should say, "Only Allah knows the truth," and should not attempt to deny it.

Tasavvuf yolundan maksad, ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdikleri doğru itikada ve İslâm'ın güzel ahlâkına ve fıkıh kitaplarının gösterdiği işleri yapmaya ve bid'âtlerden sakınmaya ve Allâh dostlarının kalplerine gelen hâllere kavuşmaktır.

The purpose of the path of Sufism is to reach the true belief expressed by the scholars of Ahl as-Sunnah, to embody the beautiful moral values of Islam, to perform the actions indicated by the fiqh books, to avoid innovations, and to attain the states that come to the hearts of the friends of God.

Elhamdülillâh bizim yolumuzda bu nimetlerle kalplere gelmekteyiz.

Praise be to God, we are coming to hearts with these blessings on our path.

Allâhü teâlâ bu yolun feyizlerini, bu fakire de ve doğru yolu arayan bütün müslümanlara da nasîb eylesin.

May Allāh the Exalted grant the blessings of this path to this poor servant and to all Muslims who seek the right way.

Bâtına, kalbe gelen nimetlerin sonsuz olduğu bu zaman anlaşılır.

It becomes clear at this time that the blessings that come to the inner self and the heart are endless.

Bir kimsenin maksadı bilinmeden, yalnız sözüne bakarak ona kâfir denilemez.

A person cannot be labeled a disbeliever simply based on their words, without knowing their intention.

Bir müslümanın maksadı bilinmeden, yalnız sözüne bakarak ona kâfir denilemez.

A Muslim cannot be called a disbeliever simply by looking at their words without knowing their intentions.

Müslümanın bir sözünün yetmiş mânâsı küfrünü, bir mânâsı ise imânını gösterse, o kimseye kâfir denilmez.

If a Muslim's word has seventy meanings that indicate disbelief and one meaning that indicates faith, that person is not called a disbeliever.

Hadîs-i şerîfte, küfrü açık bilinmeyen kimseye kâfir diyen, kâfir olur buyuruldu.

It has been stated in the noble hadith that whoever calls someone whose disbelief is not openly known a disbeliever becomes a disbeliever himself.

İmâm-ı Rabbânî için, her zaman Rasûlullah'a tâbî olmak lâzımdır diyorsunuz.

You say that it is necessary to always follow the Messenger of Allah for Imam Rabbani.

Hâlbuki Rasûlullah'ın riyâzetleri mümkün değildir.

However, the ascetic practices of the Messenger of Allah are not possible.

Tâkî, mücahedeleri ve kâfirlerle cihatları sizde hiç görünmüyor diyenler var.

There are those who say that you never see their struggles and fights against the infidels.

Buna cevab olarak deriz ki

In response to this, we say that

Her müslümanın farzlarda, vâcitlerde ve müekk concrete eightime cibse sünnetlerde

Every Muslim has obligatory acts, recommended acts, and established Sunnahs.

Rasûlullah'a tâbî olması lâzımdır.

It is necessary to follow the Messenger of Allah.

Âciz olmak, mücahede ve gazâ yapamamak için özűrdür.

Being weak is an excuse for not being able to strive and fight.

Hemde geceleri mübârek ayakları şişinceye bir şekilde,

Even at night, in such a way that His blessed feet swell,

hemde ve peşinde bir şekilde, kim sympathy call processed it.

"Also, somehow after it, who processed the sympathy call?"

kadar teheccüd namazları kılması ve çok açlık çekmesi ve muharebelerde kahramanlıklar

his performing of tahajjud prayers, enduring great hunger, and acts of heroism in battles

göstermesi, onun hasâisinden idi. Yani yalnız ona ihsan olunmuştur. Allah'ın

Its manifestation was from His essence. That is, it has been bestowed only upon Him. Allah's

arslanı Emir-ül Mü'minin Ali radıyallahu anh buyuruyor ki, muharebenin en şiddetli

The lion, Emir-ul Mü'minin Ali, may Allah be pleased with him, says that the battle was at its fiercest.

zamanlarında Resûlullahın yanına sığınırdık. Cihad-ı askar olan muharebeler için ve

In their times, we would take refuge with the Messenger of Allah. For the battles of military jihad and

cihad-ı ekber olan nefs ile mücadele için kuvvetli olmak şarttır. İmam-ı Rabbânî'ye

To struggle with the greater jihad of the self, it is essential to be strong. To Imam al-Rabbani.

itiraz edenler de âcizdir. Hadîs-i şerîfte, kolay şeyleri yapınız, işlerinizi güçleştirmeyiniz,

Those who object are also helpless. In the noble hadith, it is said, "Do easy things, do not make your affairs difficult."

gücünüz yettiği şeyleri yapınız.

Do what you are capable of doing.

Allah-u Teâlâ, kolay olanları yapmanızı istiyor buyuruldu.

Allah the Almighty has said that He wants you to do what is easy.

Allah-u Teâlâ, mihnetlere, meşakkatlere katlanmayı kolaylaştırmıştır. Bunun için

Allah the Almighty has made it easier to endure hardships and difficulties. For this reason,

dertlere, belalara katlanmayı istiyor. Sabredenleri seviyor. İmam-ı Rabbânî, Resûlullah'ın

He wants to endure woes and troubles. He loves those who are patient. Imam Rabbani, the Messenger of Allah's.

her işine tâbi olmalıdır demiyor. İtikatta, fıkıh kitaplarında emrolunan işlerde,

she does not say that everyone should be subject to every duty. In matters of faith, in the duties prescribed in fiqh books,

yani ahkâm-ı İslâmiyye'de ve kalb ile yapılan zikirlerde ve terakkîlerde tâbi olmalıdır diyor.

In other words, he says that one should adhere to the principles of Islamic law and the remembrance made with the heart and in progress.

Siz de biliyorsunuz ki, bunlara tâbi olmayan velî olamaz. İmam-ı Rabbânî'ye itiraz edenler,

As you know, no one can be a true saint who is not subject to these. Those who oppose Imam Rabbani,

onun sözlerini anlayamayanlardır. İslâm âlimlerinin kitabımızdaki sözlerini anlayamayan cahiller de,

Those who cannot understand his words are ignorant people who cannot comprehend the words of the Islamic scholars in our book as well.

dini dünya kazançlarına âlet eden yobazlar,

bigots who exploit religion for worldly gains,

yazar gibi ve İngiliz casuslarına satılmış olan hâinler gibi kitaplarımızı kötülüyorlar.

They are defaming our books like traitors sold to English spies.

Allahü teâlâ, yavrularımızı bu düşmanlara aldanmaktan muhafaza buyursun. Âmin.

May Allah protect our children from being deceived by these enemies. Amen.

Resûlullah'a tam tâbi olunca, insan onun gibi olur. Tasavvuf büyükleri bu hâle

When one completely follows the Messenger of Allah, a person becomes like him. The great ones of Sufism refer to this state as...

fena fîr-resûl demişlerdir. Fena fîş-şeyh

They have said "bad in the messenger". Bad in the sheikh.

ve fena fillâh demeleri de böyledir.

And their saying "and may Allah protect" is also like this.

Bu sözleri de, insanın sıfatları, mürşidin ve Allahü teâlânın kemal sıfatları gibi olurlar demektir.

This means that these words, like the attributes of a person, become similar to the perfect attributes of the guide and Allah Almighty.

Câhiller, bu sözlerin mânâlarını anlamadıkları için, kendilerini ve her mahlûkı,

The ignorant, because they do not understand the meanings of these words, themselves and every creature,

Allahü teâlâ ile birleşir sanıyor.

He thinks he will unite with Allah the Most High.

Hâlbuki, şerî-i şerîf ve Kur'ân-ı mecid,

However, the noble Sharia and the glorious Quran,

başkadır, mahlûklar başkadır diyor. Evliyânın sekr hâlindeki şuursuz sözleri, bu hakîkati

"It is different, the creatures are different, he says. The words of the saints in their state of ecstasy, this truth."

değiştiremez. Rasûlullah'a tam tâbî olan da, Allâhü teâlânın kemal sıfatlarından

Cannot be changed. Those who fully adhere to the Messenger of Allah also reflect the perfect attributes of Allah.

bir zerrenin zuhûrunu, Allâhü teâlâ ile birleşmek zannetmişlerdir. Büyüklerimiz,

They have thought that the manifestation of a particle is to unite with Allah, the Exalted. Our elders,

Muhammed aleyhisselâm gibi olmaya, O'nunla ittihâd etmek, birleşmek dedi. Mahlûk,

He said to be like Muhammad (peace be upon him), to unite with Him, to come together. The creature,

Allâhü teâlâ gibi olamaz ki, Allâh ile birleşmek denilsin. Mahlûk, mahlûk ile

One cannot be like Allâhü teâlâ, to say that one unites with Allâh. The created cannot be with the created.

ittihâd etti denilebilir. Mahlûk, Hâlık ile birleşti denilemez. Evliyânın sözleri

It can be said that he united. It cannot be said that the created merged with the Creator. The words of the saints.

misk gibidir. Güzel mânâ saçarlar. Yanlış mânâlar vermek, miskinliklerden

It is like musk. They spread beautiful meaning. Giving wrong meanings comes from laziness.

miski, çalı çöp ile örtmek gibidir. Çalı yığını, miskin güzel kokusunu örtemez.

It is like covering musk with brush and twigs. A pile of brush cannot conceal the beautiful scent of musk.

Eskiden tasavvufçular, fakirliği zenginliğe tercih ederlerdi. İmâm-ı Rabbânî ise,

In the past, Sufis preferred poverty over wealth. Imam-i Rabbani, however,

zenginliği ve malı mülkü tercih ediyor. Demek de, çirkin iftirâdır. Mektûbâtın

He prefers wealth and property. This is a vile slander. The letters of the writings.

çok yerinde, fakirlerin kapı önlerinde oturmaları, zenginlerin süsler, zînetler

It is very appropriate for the poor to sit in front of the doors while the rich display their decorations and ornaments.

içinde oturmaları, zenginlerin süsler, zînetler içinde oturmaları, zenginlerin

"the rich sitting among adornments, decorations, sitting among the wealthy"

içinde oturmalarından iyidir, yazılıdır. Buradaki fakirlerin muayyen, devamlı gelirleri

It is better than sitting inside; it is written. The poor people here have fixed, continuous incomes.

yok ise de, Allahü teâlânın ezelde taksim ettiği rızka güvenerek, rahat ve neşelidirler,

Even if there is none, they are at ease and cheerful, trusting in the sustenance that Allah the Exalted has allotted from eternity.

buyurmaktadır. Zarûrî ihtiyaçlarını karşılamak ve fakirlere

He/she is ordering. To meet essential needs and for the poor.

yardım etmek için çalışıp helâl kazanmak iyidir. Süleyman aleyhisselâm ve ashâb-ı kirâmdan

It is good to work to help others and earn halal. From Solomon (peace be upon him) and the honored companions.

emir-ül mü'minin, Osman ve Abdurrahman bin Avf ve diğerleri,

Commander of the Faithful, Osman and Abdurrahman bin Avf and others,

Rasûlullah'tan sonra mal ve mülk sahibi oldular.

They became owners of wealth and property after the Messenger of Allah.

Bu servetleri, sahâbilik derecelerinin azalmasına sebep olmadı.

These fortunes did not cause a decrease in their ranks of companionship.

Sabreden fakir ile, şükreden zenginden hangisinin daha üstün olduğunda,

Which is superior, the patient poor or the grateful rich?

ehl-i sünnet âlimleri ihtilâf etti.

The scholars of the Ahl al-Sunnah have disagreed.

Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem,

The Messenger of Allah, peace and blessings be upon him,

fakirliğin sıkıntısına katlanabildiği için, fakirliği istedi.

Because he could endure the hardship of poverty, he wished for poverty.

Hadîs-i şerifte,

In the sacred Hadith,

geceleri Rabbimin ziyâfetindeyim, beni doyuruyor ve içiriyor buyurdu.

"I am at my Lord's feast at night; He nourishes and provides for me."

Fakirlik, ibadet yapmayı güçleştirirse,

If poverty makes it difficult to worship,

ibadete kuvvet veren zenginlik eftâl olur.

Wealth that strengthens worship becomes a blessing.

Böyle, şükreden zenginlik,

Thus, grateful wealth,

zenginlere dil uzatmak Hadîs Sûresi'nin yirmi birinci âyetinden gâfil olmayı gösterir.

To speak ill of the rich shows ignorance of the twenty-first verse of the Hadith Surah.

Bu âyet-i kerîme mealen,

This verse means,

Allahü teâlâ bu üstünlüğü dilediğine ihsan eder, dir.

Allah Almighty grants this superiority to whomever He wishes.

Bu âyet-i kerîme ve hadîs-i şerif,

This noble verse and hadith,

kâfirlere, fâsıklara muhtac olmamak için

to avoid being in need of infidels and wicked ones

ve Müslümanlara hizmet etmek için

and to serve Muslims

ve İslâm ilimlerini yaymak için,

and to spread Islamic sciences,

ve bunları yapanlara yardım etmek için lazım olan parayı,

and the money necessary to help those who do these things,

malı kazanmanın çok sevab olduğunu gösteriyor.

It shows that earning goods has a lot of reward.

Yukarıdaki satırları yazan

The one who wrote the above lines

gulâm-ı âlî,

Ghulam of the noble.

abdullâhi dehlevî,

Abdullah Dehlavi,

rahmetullâhi aleyh,

May God's mercy be upon him,

kâdirîye ve çeşdîye âlimlerinden çok istifade ettim

I benefited greatly from the scholars of Kadiriyya and Chishtiya.

ve nakşibendî müceddidî büyüklerinden feyz aldım.

I received blessings from the greats of the Naqshbandi Mujaddidi.

Allahü teâlâ,

Allah, the Most High,

bu büyükler hürmetine,

in the name of these elders,

bu fakirin yazılarına teysir ihsan eylesin.

May He grant facilitation to the writings of this poor person.

Okuyanlardan ve tâbî olanlardan râzı olsun

May He be pleased with those who read and those who follow.

ve cümlemize hüsn-i hâtime nasîb eylesin.

And may He grant a good ending to our sentence.

Âmin.

Amen.

Çün aşk denizi dalgalandı.

For the sea of love has been stirred.

Ol dürr-i yetim zâhir oldu.

That pearl of the orphan has become evident.

Şânında buyurdu,

He commanded in glory,

khalik-i pâk,

pure creator,

levlâke levlâk,

levlâke levlâk,

lemâ halaktul eflâk.

"Lo! I have created the spheres."

Mahmud-u Muhammed-ü Mübeccel,

Mahmud and Muhammad the Most Honorable,

Mahbûb-i Hüdâ,

Beloved of God,

Nebî-i Mürsel.

The Messenger Prophet.

Doğdukta o şemsin ziyâsı

The light of that sun at birth.

doldurdu bütün kâinatı.

He filled the entire universe.

Gördü onu,

He saw him.

basîr olanlar,

those who are perceptive,

görmüyor yalnız kâr olanlar.

Only those who see profit do not see.

O gonca,

Oh bud,

Mekke'de açıldı,

It was opened in Mecca,

kokusu dünyaya saçıldı.

Its scent spread throughout the world.

Zerredir o güneşten el-an,

It is a particle from that sun, even now.

âlemdeki ilm ile irfan.

Knowledge and wisdom in the universe.

Bu gün dolduran rûy-i zemîni,

Today, it fills the face of the earth,

ilmler,

sciences,

o gülün bir filizi.

It is a bud of that rose.

Ol güneşin olmasa berkı,

If you don't have that sun,

kim parlatırdı şarkı garbı?

Who would polish the song of the West?

Olmasa Endülüs okulu açık,

If it weren't for the Andalusian school, it would be open,

kim Avrupa'ya tutardı ışık?

Who would hold the light to Europe?

İlm merkezi Semerkant,

The center of knowledge is Samarkand.

Bağdat,

Baghdad,

etti yeryüzün cehlden âzât.

The earth has freed itself from hell.

Böylece kapladı her yeri,

Thus it covered everywhere,

hızla Envâr-ı Muhammedî.

quickly the lights of Muhammad.

İnsaf et!

Have mercy!

Ey inatçı!

Oh, stubborn one!

İnsaf!

Have mercy!

Meydanda değil mi ilme eslaf?

Isn't knowledge in the field, my friend?

Kim eyledi Mustafa gibi,

Who acted like Mustafa,

Tevhid-i Cenab-ı Ezeli?

Unity of the Eternal Lord?

Verdi mi öyle ders-i irfan,

Did he give such a lesson of wisdom,

Hitit ve Asur,

Hittite and Assyrian,

Roma,

Rome,

Roma, Yunan?

Rome, Greek?

Ölçülse Tevrat, Zebur, İncil,

If measured, the Torah, Psalms, Gospel,

Üstün elbet Kitab-ı Tenzil.

The superior is surely the Book of Revelation.

Bir mu'cizedir nur-i Kur'an,

It is a miracle, the light of the Quran,

Değişmez hiç durdukça cihan,

The world never changes as long as it stands still,

Kıyamete dek olur mer'î,

It will be until the Day of Judgment.

Şüphe edene fe'tu emri.

"To the one who doubts, I have opened my command."

Yahud, Mason, Komünist şimdi,

Jew, Mason, Communist now,

Kur'an'a hep hücûma geçti.

It always attacked the Qur'an.

Her asırda böyle çattı âda,

In every century, such customs have arisen,

Bir zafer bulmadı asla.

He never found a victory.

Çünkü onu Cenab-ı Bâri,

Because He, the Creator,

Değişikliklerden kıldı âri.

It made pure from the changes.

Şer ile yaydı o Nebî,

The Prophet spread with evil,

Yeryüzüne ilmi edebî.

Scientific literature to the earth.

Kim giderse onun izinde,

Whoever goes, it is in their footsteps,

İyilik bulur her işinde.

Goodness will be found in all your endeavors.

Her kim ki bu yola özenir,

Whoever admires this path,

Güzel sıfatlarla bezenir.

It is adorned with beautiful adjectives.

Ümmîdir eğerçi o Nebî,

If that Prophet is unlettered,

İlm ile doldurdu her yeri.

He filled every place with knowledge.

Ümmî ki sözlerinde parlar,

The illiterate shines in his words.

Her mahluka ait haklar.

Rights belonging to every creature.

Ümmî idi, hocası yoktu,

He was unlettered, he had no teacher,

Fenne uygun âyet okudu.

He recited a suitable verse for the fox.

Seçilmiş sevgiliyken o,

When he was the chosen lover,

Daim beğenirdi yokluğu.

He always liked her absence.

Emrine geçmişken memâlik,

As the lands fell under your command,

Üç gömleğe değildi mâlik.

He did not possess three shirts.

Askeri olurken muzaffer,

While becoming a soldier, victorious,

Açlığı sever idi ekser.

He used to love hunger most of the time.

Çok mal bulunmazdı evinde,

There wasn't much property in his house,

Fevtinde görüldü zırhı rehinde.

It was seen in the loss of its armor.

Vânını fakîre verirdi,

He would give his wealth to the poor,

Yoksul olunca sevinirdi.

He would be happy when he was poor.

Ekser zaman gördüğü şeyler,

Most of the time, the things he/she sees,

Yanında dünya neye değer?

What is the world worth next to you?

İhsanları herkese çoktu,

His kindness was abundant for everyone.

Bir şey yok demek onda yoktu.

Saying there is nothing meant there was nothing in it.

Bazen o kadar çok verirdi,

Sometimes he/she would give so much,

Düşmanları hep eğilirdi.

He would always bow to his enemies.

Şefkati boldu her lehime,

He was full of compassion for all my concerns,

Müşfik babaydı her yetime.

Müşfik was a father to every orphan.

Her işinde vardı çok hikmet,

There was great wisdom in all her actions.

Hiç etmedi kimseye minnet.

No one has ever been indebted to anyone.

Hastayı ziyaret ederdi,

He used to visit the patient.

Dertliyi şifâyâb ederdi.

He used to heal the troubled.

Teheccüdü hiç bırakmazdı,

He would never miss the Tahajjud prayer.

Allah korkusundan yatmazdı.

He wouldn't sleep out of fear of God.

Tutardı herkesi Peygamber,

He would hold everyone, the Prophet,

Hep kendi nefsiyle beraber.

Always with his own self.

İftihar ederdi kullukla,

He would take pride in servitude,

Huylu idi ilâhî hulqla.

He was moody with a divine character.

Bir mektebe oldu müdavim,

He became a regular at a school,

Allah'tı zâtına muallim.

God was the teacher of His essence.

Bir mektebe oldu müdavim,

He became a regular at a school,

Allah'tı zâtına muallim.

God was the teacher of His essence.

Anlatmak için Rahman ânı,

To explain the moment of the Merciful,

Kur'an'da hoş etti beyanı.

"The declaration has been made pleasing in the Quran."

Haşra dek Şâh-ı Enbiyâ'ya,

To the Shah of Prophets until the Day of Resurrection,

Olsun salavat bi nihâye,

It doesn't matter, sending blessings has no end,

Olsun âline, eshâbına,

Let it be, O Muhammad, to your companions.

Salât, selâmı âcizâne.

Prayer, greetings humbly.