#74 - Kontrol, izlenimler, mutluluk

Herkese merhabalar. Sürekli podcastlerde söylediğimiz bir şey var aslında. Elimizde olan şeyler ve elimizde olmayan şeyler diye.

Hello everyone. There's something we constantly say in our podcasts. It's about the things we have and the things we don't have.

Bu esasen Epiktetos'un Enkeridion eserinin başlangıcı. Küçük bir genel kültür bilgisi verelim.

This is essentially the beginning of Epictetus's Enchiridion. Let's provide a little general cultural information.

Epiktetos'un bize bıraktığı kitap yok aslında. Sokrates gibi kendisi.

Actually, there is no book left to us by Epictetus. Like Socrates, he himself.

Bize ulaşan Epiktetos kitapları dediğimiz şeyler. Öğrencisi olan Arian ya da Arianus'un, sonradan büyük bir tarihçi oluyor kendisi.

What we have received are the books of Epictetus. His student Arianus, who later becomes a great historian.

Onun yazdığı şeyler. İzmitli bu arada kendisi de Kocaeli'di.

The things he/she wrote. By the way, he/she is from Izmit, which is also in Kocaeli.

Orijinalinde 8 ciltlik bir diskurs, diskurlar ya da konuşmalar diye çevrilen bir eseri var.

In its original form, it has a work consisting of 8 volumes, translated as discourses or speeches.

Bunun 4 cildi kayıp yanlış hatırlamıyorsam eğer. Ama Marcus Aurelius'un hepsini okuduğunu düşünüyoruz.

I believe 4 volumes of this are missing, if I'm not mistaken. But we think Marcus Aurelius has read all of them.

Hocası çünkü Epiktetos'un. Hocasına bir şekilde geliyor galiba Arian'dan o.

Because he is Epictetus' teacher. It seems he somehow comes from Arian to his teacher.

Normalde çünkü bu 8 cildin de etrafa yayılsın, insanlar bunu okusun, öğrensin diye falan yazmamış Arian.

Usually, Arian didn't write this so that these 8 volumes would spread around, and people would read and learn from them.

Bununla beraber bir de Enkeridion dediğimiz bir eseri var.

In addition, he has a work called the Enkeridion.

Bunu çok kısaca, tam doğru bir çeviri değil ama el kitabı gibi çevirebiliriz.

We can translate this very briefly as a handbook, although it's not a completely accurate translation.

Yani sürekli yanımızda olması gereken, bize yol gösterebilecek bir eser.

So it is a work that should always be with us and can guide us.

Bunu kesinlikle öneriyorum bu arada.

I definitely recommend this, by the way.

Konuşmalar isminde esas o 4 cildin yazdığı kitapların sonunda da bulabilirsiniz.

You can also find it at the end of the books written in those 4 volumes called "Conversations."

Ama ayrıca Cengiz Hoca'nın yazdığı bir kitap daha var. Ben bunu öneriyorum.

But there is also another book written by Cengiz Hoca. I recommend this one.

Özellikle. Çünkü Enkeridion çok incedir. Kitabı almaya gittiğinizde görürsünüz.

Especially. Because the Enkeridion is very thin. You'll see it when you go to get the book.

Esasen Enkeridion'un yarısıdır yani kitap.

It is essentially half of the Enkeridion, that is, the book.

Ama diğer yarısı Cengiz Hoca'nın açıklamaları.

But the other half is the explanations of Teacher Cengiz.

Ve çok değerli açıklamalar.

And very valuable explanations.

Çünkü özellikle tam olarak aşina olmayan insanlar ya da yeni başlayanlar için çok gerekli bilgiler var orada.

Because there is very necessary information there, especially for people who are not completely familiar or for beginners.

Özellikle farklı çevirilerden stoik kaynaklar okuduysanız.

Especially if you have read Stoic sources in different translations.

Çünkü kendime düşüncelerin ya da meditasyonların birden fazla çevirisi var.

Because I have multiple translations of my thoughts or meditations.

Bazı spesifik Yunan olarak geçen hani mesela.

Some specific ones that are referred to as Greek, for example.

Bir kelime gibi bir kelimeyi tam olarak aynı çevirmeyebiliyoruz.

We may not always be able to translate a word exactly like another word.

Onun için bu anlam kargaşasını da Cengiz Hoca'nın açıklamaları daha temizliyor diyeyim.

So I can say that Cengiz Hoca's explanations clarify this confusion of meaning as well.

Şimdi bu elimizde olan şeyler ve olmayan şeyler konusu tabi söylemesi kolay.

Now the topic of what we have and do not have is, of course, easy to say.

Bu tarz şeyler, bu eserlerde alıntılık, Instagram'a koymalık, özlü sözler falan bunları hayata uygulamak esas önemli olan.

Things like this, quotes from these works, pithy sayings to put on Instagram, the essential thing is to apply them in life.

Bildiğimiz gibi. Böyle konuşmak boş iş. Ya da yazmak ya da sadece okumak. Bunları hayata uygulamamız gerekiyor.

As we know. Talking like this is a waste of time. Or writing, or just reading. We need to apply these to life.

Elbette ki işin zor tarafı tam olarak burası.

Of course, this is exactly where the difficult part of the job is.

Hatta Epiktetos bunu genelde şöyle de söyler. Biraz sert davranır.

Even Epictetus generally says this in a somewhat harsh manner.

İşte hani ya filozof olacaksın ya iş adamı olacaksın. İkisini birden yapamazsın diyor.

"Here's the thing, you will either be a philosopher or a businessman. You can't do both at the same time."

Biz yapmaya gayret ediyoruz ama hala.

We are trying to do it, but still.

Yani bu hayatı normal insan gibi yaşayıp, manastıra ya da böyle kendimizi bir yerlere kapatmayıp.

So, living this life like a normal person and not shutting ourselves away in a monastery or somewhere like that.

Çünkü Epiktetos kinizme biraz daha yakın.

Because Epictetus is a bit closer to cynicism.

Hani mesela Marcus Aurelius hem krallığı götürmüş, büyük bir imparatorluğu götürmüş daha doğrusu.

For example, Marcus Aurelius managed both the kingdom and, more precisely, a great empire.

Krallık yanlış oldu.

The kingdom was wrong.

Hem de bu felsefenin ışığında yaşamaya devam edebilmiş.

Moreover, he/she has been able to continue living in the light of this philosophy.

Belki biraz daha hedefimiz odur ama bugünkü konular Epiktetos'un konuları diyelim.

Maybe that's a bit more our goal, but let's say today's topics are the topics of Epictetus.

Ve bu elimizde olan şeyler olmayan şeyler konusu aslında yine dönüp dönüp bizim bu farkındalık mevzusuna dönüyor.

And this issue of the things we have and the things we don't actually circles back to our topic of awareness.

Şimdi gene küçük bir genel kültür şey olsun. Budizmin çok fazla mezhebi var biliyorsunuz.

Now let's have a little general knowledge thing again. As you know, Buddhism has many sects.

Ben konuştuğum zaman Budizm'de Vietnam Zen hatta Vietnam Zen dedi belli bir okulun yani Linji okulu yanılmıyorsam.

When I talk about Buddhism, I mean Vietnamese Zen, specifically a certain school, which is the Linji school, if I'm not mistaken.

O ekolden falan bahsediyorum.

I am talking about that school.

Çok fazla şey yani.

That's a lot of things.

Gençleştirildiği için artık çok fazla farklı şey var.

There are now many different things because it has been rejuvenated.

Bunu neden söyledim?

Why did I say that?

Şu yüzden söyledim.

I said that for this reason.

Çünkü örneğin Tibet Budizmi ile Zen Budizmi benzemez.

Because, for example, Tibetan Buddhism is not the same as Zen Buddhism.

Bazılarının ağırlık verdiği temel şeyler değişir.

The fundamental things that some people prioritize change.

Örneğin Zen Budizmi özellikle Vietnam Zen farkındalığa en çok önem verir.

For example, Zen Buddhism, especially Vietnamese Zen, places the greatest importance on awareness.

Çünkü der ki ya bu farkındalık olmadan hiçbir şey olmaz.

Because he says nothing happens without this awareness.

Ama Tibet Budizmi örneğin bunu temel öğreti olarak farkındalığı kabul etmiyor kesinlikle değiller.

But Tibetan Buddhism, for example, does not definitely accept awareness as a fundamental teaching.

Ama temel öğreti olarak compassion dediğimiz o şefkati kabul ederler.

But as a fundamental teaching, they accept the compassion we refer to as compassion.

Ben de açıkçası farkındalık tarafındayım ve bunu hayatımızın her yerinde görebiliyoruz.

I must say that I am also on the side of awareness, and we can see this everywhere in our lives.

Mesela Epictetus'un bu söylediği şeylerle de ilgili.

For example, it is related to what Epictetus said.

Farkındalık sahibi olmadığımız sürece bundan hiçbirini yapamıyoruz.

As long as we are not aware, we cannot do any of this.

Ve bunu aslında Epictetus şöyle bir cümleyle çok güzel söylemiş.

And actually, Epictetus expressed this very beautifully with the following sentence.

Diyor ki eğer kendine biraz zaman tanıyıp tepkini geciktirirsen kendine daha kolay hakim olursun.

It says that if you give yourself a little time and delay your reaction, you will have an easier time controlling yourself.

Geçen podcast'ı hatırlarsanız konuşmuştuk.

If you remember the last podcast, we talked about it.

Hatta bir Seneca hikayesinden bahsetmiş olabilirim.

I might have even mentioned a story from Seneca.

Yine bahsedeceğim.

I will mention it again.

Bir gemi var.

There is a ship.

Gemi batmak üzere.

The ship is about to sink.

Su doğacılığıyla bilinen bir.

It is known for its water nature.

Bu arada yolda.

Meanwhile, on the road.

Yolcu bembeyaz kesiliyor.

The passenger turns completely white.

Onunla hatta dalga geçiyorlar.

They even make fun of him.

Ne oldu yani sen su doğacıydın falan bembeyaz kesildi.

What happened, you were so natural and then you turned completely white.

Halbuki su doğacılık bu değil.

However, this is not what naturalism is about.

Su doğacılıkta üzülmemek, öfkelenmemek bu tarz şeyler yok.

In naturalism, there is no such thing as not being sad or not getting angry.

Budizmde de yok.

It's not present in Buddhism either.

Bunlar insanın doğal davranışları.

These are natural human behaviors.

Bunlar oluyorlar.

They are happening.

Olmak zorundalar.

They have to be.

Mevzu aslında şu.

The subject is actually this.

Biz bunların etkisiyle mi davranacağız?

Are we going to act under their influence?

Yoksa biz sağduyu ve mantığın etkisiyle mi davranacağız?

Or will we act under the influence of common sense and logic?

Yani davranışlarımız nereden şekillenecek?

So where will our behaviors be shaped from?

Nereden başlayacaklar?

Where will they start?

Su doğacılığın ve Budizm'in söylediği aslında bu.

What water actually says is what naturalism and Buddhism say.

Diyor ki sen bu duyguların esiri olma.

It says don't be a prisoner of these feelings.

Bu ne duysa olursa olsun bu arada haz olabilir.

Whatever it hears, it can still find pleasure in the meantime.

Hep öfkeden gidiyorum ben ama biraz kişisel bir şey olduğu için.

I always go out of anger, but it's a bit personal.

Haz olabilir, mutluluk olabilir belki yine öfke olabilir, coşku olabilir.

It could be fear, it could be happiness, maybe it could be anger again, it could be enthusiasm.

Hayır ne olursa olsun önemli değil.

No, it doesn't matter what happens.

Bizim için temel hareket noktası hep mantık olmalı.

The fundamental starting point for us should always be logic.

Ve bu insanın doğasında olan bir şey olduğu için Epiktetus da bize aslında şurada diyor ki

"And because this is something inherent in human nature, Epictetus actually tells us here that"

kendini biraz daha zaman tanı ve tepkini geciktir.

Give yourself a little more time and delay your reaction.

Çünkü ne hissettiğini kontrol edemiyor olabilirsin.

Because you may not be able to control what you feel.

Ama tepkini kontrol edebilirsin.

But you can control your reaction.

Hatta bu elimizde olan şeyler ve olmayan şeyler dediğimizde Epiktetus'un yine söylediği şöyle bir şey var.

In fact, when we talk about the things we have and the things we don't have, there is something Epictetus said again.

Diyor ki karşılaştığın her olayda bir bak bakalım bu olay senin kontrol edebildiğin şeyler listesinde mi?

It says, take a look at whether every event you encounter is on the list of things you can control.

Kontrol edemediğin şeyler listesinde mi?

Is it on the list of things you can't control?

Eğer kontrol edemediğin şeyler listesindeyse ona diyor takılma o kadar.

If it's on the list of things you can't control, then don't get too hung up on it.

Çünkü senin dikkatin kontrol edebildiğin şeylerde olmalı her daim.

Because your attention should always be on the things you can control.

Yani senin davranışlarında ve tepkilerinde olmalı.

So it should be in your behavior and reactions.

Dolayısıyla bu tepki geciktirme işi de aslında farkındalıkla alakalı bir şey.

Therefore, this delay in reaction is actually related to awareness.

Orada bir bu cümlenin farkında olmalıyız ki o yüzden Enkeri Diyon'da bunlar var hani el cep kitabı gibi olan.

We must be aware of this sentence there, which is why these are in the Enkeri Diyon, like a pocket book.

Bu farkında da sahip olmalıyız ki tepkimizi geciktirmemiz gerektiğini hatırlayalım.

We must also be aware that we should remember to delay our reaction.

Tamam burada bizim derdimiz şu an farkındalık övmek değil.

Okay, our concern here is not to praise awareness.

Ama bunun ne kadar önemli olduğu önemli.

But the importance of how important this is is important.

Ve bu zaman tanıyıp tepkimizi geciktirmek çünkü biliyoruz ki hani mantığımızın ağırlığı artıyor.

And this time we delay our reaction because we know that the weight of our logic increases.

Ve bu aşırı duygunun yoğunluğu da azalıyor aslında zamanla.

And the intensity of this overwhelming emotion actually decreases over time.

Zaman böyle sihirli bir şey.

Time is such a magical thing.

Ve en nihayetinde aslında biz olaya şuraya geleceğiz.

And ultimately, we will actually come to this point in the matter.

Bir araya bir şey daha girmek istiyorum ama.

I want to add one more thing, though.

Çocuk dediğimiz varlık bu arada teknik terim olarak değil eğitimsiz olanları çocuk diyoruz biz.

The being we refer to as a child, in the technical sense, we call those who are uneducated children.

Ve bu benim biraz kişisel bir fikrim olabilir ama çocuk ve olgun insan arasındaki fark tam da bu tepkiyi geciktirme.

And this may be a somewhat personal opinion of mine, but the difference between a child and an adult is precisely this ability to delay reactions.

Tepkiyi kontrol etmesi.

Controlling the reaction.

Kontrol etme farkı.

The difference of checking.

Bir çocuk bir şeye kızıp bağırabilir ağlayabilir bir yerleri tekmeleyebilir ama bir yetişkin bunu yapamaz.

A child can get angry, shout, cry, or kick something, but an adult cannot do that.

Ve hapishaneler öfke kontrolü olmayan insanlarla dolu bunu unutmayalım.

And let's not forget that prisons are filled with people who lack anger management.

Ya da haz duygusunu kontrol edemeyen insanlar kumarbaz olabiliyorlar gibi.

Or people who cannot control their sense of pleasure can become gamblers.

Yani başımıza gelen kötü şeyler genellikle bunu beceremediğimiz için tepkiyi geciktirebilmemiz gerekiyor.

So, the bad things that happen to us usually require us to delay our reaction because we are unable to manage it.

Dolayısıyla işte bu da farkındalıkla ilgili dediğim gibi.

So this is what I meant about awareness.

Tamam.

Okay.

Bu neden bu kadar önemli?

Why is this so important?

Çünkü aslında bizim mutluluğumuz ve mutsuzluğumuz da yani ruh sağlığımız ruh halimiz ya da tam olarak bu Enkeri Diyo'nun başlangıç cümlesiyle alakalı.

Because actually our happiness and unhappiness, that is, our mental health and mood, is directly related to the opening sentence of Enkeri Diyo.

Neden?

Why?

Çünkü aslında olay şu.

Because the thing is, actually.

Biz eğer elimizde olmayan şeylerden kaçınmaya çalışırsak örneğin hastalık bunlardan bir tanesi ya da yine doğa olayları.

If we try to avoid things we do not have control over, for example, illness is one of them, or natural events.

O zaman onların pençesine düştüğümüzde Epictetus'un sözü tabiri daha doğrusu mutsuz oluruz.

Then we become unhappy, as Epictetus said, when we fall into their clutches.

Çünkü bunlar bize çok önemli.

Because these are very important to us.

Bizim kontrolümüz altında değil.

It's not under our control.

Yine son birkaç podcast'ları sürekli tekrar ettiğim şeyi söyleyeceğim.

I will again mention what I've been constantly repeating in the last few podcasts.

Yine bu dizimde de hani kaçınamayacağımız şeyler vardı ya.

Again, there were things in this episode that we couldn't avoid, you know?

Bu kaçınamayacağımız şeyler gerçek.

These are things we cannot avoid, they are real.

Bunlardan kaçınamayacağımızı kabul etmeliyiz ve bunların elimizde olmayan şeyler olduğunu dolayısıyla bunlardan kaçınmaya çalışmamamız gerektiğini artık anlamamız lazım.

We must accept that we cannot avoid these things and therefore we need to understand that we should not try to avoid them, as they are things beyond our control.

Bununla beraber elimizde olmayan şeyleri arzularsak.

If we desire things that we do not have.

Örneğin sevdiğimiz insanlardan.

For example, from the people we love.

Yani işte.

So there it is.

Aile fertlerimizden birinin ölümü gibi.

Like the death of a family member.

Elimizde onların sürekli yaşamasını istiyoruz.

We want them to live forever.

Bizimle beraber olmalarını arzuluyoruz.

We desire them to be with us.

Ama bunlar bizim elimizde değil.

But these are not in our hands.

O zaman da bunlara ulaşamayınca mutsuz oluyoruz.

Then we become unhappy when we can't reach them.

Bu arada ben bir tane öylesine örnek verdim.

By the way, I just gave a random example.

Biraz uç bir örnek olabilir.

It may be a somewhat extreme example.

Bir süre böyle örnek bulabiliriz.

We can find such examples for a while.

Yani elimizde olmayan şeylerden kaçınmaya çalışırsak onların pençesine düştüğümüzde elimizde olmayan şeyleri arzularsak onlara ulaşamayınca mutsuz oluyoruz.

So if we try to avoid things we don't have, when we fall into their claws and desire those things, we become unhappy when we can't reach them.

Ne yapmamız lazım o zaman?

What do we need to do then?

Bunları yapmayacağız.

We will not do these.

Bunları yapmayınca iş bitiyor.

If you don't do these, the job is over.

Çünkü aslında mutluluğa yani mutluluk böyle ulaştığımız bir şey olmamalı.

Because in reality, happiness should not be something we reach like this.

Bu arada mutluluk doğru kelime olmayabilir ama daha iyisini bulamıyorum ben şimdi Türkçe'den.

Meanwhile, happiness may not be the right word, but I can't find a better one in Turkish right now.

Biz mutluluk aslında burada ortada duruyor.

Happiness is actually right here in the middle.

Biz onun etrafındaki şeylere o kadar odaklanıyoruz ki biz o mutluluğa dönüp bakamıyoruz bile.

We focus so much on the things around him that we can't even look back at that happiness.

Çünkü mutsuz olmak için gereken her şeyi yapıyoruz.

Because we are doing everything needed to be unhappy.

Elimizde olmayan şeylerden kaçınmaya çalışıyoruz mesela.

We are trying to avoid things that are out of our hands, for example.

Elimizde olmayan şeyleri arzuluyoruz sürekli.

We are constantly yearning for things we do not have.

Kontrolümüz altında olmayan şeyler peşindeyiz.

We are pursuing things that are out of our control.

O yüzden sürekli mutsuzluğa doğru bakıyoruz.

That's why we're always looking towards unhappiness.

Bunları ortadan kaldırdığımız zaman yani sadece elimizde olan şeyleri arzularsak.

When we eliminate these, that is, when we only desire what we have.

Bizim kontrolümüz altında olan şeyleri.

Things that are under our control.

Mesela tepkilerimizi kontrol etmek.

For example, controlling our reactions.

Bunu arzulayabiliriz çünkü bizim elimizde.

We may desire this because it is in our hands.

Ya da hoşgörülü olmak.

Or to be tolerant.

Bunu arzulayabiliriz çünkü bizim elimizde.

We can desire this because it is in our hands.

Ve aynı zamanda yine kontrolümüz altında olan şeylerden kaçınmaya çalışırsak.

And at the same time, if we try to avoid the things that are still under our control.

Örneğin yine hazdın peşinde koşmamak gibi.

For example, like not chasing after pleasure again.

Sevdiğiniz insanı aldatmamak gibi olabilir.

It might be like not cheating on the person you love.

Para çalmamak gibi.

Like not stealing money.

Bunlar bizim kontrolümüzde.

These are under our control.

Bunlardan kaçınabiliriz.

We can avoid these.

Çünkü ne olursa olsun.

Because no matter what happens.

Bu bizim yapabileceğimiz bir şey.

This is something we can do.

Yapmamalıyız ama yapabileceğimiz bir şey.

We shouldn't do it, but it's something we can do.

Bunlardan kaçınırız.

We avoid these.

Bunlardan kaçınmaya çalışırız.

We try to avoid these.

O zaman zaten ortada bizim dikkatimizi dağıtacak bir şey kalmıyor.

In that case, there is nothing left to distract our attention.

Mutluluğu böyle yakalayabiliyoruz.

We can catch happiness like this.

Mesela buna başka bir örnek var.

For example, there is another example of this.

Epiktetos şöyle bir örnek veriyor.

Epictetus gives the following example.

Diyor ki senin mutsuz olmandansa kölenin kötü bir köle olması daha iyidir diyor.

He says that it is better for your slave to be a bad slave than for you to be unhappy.

Bu arada burada kölecilikle ilgili daha önce konuşmuştuk.

By the way, we had talked about slavery here before.

O zamanki köle dediğimiz şey.

What we called a slave back then.

Aslında şimdi buradaki bir nevi hepimizin olduğu işi gibi.

Actually, it's kind of like a job that belongs to all of us here now.

Burada da kötü bir köle derken işini iyi yapmayan köle manası diyor.

Here, when saying a bad slave, it means a slave who does not do his job well.

Hani iyi ve kötü olayını hatırlıyoruz artık.

We remember the concept of good and bad events now.

Sokrates'ten bahsetmiştik.

We talked about Socrates.

Ve sonra diyor ki mesela köleni çağırdığında seni duymayabilir.

And then he says that, for example, when you call your servant, he may not hear you.

Duysa bile yapmayabilir.

Even if he/she hears it, he/she may not do it.

Bunun için huzurunu kaçırıp kaçırmamak senin elindedir diyor.

It says it is up to you whether to disturb your peace or not.

Burada ama önemli bir detay var.

But there is an important detail here.

Bu arada bu tarz eserler ilk okunuşta çok anlamlı gelmeyebilir.

In the meantime, works of this kind may not seem very meaningful at first reading.

Bunları defalarca okumak lazım.

These need to be read repeatedly.

Malum her okuduğumuzda biz farklı bir insanız.

As we know, every time we read, we are different people.

Onun bir avantajı var.

He has an advantage.

Ama aynı zamanda ben şuna da inanıyorum.

But at the same time, I also believe in this.

Bazı konular böyle.

Some topics are like this.

Yani örneğin ilk okuduğunuz ikinci bölüme geldiniz.

So, for example, you have reached the second section you read first.

İşte süper alıntılar var.

Here are some super quotes.

Harika bir şeyler hissediyorsunuz falan.

You feel like something wonderful is happening or something like that.

O kitabı bitirin ve bir daha ikinci bölüme geldiğinizde çok daha anlamlı hale gelecek.

Finish that book, and by the time you come to the second chapter again, it will make much more sense.

Enkeri Diyon özellikle kısa olduğu için böyle şeyleri çok fazla yakalayabilirsiniz.

You can catch such things a lot because Enkeri Diyon is especially short.

O yüzden defalarca okumanızı öneriyorum ilginiz varsa.

That's why I recommend reading it multiple times if you're interested.

Burada önemli olan bir küçük detay var.

There is an important little detail here.

Diyor ki duysa bile.

He says even if he hears it.

Hani burada aslında tam bir polyanlacılık yok.

Actually, there isn't really a complete Pollyannaism here.

Yani seni duymayabilir.

So, she might not hear you.

İşte seni bir şeyler yapmadı diyelim o insan.

Let's say that person didn't do something for you.

Ya duymamıştır.

Maybe he/she hasn't heard.

Hayır diyor duysa bile yapmayabilir diyor.

Even if he says no, he might still not do it.

Burada önemli olan detay şu.

The important detail here is this.

Bu onun elinde olan bir şey.

This is something in his/her hand.

Yani kölemin ne kadar bir şey oldu ama bir insanın değil.

So my slave has become something, but not a human.

İstediğimiz şeyi yapıp yapmaması bizim elimizde değil.

It's not up to us to decide whether or not they do what we want.

Onun elinde.

In his/her hand.

Ve ben yine elimde olmayan bir şeyi arzularsam ona ulaşamayınca mutsuz oluyorum.

And when I desire something I cannot have again, I feel unhappy when I cannot reach it.

Yani biz.

So we.

Yani biz mutluluğumuzu özetle başkalarının davranışlarına.

So, we summarize our happiness based on the behavior of others.

Bize karşı ya da değil.

Against us or not.

Başkalarının hayata karşı davranışlarına endekslediğimiz an geçmiş olsun.

The moment we index our behavior towards life based on others, it's goodbye to us.

Bu podcast üstüne mesela Enkeri Diyon'u okusanız bunu inanılmaz fazla yakalayacaksınız.

If you read "Enkeri Diyon" on top of this podcast, you will catch this incredibly well.

Bu temayı.

This theme.

Çünkü orada şunu da spesifik olarak söyler mesela.

Because there, it specifically says this as well, for example.

Yani bir varlığınızı vermezsiniz bir insana.

So you wouldn't give your existence to a person.

Onlara borç sizlerle vermezsiniz ama zihnin kontrolünü tamamen veriyorsunuz.

You do not lend them debt, but you completely surrender control of your mind.

Karşımızdaki insanın bir küçük davranışı bizim günümüzü bozabiliyor.

A small behavior of the person in front of us can ruin our day.

Bütün hareketlerimizi değiştirebiliyor.

It can change all our movements.

Dengemizi atabiliyor yani.

So it can throw us off balance.

Çünkü bu gücü biz ona veriyoruz.

Because we give this power to him.

Halbuki onun yaptığı her davranış onunla ilgili bir davranış.

However, every action he takes is related to him.

Şunu diyebilirsiniz ya bana zarar veriyor.

You can say that it hurts me.

Beni de etkiliyor.

It affects me too.

Hayır.

No.

Bizi aslında etkilemiyor.

It doesn't actually affect us.

Biz etkilenmeyi seçiyoruz.

We choose to be influenced.

Çünkü biz önem veriyoruz.

Because we care.

Çünkü biz bir şey olsun ya da bir şey olmasın istiyoruz ve bu olsun olmasınlar bizim kontrolümüzde değil.

Because we want something to happen or not happen, and whether it happens or not is not in our control.

İşte yere çöp atmasınlar istiyorum mesela ben.

For example, I want them not to throw garbage on the ground.

Ama bu benim elimde mi bu arada?

But is this in my hands, by the way?

Hayır.

No.

Dolayısıyla yere çöp atmasın insanlar diye arzuladığımda bu gerçekleşmediğinde de mutsuz oluyorum.

Therefore, when I wish that people don't throw trash on the ground and it doesn't happen, I feel unhappy.

Gerçekten oluyorum bu arada.

By the way, I really am.

Ama burada şunu unutmayalım.

But let's not forget this here.

Burada müthiş bir pasiflik söz konusu değil.

There is no tremendous passivity involved here.

E ne yapalım o zaman?

So what shall we do then?

Hiçbir şey kontrol edemiyoruz.

We can't control anything.

Hayır.

No.

İnsanları eğitebiliriz.

We can educate people.

İnsanlara doğru olanın olduğunu anlatabiliriz.

We can explain to people that there is a right way.

Bunun farklı yolları olabilir.

There may be different ways to do this.

Herkes aynı şeyi işlemez.

Not everyone works on the same thing.

Epictetus hatta bu örneği kitabında da ama bunu konuşmalarda söylüyor.

Epictetus even gives this example in his book, but he mentions it in his discourses.

Diskurlarda.

On the disks.

Ben de Sokrates gibi yapmaya çalıştım insanların yanlışlarını falan filan.

I tried to do like Socrates, pointing out people's mistakes and so on.

Sonra az daha dayak yiyordum diyor.

Then he says I was almost being beaten.

Onun için bunların da yolu yöntemi var.

There is a way and method for these as well.

En etkili yöntem de zaten hani hep söylediğimiz gibi konuşup anlatmak yerine o insan olmak.

The most effective method is, as we always say, to be that person instead of just talking and explaining.

Yani siz yere çöp atmayın.

So please do not throw trash on the ground.

Belki hayatınızın son bir senesinde sizi iki tane insan görecek ve hayat değişecek ama olsun.

Maybe in the last year of your life, two people will see you and life will change, but that's okay.

Doğru olan bizim doğru bildiğimiz şekilde yaşamamız.

The right thing is to live in the way we believe is right.

İnsanların nasıl yaşayacağını kontrol edemiyoruz.

We cannot control how people will live.

Edilemiyor.

It cannot be done.

Bunun dünyada çok örneğini gördük.

We have seen many examples of this in the world.

Bu eğitimle olan bir şey.

It's something related to this training.

O zaman elimizde bu güç varsa eğitebiliriz.

If we have this power, we can educate.

Hani elimizde hala bir şeyler var.

But we still have some things in our hands.

Ama doğru olan sadece burada ne yapmak.

But what's right is only to do something here.

Bu arada şunu da detaylı olarak söyleyeyim.

By the way, let me elaborate on this as well.

Ondan sonra da bitirelim.

Let's finish it after that.

Marks Aurelius bunu kendime düşüncelerde söylüyor.

Marcus Aurelius says this to myself in thoughts.

Yaptığımız şeyin nasıl sonuçlanacağı da bizim kontrolümüz altında değil.

The outcome of what we do is not under our control either.

Ne demek istiyorum?

What do I mean?

İşte yere çöp atmak zararı değil mi?

Isn't throwing trash on the ground harmful?

Ben yere çöp atmıyorum.

I don't litter on the ground.

Peki.

Okay.

Benim elimde olan bir şeydi.

It was something in my hands.

Bu birdi.

This was a bird.

Bunu cebe attık.

We put this in our pocket.

Benim elimde olan başka şeyler de var.

I have other things in my hand as well.

Eğitebilirim değil mi?

I can train, right?

Mesela gidip bir çocuğa diyebilirim ki bak sen yere çöp atıyorsun.

For example, I can go and tell a child that look, you are throwing garbage on the ground.

İşte bunun yarılanma ömrü var.

Here is its half-life.

Bu toprağı zehirliyor falan filan örneği anlattım.

I talked about an example like this is poisoning the soil and so on.

Çocuk yine bana baktı ve yere çöp attı diyelim.

The child looked at me again and let's say he threw trash on the ground.

Ben görevimi yaptım.

I have done my duty.

Burada içimizin rahat etmesi gerekiyor artık.

We need to feel at ease here now.

Çünkü benim kontrolüm altında olan şey bunu karşıya iletmekti.

Because what I had under my control was conveying this to the other side.

Karşıdakinin anlamasını ve benimsemesini sağlamak benim elimde değil.

It's not in my hands to ensure that the other person understands and accepts it.

Bu böyle bir kontrolümüz yok.

We don't have such a control.

Bunu yani şeyle karıştırmayalım.

Let's not confuse this with that thing.

Tebliğ edip zorlama gibi bir şey yok.

There is no such thing as forcing or imposing.

Hayır ben tebliği de o kadar desteklemiyorum bu arada.

No, by the way, I don't support the announcement that much either.

Özüncü örneği de söyledim aslında da.

I actually mentioned the example of the essence too.

Hani bir titosu denemiş de dayak yiyormuş sonunda ya.

It's like someone tried a titos and ended up getting beaten in the end.

Sokrates gibi değilsek ki değiliz.

We are not like Socrates, and we are not.

O zaman bu toplara çok girmememiz lazım.

Then we need to be careful not to get too involved with these balls.

Yani Enkeri Diyonu okuyunca bunu daha iyi anlayacaksınız eminim.

So I'm sure you'll understand this better when you read the Enkeri Diyonu.

Çok da bahsetmemek lazım hatta felsefeden falan.

It's not really necessary to talk too much about it, even about philosophy or anything like that.

Biz hayatımıza bakacağız.

We will look at our life.

Ama bu demek değil ki dediğim gibi elimizden bir şey gelmiyor.

But that doesn't mean, as I said, that there is nothing we can do.

Hayır elimizden gelen bir şeyler var.

No, there are things we can do.

Ama bunların sınırı var.

But there is a limit to these.

Onu da bilmemiz gerekiyor.

We need to know that too.

Ya bu konular aslında bu elimizde olan olmayan şeyler konusu.

Well, these issues are actually about the things we have and do not have.

Fakatlerce konuşulabilecek bir şey.

It's something that can be talked about with reservations.

Ama bu boş bir konuşma olur bir yerden sonra.

But this will become empty talk after a certain point.

Şöyle bir özet geçmeye çalışalım.

Let’s try to summarize it like this.

Stoacılık için çok önemli bir kavram bu.

This is a very important concept for Stoicism.

Bu arada bir şey söylemeyi unuttum.

By the way, I forgot to mention something.

Onu da söyleyip öyle bitireyim aslında.

I'll actually finish by saying that too.

Epictetus aynı zamanda şunu da söylüyor.

Epictetus also says this.

Diyor ki yine bir olayla karşı karşıya geldiğin zaman şunu söyle.

It says that when you face an event again, say this.

Sen bir izlenimsin ve göründüğün gibi değilsin.

You are an illusion and not as you appear.

Buradaki izlenim kavramı önemli.

The concept of impression here is important.

Bunun için şunu hemen hatırlayalım.

Let's remember this right away.

Stoacılıkta iyi ve kötü diye ikiye ayrılmıyor olaylar.

In Stoicism, events are not divided into good and bad.

İyi kötü ve farksız nötr ya da ne iyi ne kötü diyebileceğimiz şeyler var.

There are things that can be good, bad, and neutral, or that we can call neither good nor bad.

Örneğin bunu neden söylüyorum?

For example, why am I saying this?

Şu yüzden söylüyorum.

That's why I'm saying.

Örneğin bir yangın çıktı diyelim.

For example, let's say there was a fire.

Ve biri dedi ki ah vah çok kötü dedi.

And one said, oh dear, that's very bad.

Siz de boş bulundunuz kötü değil dediniz.

You also said it was not bad since you found it empty.

Çünkü stoacılığa göre kötü değil.

Because according to Stoicism, it is not bad.

Normal bir insan direkt olarak şunu düşünür.

A normal person would think directly this.

Ne yani kötü değil de iyi mi?

So, does that mean it's not bad, but good?

Halbuki stoacılıkta kötü ve iyi değildi.

However, in Stoicism, there was no such thing as good and bad.

Ne iyi ne kötü de vardı.

There was both good and bad.

Ve bu tarz olaylar

And such events

bizim kontrolümüz altında olmayan olaylar listesinde olduğu için

because it is on the list of events beyond our control

ne iyi ne kötü olarak nitelendiriliyor.

It is described as neither good nor bad.

İyi ve kötü dediğimiz şeyler

The things we call good and bad.

bizimle alakalı, bizim davranışlarımız, bizim irademizle yaptığımız şeylerle ilgili.

It is related to us, our behaviors, the things we do with our will.

Yani siz bir eylemde bulunduğunuzda ben buna iyi ya da kötü diyemem.

So when you take an action, I can't say whether it's good or bad.

Bu eylemde bulundunuz derim.

I would say you acted in this manner.

Hatta bunu da Enkeri Diyon'da örneği var.

In fact, there is an example of this in Enkeri Diyon.

İşte çok içki içen birine çok içki içiyorsun de diyor.

Here, it says to someone who drinks a lot, "You drink a lot."

Kötü yapıyorsun deme diyor.

He says, "Don't say you're doing it wrong."

Çünkü onun eylemi.

Because of his action.

Ona göre iyi ya da kötü. Sana iyi ya da kötü değil.

According to him, it is good or bad. It is not good or bad for you.

Bundan önce de konuşmuştuk zaten.

We have already talked about this before.

Dolayısıyla buradaki sen bir izlenimsin dediği ki

Therefore, what you are here is an impression, he said.

bu izlenim konusu Budizm'de de çok geçer.

This impression is also frequently discussed in Buddhism.

İzlenimler çünkü aslında bizi yanıltan şeylerdir.

Impressions are actually the things that deceive us.

İzlenim aslında özetle şu.

The impression is basically this.

En azından benim yorumum bu şekilde.

At least that's my comment on it.

Mesela yangın demiştik ya yangın şu demektir.

For example, we said fire, fire means this.

Bir yerde yangın çıkıyorsa orası yanıyor demektir.

If there is a fire breaking out somewhere, it means that place is burning.

Bu kadar basit.

It's that simple.

Bu bir bilgi.

This is information.

Oradan kaçın gidin yani.

So just stay away from there.

Ya da söndürmeye çalışın.

Or try to extinguish it.

Bir bilgi var orada.

There is some information there.

İyi ya da kötü yok.

There is no good or bad.

Bunu biz ekliyoruz.

We are adding this.

Bir olay var.

There is an event.

Biz bunun üstüne bir sıfat atıyoruz önüne.

We are putting an adjective in front of this.

Ve o artık kötü bir olgu haline geliyor.

And it is becoming a bad phenomenon.

Ya da iyi bir olgu bu arada.

Or it's a good phenomenon in the meantime.

İyi de olabilir.

It could be good.

İyi bir olgu haline geliyor.

It is becoming a good phenomenon.

Bunu da daha önce söylediğimiz gibi

As we mentioned before, this too.

belirli bir zaman aralığı içinde yorum yapıyoruz.

We are commenting within a specific time frame.

Mesela o an için iyi, o an için kötü diyoruz.

For example, we say it's good for that moment, it's bad for that moment.

Çünkü geleceği bilmiyoruz.

Because we do not know the future.

Bu nelere yol açacak bilmiyoruz.

We don't know what this will lead to.

Sadece belli bir zaman içinde yaptığımız kendi çapımızda bir yorum.

It's just a comment we made in our own way within a certain period of time.

İşte bu tam olarak izlenim oluyor.

This is exactly what makes an impression.

Ve Epiktodos'un bize dediği şu.

And what Epictetus told us is this.

Yine tepkiyi geciktir.

Delay the reaction again.

Tepki vermeden önce hemen şunu söyle.

Before you react, let me say this right away.

Sen bir izlenimsin diyor da o.

He says you are an impression.

Sen bir izlenimsin.

You are an impression.

Ben bir izlenim olabiliriz.

We may be an impression.

Ben sana karartılmış bir pencereden

I am looking at you from a darkened window.

ya da lekelenmiş bir pencereden bakıyor olabilirim.

or I might be looking through a stained window.

Ben olayı olay gibi görmüyor olabilirim.

I may not see the event as an event.

Çünkü bu bize toplumsal olarak artık işlenmiş.

Because this has become ingrained in us socially.

O zaman da öyleymiş.

It was like that then too.

Şimdi de öyle.

It's the same now.

İçimize işlenmiş bu.

This has been ingrained in us.

O kadar kolay bir şey değil bunlardan kurtulmak.

It's not that easy to get rid of these.

O yüzden de farkındalığa ihtiyacımız var.

That's why we need awareness.

O yüzden bunları sormaya ihtiyacımız var.

That's why we need to ask these questions.

Soracağız.

We will ask.

Diyeceğiz ki bir dakika.

We'll say, wait a minute.

Ben olayı olay olarak mı görüyorum?

Do I see the event as an event?

Yoksa ben bu olaya bir şeyler yüklüyor muyum?

Am I projecting something onto this event?

Bu özellikle ben biraz doğa olayları gibi şeylerden bahsettim ama

This particularly, I talked a bit about things like natural events, but

özellikle ikili yani ilişkilerde ortaya çıkıyor.

It especially arises in bilateral, that is, in relationships.

İlla bunu bu arada romantik ilişkin gibi düşünmeyin.

Don't necessarily think of this as a romantic relationship, by the way.

İlişkilerde çok ortaya çıkan bir şey bu.

This is something that often comes up in relationships.

Biri bir şey yaptığı zaman biz onu olay olarak görmek yerine

When someone does something, instead of seeing it as an event, we...

onu yargılamaya başlıyoruz.

We are starting to judge him.

Böyle yaptı.

He/She did it like that.

Demek ki şunu düşündü.

So she thought this.

Şöyle yaptı.

He did it like this.

İşte bunlar izlenim.

These are impressions.

Bunlar bizim uydurduğumuz şeyler.

These are things we made up.

Doğru olabilir olmayabilir.

It may be true or it may not be.

Ama bilemeyiz.

But we cannot know.

Uydurduğumuz şeyler sonuçta.

They are just things we made up in the end.

Akıllıca tahmin diyebiliriz belki.

We could perhaps call it a wise guess.

Halbuki stüdyolarcının bize dediği şu.

However, what the studio representative told us is this.

Niye ilgileniyorsun bunlarla diyor.

"Why are you interested in these?" he says.

Sen kendi kontrolün altında olabilirsin.

You can be under your own control.

Sen kendi kontrolün altında olan şeylerle ilgilen.

Focus on the things that are under your control.

Yani boş zamanın yok diyor senin.

So they say you don't have any free time.

Sen iradeni doğru kullanmaya odaklan.

Focus on using your willpower correctly.

Evet bugünlük bu kadar.

Yes, that's enough for today.

İyi talih ve adalet bizimledir.

Good fortune and justice are with us.

Görüşmek üzere.

See you soon.