Hukuk Tarihinde Yolculuk: Türk Hukuk Tarihi

Hepinize merhaba arkadaşlar. Uzun bir süreçten sonra burada konuşuyor olmak beni biraz heyecanlandırıyor.

Hello everyone. I am a bit excited to be speaking here after a long process.

Fakat bu tatlı heyecanı oldukça özlediğimi hissediyorum.

However, I feel that I really miss this sweet excitement.

Yeni dönemin ilk bölümünde yepyeni bir seriyle karşınızdayız.

In the first part of the new season, we are here with a brand new series.

Devletlerin hukukunu, hukuki süreçlerini, tarihten bu yana hangi tür hukuktan yan olduklarını inceleyeceğimiz bu serimizi seveceğinizden ve ilgiyle dinleyeceğinizden eminiz.

We are confident that you will love this series in which we will examine the legal systems of states, their legal processes, and the types of law they have favored throughout history.

Bu serimizin ilk bölümüne sistemine ve işleyişine aşina olduğumuz ülkemiz Türkiye ile başlamak istedik.

We wanted to start the first part of this series with our country, Turkey, which we are familiar with in terms of its system and functioning.

Hazırsanız başlıyoruz.

If you're ready, we're starting.

Tarih çağlardan bu yana bölgesel ve dünya gücü konumunda yer alan Türkler kendilerini has özellikleriyle varlıklarını sürekli olarak hissettirmişlerdir.

Throughout history, the Turks, who have been a regional and global power, have continuously made their presence felt with their distinctive characteristics.

Jeopolitik öneme sahip olan bu millet İslamiyet'ten önce törelerle yönetilmiş.

This nation, which has geopolitical significance, was governed by customs before Islam.

Irk, din, kadın erkek ayrımı yapılmaksızın törenin ön planda tutulduğunu yani törenin demokratik ve layık olduğunu bize göstermiştir.

It has shown us that the ceremony was prioritized without discrimination of race, religion, or gender, meaning that the ceremony was democratic and secular.

Bu dönem M.Ö. 220'den başladığı için Türk devletleri hakkında bilgi kaynakları yeterli düzeyde değildir.

Since this period starts from 220 BC, the information sources about Turkish states are not sufficiently available.

Bu sebeple Hun devleti, Göktürk devleti ve Uygur devletini esas aldık.

For this reason, we based our study on the Huns, Göktürks, and Uighur states.

Orta Asya'da vaktiyle yaşamış devletlerin en önemlisi ve en eskisi olan Hunlar boylar birliğine dayanmaktaydı ve tüm boyların bağlı olduğu bir hükümdar vardı.

The most important and oldest of the states that once lived in Central Asia was the Huns, which was based on a confederation of tribes, and there was a ruler to whom all the tribes were subordinate.

Bu hükümdar törenlerde oturuyordu.

This ruler was sitting at the ceremonies.

Dururken kuzeye bakar, sol yanını sağın yanından üstün sayardı.

While standing, he looked north and considered his left side superior to his right.

Hun devletindeki Motun hükümdarı ile ilgili çok eski ve değerli bilgilerde kurultay toplama geleneğinin devlet idaresinin adeta temelini oluşturmuştur.

In ancient and valuable information about the ruler of the Motun in the Hun state, the tradition of convening a council has almost formed the basis of state administration.

Fakat son söz her zaman hükümdara aitti.

But the final word always belonged to the ruler.

Şimdi tarihte ilk kez kendilerine Türk adını vermiş olan ve Türkçe konuştukları kesin olarak bilinen Göktürklere ve hukuklardan bahsedeceğiz.

Now we will talk about the Göktürks, who for the first time in history gave themselves the name Turk and are known to have spoken Turkish, as well as their laws.

Göktürklerin hukuk tarihi hakkındaki bilgilerin önemli bir kısmı milli kaynaklarımızdan biri olan Orhun yazıtlarından,

A significant part of the information about the legal history of the Göktürks comes from the Orhun inscriptions, which are one of our national resources.

alınarak elde edilmiştir.

It has been obtained by taking.

1889 yılında Orta Asya'da Orhun Irmağı yakınında bulunan Orhun yazıtları üç büyük ve bir takım küçük dikili taşlardan oluşmaktadır.

The Orhun inscriptions, located near the Orhun River in Central Asia, consist of three large and several smaller stone monuments from 1889.

Orhun yazıtlarından Çin ve Bizans kaynaklarında edindiğimiz bilgilerle Orta Asya'daki büyük Hun devletinin yıkılışından sonra

After the fall of the great Hun state in Central Asia, as learned from the Orhon inscriptions and sources from China and Byzantium.

Altay dağlarında yaşayan Türkler 552 tarihinde Göktürk adını verdikleri devleti kurmuşlardır.

The Turks living in the Altai Mountains established a state they named Göktürk in 552.

Göktürk devleti de tıpkı Hun devleti gibi bir hükümdar etrafında toplanmış olan kabileler birliğiydi.

The Göktürk state was also a union of tribes gathered around a ruler, just like the Hun state.

Bu hükümdara Kağan denilmekteydi.

This ruler was called Khagan.

Kağan bütün eski kültürlerde olduğu gibi gücünü Gök Tanrı'dan almaktaydı.

As in all ancient cultures, the Kaan derived his power from the Sky God.

Yargı müessesesinde ise Vezir Tonlukuk'un üyelik yaptığını görmekteyiz.

In the judicial institution, we see that Vezir Tonlukuk is a member.

Bunlar Hakan adına örfü hukuku yani töreyi uygulardı.

They applied customary law, that is, the tradition, on behalf of Hakan.

Bu üç büyük devletin sonuncusuna geldik Uygurlar.

We have come to the last of these three great states, the Uyghurs.

Çin kaynakları Uygur devletinin özellikle kamu hukuku için değerli bilgiler içermektedir.

Chinese sources contain valuable information for the Uyghur state, especially regarding public law.

Kutatkubilik Uygur hukukunun incelenmesi bakımından büyük bir değer taşımaktadır.

Kutatku Bilig holds great value in terms of the study of Uighur law.

Uygurlarda adaletin ayrı bir önemi vardır.

The Uyghurs place a special importance on justice.

Adalet devletin temelidir esasını ve hatta adaletin devletten önce geldiği mantığını görmekteyiz.

We see the principle that justice is the foundation of the state and even the reasoning that justice precedes the state.

Adaletin önemiyle beraber Uygurlarda hukukun uygulanmasında töre kurallarına sıkı bir bağlılığın olduğunu görmekteyiz.

With the importance of justice, we see a strict adherence to customary rules in the application of law among the Uyghurs.

Uygurların bıraktığı hukuksal belgeler Uygurların özel hukuku hakkında bize önemli bilgiler vermektedir.

The legal documents left by the Uyghurs provide us with important information about Uyghur private law.

Uygurların uyguladıkları özel hukuku öğrenmek açısından bıraktıkları bazı belgeler kısaca şunlardır.

The documents left by the Uighurs regarding their special law are briefly as follows.

Tutukluk insan rehine,

"Imprisonment is a human hostage,"

Trampa ile ilgili bir belge,

A document related to the trump.

Mısır ödünç alma ve verme ilgisi,

The interest in borrowing and lending in Egypt,

İzmir ile ilgili bir vesika.

A document related to İzmir.

Şimdi diğer bir mühim konu olan Nizami Ümrük'ten bahsedeceğim.

Now I will talk about another important issue, Nizami Umruk.

Nizami Ümrük Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nda baş vezirlik yapmış aynı zamanda Siyasetname adlı eserin yazarıdır.

Nizami Umruk was the grand vizier of the Great Seljuk Empire and is also the author of the work titled "Siyasetname."

Nizami Ümrük Türk tarihinde siyasetinde ve hukukunda çok fazla öneme sahip biriydi.

Nizami Ümrük was a figure of great importance in Turkish history, particularly in politics and law.

Yazdığı Siyasetname adlı kitapla Türk siyasetini o döneme göre yönlendirmiş,

With his book titled "Siyasetname," he directed Turkish politics according to that era.

bir hükümdarın ve onun emrindekilerin bir ülkeyi nasıl yönetmesi gerektiğini bir kitap haline getirmiştir.

It has turned into a book how a ruler and his subjects should govern a country.

Siyasetname 50 fasıl ve bir ön sözden oluşmaktadır.

The political treatise consists of 50 chapters and a preface.

Dili Farsçadır.

The language is Persian.

Eserde dini bağlam içerisine devlet işleri, devlete hükmetmeye dair temel düşünce ve ilkeler verilir.

The work includes state affairs within a religious context, providing fundamental thoughts and principles regarding governing the state.

Nizami Ümrük Nisan 1018-Ekim 1092 yılları arasında hayat sürmüştür.

Nizami Umruk lived between April 1018 and October 1092.

Sultan Alparslan ve Melikşah döneminde vezirlik yapmıştır.

He served as a vizier during the reign of Sultan Alparslan and Melikşah.

Nizami Ümrük isminin anlamı devletin düzeni anlamına gelmektedir.

The meaning of the name Nizami Ümrük signifies the order of the state.

İlk devlet görevini Gazneliler için yapmıştır.

He has served his first state duty for the Ghaznavids.

1064 yılında ise Sultan Alparslan için çalışmaya başlamıştır.

In 1064, he started working for Sultan Alp Arslan.

Nizami Ümrük Haşhaşiler denen topluluğun fedaisi tarafından öldürülmüştür.

Nizami was killed by an assassin from the group known as the Hashishins.

Nizami Ümrük sadece devletin yönetimine yardım etmemiş, aynı zamanda dönemin en büyük medreseleri olan Nizamiye Medreselerini kurmuştur.

Nizami Umruk not only assisted in the administration of the state but also established the Nizamiye Madrasas, which were the largest madrasas of the time.

Dönemin merkezi olan şehirleri Bağdat, İsfahan gibi birçok büyük şehirde kurmuştur.

It established many large cities such as Baghdad and Isfahan, which were the central cities of the period.

Nizami Ümrük Türk devletleri içerisinde ilk defa gelir gider raporu hazırlatan kişidir.

Nizami Ümrük is the first person among Turkish states to prepare a report on income and expenditure.

Dünyadaki ilk istihbarat teşkilatını kurmuştur.

He established the first intelligence organization in the world.

Dünya tayininde birçok tarihçi gelmiş geçmiş en iyi siyasetçilerden biri olarak kabul eden Nizami Ümrük'ü.

Nizami Umrukh, who many historians regard as one of the best politicians in history.

Türklerin İslamiyet'ten sonraki hukuku hakkında bizlere destek olmuştur.

It has supported us regarding the law of the Turks after Islam.

Türkler 751 yılında Karluk Türklerinin Talas Savaşı ile birlikte Araplarla iyi dostluk kurmasıyla İslam serüvenine adım atmışlardır.

The Turks began their Islamic adventure in 751 when the Karluk Turks established a good friendship with the Arabs during the Battle of Talas.

Müslümanlarla ortak çalışmaya başlayan Türkler, milli hedefler ve inanç benzerliğinden dolayı törenin yanında kendi istekleriyle şerih hukuku da kabul etmeye başlamışlardır.

The Turks, who began to work together with Muslims, started to adopt Sharia law of their own accord alongside the ceremony due to shared national goals and similarities in beliefs.

Osmanlı'nın kapılarını açan yeni gelişmeler yaşanmasıyla Türkler İslamiyet'i sosyal hayatlarının bir parçası haline getirmişlerdir.

With the new developments that opened the doors of the Ottoman Empire, the Turks made Islam a part of their social lives.

Özel hukuk alanını şerih hukuka bırakan Osmanlı,

The Ottoman Empire, which left the field of private law to religious law,

devlet yönetiminde de şerih hukuku uygulayıp yetersiz kaldığı yerde ise örfü hukuku devreye koymuştur.

In state administration, it has applied Sharia law and where it has been inadequate, customary law has come into play.

Bu süreçte gayrimüslimlere ise kendi kilise kanunlarını uygulamıştır.

During this process, it has applied its own church laws to non-Muslims.

Osmanlı'nın 1299 yılında bazı kaynaklara göre ise 1302 yılında Osman Gazi'nin Bilecik'i fethetmesiyle temellerinin atıldığı söylenmekte.

It is said that the foundations of the Ottoman Empire were established in 1299, or according to some sources, in 1302, when Osman Gazi conquered Bilecik.

Gaza ve cihat politikasıyla fetihler yapan Osmanlı, Beylik'ten devlete doğru emin adımlarla ilerlemekteydi.

The Ottomans, who made conquests with Gaza and jihad policies, were advancing with steady steps from a principality to a state.

Hanedan sistemiyle yönetilen Osmanlı'da,

In the Ottoman Empire, which was governed by a dynastic system,

bütün padişahların ayrı bir önemi olduğu gibi Fatih Sultan Mehmet de adını çok defa duyurmuştur.

Just like every sultan has its own significance, Mehmed the Conqueror has also made his name known many times.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethetmek gibi birçok müthiş askeri başarıyı imza atmakla beraber Fatih Kanunnamesi de yayınlayarak hukukta da varlığını ortaya koymuştur.

Fatih Sultan Mehmet, while signing many incredible military successes such as the conquest of Istanbul, also published the Fatih Code, thereby establishing his presence in law as well.

Fatih Sultan Mehmet, devlet teşkilatında yeni düzenlemelere gidilmesi gerektiğini düşündüğünden yeni kanunlar çıkarmıştır.

Fatih Sultan Mehmet believed that new regulations were needed in the state organization, so he enacted new laws.

1 Nisan 1328 yılında çıkardığı kanunnameyi üç ana başlık altında toplamıştır.

He compiled the law he issued on April 1, 1328, under three main headings.

1. bölümde kadı mevkilerini ve padişahların huzurunda kimlerin arzda bulunabileceğini,

In the first section, it discusses the positions of judges and who can present petitions in the presence of the sultans.

2. bölümde sanat işlerinin tertibini,

In the second chapter, the arrangement of the art works,

3. bölümde ise suçlar ve karşılıklarıyla devlet görevlilerinin gelirlerini ele almıştır.

In the third chapter, it addresses the crimes and their consequences as well as the incomes of state officials.

Osmanlı'da yazılı olarak geçen ilk anayasal düzenleme olan Fatih Kanunnamesi'nde,

In the Fatih Law Code, which is the first constitutional arrangement recorded in writing in the Ottoman Empire,

aynı zamanda kardeş katli düzenlemesi de yer almaktaydı.

It also included the regulation of fratricide.

Hanedanın her üyesinin devletin başına geçme yetkisi olduğundan sürekli kaos çıkmasına karşı,

Since every member of the dynasty has the authority to take over the state, there is constant chaos.

nizam-ı alem için kardeş katlini çıkararak,

by justifying the killing of brothers for the order of the world,

kaos ve ayaklanmaların önüne geçmeye çalışmıştır.

It has tried to prevent chaos and uprisings.

Fatih'ten sonra gelen ve dizilerde bile karşılaştığımız padişahımız,

After Fatih, our sultan who we even encounter in TV series,

yani Kanuni Sultan Süleyman'dan da bahsetmeden geçersek olmaz tabii ki.

In other words, we certainly cannot go past mentioning Suleiman the Magnificent.

Çünkü kendisi en çok sefere çıkan ve hukuk alanında birçok yenilik yapmış olan padişah olarak bilinmektedir.

Because he is known as the sultan who had the most expeditions and made many innovations in the field of law.

Öncelikle Kaptan-ı Derya divan üyesi olan 1. Süleyman,

Firstly, the Captain of the Sea, a member of the divan, 1st Suleiman,

sancak eğitiminde değişiklik yaparak bütün şehzadelerin sancağa gitmeleri yerine,

changing the practice of training by sending all princes to the standard, instead of...

en büyük erkek kardeşinin sancağa gitmesine karar vermiştir.

He has decided to go to the banner of his oldest brother.

Yalnızca yenilik olarak,

Only as an innovation,

bununla sınırlı kalmayıp kanunname çalışmalarını sistemli ve kapsamlı hale getirmiştir.

It has not only been limited to this but has also made the law code studies systematic and comprehensive.

Böylece Divan-ı Hümayun'un ve eyaletlerin yürürlükte olan sistemlerinde ayrıntılı düzenlemeler yapmıştır

Thus, detailed arrangements were made in the current systems of the Divan-ı Hümayun and the provinces.

ve bu düzenlemeler birçok alanı kapsamaktadır.

And these arrangements cover many areas.

Yeni fethedilen bölgeler içinde o bölgeye ait yeni kanunnameler hazırlatmıştır.

He had new regulations prepared for that region among the newly conquered areas.

Uzun dönem Osmanlı tahtında kalan ve Muhteşem Süleyman diye danılan 1. Süleyman zamanında,

During the reign of Suleiman I, known as Suleiman the Magnificent, who remained on the Ottoman throne for a long period,

Osmanlı-Fransız yakınlaşması başlamıştır.

The Ottoman-French rapprochement has begun.

Kanuni Sultan Süleyman,

Suleiman the Magnificent,

finansi ve askeri olarak Alman tehlikesine karşı birçok defa Fransa'ya yardım etmiş,

has helped France many times against the German threat both financially and militarily,

Fransa kralını esaretten kurtarmıştı.

He had freed the King of France from captivity.

İki ülke arasında başlayan bu dostluk ilişkileri,

The friendship relations that started between the two countries,

1535 yılında taraflar arasında imzalanan Ahdiyatik Antlaşması ile daha da gelişmişti.

It developed further with the Treaty of Ahdiyatic signed between the parties in 1535.

Bu antlaşmayla Fransızlara ticari, hukuki ve dine ayrıcalıklar verilmişti.

This agreement granted the French commercial, legal, and religious privileges.

Kanuni Fransa'ya bu kapitülasyonları tanırken,

When Kanuni recognized these capitulations for France,

coğrafi keşiflerle önemini yitirmeye başlayan Doğu Akdeniz ticaretini yeniden canlandırma

Revitalizing the Eastern Mediterranean trade that began to lose its importance with geographical discoveries.

ve Fransa'yı kendi yanına çekerek Avrupa Hristiyan Birliğini bozma gibi amaçlara ulaşmaya hedeflemişti.

And he aimed to achieve goals such as disrupting the European Christian Union by pulling France to his side.

Kanuni verdiği kapitülasyonlar istediği hedefe kısmen ulaşmıştı.

The capitulations granted by Kanuni had partially achieved the desired goal.

Ancak Akdeniz ticaretinde istenen hedefe ulaşılamamıştı.

However, the desired goal had not been achieved in Mediterranean trade.

Kanuni sadece Fransa ile değil birçok ülke ile de temaslarda bulunmuştur.

Kanuni has made contacts not only with France but also with many other countries.

Ferdinand kendini Macaristan'ın mirasçısı olarak görmesi sebebiyle,

Ferdinand sees himself as the heir of Hungary, because of this,

1. Süleyman'ın tayin ettiği Macar Kralı Yanoş'u tahttan indirerek bu dini işgal etmiştir.

He has deposed the Hungarian King Janos, appointed by Suleyman, and occupied this religious position.

Kanuni Sultan Süleyman düzenlediği sefer ile,

Suleiman the Magnificent, with the campaign he organized,

bu dini geriye alarak Yanoş'u tekrar kral ilan etmiştir.

He has declared Yanoş king again by reversing this religion.

Daha sonra Viyana'yı kuşatmış fakat kış mevsimi sebebiyle kuşatmayı geri çekmiştir.

Later, he had besieged Vienna but withdrew the siege due to the winter season.

Roma, Germen İmparatoru Şarken'den destek alan Ferdinand,

Ferdinand, supported by the Roman and German Emperor from the East,

kendisinin Macar Kralı olarak tanınmasını istemiştir.

He wanted to be recognized as the King of Hungary.

Kabul edilmemesi sonucu tekrar bu dini ele geçirmiştir.

As a result of its non-acceptance, it has regained control of this religion.

Kanuni'nin üzerine geldiğini duyan Ferdinand,

Hearing that Kanuni was approaching, Ferdinand,

Şarken'e sığınınca Kanuni Almanya içlerine girmek zorunda kalmıştır.

When he took refuge in the East, Suleiman had to invade deep into Germany.

Kanuni'nin karşısına çıkma cesareti gösteremeyen Ferdinand,

Ferdinand, who did not have the courage to face Kanuni,

barış istemek zorunda kalmıştır.

He has had to ask for peace.

Doğu'da Safavid,

In the East, Safavid,

bir tehlikesinin doğması üzerine barış teklifi kabul edilmiştir.

A peace proposal has been accepted following the emergence of a danger.

1533 yılında yapılan İstanbul Anlaşması ile,

With the Istanbul Agreement made in 1533,

Ferdinand, Macaristan içlerine karışmayacak,

Ferdinand will not interfere in the interior of Hungary,

Avusturya Kralı protokol olarak Osmanlı Sadrazamına eşit sayılacak

The King of Austria will be considered equal to the Ottoman Grand Vizier in terms of protocol.

ve Ferdinand, Macaristan'da Yanoş'un krallığını tanıyacaktır.

And Ferdinand will recognize Janos' kingdom in Hungary.

Özellikle bir kralın başka ülkenin sadrazamına denk sayılması,

Especially considering a king being regarded as equivalent to the grand vizier of another country,

mütekabiliyet açısından çok önemli bir üstünlüğe sahip olmamızı sağlamıştır.

It has ensured that we have a significant advantage in terms of reciprocity.

Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra gelen,

the one who came after Sultan Suleiman the Lawgiver,

1. Ahmet'in kardeş katlini kaldırıp yerine Ekber ve Erşed,

1. Removing Ahmet's brother's murder and replacing it with Ekber and Erşed,

yani ailenin aklı başında en büyük üyesinin,

that is, the largest member of the family who is of sound mind,

devlet başkanı olması sisteminin ilk padişahı olan 1. Mustafa'nın,

the first sultan of the system of being the head of state, Sultan Mustafa I,

akli dengesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle tahta çıkan 2. Osman,

Sultan Osman II, who ascended the throne on the grounds of not being in a sound state of mind,

yani Genç Osman'a geçiş yapmak istiyorum arkadaşlar.

So, I want to transition to Young Osman, friends.

Lehistan Seferi'nden sonra Yeniçerilerin gayretsiz olduğunu

After the Campaign of Poland, the Janissaries were lacking in effort.

ve fazla para aldığını düşünen Genç Osman,

and Young Osman, who thinks he has received too much money,

Yeniçeri ocağını kaldırıp yerine düzenli ordu kurmayı istemiştir.

He wanted to abolish the Janissary corps and establish a regular army in its place.

Fakat bu durumun haberini alan Yeniçeriler,

However, the Janissaries who learned of this situation,

Genç Osman'ı tahttan indirerek öldürmüşlerdir.

They have deposed and killed Young Osman.

Osmanlı hukuku açısından,

In terms of Ottoman law,

önemli bir yere sahip olan Senedi İttifak'tan bahsedelim.

Let's talk about the Sened-i İttifak, which holds an important place.

29 Eylül 1808 yılında,

On September 29, 1808,

Ayanlar ile Alemdar Mustafa Paşa arasında imzalanan bu belge,

This document signed between the Ayanlar and Alemdar Mustafa Pasha,

anayasal nitelik taşımaktadır.

It has a constitutional nature.

Osmanlı döneminde Ayanlar,

During the Ottoman period, the Ayanlar,

yaşadığı bölgenin ileri gelenleri,

the prominent figures of the region where he/she lives,

eski idarecileri,

former administrators,

zengin ve soylu aileleri mensup kişilerin oluşturduğu topluluktur.

It is a community consisting of individuals belonging to wealthy and noble families.

18. Yüzyıl başlarında,

In the early 18th century,

Osmanlı Devleti'nin askeri teşkilatında

In the military organization of the Ottoman State

iyiden iyiye hissedilen bozulmalar neticesinde,

as a result of increasingly felt deteriorations,

devlet otoritesi zayıflamıştır.

The state authority has weakened.

Otorite boşluğu beraberinde isyanların oluşmasına dair,

The power vacuum leads to the emergence of rebellions.

bu isyanlardan birisi de Kabakçı isyanıdır.

One of these uprisings is the Kabakçı uprising.

Kabakçı isyanı neticesinde,

As a result of the Kabakçı uprising,

dönemin Osmanlı padişahı 3. Selim tahttan indirilmiş

The Ottoman sultan of the period, Mahmud II, has been deposed.

ve yerine 4. Mustafa gelmiştir.

And instead, 4th Mustafa has come.

Ancak 4. Mustafa'nın aldığı kararlar,

However, the decisions made by Mustafa IV,

Ayanlar'ı harekete geçirmiş

It has activated the ayans.

ve 2. Mahmut'un tahta geçmesiyle sonuçlanmıştır.

and it resulted in the ascension of Mahmud II to the throne.

Bu tahta eşlikliğinden sonra,

After this board's accompaniment,

sadrazam olan ancak daha önce kendisi de Ayan olan Alemdar Mustafa Paşa,

the Grand Vizier, but who was previously also an Ayan, Alemdar Mustafa Pasha,

padişahı 2. Mahmut'un ve otoritenin yeniden güçlenmesi için,

for the sultan Mahmud II and the strengthening of authority,

Ayanlar'la Senedi İttifak belgesinin imzalanması gerekiyor.

It is necessary to sign the Agreement document with the Ayanlar.

Ve bu belgenin imzalanmasını sağlamıştır.

And it has ensured the signing of this document.

2. Mahmut döneminde yalnızca Senedi İttifak imzalanmamış,

During Mahmut's reign, not only was the Pact of Alliance signed,

bu dönem aynı zamanda Tanzimat döneminin başlangıcı olmuştur.

This period also marks the beginning of the Tanzimat period.

3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı,

The Edict of Reform, proclaimed on November 3, 1839,

devlet düzeninde meydana gelen bozulmaların önlenmesi

prevention of disruptions occurring in the state system

ve yayılan milliyetçilik akımının olumsuz etkilerinden kurtulmak için,

and to get rid of the negative effects of the spreading nationalism movement,

kalıcı bir çözüm amacıyla ilan edilmiş olan anayasal bir belgedir.

It is a constitutional document declared for the purpose of a permanent solution.

İnsan hakları konusunda yasal zemini oluşturan Tanzimat Fermanı,

The Tanzimat Edict, which establishes the legal ground for human rights,

Cumhuriyet'in ilanına kadar birçok defa değiştirilmiştir.

It has been changed many times until the declaration of the Republic.

Bu değişikliğe düzenlemeye uğramıştır.

This change has been amended.

Tanzimat Fermanı'ndan sonra bir diğer önemli konu olan

Another important issue after the Tanzimat Edict is

1. Meşrutiyete değinmemizde fayda olduğunu düşünüyorum.

I think it is beneficial for us to mention the constitutional monarchy.

Osmanlı İmparatorluğu kuruluşundan 1876 yılına kadar mutlakiyetle yönetilmiştir.

The Ottoman Empire was governed with absolutism from its establishment until the year 1876.

Devletin mutlakiyeti terk ederek,

Abandoning the absolutism of the state,

parlamenter hayata geçişi 23 Aralık 1876 tarihinde

The transition to parliamentary life occurred on December 23, 1876.

hem Avrupa devletlerinin baskısı,

both the pressure of European states,

hem de çökmekte olan Osmanlı Devleti'nin yenilenmesi ve yaşatılması amacıyla,

and with the aim of renewing and sustaining the crumbling Ottoman Empire,

2. Abdülhamit tarafından ilan edilen 1. Meşrutiyet ile gerçekleştirilmiştir.

It was realized with the 1st Constitutional Era declared by Abdulhamid II.

Bu dönemin anayasası olan Kanuni Esası,

The constitution of this period, the Kanuni Esası,

Osmanlı'nın ilk ve son anayasası olarak Osmanlı hukuku açısından önemli ve konumu oldukça farklıdır.

It is important in terms of Ottoman law and its position is quite different as the first and last constitution of the Ottoman Empire.

Kanuni Esası, temel kanun ve anayasa anlamına gelmektedir.

The Kanuni Esası means fundamental law and constitution.

Avrupa'da öne çıkan eşitlikçi ve parlamenter sistemin

The prominent egalitarian and parliamentary system in Europe.

Osmanlı Devleti'ne adapte edilmesi için başlayan çalışmaların sonucunda ilan edilen Kanuni Esası,

The Kanuni Esası, declared as a result of the efforts that began to adapt to the Ottoman State,

12 bölüm ve 121 maddeden oluşmaktadır.

It consists of 12 chapters and 121 articles.

Halka seçme ve seçilme hakkı ile birlikte birçok yenilik getiren bu kanun,

This law brings many innovations along with the right to vote and be elected,

mutlak monarşiyi sona erdirmiştir.

It has ended absolute monarchy.

İslami hukuk sisteminin başta ticari alanlarda olmak üzere yavaş yavaş terk edilerek,

The Islamic legal system is gradually being abandoned, especially in commercial areas.

yerine Kara Avrupa'sı hukuk sistemine bırakmaya başlaması,

starting to leave it to the European continental legal system,

Osmanlı Devleti'nin gücünün zayıfladığı ve bunun fark edilerek,

The period when the strength of the Ottoman Empire weakened and this was recognized,

önlemlerin alınmaya çalışıldığı bir dönem olan Tazminat Dönemi'nde başlamıştır.

It began during the Compensation Period, a time when measures were being attempted.

1850'de Fransa Ticaret Kanunu'nun iktibas edilmesiyle değişim ve yönelime gidilmiştir.

The adoption of the French Commercial Code in 1850 brought about changes in exchange and orientation.

Toplumsal ihtiyaçlardan dolayı değişimin zaruri görülmesi 1. Dünya Savaşı'na kadar sürmüştür.

The necessity of change due to social needs persisted until World War I.

1. Dünya Savaşı'nın kaybedilmesi,

The defeat in World War I,

nedeniyle yıkılan Osmanlı'nın rıza gösterdiği anlaşmaları kabul etmeyen Türkler,

Turks who did not accept the agreements that the Ottoman Empire, which collapsed due to this reason, had consented to,

Gazi Mustafa Kemal Paşa ile Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerini atmıştır.

He laid the foundations of the Republic of Turkey with Gazi Mustafa Kemal Pasha.

Kıta Avrupası hukuk sistemine geçen Cumhuriyet rejiminde ne töre ne şer'i kurallar vardır.

In the republican regime that adopted the continental European legal system, there are neither customary nor religious rules.

Modernleşmeyi ve çağ ayak uydurmayı bağımsız bir şekilde yapabilmek adına,

In order to be able to modernize and adapt to the age independently,

zamanın en ileri yasaları, Türk milletinin inancını, ahlakını,

the most advanced laws of time, the beliefs and morals of the Turkish nation,

milli kimliğini ve benliğini esas alarak iktibas edilmiştir.

It has been quoted based on its national identity and essence.

Diğer yasalara tamamen bağlı kalmayarak,

Not fully adhering to the other laws,

kendi yasalarını oluşturarak Cumhuriyet'in ilk anayasası olan Teşkilat-ı Esasiye Kanunu,

by establishing its own laws, the Teşkilat-ı Esasiye Law, which is the first constitution of the Republic,

savaş koşullarında 1921'de hazırlanmıştır.

It was prepared in 1921 under wartime conditions.

Zamanla daha layık ve demokratik olan ilk anayasamız,

Over time, our first constitution, which is more worthy and democratic,

Kıta Avrupası hukuk sistemine geçişi daha kolaylaştırmıştır.

It has facilitated the transition to the continental European legal system.

Peki bu bahsettiğimiz Kıta Avrupası hukuk sistemi,

Well, this continental European legal system we are talking about,

bir diğer adıyla Kara Avrupası hukuk sistemi nedir?

What is the Continental European legal system, also known as?

Türkiye bunun neresinde yer alıyor?

Where does Turkey stand in this?

Bir ülkenin en önemli metinlerinden biri hiç kuşkusuz anayasadır.

One of the most important texts of a country is undoubtedly the constitution.

Anayasa için devletin yemin metninde diyebiliriz.

We can say in the oath text of the state for the constitution.

Türk anayasa tarihi çok eskiye dayanmaktadır.

Turkish constitutional history dates back a long time.

Bir anayasal metin olarak sayabileceğimiz Senedi İttifak,

The Treaty of Alliance, which we can consider as a constitutional text,

günümüzden 215 yıl önce yazılmıştır.

It was written 215 years ago.

Senedi İttifakı sırasıyla Tanzimat ve Islahat Fermanı takip etmiş

The Edict of Union was followed in succession by the Tanzimat and Islahat Edicts.

ve ardından Osmanlı'ya dair son metin olan 1876 Kanunu Esası ile son bulmuştur.

and it ended with the 1876 Constitution, which is the last text regarding the Ottoman Empire.

Türkiye adına ilk anayasa,

The first constitution on behalf of Turkey,

1. Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 1921 yılında Teşkilat-ı Esasiye olarak hazırlanmıştır.

It was prepared by the Grand National Assembly of Turkey in 1921 as the Constitution Organization.

Ve bu anayasayı sırasıyla 1924,

And this constitution was successively in 1924,

1961 ve 1982 anayasaları takip etmiştir.

The 1961 and 1982 constitutions followed.

Şu an kullandığımız anayasa ise 2017 değişikliği 1982 anayasasıdır.

The constitution we are currently using is the 1982 constitution with the 2017 amendment.

1982 anayasasının en çok eleştirilen tarafı bir darbe anayasası olmasıdır.

The most criticized aspect of the 1982 constitution is that it is a coup constitution.

Birçok kez Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde de dile getirilse de henüz bir adım atılmadı.

Although it has been raised many times in the Grand National Assembly of Turkey, no steps have been taken yet.

Türk hukuk sistemi kendi içinde özel ve kamu hukuku olmak üzere ikiye ayrılır.

The Turkish legal system is divided into two as private law and public law.

Özel hukuk dediğimiz dal kişiler arasındaki anlaşmazlıkları düzenler.

The branch of law we call private law regulates disputes between individuals.

Özel hukukun alt dallarına örnek olarak medeni, borçlar ve ticaret hukukunu verebiliriz.

Examples of subfields of private law include civil law, obligations law, and commercial law.

Kamu hukuku ise devlet, kişiler veya devletin kademeleri arasındaki ilişkileri düzenler.

Public law regulates the relationships between the state, individuals, or the various levels of the state.

Kamu hukukunun alt dallarına örnek olarak ceza hukuku, idari hukuku, anayasa hukuku örnek verilebilir.

Examples of subfields of public law include criminal law, administrative law, and constitutional law.

Aslında bu ayrım sadece teorik bir ayrım değildir.

In fact, this distinction is not merely a theoretical one.

Bir sorun halinde gidilecek mahkemeleri belirler.

Determines the courts to be visited in case of a dispute.

Adli yargı kendi içinde medeni ve ceza yargısı olarak ikiye ayrılır.

Judicial jurisdiction is divided into two: civil and criminal jurisdiction.

Medeni yargı hukuk mahkemelerinin özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözdüğü mahkemelerdir.

Civil courts are the courts that resolve disputes related to private law.

Bu davalara örnek olarak belki de günlük hayatımızda diğerlerine nazaran daha çok duyduğumuz boşanma, tazminat ve miras davaları başlıcı örneklerdir.

As examples of these cases, divorce, compensation, and inheritance cases are perhaps the most heard in our daily lives compared to others.

Ceza yargısı ise çoğunlukla hem özel hukuk kanunlarında hem de ceza kanununda suç sayılan fiilleri yargılamakla görevlidir.

Criminal justice is primarily responsible for adjudicating acts that are considered crimes both in private law and in criminal law.

Türkiye'de adli yargı üç kademeden oluşur.

In Turkey, the judicial system consists of three tiers.

En alttan üste doğru ilk derece mahkemeleri olarak bilinen,

Known as first instance courts from bottom to top,

diğer adıyla ise yerel mahkemeler, bölge adliye mahkemeleri ve yargıtay.

Also known as local courts, regional appellate courts, and the Court of Cassation.

Peki bu durum idari yargıda nasıldır?

So how is this situation in administrative judiciary?

İdari yargı genel olarak kamu idarelerinin yürüttükleri işlemlerin hukuka uygunluk denetimini yapan mahkemelerdir.

Administrative judiciary generally refers to the courts that carry out the legality review of the actions conducted by public administrations.

Alt dalları olarak idare hukuku ve vergi hukukunu örnek gösterebiliriz.

We can exemplify administrative law and tax law as its sub-branches.

Kanunda gösterilen şekiller dahilinde eğer kamu idareleri hakkımızı ihlal ederse başvuracağımız kurum idare mahkemeleridir.

If public administrations violate our rights in the forms specified in the law, the institution we will apply to is the administrative courts.

Ancak idare mahkemelerinin özel yanı ise sadece iki tür dava bulunmasıdır.

However, the special aspect of administrative courts is that there are only two types of cases.

İptal veya tam yargı davası.

Cancellation or full jurisdiction case.

İdarede yargı kademesi adli yargıya benzemektedir.

The administrative judiciary stage resembles the judicial judiciary.

İlk derece mahkemeleri bölge idare mahkemesi ve danıştay şeklinde ilerliyor.

The first instance courts proceed as regional administrative courts and the Council of State.

Açıkçası bu kurumlar dışında Türk yargısı için çok önemli bir kurum daha var.

Frankly, there is one more institution that is very important for the Turkish judiciary besides these institutions.

Anayasa mahkemesi.

Constitutional Court.

Anayasa mahkemesinin anayasanın 148 ve 153. maddelerinde de belirtilen bir takım görevleri vardır.

The Constitutional Court has a number of duties specified in articles 148 and 153 of the constitution.

Ancak anayasa mahkemesinin bugün en dikkat çekici görevi bireysel başvurudur.

However, the most striking duty of the Constitutional Court today is individual applications.

Bireysel başvuru 2010 yılında açılmış,

The individual application was opened in 2010,

23 Eylül 2012 yılında ise denetime başlamıştır.

On September 23, 2012, it started to be monitored.

Bireysel başvuru hangi durumlarda gidilir?

In what situations is an individual application made?

Anayasamızda güvence altına alınmış haklar bakımından ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarafından güvence altına alınmış haklarımızın

In terms of the rights guaranteed in our constitution and the rights guaranteed by the European Convention on Human Rights.

herhangi bir şekilde kamu idareleri tarafından ihlal edildiği iddiasında anayasa mahkemesine başvurabilirdik.

We could have applied to the constitutional court on the grounds that it was violated by public administrations in any way.

Ancak anayasa mahkemesi 25 Temmuz 2023'te çarpıcı bir karar verdi ve bu karar 10 Ekim 2023'te yürürlüğe girdi.

However, the constitutional court made a striking decision on July 25, 2023, and this decision came into effect on October 10, 2023.

Anayasa mahkemesi.

Constitutional Court.

2022 itibariyle önündeki 130 bin davadan 80 bininin makul sürede yargılanma hakkının ihlali konusunda olduğuna ve 55 binden fazlasına ihlal kararı verdiğini gerekçe göstererek bireysel başvuru yoluna kapattı.

As of 2022, it closed the individual application route by stating that 80,000 of the 130,000 cases in front of it are related to the violation of the right to a fair trial within a reasonable time and that it has issued violation decisions for more than 55,000 of them.

Bu konuda aslında hem yargımız adına hem de kendimiz adına üzülmeliyiz.

We should actually be sad for both our judgment and for ourselves on this matter.

Çünkü her bir üst mahkeme aslında adil yargılanma hakkının ne kadar ileri götürülebileceğine dair bir kanıttır.

Because each higher court is actually evidence of how far the right to a fair trial can be advanced.

Ancak anayasa mahkemesi de bu konuda biraz haklı olabilir.

However, the constitutional court may also be somewhat right on this issue.

Çünkü Türkiye'de makul sürede yargılanma hakkı genel olarak tam zamanında uygulanamıyor.

Because the right to a fair trial within a reasonable time is generally not applied in a timely manner in Turkey.

Aslında bu sorunun asıl kaynağı mahkemelerin iş yükünün fazla olmasıdır.

In fact, the main source of this problem is the excessive workload of the courts.

Adalet istatistikleri verisine göre bir hakime yılda 671 dava düştüğünü gösteriyor.

According to the justice statistics data, it shows that a judge handles 671 cases per year.

Bu da aslında bize ülkemizdeki hakim, savcı ve avukatlar arasındaki dengesizliği gösteriyor.

This actually shows us the imbalance between judges, prosecutors, and lawyers in our country.

Fakülteye ilk geldiğimde çok değerli bir hocam şu cümleleri kullanmıştı.

When I first came to the faculty, a very valuable professor of mine used the following sentences.

Arkadaşlar Türkiye'de bir kişi başka bir kişiyi korkutmak isterse,

If a person wants to scare another person in Turkey,

seni mahkemelerde süründüreceğim der.

"I will drag you through the courts," he/she says.

Bunu mahkemelerin halkımız açısından ne kadar zahmetli ve korkutucu bir iş olduğu manasına geldiğinden mi söylemiş olmalı diye içimden geçirdim.

I thought to myself that they must have said this because it means how troublesome and frightening a job it is for our people in terms of the courts.

Bir dava uzun yıllar aldıktan sonra verilen kararın artık o taraf için manevi veya maddi olarak onu tatmin edecek hiçbir şey kalmamış oluyor.

After a lawsuit takes many years, there is nothing left to satisfy that party, either morally or materially, with the decision that has been made.

Genel olarak gündemde olan bir diğer sorunumuz denetim.

Another issue that is generally on the agenda is inspection.

Denetim eksikliğinin sonucu yargı mensuplarının bağımsızlıklarının tam anlamıyla sağlanamamış olması,

The lack of oversight has resulted in the inability to fully ensure the independence of the members of the judiciary,

bu açıkçası benim sorun diye nitelendirebileceğim bir mevzu.

This is frankly a matter I can describe as my problem.

Davalar için son bir yol daha var.

There is one more way for the cases.

Bu yola tüm iç yargı yolları tükendikten sonra başvurulabilir.

This route can be pursued only after all domestic legal remedies have been exhausted.

Kararın verilmesinden sonra 6 ay geçmemişse Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurulabilir.

If six months have not passed since the decision was made, an application can be made to the European Court of Human Rights.

Tabi tek koşullar bunlar değil.

Of course, these are not the only conditions.

Aynı zamanda imzasız bir belge olmamalı ve başka bir uluslararası mahkeme önüne çıkılmamış olmalı.

It should not be an unsigned document and should not have been brought before another international court.

Adalet Bakanlığı verilerine göre Türkiye'nin her geçen yıl Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuru oranı artıyor.

According to data from the Ministry of Justice, Turkey's application rate to the European Court of Human Rights increases every year.

2022 verilerine göre 47 ülke arasında başvuru oranı artıyor.

According to 2022 data, the application rate is increasing among 47 countries.

Bu oranla başvuru sırında 10. ülkeyiz.

With this ratio, we are the 10th country in the application ranking.

2002-2022 yılları arasında toplam 119.016 başvuru sonuçlandırılmış ve 3224 ihlal kararı verilmiştir

Between 2002 and 2022, a total of 119,016 applications were concluded and 3,224 violation decisions were made.

Bu oran ise toplamda %2.71'dir.

This rate is a total of 2.71%.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, yargımız için en üst kuruluş olarak görülür

The European Court of Human Rights is seen as the highest institution for our judiciary.

ve böyle bir yargı yoluna sahip olmamız haklarımız açısından çok önemlidir.

Having such a legal remedy is very important for our rights.

Bugün sizinle hukuk sistemimizden, bu sistemin yollarından bahsettik

Today we talked about our legal system and the ways of this system.

ve bununla birlikte bir hukuk öğrencisinin gözünden

and from the perspective of a law student

ülkemizdeki yargının eksikliklerini anlatacağım.

I will explain the shortcomings of the judiciary in our country.

yargının eksikliklerini dile getirmeye çalıştık.

We tried to express the deficiencies of the judiciary.

Hukukumuzu, tarihimizi, devletlerimizin hukuk tarihini bildiğimizde

When we know our law, our history, and the legal history of our states

daha doğru adımlar atılacağını, daha doğru kararlar verileceğini

that more accurate steps will be taken, that more correct decisions will be made.

ve böylelikle daha iyi bir geleceğin daha yakın olacağı fikrindeyiz.

And thus, we believe that a better future is closer.

Bu amaçla yola çıkıp sizlerin kulağında, aklında olmaya devam edeceğiz.

We will set out for this purpose and continue to be in your ears and minds.

Bir sonraki bölümde görüşmek üzere.

See you in the next section.

Hukukla kalın, Senatos Podcast'a kalın.

Stay with the law, stay with the Senatos Podcast.

Altyazı M.K.

Subtitle M.K.