Savaş ve Müzik

İzlediğiniz için teşekkürler.

Thank you for watching.

Ben Oğuzhan, serinin 12. bölümü Savaş ve Müzik sizlerle.

I am Oğuzhan, and the 12th episode of the series, War and Music, is with you.

Müzik, sanat dallarının içinde en soyut olanı belki de.

Music is perhaps the most abstract of the art forms.

Beynimizde genel anlamda müziğe dair olumlu yaklaşımlara daha müsait bir sistem.

In our brains, there is a system that is generally more conducive to positive approaches to music.

Birçoğumuz için müzik rahatlatan, coşturan, stres atmamızı sağlayan, dinlendiren,

For many of us, music is relaxing, energizing, helps us relieve stress, and provides rest.

hatta müzik terapisi gibi bir alana evrilip şifalandırdığı bile iddia edilen bir sanat.

It is even claimed to be an art that has evolved into an area like music therapy and has healing properties.

Ama bunun tam tersini yaşatabilecek taraflarını düşünmek,

But thinking about the aspects that could experience exactly the opposite,

niyeyse çok ilgi çekici geliyor bana.

For some reason, it seems very interesting to me.

Ses dediğimiz şey, beynimizin çok çabuk reaksiyon vermesine neden olabiliyor.

The thing we call sound can cause our brain to react very quickly.

Bize aniden tepki verdiren sesleri bir düşünün mesela.

Consider the sounds that suddenly make us react, for example.

Kornalar, sirenler, bebeğinizin ağlaması, gök gürültüsü vs.

Horns, sirens, your baby's crying, thunder, etc.

Duyar duymaz irkildiğimiz, korktuğumuz, panik olduğumuz şeyler yani.

Things that make us flinch, fear, or panic as soon as we hear them.

Bunların içinde yaratılmış olan uyarı sesleri,

The warning sounds created within these,

müziğin uyumsuzluğundan yararlanılarak oluşturuluyor.

It is being created by utilizing the dissonance of music.

Alarmlar, sirenler, kornalar gibi.

Alarms, sirens, horns, and the like.

Yani müzikte uyumsuz aralık olarak bilinen seste,

So in music, in a sound known as a dissonant interval,

sirenlerin birleştirilmesiyle ortaya çıkıyor bu sesler.

These sounds emerge from the merging of sirens.

Evinizde oturup sakin sakin bir şeyler izlerken,

While sitting at home and calmly watching something,

bir anda dışarıdan gelen bir siren sesi duyduğunuzda,

when you suddenly hear the sound of a siren from outside,

camdan dışarı bakıp o sesin kaynağını görmeye ihtiyacı duyuyorsunuz.

You feel the need to look out the window and see the source of that sound.

Huzurunuzu kaçırıyor çünkü o uyumsuz ses.

It disturbs your peace because of that discordant sound.

Bu tarz ses uyarıları beynimizin çok hızlı tepki verip,

This type of sound alerts our brain to respond very quickly,

alarm haline geçmesini sağlıyor.

It ensures that it goes into alarm mode.

Uykunuz ne kadar ağır olursa olsun,

No matter how deep your sleep is,

gece çocuğunuz ağlamaya başladığı anda,

the moment your child starts crying at night,

o ses beynimizi öyle hızlı harekete geçiriyor ki,

that sound activates our brains so quickly that,

aniden uyanıveriyoruz.

We suddenly wake up.

Hatta bir bakıyoruz, nabzımız bile yükselmiş.

In fact, we find that our pulse has even increased.

Bir saniye önce huzur içinde uyuyorduk oysa ki.

Just a second ago, we were sleeping peacefully.

Bu örneklere ek olarak,

In addition to these examples,

bir savaş esnasında herhangi bir uyarı anlamında duyduğunuz bir boru sesi,

a sound of a pipe you hear as a warning during a war,

ya da bulunduğunuz binada aniden çalmaya başlayan bir alarm,

or an alarm that suddenly goes off in the building you are in,

sizi ömür boyu içinden çıkamayacağınız bir travmanın içine atabilir.

It can throw you into a trauma from which you will never escape.

Bu anlamda geçen bölüm üzerine konuştuğumuz göç meselesi de,

In this sense, the migration issue we discussed in the previous section is also,

beni biraz bu tarafa çekti.

He/she pulled me a bit to this side.

Ve savaşla müziğin ilişkisi hakkında biraz düşünmek, araştırmak istedim.

And I wanted to think and research a bit about the relationship between war and music.

Bu, sesin insan psikolojisini etkileme becerisi çok erken fark edilmiş olacak ki,

It seems that the ability of sound to influence human psychology was realized very early on,

eski Mısır'da,

in ancient Egypt,

antik Yunan'da, Roma İmparatorluğu dönemlerinde falan,

in ancient Greece, during the Roman Empire period,

müzik bir sanat olmaktan çok, stratejik bir araç gibi kullanılmış.

Music has been used more as a strategic tool than as an art form.

Çeşitli davullar ve borularla savaşan askerleri cesaretlendirmek,

Encouraging soldiers fighting with various drums and horns,

ya da tam tersi, karşı safta yer alan askerleri,

or conversely, the soldiers positioned on the opposite side,

ürkütmek amacıyla savaşlarda müzikten yararlanmışlar.

They have made use of music in wars to intimidate.

Roma dönemindeki şövalye düellolarında örneğin,

For example, in the knight duels of the Roman period,

hem düello alanına çıkarken,

as he steps into the duel field,

hem dövüş esnasında,

both during the fight,

hem de dövüş sonuçlandıktan sonra,

even after the fight has ended,

farklı farklı müziklerle atmosferi güçlendirmeye çalışırlarmış.

They would try to enhance the atmosphere with different kinds of music.

Bugünkü futbol gibi işte.

Just like today's football.

Nasıl her maçın başında oyuncular sahaya çıkarken,

Just like when players enter the field at the beginning of each match,

kendi takımına cesaret veren,

giving courage to one's own team,

karşı takımı baskı altına almaya çalışan müzikler çalınıyor,

Music is playing that tries to put pressure on the opposing team.

marşlar söyleniyor,

marches are being sung,

maç bitince de kazanıldıysa daha eğlenceye yönelik şarkılar çalınıyor falan,

when the match is over and if it was won, more fun songs are played, etc.,

aynı mantık.

the same logic.

Hatta en iyi örnek belki de Şampiyonlar Ligi müziği.

Perhaps the best example is the Champions League music.

Her maç önemli ve keyifli gelebilir bizlere ama,

Every match can feel important and enjoyable to us, but,

bir Şampiyonlar Ligi serüvenisinde yer almak,

to be part of a Champions League adventure,

maç öncesi statta o meşhur marşı duymak,

hearing that famous anthem at the stadium before the match,

her taraftar ve futbolcuyu daha büyük etki altına alıyor.

It is having a greater influence on every supporter and player.

Yani bunlar aslında geçmişten gelen o,

So these are actually those that come from the past.

savaş stratejileri meselesiyle bağlantılı olarak yer alıyor hayatımızda.

It is related to the issue of war strategies in our lives.

Bizim tarihimize baktığımızda da mehter müziği diye bir şey var değil mi?

When we look at our history, there is something called mehter music, isn't there?

Döneminde Avrupa'yı çok etkilemiş,

It had a significant impact on Europe during its time,

savaş sırasında ordunun gücüne güç katmış bir şeydi mehter müziği.

Mehter music was something that added strength to the army during the war.

Hatta o kadar ünlü olmuş ki,

She has become so famous that,

Avrupa'nın en önemli bestecileri mehterden etkilenerek eserler üretmişler.

Some of Europe's most important composers have created works influenced by the mehter.

Mozart'ın meşhur Türk Barşı'nı hepiniz duymuşsunuzdur.

You all must have heard Mozart's famous Turkish March.

Müziğin teknik tarafından biraz uzak olan dinleyicilerimiz için bir bilgi vereyim bu eserle ilgili.

Let me provide some information about this work for our listeners who are somewhat distant from the technical side of music.

Müziğin ezgisine baktığınızda pek Türk motifleriyle karşılaşmıyorsunuz.

When you look at the melody of the music, you don't encounter many Turkish motifs.

Ama ritmini dinlediğinizde müziğin mehter'in o meşhur yürüyüşündeki ritmin üzerine oturtulduğunu fark edeceksiniz.

But when you listen to its rhythm, you will notice that the music is built on the rhythm of the famous march of the mehter.

Aynı örnek Beethoven'ın yazdığı Türk Marşı için de geçerli.

The same example applies to the Turkish March composed by Beethoven.

Osmanlı'nın en büyük bestecilerini bile bu kadar etkilediğine göre zamanında mehteri oldukça verimli kullanmış diyebiliriz.

Since it affected even the greatest composers of the Ottoman Empire so much, we can say that the military band was used quite effectively at the time.

Fakat ülkelerin bu savaş sırasında müziği kullanma alışkanlıkları zaman geçtikçe bazı değişimlere uğradı.

However, the habits of countries in using music during this war underwent some changes over time.

Hem dünya döneminde hem de dünya döneminde.

Both in the world period and in the world period.

Dünya tarihinde olan büyük değişimler hem bununla bağlantılı olarak sanat tarihinde de okuduğumuz etkileri müziğin sanatsal boyutunu daha çok öne çıkarmaya başladı.

The significant changes in world history have increasingly highlighted the artistic dimension of music, along with the effects we read about in art history related to this.

Devlet yönetimleri düzeyinde düşündüğümüzde ise dönemin totaliter yapılarını da göz önünde bulundurmak lazım tabi.

When we think at the level of government administrations, we must of course also take into account the totalitarian structures of the period.

Bugün bildiğimiz birçok müzisyen siparişle beste yaparak özellikle de saraylarda performanslar sergileyip orkestralar yöneterek falan geçimlerini öyle sağladılar.

Many musicians we know today made a living by composing on demand, especially by performing in palaces and conducting orchestras.

Yani aslında müzik neredeyse hep politik bir dirsek teması eşliğinde yol almış.

So music has actually progressed almost always with a political elbow contact.

Rönesans dönemine kadar kiliselerde,

Until the Renaissance period in churches,

kilise kontrolünde eserler üretilirken

while works are being produced under the control of the church

sonrasında sanatçılar ne kadar özgürleşse de

even though the artists became freer afterwards

müzisyenler büyük ölçüde

musicians largely

devletlere bağımlı durumda eserlerini

dependent on states for their works

üretmeye devam ettiler.

They continued to produce.

Bizde durum biraz daha farklı ilerlemiş.

The situation has progressed slightly differently for us.

Önemli bestecilerimiz, sanatçılarımız

Our important composers, our artists.

ya da müziğin teorisi üzerine

or on the theory of music

kafa yoran teorisyenlerimiz olsa da

even though we have theorists who ponder

sarayın padişahtan padişaha değişen

the palace changes from sultan to sultan

tutumu nedeniyle bir padişah döneminde

due to his attitude during a sultan's reign

saray müzisyeni olup destek görüyorlar,

They are court musicians and are receiving support.

bir padişah değişiyor, hop

A sultan is changing, hop.

sarayda müzik olmayacak diye kapı dışarı ediliyorlar.

They are being thrown out because there will be no music in the palace.

Bu düzende sistematik bir

This arrangement is systematic.

gelişim göstermemiz pek söz konusu

It is not really possible for us to show development.

olamamış tabi. Bir de yazılı kültürümüzün

Of course, it couldn't be. Also, our written culture.

zayıf olması nedeniyle

due to being weak

nesilden nesile aktarım ancak usta-çırak

Transmission from generation to generation is only through master-apprentice.

ilişkisiyle ilerleyebilmiş.

has been able to progress with his/her relationship.

Yani bizde de politik tutumlar

So we also have political attitudes.

müziği hep birinci dereceden etkilemiş

it has always had a direct impact on music.

diyebiliriz. Dünya müzik tarihi

we can say. The history of world music

bu konudaki en büyük kırılma noktasını

the biggest breaking point on this issue

ise 20. yüzyılda yaşadı.

lived in the 20th century.

Şu bir gerçek ki

It is a fact that

20. yüzyıla kadar olan dönemde ne kadar

How much until the 20th century?

politik temaslar devam ederse etsin

let political themes continue if they do

sanatsal açıdan müzik biraz daha

Musically, it is a bit more artistic.

özgür bir konumdaydı bence.

I think he/she was in a free position.

Dönemin imparatorları, kralları,

The emperors and kings of the era,

padişahları artık ne derseniz deyin

Whatever you say about the sultans now.

belli sanatsal birikimleri olan

with certain artistic accumulations

hatta bazıları Friedrich Wilhelm

even some of them Friedrich Wilhelm

gibi filozof sayılabilecek türden

of the kind that can be considered philosophers

entelektüellerdi. Ve Feodalya'da

They were intellectuals. And in Feudalism.

otoriter sistemler içinde krallıklarını

kingdoms within authoritarian systems

halk gözünde korumak gibi bir dertleri

They have a concern to maintain appearances in the eyes of the public.

olmadığı için sanatı yalnızca sanat

because it is not only art art

olarak ele alan yöneticilerdi.

They were the managers who approached it as.

Müzik onlar için çoğu zaman bir propaganda

For them, music is often a form of propaganda.

aracı olmaktan uzaktı.

He was far from being an intermediary.

Fransız devriminden sonraki yöneticiler içinse

For the rulers after the French Revolution

durum giderek değişmeye başladı

The situation started to change gradually.

ve işte bahsettiğimiz 20.

And here is the 20th we mentioned.

yüzyıl bu işin doruk noktasına

the century to the peak of this work

ulaştığı dönem oldu.

it reached a period.

1900'lü yıllar iki

The 1900s two

büyük dünya savaşına tanıklık etti.

witnessed the great world war.

Burada en önemli rolü üstlenenlerse

The ones playing the most important role here are

komünist Rusya ve Nazi

communist Russia and Nazi

Almanyası oldu. Birinci dünya

It became Germany. The First World.

savaşı sanatsal açıdan sancılar

artistic pains of war

yarattı tabi. Rusya

It created, of course. Russia.

1917'de fabrikada çalışan kadınların

Women working at the factory in 1917.

başlattığı Şubat devrimini yaşamıştı

he had experienced the February revolution he initiated

ve Lenin'i tarih

and history of Lenin

sahnesine çıkarmaya hazırlanıyordu.

He was getting ready to go on stage.

Savaş devam ederken devrim sırasında

During the revolution while the war continues

tahttan ayrılan 2. Nikolay

Tsar Nicholas II, who abdicated the throne.

kardeşinin tahta geçmesi şartıyla

on the condition that your brother ascends to the throne

yerini ikili bir yönetime bırakıyordu.

It was leaving its place to a dual administration.

Ancak Lenin İspitçe'de

However, Lenin in İspitçe.

savaşırken mektuplar göndererek

sending letters while fighting

bunun asla kabul edilmemesi gerektiğini

this should never be accepted

ve Sovyetlerin tek başına

and the Soviets alone

hükümeti kurması gerektiğini savunuyordu.

He was arguing that he should form the government.

Çarlık Rusya'sının yanında yer alanlar

Those who sided with Tsarist Russia.

Lenin'i Alman ajanı olmakla

Accusing Lenin of being a German agent.

suçluyor. Troçki ise bu konuda

is accusing. Trotsky, however, on this matter

Lenin'i savunarak halkı

Defending Lenin to the people

onun Alman militarizmine karşı

against his German militarism

mücadele verdiğine ikna etmeye çalışıyordu.

She was trying to convince him that she was struggling.

Lenin'in müziğe olan bakış açısı

Lenin's perspective on music.

da oldukça enteresan.

it is quite interesting.

The Worker yazarı Alex Ross

The Worker author Alex Ross

The Rest is Noise isimli kitabında

In his book titled The Rest is Noise

bir alıntıya yer veriyor. Bu arada

it includes a quotation. Meanwhile,

buraya bir parantez. Eğer bizi dinleyen

Here is a parenthesis. If someone is listening to us.

yayıncılar varsa ne olur biriniz

What happens if there are publishers, one of you?

şu kitabın Türkçe çevirisini yayınlayın.

Publish the Turkish translation of this book.

Hakikaten şahane bir kitap.

It is truly a magnificent book.

Tamam çok sayfalı, çok maliyetli falan da

Okay, it's very multi-page, very costly and so on.

az basın. Gerekirse müziğinizin de

press less. If necessary, your music too.

tayfası olarak biz alır, maliyetini kurtarırız.

As a crew, we will take it and cover the cost.

Şaka bir yana 20. yüzyıldaki

Joking aside, in the 20th century

müzikal çalkalanmayı çok güzel

The musical turbulence is very beautiful.

anlatıyor kitap yani. Resmen fotoğraf gibi.

It's like the book is telling it. It's really like a photograph.

Eğer ben İngilizcesini de okurum

If I read the English version as well.

diyorsanız kesinlikle bu kitabı edin

If you say so, definitely get this book.

arkadaşlar. Neyse kitaptaki anekdota

Friends. Anyway, regarding the anecdote in the book.

geri dönüyorum. Ne diyorduk?

I'm coming back. What were we saying?

Lenin'in müziğe karşı olan bakışı.

Lenin's view on music.

Lenin, Maxim Gorki ile yaptığı bir

Lenin, a conversation he had with Maxim Gorky.

konuşmada Beethoven'ın gücünü

the power of Beethoven in conversation

övmüş fakat müziğe karşı

he praised but was against music

olan bakışını da şu sözlerle açıklamış.

He explained his perspective with the following words.

Ben çok sık müzik

I listen to music very often.

dinleyemem. Sinirlerinizi etkiliyor.

I can't listen. It affects your nerves.

Aptalca güzel şeyler

Stupidly beautiful things

söylemenize neden oluyor ve bu iğrenç

It makes you say, and this is disgusting.

cehennemde yaşarken bu kadar

This much while living in hell.

güzellik yaratabilen insanların başını

the head of people who can create beauty

okşamak istiyorsunuz.

You want to caress.

İyi ya işte Lenin amcam. Biraz rahat

Well, that's my uncle Lenin. A bit relaxed.

ardın ya. Savaş, güreş nereye kadar?

It's behind you. How long will the war and wrestling last?

Neyse ortam bu kadar karışıkken

Anyway, with the environment being so chaotic...

Rus besteciler dönemlerine göre

Russian composers by period

en sınırsız, en uçuk kaçık

the most limitless, the most outrageous

eserlerini üretmeye başlıyorlar.

They are starting to produce their works.

Örneğin Arseniy Avramov'un

For example, Arseniy Avramov's

Fabrika Düdükleri İçin Senfoni isimli eseri

The work titled "Symphony for Factory Whistles."

dönemin en çarpıcı örneklerinden.

one of the most striking examples of the period.

1922 yılında

in 1922

Bakü Limanı'nda seslendirilen eser

The work performed at the Baku Port.

fabrika sirenleri, top sesleri,

factory sirens, cannon sounds,

makinalı tüfekler, otobüs ve

machine guns, bus and

araba kornaları, manevra makineleri

car horns, maneuvering machines

ve Hazar filosunun sis

and the Caspian fleet's fog

düdükleri kullanılarak çalınmış.

It was played using whistles.

Bana sanki tam olarak kafasının içindeki

It seems to me like exactly what's in his/her head.

seslerin dışa vurumu gibi geldi.

It felt like an expression of sounds.

Bestici Rusya'nın 1922

Bestici Russia's 1922

yılına kadar geçirdiği son 5 yılı özetleyen

summarizing the last 5 years spent until the year

sesleri bir senfoni haline getirmiş.

It has turned the sounds into a symphony.

Bu dönem atlatıldıktan

After this period is over

sonra ise daha çeyrek asır

then, a quarter of a century later

geçmeden 2. Dünya Savaşı patlak veriyor.

Before it passes, World War II breaks out.

Eylül 1939'da

September 1939

Almanya'nın Polonya'yı işgaliyle

With Germany's invasion of Poland

başlayan savaş tam 6 yıl

the war that started exactly 6 years ago

sürmüş. Özellikle Avrupa

has lasted. Especially Europe

toplumunun bazı hümanist kazanımları

some humanitarian gains of society

çok acı derslerle elde etmesine

to obtain through very painful lessons

neden olmuştu. Rusya,

why it had happened. Russia,

bu dönemde Stalin'le sınav vermek durumundaydı

During this period, he had to take an exam with Stalin.

ve ünlü bestici

and the famous composer

Shostakovich bu dönemin önemli

Shostakovich is significant in this period.

simgelerinden biri haline gelecekti.

it would become one of its symbols.

Stalin yalnızca insanların

Stalin only of people

davranışlarını değil, düşüncelerini de

not only their behaviors, but also their thoughts

kontrol altına almak isteyince

when wanting to take control

Rusya çok katı bir dönem geçirmek zorunda kalacaktı.

Russia would have to go through a very tough period.

26 Ocak

January 26

1936'da 2. Dünya Savaşı'na

In 1936, to World War II.

doğru yaklaşırken Stalin,

as he approached correctly, Stalin,

Shostakovich'in Midsenkli Lady

Shostakovich's Lady Macbeth

Macbeth operasının Moskova'daki bir gösterisine

To a performance of the opera Macbeth in Moscow.

gidiyor. Sovyet diktatörü

He is going. Soviet dictator.

sık sık Bolşoy'da opera ve

often at the Bolshoi for opera and

baleye katılırmış ve dikkat çekmemeye

she used to participate in ballet and not draw attention

de özen gösterirmiş. Perdenin

He used to pay attention to it too. The curtain's

açılmasından hemen önce arka sıralarda

just before the opening in the back rows

oturmayı ve kendisini seyirciden

to sit and to observe himself from the audience

gizleyen fakat sahneyi de görmesini

hiding but also letting them see the stage

engellemeyen küçük bir perdenin

a small curtain that does not block

arkasında izlermiş temsilleri.

He would watch the performances from behind.

Fakat salondaki güvenlik güçlerinin artması

However, the increase in security forces in the hall

nedeniyle oluşan gergin hava

the tense atmosphere caused by

Stalin'in salonda olduğunu herkese

Everyone in the hall knows that Stalin is there.

hissettirirmiş. İşte

it used to make you feel. Here’s

Shostakovich'in bu temsili sırasında

During this representation of Shostakovich

Stalin final perdesi oynanırken

While the final curtain of Stalin is being drawn.

kurmaylarını da alarak salondan

taking his staff out of the hall

ayrılmış, eseri beğenmediğiyle

separated, with the fact that he/she did not like the work

belli etmişti.

He/She had made it clear.

Hemen iki gün sonra ise

Just two days later,

Pravda isimli gazete müzik

The newspaper named Pravda music.

yerine karışıklık başlıklı bir

entitled "Instead of Confusion"

yazı yayınlamış. Yazıda

she has published an article. In the article

Shostakovich'in Lady Macbeth operası

Shostakovich's Lady Macbeth opera

sanatsal olarak anlaşılmaz ve

artistically incomprehensible and

ahlaken de müstehcen bir eser olarak

as a morally indecent work

kınanmıştı. Ve Shostakovich'in

was condemned. And Shostakovich's

kötü sonuçlanabilecek bir

a potentially bad outcome

oyun oynadığı ifadelerine yer

space for the expressions of playing games

verilmişti. Shostakovich bu dönemden

it was given. Shostakovich from this period

itibaren giderek artan

increasingly from

bir baskı altına girmeye başlayacaktı.

He was about to come under pressure.

Alex Ross o dönemi

Alex Ross that period

öyle açıklıyor kitabında.

He explains it that way in his book.

1930'ların ortalarından itibaren başlayan dönem

The period that began in the mid-1930s.

20. yüzyıl müziğinin

20th century music's

totaliter yöntemlerle tamamen

completely with totalitarian methods

politize edildiği en çarpık

the most distorted it has been politicized

ve trajik fazın başlangıcını

and the beginning of the tragic phase

işaret etti. İkinci Dünya Savaşı'na

he pointed. To World War II

yaklaşırken diktatörler

dictators approaching

Avrupa'nın yarısını kontrol altına almak için

To gain control over half of Europe.

halkın hoşnutsuzluğunu ve medyayı

the public's discontent and the media

manipüle ettiler.

They manipulated.

Almanya ve Avusturya'da Hitler,

Hitler in Germany and Austria,

İtalya'da Mussolini,

In Italy, Mussolini,

Macaristan'da Horthy ve

Horthy and in Hungary

İspanya'da Franco.

Franco in Spain.

Baskıların giderek arttığı ortamda

in an environment where pressures are increasingly rising

İkinci Dünya Savaşı da gelip çatmıştı.

The Second World War had also arrived.

Shostakovich savaşa ön

Shostakovich before the war

saflarda katılmak, cepheye gitmek istemiş

He wanted to join the ranks and go to the front.

fakat gözlerindeki bozukluk nedeniyle

but due to the imperfection in her eyes

askerlik görevini itfaiyeci

military service firefighter

olarak yapmak durumunda kalmıştı.

had to do it as.

Belki de sanat adına önemli bir isim olan

Perhaps an important name in the name of art

Shostakovich'i savaştan böyle korudular.

They protected Shostakovich from the war like this.

Savaşın tam ortasında

In the midst of war.

Rusya ateş altına girmeye

Russia is about to come under fire.

başlamışken Shostakovich halka

While it has started, Shostakovich to the public

moral verecek bir direniş bestesi üzerine

on a resistance anthem that will provide morale

çalışmaya başlamıştı.

He/She had started to work.

İşte ünlü 7. Senfonisi,

Here is the famous 7th Symphony,

yani Leningrad Senfonisi,

that is, the Leningrad Symphony,

bu savaşın izlerini taşır.

It carries the traces of this war.

Alex Ross bu senfoninin

Alex Ross of this symphony

premier hikayesini detaylıca anlatıyor

It tells the story of the premiere in detail.

kitabında. Hitler, kuşatma

in his book. Hitler, the siege

altındaki Leningrad'ın ele geçirileceği

the capture of Leningrad beneath it

tarihi önceden açıklamıştı.

It had announced the date in advance.

9 Ağustos 1942.

August 9, 1942.

Ancak tam o

However, right at that moment

tarihte tüm dünya,

in history the entire world,

Shostakovich'in 7. Senfonisini

Shostakovich's 7th Symphony

hayal edilebilecek en dramatik

the most dramatic one that can be imagined

koşullar altında dinlemişti.

He had listened under conditions.

Partisyon Haziran ayında askeri

Partition military in June.

bir uçakla getirilmiş ve sayıca

brought by a plane and in number

almış olan Leningrad Radyo Orkestrası

the Leningrad Radio Orchestra that has received

eseri çalışmaya başlamıştı.

He had started working on the piece.

İlk provaya sadece 15

Only 15 for the first rehearsal.

müzisyen katılınca komutan

the commander when the musician joins

tüm yetenekli müzisyenlerin cephe

the front of all talented musicians

hattından rapor vermesini emretmiş.

He ordered him to report in.

Orkestra üyeleri bazen kuşatma

Orchestra members sometimes siege.

kurbanları için toplu mezar kazma

digging mass graves for the victims

görevini de içeren görevlerine ara vererek

taking a break from his/her duties, including his/her task

bir şekilde provalara devam etmişler.

They have somehow continued with the rehearsals.

Premierden önce ise

Before the premiere, however

orkestranın 3 üyesi

3 members of the orchestra

açlıktan hayatını kaybetmiş.

died of starvation.

Karşı saftaki Alman general

The German general on the opposite side.

performans hakkında önceden bilgi alıp

gather information in advance about the performance

onu engellemeyi planlamış

He had planned to block him.

ancak Sovyetler Alman

but the Soviets Germans

mevzilerine baskın operasyonu adı

the name of the raid operation on their positions

verilen bir bombardman başlatarak

by initiating a given bombardment

onu önleyebilmiş ve savaş alanında

he managed to prevent it and on the battlefield

bir sessizlik yaratmayı

to create a silence

başarmışlardı. Daha sonra

they had succeeded. Later on

düşman mevzilerine yerleştirilen bir

a deployed one to the enemy positions

hoparlör dizisi Leningrad

Speaker series Leningrad

Senfonisi'ni bölgenin sessizliğine

To the silence of the region of his symphony.

duyurmaya başlayacaktı.

he was going to start announcing.

Alex Ross, tarihte hiçbir

Alex Ross, in history, no one has...

müzik eseri bu şekilde

the musical work is like this

savaşın kalbine girmemiştir diyor kitabında.

"It says in the book that he has not entered the heart of the war."

Senfoni Almanlara

Symphony to the Germans

duygusal olarak büyük bir darbe

a major emotional blow

vurmuş. Sonuçta hangi

he/she/it has hit. In the end, which

alandan olurlarsa olsunlar sanatla

Let them be from the field, but with art.

uğraşan insanlar için bir savaşın içinde

in the midst of a war for people who strive

kalmak her anlamda yıkıcı bir durum.

Staying is a destructive situation in every sense.

İçinizdeki huzursuzluğu ve

The restlessness within you and

buna bağlı olarak yaratma sürecinizi

related to this, your creative process

daha yoğun bir şekilde tetikleyebilir

can trigger more intensely

belki ama örneğin dünyanın en güzel

maybe but for example the most beautiful in the world

bestesini de yapsanız hele ki o dönemde

if you could also make your best at that time

asla bunu duyuramayabilirsiniz.

You will never be able to announce this.

Düşünsenize orkestralar yok,

Just think, there are no orchestras,

herkes savaşa gitmiş, yetişmiş insanların

everyone has gone to war, the ones who can keep up

birçoğu hayatını kaybetmiş. Hatta

many have lost their lives. In fact

güzel bir kitap daha var bununla ilgili

There is another nice book related to this.

da öneriyim size. Sarah Quigley'in

I would suggest to you. Sarah Quigley’s

yazdığı Orkestra Şefi Leningrad

The Conductor Leningrad he wrote

Senfonisi diye bir kitabı var. Çok da

He has a book called "Senfonisi." It's also very...

başarılı bir müzisyen olamayan bir orkestra

an orchestra that cannot become a successful musician

şefinin savaşın ardından ülkede

after the war in the country of his/her chief

kalan yarım yamalak bir orkestrayla

with the remaining half-assed orchestra

Shostakov için bu ünlü eserinin

For Shostakov's famous work

premierini yapma mücadelesini anlatıyor

It tells the story of the struggle to make its premiere.

kitap. İlgilenenler Kırmızı Kedi

book. Interested parties Red Cat

yayınlarından ilk Rözdemir çevirisiyle

the first translation by Rözdemir from their publications

çıkan bu kitabı da okuyabilirler.

They can also read this book that has been published.

Savaşın karşı tarafında ise sanatın

On the other side of the war is art.

bambaşka bir yüzüyle karşılaşıyorsunuz.

You encounter a completely different face.

Bir tarafta halka direnme gücü

Resistance power of the public on one side.

aşılamaya çalışan müzik sanatı,

the art of music trying to be vaccinated,

diğer tarafta yok etmenin verdiği mutluluğu

The happiness that comes from destroying on the other side.

güçlendiriyor gibiydi. Klasik müzik

It felt like it was strengthening. Classical music.

Adolf Hitler'in az sayıda

A small number of Adolf Hitler's

saygı duyduğu şeylerden biriymiş.

It was one of the things he/she respected.

Diğerleri de çocuklar ve köpeklermiş.

The others were also children and dogs.

İnsanlar da fena değildi be Adolf.

People weren't bad either, Adolf.

1934 yılında

in 1934

ünlü besteci Wagner'i alma töreninde

at the ceremony to receive the famous composer Wagner

bir konuşma yapmış Hitler ve gözleri

Hitler gave a speech and his eyes

dolarak sesi titreyerek bitirmiş

finishing with a trembling voice

bu konuşmasını. Orada onu

this speech of his. There he is.

duygulandıran Wagner'in Yahudi karşıtı

touching Wagner's anti-Semitic

bir kişiliğinin olmasıdır tabi de

Of course, it is about having a personality.

hadi klasik müzik sevgisi diye yedik diyelim şimdilik.

Let's say we swallowed it as a love for classical music for now.

Savaş döneminde toplama

Collection during wartime.

kamplarında infazlardan önce

before the executions in the camps

Wagner müzikleri çalınması,

the playing of Wagner's music,

Alman müziğinin kutsal bir alanı ilan edilmesi,

The declaration of German music as a sacred realm,

ölen Yahudilerin

the deceased Jews

bazılarının cenazelerinde Wagner

Wagner at some people's funerals.

müziklerine yer verilmesi gibi bir dizi

a series featuring their music

saçmalıkla birlikte Almanya'da

nonsense in Germany

müzik Rusya'nın aksine

music unlike Russia

kana bulanmış bir sanata dönecekti.

It would turn into an art soaked in blood.

Hatta bu dönemde ünlü yazar Thomas Mann

In fact, during this period, the famous writer Thomas Mann...

Hitler Almanyası'nın

Nazi Germany's

diktatörlüğü sırasında büyük sanatın

great art during his dictatorship

büyük kötülükle ittifak halinde

in alliance with great evil

olduğunu belirtmiş. Düşününce

it has been stated that. When you think about it

Wagner gibi açık şekilde taraf olan

Openly partisan like Wagner.

az sayıdaki besteciyi bir kenara ayırırsak

if we set aside the few composers

iyi müzikler herkes tarafından

Good music is appreciated by everyone.

sahiplenilmeye çalışılmıştır.

It has been attempted to be appropriated.

Örneğin Beethoven'ı en çok

For example, I like Beethoven the most.

sahiplenenler Naziler olurken

Those who take ownership become Nazis.

savaşın ardından kurulan Avrupa Birliği

the European Union established after the war

9. Senfoninin final bölümünü

the final movement of the 9th Symphony

Avrupa Birliği'nin resmi marşı

The official anthem of the European Union.

olarak ilan etti. Alman şair

declared as. German poet

Friedrich Schiller'in Neşe'ye Övgü

Friedrich Schiller's Ode to Joy

şiirinden esinlenerek bestelemiş bu bölümü

This section was composed inspired by his/her poem.

Beethoven. 1785 yılında

Beethoven. In the year 1785.

kardeşliğe, birlikte olmanın

to brotherhood, to being together

gücüne ve barış içinde yaşamanın

your strength and living in peace

erdemine dair yazılan bu şiiri

this poem written about your virtue

Beethoven'ın da aynı duygularla

Beethoven also had the same feelings.

bestelediği söylenir. Gel gör ki

It is said that he/she composed it. Come and see that

yaklaşık 150-160 yıl sonra

about 150-160 years later

aynı eseri birbirine tamamen

completely the same work to each other

zıt duygular besleyen iki kesimde

in two groups harboring opposing emotions

kendi malı gibi sahiplenmiş.

She has taken ownership of it as if it were her own property.

Burada aslında müziğin soyutluğuna

Here, it is actually about the abstraction of music.

anlam atfetmeye çalışmanın yarattığı

the meaning attribution efforts create

saçmalığı da belki konuşmak lazım.

Maybe we should talk about the absurdity too.

Bir müziği dinlediğimizde az çok duygusunu

When we listen to a piece of music, we feel its emotion to some extent.

anlayabiliriz. Ama bestecinin

we can understand. But the composer's

yazarken duygusu farklı, dinleyenin

The feeling is different when writing, for the listener.

onu duyduğunda hissettikleri

What she felt when she heard it.

farklı olabilir. Her insan farklı

It may be different. Every person is different.

bir his yükleyebilir yani o müziğe.

It can instill a feeling in that music.

Günümüzde bir müziği ne kadar farklı

How much different is a piece of music today?

videolara fon müziği olarak uydurabiliriz

We can make up background music for the videos.

mesela düşünsenize. Tchaikovsky'nin

For example, just think about it. Tchaikovsky's

ünlü eseri Kuğu Gölü'nün ilk tema

the first theme of his famous work Swan Lake

müziğini düşünün mesela.

Think about your music, for example.

İki sevgilinin yağmur yağarken

The two lovers while it is raining.

el ele yürüdüğü bir sahnenin arkasına da

behind a scene where they walk hand in hand

yerleştirebilirsiniz. Bir maçta

You can place it. In a match.

topa vurmak isterken kayıp düşen bir

a person who fell while trying to hit the ball

futbolcunun ağır çekimde hazırlanmış

the athlete is prepared in slow motion

şarkansında da kullanabilirsiniz.

You can also use it in your song.

Birinde insanları duygulandırırken

While touching people's emotions.

diğerinde video ve müzik arasındaki

between video and music in the other one

tezattan bir mizah yaratabilirsiniz.

You can create a humor from a contradiction.

Yani salt müzik birçok durumda

So pure music in many cases

bu anlamlandırma çabasını boşa

this effort to make sense is in vain

çıkarabilir. O da o anlamı yükleyen

It can extract. It is also the one that attributes that meaning.

biziz. Bazı hikaye uydurmayı

We are. To make up some stories.

sevenler vardır yani.

There are those who love.

Ya besteciyi görüyor musun? Ne güzel

Can you see the composer? How nice!

bir melodi yazmış. Bak bu en incedeki

He has written a melody. Look, this is the finest one.

notayı sevgilisine özlemini

the note expressing longing for his/her lover

haykırdığı o anı betimlemek için

to describe that moment when he/she shouted

kullanmış mesela falan.

for example, it has been used.

Yoo adam belki bakmış ki

Yo dude, maybe he looked and saw that...

armonide bütün çalgılar bir alt notaya doğru gidiyor

In harmony, all instruments are moving towards a lower note.

matematiksel armoni kurallarına uysun diye

so that it adheres to the rules of mathematical harmony.

değiştirdi belki melodisini. O halini de

Maybe it changed its melody. That state of it too.

daha çok beğenip öyle bıraktı.

He liked it more and left it that way.

Belki aslında başka türlü yazmak istiyordu o besteyi

Maybe he actually wanted to write that piece differently.

nereden biliyorsun? 1600'de yanında mıydın

How do you know? Were you with him in 1600?

yazarken? Yükseliyormuş şimdi

"While writing? It's rising now."

kendi kendine. Velhasıl bağlayalım

by oneself. In short, let's wrap it up.

konumuzu. Bence evrensel olarak

our subject. I think universally

dünyaya mal olmuş müzik

music that has become worldwide

hiçbirimizin değildir. Aynı savaşın içinde

none of us do. In the same war

bile müzik bir tarafa başka

even music is one thing, another

diğer tarafa başka duygular yaşatabilmiş işte.

It has managed to evoke different feelings on the other side.

Bir tarafta bir müziği duyunca

When I hear a music on one side

şehrini savunma duygusu yükselen

the rising feeling of defending one's city

içi umut dolan insanlar varken

while there are people full of hope

diğer tarafta bir müziği duyduğunda

when he/she heard a music on the other side

içlerinden birinin infaz edilme zamanının

the timing of one of their executions

geldiğini anlayan insanları bıraktık

We left behind the people who realized you were coming.

arkanızda. Savaş müziği

Behind you. War music.

bile kendi lehine kullanmaya çalışan

even trying to use it to their own advantage

ama her daim insan hayatını

but always human life

mahveden bir saçmalık işte. Paraya

It's just a nonsense that destroys. For money.

doymayanların daha çok kazanmak için

for those who are never satisfied to earn more

önündeki her şeyi ezip geçtiği

crushing everything in its path

bir silindirden ibaret. Başlatması

It consists of a cylinder. To initiate.

çok kolay ama bitirmek öyle

It's very easy, but finishing is something else.

bir kere de olamıyor. Binler,

It can't happen even once. Thousands,

on binler, bazen milyonlar yitip

ten thousands, sometimes millions lost

gidiyor o hırsın içinde. Ferhan Şensoy'un

He is going in that ambition. Ferhan Şensoy's.

da dediği gibi. Bir düğmeye

as he said. To a button

basarsın, birden başlar katliam.

You succeed, the massacre suddenly begins.

Hangi düğmeye bassan

Whichever button you press

artık durmaz katliam.

The slaughter will no longer stop.

Tüm toplumların savaşı

The war of all societies.

reddettiği, sanatla ve

rejected, with art and

müzikle dolu bir dünya olsun.

Let it be a world full of music.

Bu bölümde savaş ve müziğin ilişkisine ve bu ilişkinin tarihteki ilerleyişine küçük bir bakış atmış olduk. Umarım hepiniz için keyifli bir bölüm olmuştur. Bir sonraki bölümde görüşmek üzere.

In this section, we have taken a brief look at the relationship between war and music and the progression of this relationship in history. I hope it has been an enjoyable section for all of you. See you in the next chapter.