Bir Kaybın Ardından... -Yas Süreci-

Merhaba, umarım iyisindir. Bu videoyu izliyorsan muhtemelen iyi olmak için bir yol arıyorsundur.

Hello, I hope you are doing well. If you are watching this video, you are probably looking for a way to feel better.

Senin için elimden geleni yapmaya çalışacağım.

I will try to do my best for you.

Başlamadan önce bu kayıt kimler için, hangi sorulara cevap arayacağız, biraz bundan bahsedeyim.

Before we begin, let me talk a bit about who this recording is for and what questions we will be seeking answers to.

Sırasıyla şunları konuşacağız. Eğer sevdiğin, kıymet verdiğin biri bir yakınını kaybettiyse,

We will discuss the following in order. If someone you love and value has lost a close one,

onun için neler yapabilirsin, neyi özellikle yapmamalısın, bunları değineceğim.

I will touch on what you can do for it, what you specifically should not do.

Belki sen bir kayıp yaşıyorsun, belki bir şeyler anlamsız gelmeye başladı, ne yapacağını bilmiyorsun,

Maybe you are experiencing a loss, maybe things have started to feel meaningless, you don't know what to do.

bu duygunun seni nereye götüreceğini bilmiyorsun.

You don't know where this feeling will take you.

Çok az da olsa neyi neye gelebileceğini anlatmaya çalışacağım.

I will try to explain, albeit very briefly, what something can relate to.

Birçok psikoloji öğrencisi Instagram'daki sayfamı takip ediyor biliyorum.

I know many psychology students follow my page on Instagram.

Onlara yaz tedavisinde nasıl bir yol izlediğimi paylaşmaya çalışacağım.

I will try to share what kind of approach I followed in their summer therapy.

Umarım kayıt bittiğinde kalbinde küçücük de olsa bir umut olur.

I hope that when the recording is finished, there will be a tiny bit of hope in your heart.

Hazırsan başlayalım.

If you're ready, let's get started.

Yaz süreci öyle bir konu ki bizim diğer ele aldığımız bütün konulardan daha yaygın ve tuhaftır ki bütün diğer konulardan daha az konuşuluyor.

The summer process is such a topic that it is more widespread than all the other subjects we address, and oddly enough, it is discussed less than all the other topics.

Mesela depresyonun toplumlarda görülme oranı çok yüksek olduğu için depresyon hakkında çok fazla makale yayınlanıyor, bilgiler paylaşılıyor.

For example, since the prevalence of depression in societies is very high, a lot of articles are published about depression, and information is shared.

Ama halbuki hayatımızı birini kaybetmeden tamamlayabilmemiz neredeyse imkansız öyle değil mi?

But in fact, it's nearly impossible for us to complete our lives without losing someone, isn't it?

Bu çok daha yaygın aslında.

This is actually much more common.

Yani annemiz, babamız, abimiz, ablamız, eşimiz, kuzenimiz, arkadaşlarımız hayatımıza dokunan birini mutlaka kaybediyoruz yaşarken ve bu acı başka hiçbir acıya benzemiyor.

So, while living, we inevitably lose someone who touches our lives, whether it's our mother, father, sibling, spouse, cousin, or friends, and this pain is unlike any other pain.

Hiçbir şey bu kadar yaralamıyor, çaresiz hissettirmiyor.

Nothing hurts this much, nothing makes you feel so helpless.

Üstelik ölmek için doğduğumuzu biliyoruz.

Moreover, we know that we were born to die.

Bazen yolda yürürken şunu düşünüyorum.

Sometimes when I'm walking down the street, I think about this.

Etrafıma bakıyorum ve diyorum ki 100 yıl sonra burada yaşayan herkes ölmüş olacak, hepimiz ölmüş olacağız.

I'm looking around and saying that 100 years from now, everyone living here will be dead, we will all be dead.

Bu bilgi çok basit ama bana hep çok tuhaf gelmiştir.

This information is very simple but it has always seemed very strange to me.

Tuhaf çünkü yani genelde biz bir şeyi bildiğimizde ona hazırlanırız ama kendi adıma konuşayım, herhangi bir kayba hazır gibi hissetmiyorum.

It's strange because generally, when we know something, we prepare for it, but speaking for myself, I don't feel ready for any loss.

En nihayetinde belki de bu hazırlanabileceğimiz bir konu değil, hazırlanabileceğimiz bir şey değil.

Ultimately, perhaps this is a topic we cannot prepare for, it is not something we can be ready for.

Çünkü yani yanımızdaki kişi bir gün vardı, bir gün yok.

Because the person next to us was there one day, and not there the next.

Bu çok başka bir şey.

This is something else entirely.

Yasın oldu, eve hiç denk geldi mi bilmiyorum.

It's been your age, I don't know if it ever happened at home.

Gelmediysen de mutlaka denk geleceksindir.

Even if you haven't come, you will definitely encounter it.

Genellikle o evlere ateş düşmüş gibi olur.

It usually feels as if a fire has fallen on those houses.

Bir şekilde destek olmak istersin ama ne diyeceğini bilemezsin.

You want to help in some way, but you don't know what to say.

Ne yapacağını bilemiyorsun.

You don't know what to do.

O kişiyi o acıdan kurtarmayı gerçekten gönülden istesen de işte bazen yapamıyorsun.

Even if you truly want to save that person from that pain, sometimes you just can't.

Sakarlıklar olabiliyor.

Accidents can happen.

Biraz bu konuda sana destek olmak istiyorum.

I want to support you a little on this matter.

Eğer bir tanıdığın bir yakınını kaybettiyse lütfen ona şu gibi şeyler söyleme.

If someone you know has lost a loved one, please do not say things like this to them.

Güçlü olmalısın.

You must be strong.

İşte şu kişiye bak ne kadar da güçlü duruyor.

Look at that person, they look so strong.

Sen ayakta kalmalısın.

You must stand up.

Sen ailenin büyüsün gibi şeyler.

You are like the magic of your family.

Çok doğru değil.

Not very true.

Çünkü bu kimsenin güçlü olabileceği bir şey değil.

Because this is something that no one can be strong at.

Bu duyguları bastırmak da zaten bir güç değil.

Suppressing these feelings is not a strength anyway.

Aslında birinin kaybı güç gösterisi yapılabilecek bir şey değil.

In fact, the loss of someone is not something that can be used to show strength.

Lütfen izin ver ki kendi duygusal tepkilerini istediği gibi verebilsin.

Please allow her to express her emotional reactions as she wishes.

Bu sürede onun işlerini devralabilirsin mesela.

During this time, you can take over his work, for example.

Yani bırak o ağlasın ki rahatlaşmasın.

So let him cry so that he doesn't feel relieved.

Sen onun işlerini devralarak ona destek olabilirsin.

You can support him by taking over his work.

Bu arada tam tersini yapmak da iyi bir fikir değil.

By the way, doing the exact opposite is not a good idea either.

İşte niye ağlamıyorsun?

Here, why aren't you crying?

Kendini serbest bırak.

Set yourself free.

Kendini sıkma gibi zorlamalar yapmaman gerekiyor.

You shouldn't force yourself to not stress.

Herkesin duygusal tepkisi farklı.

Everyone's emotional response is different.

Bazıları çok sosyalleşir o dönemden sonra.

Some people become very sociable after that period.

Bazıları kendi içine kapanır.

Some people become withdrawn.

Herkes farklı.

Everyone is different.

Konuşmak çok iyi geliyor.

Talking feels very good.

Bu çok doğru ama onu konuşmaya da zorlamamalısın.

This is very true, but you shouldn't force him to talk.

Bazı insanlar konuşmak yerine yazarlar.

Some people write instead of talking.

Çizerse çok daha iyi olur.

It would be much better if he/she draws it.

Bazıları resim çizer.

Some people draw pictures.

Yani duygusal tepkisi her neyse lütfen onu kabul et.

So whatever their emotional response is, please accept it.

Bunu yaşamasına ne kadar alan yaratabilirsen o kadar destek olmuş olacaksın.

The more space you can create for them to experience this, the more you will have supported them.

Tekrar edeyim.

Let me repeat.

Herkesin duygusu ve yaşama şekli farklı.

Everyone's feelings and way of living are different.

Sadece onun yanında ol.

Just be by his side.

Bekle.

Wait.

O susuyorsa sen de sus.

If he/she is silent, you should be silent too.

O konuşuyorsa sen de konuş.

If he/she is talking, you talk too.

Eğer izin veriyorsa ona sarılabilirsin.

If she allows it, you can hug her.

Ekstra bir şey söylemene hiç gerek yok.

You don't need to say anything extra at all.

Orada durman yeter.

Just standing there is enough.

Ama kendisinin senden bir şey istemesini beklemek de iyi bir fikir değil.

But it's not a good idea to expect him to ask you for something.

Yani orada dur doğru ama hani lütfen onun neye ihtiyacı olduğunu o sana söylemeden sen düşün ve yap.

So stand there, that's right, but please think and act on what he needs without him telling you.

Ona sorma.

Don't ask him/her.

Mesela yemek yapmak, telefonlara cevap vermek, kapıyı açmak, cenaze sürecini yönetmek, kayıp yaşayan kişinin ihtiyaçlarını karşılamak gibi şeylerden bahsediyorum.

I'm talking about things like cooking, answering phone calls, opening the door, managing the funeral process, and meeting the needs of the person who has experienced a loss.

Bütün bu süreçte rahatsız hissedebilirsin.

You may feel uncomfortable throughout this process.

İstedebilirsin.

You can ask for it.

Ya da o ortam keyif vaat etmiyordu.

Or that environment was not promising enjoyment.

Bunu biliyorsun.

You know this.

Ama yine de cenazeden sonra aramaya özen göster.

But still, make sure to call after the funeral.

Eğer şartların el veriyorsa yanına git.

If the conditions allow, go to his/her side.

Bu kişi aynı şeyleri tekrar tekrar anlatabilir.

This person can tell the same things over and over again.

Kaybettiği kişiyi gördüğünü söyleyebilir.

He can say that he saw the person he lost.

Kokusunu aldığını söyleyebilir.

He/She can say that he/she has sensed its smell.

Bunların hiçbiri seni korkutmasın.

None of these should scare you.

Bunlar delirdiği anlamına gelmiyor.

This doesn't mean they have gone crazy.

Yaz yaşayan kişinin bu gibi tepkilerini normal görüyoruz.

We find such reactions from a living person normal.

Sadece süreci böyle.

It's just the way the process is.

Bir de çok kritik bir konu var.

There is also a very critical issue.

Lütfen ona seni anlıyorum, ne hissettiğini biliyorum gibi şeyler söyleme.

Please don't say things like I understand you, I know how you feel to him.

Anlayamazsın çünkü.

You can't understand because.

Her kayıp çok farklı.

Every loss is very different.

Atıyorum sen de çocuğunu kaybetmişsin.

Imagine you have also lost your child.

O da çocuğunu kaybetmiş ama yine de onu anlayamazsın.

He also lost his child, but you still can't understand him.

Çünkü belki o travmatik bir şekilde kaybetti.

Because maybe he lost it in a traumatic way.

Belki seninki ilk çocuğundu.

Maybe it was your first child.

Onunki beşinci çocuktu.

It was his fifth child.

Belki...

Maybe...

Belki seninki on beş yaşındaydı, on iki otuz beş yaşındaydı.

Maybe yours was fifteen years old, and twelve was thirty-five years old.

Yani bunlar çok değişiyor ve hani birbirinden daha acıtır diyemiyoruz.

So these are very different, and we can't say that one hurts more than the other.

Onu anlayabileceğimiz bir şey değil bu.

This is something we can't understand.

Ona başka kayıplardan bahsetmek de mesela yapılan hatalardan biri.

Talking about other losses to him, for example, is one of the mistakes made.

İşte şu kişi de şöyle kaybetti, şöyle baş etti gibi bir şey söylemek yardımcı olmayacak.

Saying something like "this person lost this way, dealt with it like this" will not be helpful.

Bir de şöyle şeyler var mesela hastaydı.

There are also things like this, for example, he was sick.

Zaten yaşlıydı.

He was already old.

Çok kötü durumdaydı gibi böyle bir şeylerin daha doğrusu vefatın iyi taraflarını göstermeye çalışmak çok anlamsız.

It seems very pointless to try to highlight the good sides of something like death, especially when someone is in such a bad situation.

Bunlar yardım etmeye çalışırken onu terörize edeceğiniz şeyler.

These are the things that will terrorize him while they try to help.

Yani böyle sadece yaşayan biri bir de seni idare etmek zorunda hissetmemeli bence.

So I think someone who is just living shouldn't feel like they have to manage you as well.

Bazen seni orada istemeyebilir.

Sometimes they might not want you there.

Seninle konuşmak istemeyebilir.

They may not want to talk to you.

Bunu lütfen şahsına yönelik bir saldırı gibi görme.

Please don't see this as a personal attack.

Eğer bu kişi mesela yastan önce de çok çalışan biriyse ve hemen işine yöneldiyse bu onun problemini bulduğu çözümü aslında tüm problemlerine bulduğu çözümü bırak.

If this person, for instance, has been someone who worked hard before the pillow and immediately turned to their work, this actually means they found a solution to their problems, not just the solution to one problem.

Yine öyle yapsın.

Let him do it that way again.

Zamanı gelince hazır hissettiğinde zaten bu konuya dönecektir ya da bu konu ona dönecektir.

When the time comes and he feels ready, he will either return to this topic or this topic will return to him.

O yüzden bu gibi şeylere dikkat etmekte fayda var.

That's why it's beneficial to pay attention to things like this.

Şimdi insanların acılarını katlayan ikinci acı oluşturan şeyler var.

Now there are things that add a second pain to people's suffering.

Mesela cenaze süreci.

For example, the funeral process.

Sürecinde bu dönen muhabbetler.

The conversations that revolve during this process.

İşte düşüncesizce yapılan şeyler.

Here are the things done thoughtlessly.

En azından bunun bir parçası sen olmamaya çalış.

At least try not to be a part of this.

Belki sen bir yaz sürecindesin.

Maybe you are in a summer process.

Eğer sen bir yaz sürecinin içindeysen bunun uzun süreceğini baştan kabul etmemiz lazım.

If you are in a writing process, we need to accept from the beginning that it will take a long time.

Yaz kısa sürmüyor.

Summer doesn't last long.

Kısa sürede geçmiyor.

It doesn't pass quickly.

Yaşadığın yaz muhtemelen birinci yılın sonunda zihninde ve kalbinde anlam bulmaya başlayacak.

The summer you experienced will probably start to make sense in your mind and heart by the end of the first year.

Çünkü bu sürede kaybettiğin kişinin doğum gününü hatırlayacaksın.

Because you will remember the birthday of the person you lost during this time.

Anneler günü, babalar günü gibi özel günleri yaşayacaksın.

You will experience special days like Mother's Day and Father's Day.

Bayram geçecek.

The holiday will pass.

Ve en sonunda onu geçen yıl bugün kaybetmiş olacaksın.

And finally, you will have lost him exactly a year ago today.

İşte bütün bu süreçte her gün kötü hissetmeyeceksin.

You won't feel bad every day throughout this entire process.

Ama bütün bunları yaşaman gerekiyor.

But you have to experience all of this.

Tıpkı o seninleyken nasılsa o bir yılda böyle geçecek.

Just like it went by in a year when it was with you, it will pass like that.

Bir yıl, iki yıl.

One year, two years.

O da böyle geçecek.

It will pass like this too.

Bazen kızacak.

Sometimes she will get angry.

Bazen ağlayacaksın.

Sometimes you will cry.

Bazen güleceksin.

Sometimes you will laugh.

Hatta çok komik bir şey olacak.

In fact, something very funny is going to happen.

Kahkahatacaksın sonra belki ama işte kahkahattıktan sonra diyeceksin ki ben ne yapıyorum şu anda gibi.

You will laugh later, maybe, but after laughing you will say, what am I doing right now, like that.

Ama günün sonunda bir gün gelecek ve o kişiyle ilgili aklına daha çok iyi anıların geldiğini fark edeceksin.

But at the end of the day, a day will come when you realize that you have more good memories about that person.

Birlikte güldüğünüz, belki bir yerlere gittiğiniz, bir şeyler yaptığınız, belki ikinizin ortak bir sırrı var.

You laughed together, maybe went somewhere, did something, maybe you both have a shared secret.

Onu hatırlayacaksın.

You will remember him/her.

Onun kendine özgü tavırları, ses tonu.

His unique mannerisms, tone of voice.

Onlar artık acıyla değil sevgiyle hatırladığın bir deneyim halini alacak.

They will become an experience that you remember with love rather than pain.

Bazılarımız birini kaybettiğinde şöyle düşünüyor işte eğer acı çekmezsem ona saygısızlık yapmış olurum.

Some of us think like this when we lose someone: if I don't suffer, it would be disrespectful to them.

O uğrunda acı çekmeyi hak eden biriydi gibi düşünür.

He thinks of her as someone who deserves to suffer for her.

Eğer sen de böyle düşünüyorsan lütfen bir de şunu düşün.

If you think like that too, please consider this as well.

Mesela eğer bu kaydı bir odada dinliyorsan ve düşün.

For example, if you are listening to this recording in a room, think about it.

Bakalım etrafındaysa şu anda ve seni beni dinlerken görseydi sana acı çekmeli mi, mutlu olmalı mı isterdi?

Let's see, if it were around you right now and saw you listening to me, would it want you to suffer or to be happy?

Yani hangisini söylerdi?

So which one would he/she have said?

Lütfen bunu düşün.

Please think about this.

Acı çünkü zaten kaçınılmaz bir şey.

It is painful because it is already an inevitable thing.

Benim söylemeye çalıştığım hani onu özellikle tutmaya gerek yok.

What I'm trying to say is that there is no need to hold onto it especially.

Her duygu gibi çağırmasak da gelecek, istemesek de zaten acı da gidecek.

Even if we don't call it like every feeling, it will come; even if we don't want it, the pain will go anyway.

Sana düşünmen gereken bir şey söyleyeceğim bir de.

I will tell you one more thing to think about.

Bu ilişkiyle ilgili.

It's about this relationship.

Adın belki Ayşe, belki Mehmet.

Your name might be Ayşe, perhaps Mehmet.

Düşün bakalım.

Think about it.

Adın Ayşe diyelim.

Let's say your name is Ayşe.

Herkesin zihnindeki Ayşe aynı kişi mi?

Is Ayşe the same person in everyone's mind?

Mesela belki bir yerde çalışıyorsun.

For example, maybe you are working somewhere.

Patronun gözünde çalışan Ayşe'sin ve onun zihninde öyle.

You are Ayşe in the boss's eyes, and that's how you are in his mind.

Seninle kurduğu ilişki bu.

This is the relationship he/she has with you.

Ya da belki bir patronsun.

Or maybe you're a boss.

Çalışanların için sen patron Ayşe'sin.

You are the boss Ayşe for your employees.

Belki bir çocuğun var.

Maybe you have a child.

Anne, annesin.

Mother, you are a mother.

Anne Ayşe demiyorum artık aslında.

I'm not actually saying "Mother Ayşe" anymore.

Onun için yani birçok rolün var hayatta dikkat edersen ve her rolde farklısın.

That's why you have many roles in life, if you pay attention, and you are different in each role.

Her rolde sana davranışlar da farklı.

Your behavior is different in every role.

İnsanların sana nasıl davrandığı da farklı.

How people treat you is different too.

Yani birbirimizle kurduğumuz ilişki rollerimize göre oluyor ve sen vefat edince bu yüzden çocuğun anne acısı yaşıyor.

So the relationship we establish with each other is based on our roles, and that's why when you pass away, the child experiences the pain of losing a mother.

Senin annen evlat acısı yaşıyor.

Your mother is experiencing the pain of losing a child.

Farklı.

Different.

Toparlayayım.

Let me summarize.

Ne demek istiyorum?

What do I mean?

Biz insanlarla ilişki kurarken onların bizim zihnimizdeki imajıyla, rolüyle ilişki kurarız aslında.

When we connect with people, we actually relate to them through the image and role they have in our minds.

Yani tam olarak o kişinin canlı, kanlı, bedeniyle, kaşıyla, gözüyle ilişki kurmayız.

So we don't establish a relationship with that person in the flesh and blood, with their eyebrows and eyes.

Onun bize hissettirdikleriyle, deneyimlerimizle, onunla olan ilişkimizdir aslında.

It is actually about what he makes us feel, our experiences, and our relationship with him.

Yani onunla kurduğumuz ilişki onunla olan anılarımızdır aslında.

So the relationship we have with him is actually our memories with him.

Onun bizim hayatımızdaki rolüdür aslında.

It is actually his role in our lives.

Ve onu özlediğini, yani kaybettiğin kişiyi özlediğini, özleyeceğini biliyorum ama sen de şunu bilmelisin ki kaybettiğin kişinin zihnindeki imajı hiç ölmedi.

And I know that you miss him, that is, you miss the person you lost, and you will miss him, but you should also know that the image of the person you lost never died in your mind.

O ölümsüz.

He is immortal.

Yani sen yaşadığın ve bu bilince sahip olduğun sürece onunla kurduğun ilişki de sen ölene kadar devam edecek.

So as long as you live and have this awareness, the relationship you have with it will continue until you die.

Bu seninle yaşayacak.

This will live with you.

Anıları hep zihninde olacak.

The memories will always be in his/her mind.

Bu yüzden eğer onun bir eşyası varsa mesela onu yanına alabiliriz.

That’s why if he has something, for example, we can take it with us.

Tıpkı benim şu anda aslında bir kameraya konuştuğum gibi sen de o eşyayla konuşabilirsin.

Just like I am actually talking to a camera right now, you can talk to that object too.

O eşyayla bir ilişki kurabilirsin.

You can establish a connection with that item.

Kendi kendine konuşmak çok faydalı bir şey.

Talking to yourself is a very beneficial thing.

Bunu yapabilirsin.

You can do this.

Yani o kişi vefat edince onunla ilişkin hiçbir şekilde bitmedi, bitmiyor, bitemez ve bitmeyecek.

So when that person passed away, the connection with them did not end in any way, is not ending, cannot end, and will not end.

O ilişkiyi lütfen kendi içinde yaşamaya devam et.

Please continue to live that relationship on your own.

Sen o ilişkiyi yaşamayı bıraktığında ancak o ilişki bitebilir.

That relationship can only end when you stop living it.

Ama anıları hep olacak.

But the memories will always remain.

Dolayısıyla hani konuşmak istediğin kişilere onun hakkında konuş.

Therefore, talk about him to the people you want to speak to.

Kardeşini anlat, arkadaşını anlat, eşini anlat, terapistini anlat, istediğini anlat.

Describe your sibling, describe your friend, describe your partner, describe your therapist, describe whatever you want.

Ve kaybettiğin kişi senin sözlerinde var olmaya devam etsin.

And may the person you lost continue to exist in your words.

Yaşamaya devam etsin senin zihninde, sözlerinde.

May it continue to live in your mind, in your words.

Konuşmak demişken daha önce biliyorduk.

Speaking of which, we already knew before.

Dediğini kaybetmiş biriyle konuşmak ya da aynı kişiyi kaybeden başkalarıyla konuşmak hem sana hem ona iyi gelecektir.

Talking to someone who has lost what you have said, or talking to others who have lost the same person, will be good for both you and them.

Ama eğer konuşmak istemiyorsan şimdi sana kendin için yazabileceğim birkaç başlık vereceğim.

But if you don't want to talk, I will give you a few topics that I can write for you now.

Kendine vakit ayır lütfen.

Please take time for yourself.

İnançlarına aykırı değilse belki bunları yazarken bir mum yakarsın.

If it doesn't go against your beliefs, maybe you can light a candle while writing these.

Ve şu gibi şeylerin cevaplarını lütfen yaz.

And please write the answers to things like these.

Mesela onunla ilgili bir pişmanlığın var mıydı?

For example, did you have any regrets about him?

Bir keşken var mıydı?

Was there a discovery?

Sence yaz sürecini daha az acıyla, daha çok sevgiyle hatırlamanın bir yolu var mı?

Do you think there is a way to remember the summer process with less pain and more love?

Bunun için neye ihtiyaç duyuyorsun?

What do you need for this?

Çok eskiden, çok eskiden tanıyorsan onu belki işte aileden birisi ise sen çocukken onunla ilişkin nasıldı?

A long time ago, if you knew him very well, maybe he was a family member, what was your relationship with him like when you were a child?

Hangi yemekleri seviyordu mesela?

For example, which dishes did he/she like?

Sevdiği bir dizi var mıydı?

Did she have a favorite TV series?

Onunla ilgili neler anlatabilirsin?

What can you tell me about him/her?

O kağıda neler yazabilirsin?

What can you write on that paper?

Biraz anılarını yaz.

Write down some of your memories.

Kaybettiğin kişinin varlığı.

The existence of the person you have lost.

Varlığını hissettiğin bir yer var mı mesela?

Is there a place where you feel its presence, for example?

Yani her gün 5 dakika.

So, 5 minutes every day.

Çok değil, onu ayırabilirsin.

Not much, you can separate it.

Eğer bunları yapabilirsen çok iyi olur ve biriyle konuşabilirsen bunları mesela onunla da konuşabilirsin.

It would be great if you could do these things, and if you can talk to someone, for example, you could talk to them as well.

Bir arkadaşınla, bir tanıdığınla kaybın hakkında konuşabilirsin ama konuşmak istemezsen kendin için yazabilirsin.

You can talk about your loss with a friend or an acquaintance, but if you don't want to talk, you can write for yourself.

Yasın evrelerinden bahsetmesem olmaz.

I can't help but mention the stages of grief.

Yasın evrelerinden belki duymuşsundur.

You might have heard of the stages of grief.

Ondan da bahsedeyim.

I'll mention that too.

Eğer kaybın daha yeniyse...

If your loss is more recent...

Bunlar aslında olacak olan şeyler.

These are actually things that will happen.

Onu kaybettiğine inanamadığın bir dönemin olabilir.

You may have a period when you can't believe you lost them.

Bu genellikle kaybı ilk öğrendiğimiz anda olur.

This usually happens the moment we first learn of the loss.

Ama cenaze sürecine katılınca, onun için dua etmeye başlayınca yavaş yavaş kabul etme evresi gerçekleşiyor.

But when I participate in the funeral process and start to pray for him, the acceptance phase gradually begins to take place.

Çeşitli ritüeller buna çok faydalı oluyor.

Various rituals are very beneficial for this.

Öfke hissedebilirsin.

You may feel anger.

Bu çok sağlıklı bir evrede olduğunu gösteriyor.

This indicates that you are in a very healthy phase.

Hayata karşı, kendine karşı, diğer insanlara karşı.

Against life, against yourself, against other people.

Öfkeli olduğun bir dönemin olabilir.

There may be a time when you are angry.

Keşkelerinin olduğu bir dönemin olacaktır.

There will be a time of regrets.

Bu süreçte içine kapanabilirsin.

You may withdraw into yourself during this process.

Depresif belirtilerin olabilir.

You may have depressive symptoms.

Bunlar çok normal ama eğer uzarsa profesyonel destek almayı ihmal etmemelisin.

These are very normal, but if it persists, you should not neglect to seek professional help.

Bunların hepsi bir süreç.

All of these are part of a process.

Saydığım sırayla olmak zorunda değil.

It doesn't have to be in the order I mentioned.

Ve bu dönemler geçince artık onu hatırlatan şeylerden kaçmamaya başlayacaksın.

And once this period is over, you will start not to avoid the things that remind you of it.

Kaçmamak da sana çok iyi gelecek.

Not running away will be very good for you.

Bazı yazlar diğerlerinden farklıdır.

Some summers are different from others.

Kaybettiğin kişiyle vefat döneminde ilişkinin bozuk olması.

The relationship being strained with the person you lost during their period of passing.

O kişiyle bir travma yaşamış olman.

You must have experienced some trauma with that person.

O kişinin ya da travmatik bir şekilde vefat etmiş olması.

That person or having died in a traumatic way.

Bunlar yaz sürecini zorlaştırıyor.

These are making the writing process difficult.

Bir de eklemekte fayda var ki aslında yaz nihayetinde tanıdık bir duygu.

It is also worth adding that summer is actually a familiar feeling in the end.

Yani rol geçişi dediğimiz.

So, what we call role transition.

Mesela ailenin evinden ayrılmak.

For example, leaving your family's home.

Bekarken evli olmak.

Being married while single.

Yalnızken çocuk sahibi olmak.

Having a child while being alone.

Anne baba olmak.

To be a parent.

Yeni bir iş kurmak.

To start a new business.

Bunlar hep bir önceki evreye veda ettiğimiz süreçler.

These are all processes in which we bid farewell to the previous stage.

Mesela öğrenciliğin bitmesi de.

For example, the end of being a student.

Bunlar hayatın aşamalarında eğer buralardan geçtiysen.

These are the stages of life if you have gone through these places.

Belki de düşündüğün kadar güçsüz değilsindir.

Maybe you are not as weak as you think.

Son olarak beni takip eden psikolog adayları için birkaç öneride bulunarak kaydı sonlandıralım.

Finally, let's conclude by making a few suggestions for the psychology candidates who are following me.

Bir yaz vakasını tedavi ederken olabildiğin.

You can be when treating a summer case.

Lütfen nötr kalın.

Please remain neutral.

Yorum yapmayarak.

By not making a comment.

Olabildiğince çok fazla soru sorarak.

By asking as many questions as possible.

Danışanın kendini ifade etmesini olarak tanımalısınız.

You should define the client’s self-expression.

Çünkü size ne kadar anlatabilirse başkalarına da anlatabildiğini keşfedecek.

Because you will discover that as much as he can explain to you, he can explain to others as well.

Ayrıca bazı kişilerin bir üzvünü kaybetmesi.

Also, the loss of a member by some individuals.

Evcil hayvanını yitirmesi.

Losing a pet.

Bunların hepsi yaz için örnekler.

These are all examples for summer.

Ve dediğim gibi şiddeti, yoğunluğu kişiden kişiye değiştiği için.

And as I said, the intensity of violence varies from person to person.

Hiçbiri diğerinden daha az acıtır diyemiyoruz.

We can't say that any of them hurts less than the others.

Danışanın yazdan önce yapabildiği ama şimdi yapamadığı şeyleri.

Things the client was able to do before the summer but cannot do now.

Lütfen ilk seans mümkünse not alın.

Please take notes during the first session if possible.

Bunlar terapi hedefiniz.

These are your therapy goals.

Bunları yapabildiğinde süreç başarıyla tamamlanmış olacak.

When you can do these things, the process will be successfully completed.

Mesela annesini kaybeden kişiyi düşünün.

For example, think of a person who lost their mother.

Annesinin sevdiği yemek malt olsun.

Let the food her mother loves be malt.

Eğer onu yemiyorsa onu yemesi.

If it's not eating it, it should eat it.

Annesiyle gezdiği bir yere eğer gidemiyorsa oraya gitmesi.

If she cannot go to a place where she goes with her mother, going there.

Hedefler arasında.

Among the targets.

Bir de danışanınızın yaz döneminde bağlanma ihtiyaçları belirginleşecektir.

Your client's attachment needs will become more pronounced during the summer period.

Bunu kimlerden karşılayabiliyor?

Who can cover this?

Yakınında birileri var mı?

Is there anyone near you?

Yoksa nasıl sosyal destek sistemi inşa edebiliriz?

Otherwise, how can we build a social support system?

Buna çalışmamız gerekiyor.

We need to work on this.

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin çok güzel kaynakları var.

Istanbul Bilgi University has very beautiful resources.

Onları okuyabilirsiniz.

You can read them.

Bir kısmından ben de bu kayıtta bahsettim.

I mentioned some of it in this recording as well.

Ben tabi yıllar önce lisans zamanında okumuştum.

Of course, I read it years ago during my undergraduate studies.

Ama sanıyorum hala internette bulabileceğiniz kaynaklar.

But I think there are still resources you can find on the internet.

Bunlardan faydalanmak sizin için çok iyi olacaktır.

It will be very beneficial for you to take advantage of these.

Kaydın sonuna geldik.

We have reached the end of the recording.

Kelimelerin artık çok da anlamının olmadığı bir konuyu

A topic where words no longer hold much meaning.

seçebildiğim en doğru kelimelerle becerebildiğim kadar ifade etmeye çalıştım.

I tried to express myself as much as I could with the most accurate words I could choose.

Hedefim küçük bir parça umut hissetmenizde.

My goal is for you to feel a small piece of hope.

Umarım başarabilmişimdir.

I hope I have been able to succeed.

Bir sorunuz olursa bana direkt ulaşmak için mail gönderebilirsiniz.

If you have a question, you can send me an email to reach me directly.

Bu haftalık benden bu kadar.

That's all from me for this week.

Haftaya başka bir konuda görüşmek üzere.

Let's discuss another topic next week.

Şimdilik hepinize ışıkla dolu bir hafta dilerim.

For now, I wish you all a week filled with light.