Işıl Arıcan

Işıl Arıcan merhaba.

Hello Işıl Arıcan.

Merhaba.

Hello.

Şimdi aslında benim klasik bir girişim var bu podcast serisinde. Nasıl gidiyor karantina diye soruyorum ama bu soruyu size sormadan önce bir küçük açıklama yapmam gerekiyor.

Actually, I have a classic introduction in this podcast series. I ask how the quarantine is going, but before I ask you this question, I need to make a small explanation.

Bu kaydı Türkiye'de resmi önlemlerin hafifletildiği ve 1 Haziran itibariyle seyahat yasaklarının kaldırıldığı açıklamasının hemen ardından yapıyorum.

I am making this recording immediately after the announcement that the official measures in Turkey have been eased and that travel restrictions have been lifted as of June 1st.

1. Dolayısıyla artık karantina ya da işte kapanma son iki gününe girdi. Hafta sonunda kapandıktan sonra açılacağız.

1. Therefore, we have now entered the last two days of quarantine or lockdown. We will open after closing for the weekend.

Yani nasıl gidiyor karantina sorusunun pek bir anlamı kalmayacak gibi görünüyor.

So it seems that the question of how the quarantine is going will no longer have much meaning.

2. Siz Türkiye'de değilsiniz. Amerika'da, Kaliforniya'da, San Francisco'dasınız. Dolayısıyla oradaki karantina koşullarını biraz farklı yaşıyorsunuz.

You are not in Turkey. You are in America, in California, in San Francisco. Therefore, you are experiencing the quarantine conditions there a little differently.

Dolayısıyla bu bilgileri verdikten sonra size soruyorum. Nasıl gidiyor, nasıl gitti karantina?

So, after giving this information, I'm asking you. How is it going, how did the quarantine go?

Karantina nasıl gidiyor? Tabii hepimiz için çok ilginç bir süreç oldu. Bu hiç şimdiye kadar yaşamadığımız bir şey.

How is the quarantine going? Of course, it has been a very interesting process for all of us. This is something we have never experienced before.

Ben San Francisco Körfez bölgesinde oturuyorum. Aynı zamanda aslında sağlık sektöründe çalışıyorum.

I live in the San Francisco Bay Area. I actually work in the healthcare sector.

Stanford Üniversitesi Çocuk Hastanesi'nde bilgi işlem bölümünde çalışıyorum yönetici olarak.

I work as a manager in the IT department at Stanford University Children's Hospital.

Biz Mart ayından, Mart başından beri tamamen evden çalışıyoruz. Buradaki karantina süreci çok ilginç oldu.

We have been working completely from home since the beginning of March. The quarantine process here has been very interesting.

Tabii Amerika biliyorsunuz hem federal devlet hem eyaletlerin yönetimi birbirinden birazcık farklı ve eyaletin eyalete biraz daha farklı uygulamalar olabiliyor.

Of course, in America, as you know, the federal government and the governance of the states are somewhat different, and there can be slightly different practices from state to state.

Kaliforniya eyaleti bu konudaki en sıkı önlemleri ve en hızlı alan eyaletlerden biri oldu.

The state of California has become one of the states with the strictest measures and the fastest response on this issue.

Mart başında biz şirket olarak tamamen evden çalışma kararı aldık.

At the beginning of March, we as a company decided to work entirely from home.

Ama birkaç hafta içinde zaten Kaliforniya'daki pek çok şehir ve şehir yönetimi tamamen karantina ilan etti.

But within a few weeks, many cities and city administrations in California had already declared a complete quarantine.

Esensiyel işler, hayati işler dışında ki bunlar işte sağlık sektörü, gıda alışverişi vesaire gibi çok limitli bir grup iş.

Essential jobs are those limited to a very specific group of roles outside of vital jobs, such as those in the health sector, grocery shopping, and so on.

Bunlar dışında hemen herkesin işe gitmesini yasakladılar tüm yaş grupları için.

Aside from this, they banned almost everyone's work for all age groups.

Peki şunu sorabilir miyim?

Well, can I ask this?

Kaliforniya'nın böyle reaksiyonları var mı?

Does California have such reactions?

Reaksiyon göstermesi tabii bunu ölçmek, karşılaştırmak çok kolay değil ama diğer eyaletlere kıyasla hastalık ve ölüm sayılarında bir azalmayı sağlayabildi mi?

Of course, it's not very easy to measure and compare the reactions, but has there been a reduction in disease and death rates compared to other states?

Dediğiniz gibi bunu karşılaştırmak gerçekten çok zor çünkü birden çok fazla faktör var bu konuların yani ölüm ve hastalık sayısını belirleyen.

As you said, it is really very difficult to compare this because there are many factors that determine these issues, namely the number of deaths and illnesses.

Örneğin Kaliforniya en kalabalık eyaletlerden bir tanesi Amerika'da.

For example, California is one of the most populous states in America.

New York'tan sonra bildiğim kadarıyla ikinci en kalabalık eyalet olabilir.

As far as I know, it may be the second most populous state after New York.

Ve New York'a göre bizim hastalanma ve ölüm sayımız çok çok az oldu.

And compared to New York, our number of illnesses and deaths has been very, very low.

Ama tabii Kaliforniya ile New York arasında çok farklı başka şeyler de var.

But of course, there are many other very different things between California and New York.

Örneğin nüfus yoğunluğu ve büyük şehrin büyüklüğü şeklinde.

For example, in terms of population density and the size of the large city.

Kaliforniya'da alanlar çok geniş, insanlar birbirinden daha uzakta oturuyorlar.

In California, the spaces are very large, and people live further apart from each other.

Mesela toplu taşım çok zayıf burada, çok kötü bir şey, hiç hoşlandığınız bir şey değil aslında ama

For example, public transportation is very weak here, it's a very bad thing, it's not actually something you like at all but...

yani New York'taki gibi bir metro ağı ve insanların birbiriyle çok daha fazla yakın olmasını gerektirecek ortamlar da pek yok doğrusu.

In other words, there aren't really environments that would require a subway system like in New York and for people to be much closer to each other.

Ama Kaliforniya eyalet yönetiminin çok güzel bir yönetimi oldu.

But the state administration of California has been very well managed.

Tamamen bilimsel verileri ve özellikle sağlık konusunda çalışan bilim insanlarının öngördüğü yöntemleri uyguladılar.

They applied methods predicted by scientists who work completely with scientific data and especially in the field of health.

Ve çok güzel bir checklist yaptılar.

And they made a very nice checklist.

Belli şeyler ortaya çıkmadan ya da belli şeyler görülmeden iş yerlerini açmayacaklarına ilişkin.

They will not open the workplaces until certain things come to light or certain things are seen.

Bunları tek tek takip ediyorlar.

They are tracking these one by one.

İşte ölüm sayısı, vaka sayısı belli bir noktaya geldi mi?

Has the number of deaths or cases reached a certain point?

Hastanelerin kapasitesi ne kadar?

What is the capacity of the hospitals?

Hastanelerde kullanılan koruyucu ekipman stoğu ne kadar?

How much is the stock of protective equipment used in hospitals?

Ve şu anda Kaliforniya eyalet yönetimi her bir distrik deniyor.

And currently, the California state government is trying each district.

İşte buradaki her bir bölge için belli hedefler belirlemiş durumda.

Here, specific targets have been set for each area.

Bu hedefleri ancak tutturursa distrik yönetimleri, bölge yönetimleri limitli olarak tekrar açılabilecekler.

Only if these targets are met can district administrations and regional administrations be reopened in a limited manner.

Mesela burada şaraplarıyla ünlü Napa Sonoma bölgesi kısmen açılıyor bu hafta.

For example, the Napa Sonoma region, famous for its wines, is partially opening this week.

Çünkü orası hastanelerdeki...

Because that place is in hospitals...

Doluluk oranı oldukça düşük seyretmiş ve hastanelerde oldukça fazla koruyucu madde stoğu mevcut.

The occupancy rate has been quite low, and there is a significant stock of protective materials available in hospitals.

O nedenle diğer bütün bilimsel anlamda işte salgın kontrolüyle ilgili diğer bütün metrikleri de tutturdukları için

For that reason, they have also achieved all the other metrics related to epidemic control in a scientific sense.

onlar ikinci seviye açılışa geçiyorlar.

They are moving on to the second level opening.

İşte bazı eyaletler birkaç hafta içinde belki geçecek.

Here are some states that may pass in a few weeks.

Bazısı daha uzun süre bu şekilde kalacak.

Some will remain like this for a longer time.

Yani takip ettikleri bir metrik var.

So they have a metric they track.

Şimdi Amerika'da aslında çok ilginç bir durum yaşanıyor.

Right now, a very interesting situation is occurring in America.

Meseleyi hafife alması, ondan sonra yani ciddiye alır gibi görünüp ama aslında hafife almaya devam etmesi,

His trivializing the issue, then appearing to take it seriously but actually continuing to trivialize it,

eyaletleri, önlemleri kaldırmaya zorlaması çok ilginç sonuçlar verdi.

It has resulted in very interesting outcomes, forcing the states to lift the measures.

Şimdi ve gerçekten ahmakça şeyler yaşandığını da gördük, görüyoruz orada.

We have seen and are seeing foolish things happening there now.

İşte hani maske kullanımına karşı şeyler, gösteriler, buraya maske takan giremez diye levhalar asan dükkanlar falan, mağazalar bunları gördük.

Here we saw things against the use of masks, protests, and shops that hung signs saying no one wearing a mask could enter, and so on.

Bunlar hakikaten ahmaklık.

These are truly foolishness.

Türkiye'de de hani...

In Turkey, you know...

Ahmaklık az görülen bir şey değil ama Allah'tan hiç böyle bir şey görmedik.

Foolishness is not a rare thing, but thankfully we have never seen anything like that.

Herkes ciddiye aldı durumu.

Everyone took the situation seriously.

En azından çoğunluk bizim gördüğümüz ve bu önlemler uygulandı.

At least the majority of what we have seen and these measures have been implemented.

Bu Trump'ın durumu nedir?

What is Trump's situation?

Son durumu nedir yani?

What is the current situation?

Sormayın ya.

Don't ask, okay?

Ne olacak bu Trump'ın durumu demiyorum.

I'm not talking about what will happen with Trump's situation.

Onun sonu yok çünkü ama yani şurada hani birkaç şeyle göstergeyle ne yaptı ve ne yapıyor.

There is no end to it because, I mean, here, you know, with a few things, the indicator of what he did and what he is doing.

En son hani şu kloris, ne o ilacı kullanıyordu.

What about that chloris, what was that medicine she was using?

Sonra onun da aslında faydası olmadı.

Then it actually didn't help him either.

Ha evet onun da faydası olmadığı çıktı ortaya falan.

Ah yes, it turned out that it was also of no benefit.

Ya Trump olayı hakikaten bir vaka yani.

Yes, the Trump incident is indeed a case.

Adam ve büyük ihtimalle yani hem Trump hem de onu destekleyenler tam böyle bilim, akıl ve mantık karşıtı ne varsa onu savunan insanlar sürüsü haline geldiler.

The man and most likely both Trump and his supporters have become a herd of people defending everything that is completely against science, reason, and logic.

Ve resmen yani sağduyu ve mantık karşıtı hareket etmek Trump'a bağlılığını göstermenin bir madalyonu gibi bir şey oldu burada.

And it has officially become something like a medal showing allegiance to Trump to act against common sense and logic here.

Yani o gördüğünüz işte maske takmayacağım falan diyen adamlar yani tamamen...

So the guys you see saying "I won't wear a mask" are completely...

Trump karşıtları.

Trump opponents.

Tabii Amerika çok ilginç yani eyaletlerin, eyaleten eyalete özellikle politik yönelimleri ve politik yönetim yönelim dağılımları çok çok farklı.

Of course, America is very interesting; the political orientations and distributions of political governance vary greatly from state to state.

Yani biz çok şanslı hissediyoruz kendimizi Kaliforniya'da yaşadığımız için.

So we feel very lucky to be living in California.

Hani burası zaten Trump'ın en korkulu rüyası seçimlerde falan hani hep demokrat çıkartan bir yer.

This place has always been Trump's worst nightmare, a place that always produces Democrats in elections.

Daha çok böyle işte kanıta dayalı, bilime dayalı bir bakış açısı var neyse ki Kaliforniya'nın.

Fortunately, California has a more evidence-based, science-based perspective like this.

Bir başka güzel tarafı da sosyal destek sistemleri de çok.

Another beautiful aspect is that there are also many social support systems.

Daha iyi diğer eyaletlere göre.

Better compared to other states.

Ama hakikaten yani başımızda öyle bir adam var ki aklına her esnenin söyleyen, hiçbir konuda fikri olmadığı halde her konuda fikir...

But really, we have such a person at the top who speaks on every topic, even though he has no opinion on anything...

Hiçbir konuda bilgisi olmadığı halde pardon.

Sorry, despite having no knowledge on any subject.

Her konuda fikir beyan eden, her konuda kendini uzman adlıdan böyle bir acayip insan var başta.

There is a peculiar person at the forefront who expresses opinions on every topic and considers themselves an expert in everything.

Tabii o ne dersin?

Of course, what do you say?

Ve milyonları da peşine takan biri.

And someone who attracts millions behind them.

Yani bu haliyle milyonları da peşine takabilen biri.

So in this state, he is someone who can also rally millions behind him.

Evet ya zaten bence buradaki en büyük sorun şey.

Yes, I think the biggest problem here is that.

Bu eğitim...

This training...

Eğitimliğe nefret ve eğitim, eğitimliği küçük görme refleksinin bir parçası birazcık da.

It is also a part of the reflex of hating education and looking down on education.

Yani resmen bu adamların oynadığı şey yani bu konu hakkında çok bilgisi olan işte ne bileyim epidemioloji okumuş, tıp bilen bir bilim insanının bilgisinin değersiz olduğu ve Trump'ın ondan çok daha iyi bildiği şekilde bir öngörüyle davranıyor.

So, this means that the knowledge of a scientist who is very knowledgeable about this subject, such as someone who has studied epidemiology or knows medicine, is considered worthless, and that Trump is acting with a prediction that he knows much better.

Trump destekçilerinin çok acayip bir durum tabii bu.

It's a very strange situation for Trump supporters, of course.

Tabii çok yabancı bir durum değil aslında.

Of course, it's not a very foreign situation actually.

Yani pek çok yerde karşımıza çıkan bir davranış biçimi bu.

So this is a behavior pattern that we encounter in many places.

Peki buradan şuna gelmek istiyorum.

Well, I want to come to this point from here.

Şimdi bu süreçte çok fazla komplo teorisi, yalan haber, sahte haber üretildi.

A lot of conspiracy theories, false news, and fake news have been produced during this process.

Ve aslında biz sizi yalansavarın kurucusu olarak ve yalansavar platformunda yaptığınız çalışmalarla biliyoruz.

And actually, we know you as the founder of the truth-seeker and the work you've done on the truth-seeker platform.

Yalansavar ne yapıyor?

What is the truth detector doing?

İşte bir takım komplo teorilerini, yanlış bilgileri üşenmeden uzun uzadıya, kanıtlara dayanarak çürütüyor.

Here, he meticulously debunks a number of conspiracy theories and misinformation, relying on evidence.

Siz de en son birkaç gün önce bir dönem...

You too, just a few days ago, a period...

Çok sosyal medyada, internet ortamlarında dönen plandemik isimli bir sözde belgeseli ele aldınız.

You addressed a so-called documentary named "Plandemic" that is circulating a lot on social media and online platforms.

Ve bunun içindeki verilerin ya da iddiaların hemen hepsinin ipe sapa gelmez şeyler olduğunu ve güvenilmez bir derleme olduğunu ortaya koyan bir yazı yazdınız.

And you wrote an article stating that almost all of the data or claims within it are nonsensical and that it is an unreliable compilation.

İyi ki de yaptınız ve bunu da yalansavar sitesinde yayınladınız.

I'm glad you did that and published it on the "yalansavar" site as well.

Şimdi biraz genel olarak bu süreçte ortaya çıkan teoriler ve yalan haberlerle plandemik özelinde sizinle konuşmak istiyorum.

Now I want to talk to you a little generally about the theories and fake news that have emerged in this process specifically regarding the pandemic.

Neler gözlemlediniz?

What have you observed?

Çünkü aslında bu tipik bir dönem.

Because actually this is a typical period.

Yani işte belirsizliğin çok fazla olduğu, kesin bilginin az ve nadir olduğu, insanların komplo teorilerini ortaya atmakta zorlanmadığı ve bunların da hızla dolaşıma girdiği dönemlerden, belirsizlik dönemlerinden bir başkasıydı.

So it was another one of those times characterized by a lot of uncertainty, where certain knowledge was scarce and rare, where people had no difficulty in coming up with conspiracy theories, and where these theories quickly circulated.

Bu belirsizlik her zaman etkili oluyor değil mi komplo teorilerinin yaygınlaşmasında?

This uncertainty always plays a role in the spread of conspiracy theories, doesn't it?

Evet, yani zaten aslında yaşadığımız belirsizlik ve korku komplo teorilerini en çok besleyen iki faktörden bir tanesidir.

Yes, in fact, the uncertainty and fear we experience are one of the two factors that feed conspiracy theories the most.

Bir tanesi, şimdi zaten bir de salgın dinamikleri çok farklı tabii normal bildiğimiz şeyden.

One of them is that, of course, the dynamics of the pandemic are very different from what we normally know.

Bildiğimiz başka bir durumla karşılaştığımız zaman karşınızdakinin ne olduğunu, nereye gideceğini, neye varacağını biliyoruz.

When we encounter a situation we know, we understand what the other person is, where they are going, and what they will become.

Tamamen kimsenin bilmediği, ilk defa ortaya çıkan bir enfeksiyon olduğu zaman karşınızdaki ve bunun nasıl seyredeceğini, ne kadar öldürücü olacağını, ne hızla yayılacağını bilmediğimiz zaman bununla ilgili olan karşılaştığımız bilimsel verilerde,

When it is a completely unknown infection that emerges for the first time, and we don't know how it will progress, how deadly it will be, or how quickly it will spread, the scientific data we encounter regarding this is...

oldukça değişken olabiliyor, işte medyada görüyoruz zaten bilimsel bir makale yayınlanıyor, işte A işe yarar diyor, arkasından iki hafta sonra yok A işe yaramıyormuş, B işe yarıyormuş aslında diye bir makale yayınlandı.

It can be quite variable; we see it in the media, a scientific article is published saying that A is useful, and then two weeks later, another article is published stating that actually, A is not useful, but B is.

Tabii aslında bunlar bilimin doğal süreçleri yani hiç bilmediğimiz bir konuda önce küçük örneklerden yola çıkarak belli çıkarsamalarda bulunmaya çalışıyoruz.

Of course, these are actually the natural processes of science, meaning we are trying to make certain inferences based on small examples in a field we know nothing about.

Daha sonra bu çalışmaları tekrarlıyoruz veya örnek sayılarını arttırıyoruz ve bu çıkarsamalar belki de...

Later, we repeat these studies or increase the sample sizes, and these inferences may perhaps...

İkinci baktığımızda, daha büyük örneklere baktığımızda aslında ilkiyle çelişiyor ve diyoruz ki yok ilk düşündüğümüz şey yanlışmış aslında ikincisi daha doğruymuş.

When we look a second time, and when we look at larger examples, we actually find that it contradicts the first one, and we say that the first thing we thought was wrong, and the second one is actually more correct.

Şimdi bu bilim insanlarının ve bilimsel çevrelerin çok aşina olduğu bir süreç ama bunların çoğu haber olarak topluma anında taşındığı zaman bu değişiklik sanki toplum tarafından fikir değiştirme olarak algılanıyor.

Now, this is a process that these scientists and scientific circles are very familiar with, but when most of them are instantly conveyed to the society as news, these changes seem to be perceived by society as a change of opinion.

Ve bir süre sonra hani hep medyada gördüğümüz bilim insanları bir öyle diyor bir böyle diyor.

And after a while, you know how we always see scientists in the media saying one thing one way and another thing another way.

İşte bunların da ne dediği belli değil filan şeklindeki bir algıyla bir süre sonra da bir güvensizlik ortaya çıkmaya başlıyor.

Here, a perception arises over time that it is unclear what they are saying, leading to a sense of distrust.

Şimdi bilimsel sürecin yeni karşılaştığımız bir şeyle nasıl işlediğini bilemediği zaman insanların kafasında soru işareti ve şüphe oluşması normal.

It is normal for people to have questions and doubts when they do not know how the scientific process works with something we have just encountered.

Tabii bunun çok yüksek oranda olduğunu biliyoruz.

Of course, we know that this is at a very high rate.

Üzerine korkuyu ve belirsizliği de tekrar eklerseniz gerçekten komplo teorileri için çok ideal bir ortam ortaya çıkıyor bence.

I think it creates a really ideal environment for conspiracy theories if you also add fear and uncertainty on top of it.

Şimdi...

Now...

Plandemik üzerinde konuşacak olursak.

If we are to talk about the pandemic.

Şimdi bu birazdan özetlemenizi rica edeceğim izlememiş olanlar için.

Now I will ask you to summarize this for those who haven't watched.

Aslında başka komplo teorilerinde olduğu gibi kendi içinde çelişkiler de barındıran bir cümlenin başında söylediğiyle sonunda söylediği birbiriyle çelişen birbirini yok etmek amacıyla aslında orada olabilecek ancak argümanlar içeren bir belgesel.

Actually, it is a documentary that contains contradictions within itself, similar to other conspiracy theories, where the beginning and the end of a sentence contradict each other, aiming to negate one another, but actually containing arguments that could exist there.

Evet.

Yes.

Limsi öyle değil mi?

Isn't it like that, Limsi?

Evet.

Yes.

Plandemik bundan yaklaşık bir ay bir buçuk ay kadar.

The pandemic has been around for about a month and a half.

Yıllar önce ortaya çıktı.

It emerged years ago.

Büyük ihtimalle daha sonra daha uzun metrajlı bir film olarak yapılan bir çalışmanın birazcık promosyon videosu gibi 20 dakikalık bir video.

It is probably a 20-minute video that is a bit like a promotional video for a work that will be made later as a longer feature film.

Videonun esas kişisi Jodemi Kovid isimli eski bir araştırmacı.

The main person in the video is Jodemi Kovid, a former researcher.

Ve video baştan aşağı yani içinde o kadar çok fazla iddia var ki zaten kısıtlı zamanda hepsine değinmemize imkan yok ama baştan aşağı işte Kovid'in koronavirüs şu an yaşadığımız koronavirüs enfeksiyonunu...

And the video is full of so many claims from top to bottom that we can't address all of them in such a limited time, but from top to bottom, it is about how the coronavirus, the COVID-19 infection we are currently experiencing...

...bir komplo olduğu ve bunun arkasında pek çok işte ilaç şirketlerinden tutun da devlete kadar pek çok kişi olduğu iddiası taşıyan bir video.

...a video that claims there is a conspiracy behind it and that many people, ranging from pharmaceutical companies to the government, are involved.

Videodaki esas konuşan kişi daha önce çeşitli çalışmalar yapmış ama koronavirüsle ilgili hiç çalışmamış.

The main speaker in the video has done various studies before but has never worked on anything related to the coronavirus.

Yani çalıştığı konular tamamen koronavirüs dışında biraz AIDS ile ilgili çalışmış.

So the topics she worked on are mostly unrelated to coronavirus, and she has worked a bit on AIDS.

Ve daha sonra çeşitli etik ihlalleri nedeniyle işine son verilmiş bir araştırmacı.

And later, a researcher who was dismissed from their job due to various ethical violations.

Ve hatta en son çalıştığı yerden mahkemelik olarak ayrılmış işte çalıştığı yerin ekipmanlarına vesaire el koymuş birisi.

And even someone who left their last workplace under legal circumstances and seized the equipment of the place they worked.

Fakat bu videoda böyle mağdur olmuş bilimsel kahraman şeklinde lanse ediliyor.

However, in this video, he is presented as a scientifically heroic figure who has been wronged.

Ve arka arkaya işte bu zaten araştırmacı kimliği olduğu için hani otorite argümanının arkasına sığınarak pek çok ilginç ve baya asılsız iddialarda bulunuyor.

And consecutively, this is precisely because of their identity as a researcher, they make many interesting and quite baseless claims by hiding behind the authority argument.

Ve bunların bir kısmını ya asılsız olmayı bırakın artık gülünç denecek seviyede.

And some of these are not only unfounded, but are also at a ridiculous level.

İşte mesela...

Here, for example...

Çok absürt olan birkaç tanesinden bahsedeyim.

Let me mention a few of the very absurd ones.

Mesela diyor ki işte koronavirüs eğer maske takarsanız karbondioksit zehirlenmesi yaşarsınız.

For example, it says that if you wear a mask due to the coronavirus, you will experience carbon dioxide poisoning.

Bu nedenle bağışıklık sisteminiz zayıflar.

This is why your immune system weakens.

O zaman da daha çok koronavirüs enfeksiyonu olursunuz.

Then you will have more coronavirus infections.

Yani şimdi cerrahlar ve ameliyathane personeli 12 saatlik ameliyatların hepsinde bazen bir değil iki kat maske takıyorlar.

So now the surgeons and operating room staff wear not one but sometimes two masks during all 12-hour surgeries.

Seneler boyu takıyorlar.

They have been wearing it for years.

Hiç böyle bir şey ortaya çıkmış değil.

Nothing like this has ever come up.

Yani böyle bir durum yok yani kesinlikle.

So there is definitely no such situation.

Veya işte diyor ki devletler koronavirüsü özellikle yaptı hepimizi hasta etmek için.

Or they say that the states specially created the coronavirus to make us all sick.

Çünkü hepimizde aşı satacaklar.

Because they will sell vaccines to all of us.

Yani bu o kadar gülünç ve sevimli sizin bahsettiğiniz gibi kendiyle çelişen bir iddia ki

So, this is such a ridiculous and cute claim that contradicts itself, just like you mentioned.

eğer hepimizi hasta etmek için bir virüs yaptılarsa zaten hepimize aşı satmalarının hiçbir anlamı yok.

If they created a virus to make us all sick, then it makes no sense for them to sell us a vaccine.

Çünkü hepimiz hastalanırsak zaten hepimiz bağışıklık kazanacağız bu hastalığa.

Because if we all get sick, we will all gain immunity to this disease.

Aşı olmamıza gerek kalmayacak.

We won't need to get vaccinated.

Yani böyle tamamen 20 dakika...

So completely like this for 20 minutes...

Bir yandan da şey diyor değil mi?

On the one hand, it's saying something, right?

Maske takılırsa virüsler aktive olacak.

If a mask is worn, the viruses will be activated.

Maske takılınca takılırsa evet virüsler aktive olup sizi daha çok hasta eder.

Yes, if you wear a mask, viruses can become active and make you sicker.

Yani böyle bir mekanizma yok.

So there is no such mechanism.

Zaten virüslerin maskeli aktivite olması gibi bir şey söz konusu değil.

In fact, there is no such thing as viruses having masked activities.

Yani bütün video ardı ardına, ardı artkası kesilmeyen absürt iddialar ve tamamen kanıtsız spekülasyonlardan ibaret.

So the entire video consists of absurd claims that follow one after the other and completely unfounded speculation.

Hiçbir kanıt sunulmuyor video boyunca.

No evidence is presented throughout the video.

Yani bütün video bu eski araştırmacının.

So the whole video belongs to this old researcher.

Videonun yapımcısı olan bir başka kişiyle konuşmasından ibaret.

It consists of a conversation with another person who is the producer of the video.

İşte arkada bazı video klipler vesaire çalışıyor, gösteriliyor.

Here, some video clips and so on are working and being shown in the background.

Zaten o video kliplerinde bir kısmını izinsiz kullanmışlar.

They have already used part of it in their video clips without permission.

Kullandıkları kişiler sonra iyi itiraz ettiler.

The people they used later made a good objection.

Bizim bu filmle hiçbir alakamız yoktur.

We have no relation to this film.

Böyle bir şeye alet olmak istemiyoruz.

We do not want to be involved in such a thing.

Size sormadılar diye filan.

They didn't ask you or anything like that.

Yani böyle çok ilginç bir video ortaya çıktı.

So, such a very interesting video has emerged.

Bana da pek çok tanıdığımdan geldi.

It has also come from many of my acquaintances.

Çünkü iyi yapılmış bir video.

Because it's a well-made video.

Yani insanların kafasını karıştırmak adına özellikle de bu demin bahsettiğim gibi farklı bilimsel...

In other words, especially to confuse people, as I just mentioned, different scientific...

...haberlerle çalkalanan bir ortamda herkesin kafasını iyice bulandırmış bir video.

A video that has thoroughly confused everyone's mind in an environment stirred by news.

Birazcık deşince zaten aslında videoda konuşan kişinin yeni bir kitap yazdığını...

Actually, when you dig a little deeper, it turns out that the person speaking in the video is writing a new book...

...işte yeni bir film yayınlanmadan önce onun promosyon çalışması olduğunu da görüyoruz.

...we see that it is also a promotional activity before a new film is released.

Ama çok korkunç bir şey bu tabii.

But this is of course a very frightening thing.

Çünkü insanlara işte maske takmayın, aşı çıkarsa aşı olmayın...

Because people say don't wear a mask, if a vaccine comes out, don't get vaccinated...

...işte herkes size karşı, sizi öldürmeye çalışıyorlar filan şeklinde...

"...it’s like everyone is against you, they are trying to kill you and so on..."

...böyle absürt bir mesaj vermeye çalışıyor.

...is trying to convey such an absurd message.

Oldukça tehlikeli olduğunu düşündüğüm için...

Because I think it is quite dangerous...

...ben de vakit ayırdım, biraz yazdım bütün iddiaları.

...I also took some time and wrote down all the claims.

Çünkü çok yayılmaya başlamıştı.

Because it had started to spread a lot.

Şimdi sonrasında sizin tweetlerinizi görünce...

Now, after seeing your tweets...

...bu yazdığınız metnini de sorgulayan ve beğenmeyen bazı yorumlarla da karşılaştım.

...I have also encountered some comments that question and dislike this text you have written.

Hakikaten insanların kafalarının çalışma biçimleri çok acayip.

Indeed, the way people's minds work is very strange.

Mesela bunu da sizin çalışmanızı da fonlanmış ondan sonra.

For example, this has also been funded after your work.

Gerçekleri örtbas etmek için...

To cover up the truths...

...üretilmiş bir metin olarak tanımlayanlar olduğunu da görüyorum.

I also see that there are those who define it as a text produced.

Bununla mücadele etmek hakikaten çok zor.

It is really very difficult to fight against this.

Yılgınlığa kapılmıyor musunuz?

Aren't you getting discouraged?

Doğrusunu isterseniz bazen kapılıyorum ama sonra neyse ki geçiyor.

To be honest, sometimes I get caught up in it, but thankfully it passes.

Yani gerçekten komplo teorisi kafasıyla uğraşmak çok ilginç bir şey.

So dealing with conspiracy theory thinking is really an interesting thing.

Verdiğiniz örnekteki gibi şimdi bir iddiaya cevap vermezseniz...

If you don't respond to an accusation like the example you gave...

...komplo teorisi tarafından cevap veremedi deniyor.

It is said that they could not respond due to a conspiracy theory.

İddiaya oturup uzun uzun cevap verirseniz...

If you sit down to answer the claim in detail...

...bu defa bu kadar uzun yazdığına göre birisi seni fonluyor mutlaka.

...since you've written this long this time, someone must definitely be funding you.

İşte o zaman sen kimin maşasısın deniyor.

That's when it is said, "Whose pawn are you?"

Yani gerçekten komplo teorisinin kafası öyle bir çalışıyor ki...

So, the mind of a conspiracy theorist really operates in such a way that...

...kendi inandığı şeye uygun kanıt bulduğu anda o kanıt değerli.

...the moment he finds evidence that aligns with what he believes, that evidence becomes valuable.

Kendi inandığı şeyi çürüten bir kanıt olduğunda o kanıt kesinlikle yapma.

When there is evidence that contradicts what you believe, absolutely do not do that evidence.

Başkası tarafından özellikle yaratılmış ve tamamen konuyu bulandırmak için yapılmış...

Specifically created by another to completely muddle the issue...

...sahtek kanıt olarak onu kategorize ediyor.

...categorizes it as fake evidence.

Yani onun için komplo teorisi...

So it's a conspiracy theory for him...

Bir de...

And also...

Başa çıkmak zor.

It's hard to cope.

Bir de şöyle bir şey var.

There is also something like this.

Siz komplo teorisini çürüten bir kanıt ortaya koyduğunuz zaman...

When you present evidence that disproves the conspiracy theory...

...bu mekanizma öyle bir çalışıyor ki o kanıtı da alıyor...

...this mechanism works in such a way that it takes that evidence as well...

...komplo teorisini güçlendiren bir şekilde o teorinin içine monte ediyor.

...it incorporates that theory in a way that strengthens the conspiracy theory.

Tabii.

Of course.

Yani siz ona karşı kanıtla geldiğiniz zaman direkt onun cevabı...

So when you come to him with evidence, his direct answer is...

...işte gördün mü sen de İlluminati'nin adamısın...

...so, did you see, you are also one of the Illuminati's people...

...benim söylediğim şeyi çürütmek için sana bunu parayla yazdırdılar diyor.

"...they say they had this written for you with money to refute what I said."

Yani çok...

So very...

Çok ilginç bir refleks ama ben birazcık da şeyi de düşünüyorum.

It's a very interesting reflex, but I'm also thinking a little about that thing.

Özellikle bu koronavirüs konusunda insanlar sunulan tüm kanıtları...

Especially regarding this coronavirus, people ignore all the evidence presented...

...uzmanların yaptığı tüm açıklamalara rağmen...

...despite all the explanations made by the experts...

...hani hakikaten yapan kişinin de uzman olmadığı bir sürü abdürt başka komplo teorilerine de inanıyorlar.

...you know, there are a lot of absurd other conspiracy theories that they believe in, where the person actually doing it isn't even an expert.

İşte ortalıkta dönen bir sürü değişik videolar var.

There are a bunch of various videos circulating around.

İşte abuk sabuk işte capslenmiş görseller falan var.

Here are some nonsense things, like capped visuals and stuff.

Yani o kadar bilim insanı konuşması varken bir tane görsel bazen çok daha fazla dikkat çekiyor.

So, even though there are so many scientists talking, sometimes a single visual attracts much more attention.

Yani ben birazcık da şunu düşünüyorum.

So I'm also thinking about this a little bit.

Böyle doğal bir salgını yani doğal yollarda ortaya çıkabilecek böyle bir virüsün...

Such a natural outbreak, that is, a virus that could emerge through natural means...

...21. yüzyılda bilgi çağında insanlığı dize getirdiğine inanmak biraz da insanlara zor geliyor diye düşünüyorum.

I think it is difficult for people to believe that it has brought humanity to its knees in the information age of the 21st century.

Onun için böyle arkasında daha büyük oyun ve amaç arayınca sanki böyle insanlık olarak egomuz da birazcık tatmin oluyor.

That's why when we look for bigger games and purposes behind it, it seems that our ego as humanity is somewhat satisfied.

Yani yarasadan geçen küçük bir virüs bütün dünyayı böyle pençesine alıp işte bütün iş dünyasını, hayatı, sokağa çıkmak yasaklarıyla birlikte dize getirmiş...

So a small virus that came from a bat has taken the whole world in its grip, bringing the entire business world and life itself to its knees along with lockdowns.

...o zaman demek ki bunun arkasında daha büyük bir oyuncular olmalı.

...then it means that there must be bigger players behind this.

Bu kadar basit değildir mantığı var gibi geliyor bana birazcık da.

It seems to me that there is a logic to it that is not so simple.

Evet bir açıklamaya ihtiyacı oluyor insanlığın her zaman ve o açıklamayı ararken de bazen savrulabiliyor.

Yes, humanity always needs an explanation, and while searching for that explanation, it can sometimes become unmoored.

Gerçek dışı yerlere, absürt saçma sapan yerlere savrulabiliyor.

It can be swept away to unreal places, to absurd and nonsensical places.

Komploların zaten tutma sebeplerinden bir tanesi de herhalde insanların anlam arayışı ve anlam arayışı sırasında da kolaya kaçmaları.

One of the reasons why conspiracies tend to be convincing is probably people's search for meaning and their tendency to take the easy way out during that search.

Evet bir de tabii insan...

Yes, and of course, a person...

İnsanlığın birazcık da kendini doğanın dışında ve üzerinde görmesi de söz konusu.

It is also a matter of humanity seeing itself a little outside and above nature.

Yani aslında biz doğanın dışında ve üzerinde gören bir zihniyetin ürünüyle baktığınız zaman kendimizin doğanın bir parçası olduğunu...

So, actually, when you look at it as a product of a mindset that sees itself outside and above nature, you realize that we are a part of nature...

...ve onda yaşayan her başka hayvan ve canlı gibi doğa kurallarına tabi olduğumuzu kabul etmek istemediğimizde de...

...and when we do not want to accept that we are subject to the laws of nature like every other animal and living being that lives in it...

...aslında buna benzer bakış açılarına düşmek mümkün.

...in fact, it is possible to fall into similar perspectives.

Çünkü işte özellikle bu agency city dedikleri olan olayların arkasında daha farklı ve derin manalar...

Because especially behind these events referred to as agency city, there are deeper and different meanings...

...aramak ve bunları görme ihtiyacına düşüyoruz birazcık da.

...we feel the need to search for and see these things a little bit as well.

Evet, evet.

Yes, yes.

Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

Çok güzel bir söyleşi oldu.

It was a very nice conversation.

Bu plandemikle ilgili yazdığınız yazıyı dinleyenlerin yalansavarda okumalarını öneriyorum.

I recommend that those listening to the article you wrote about this pandemic read it on Yalansavar.

Çünkü hem bu filmle ilgili hem de genel olarak komple teorileriyle ilgili çok güzel fikirler veren...

Because it provides very nice ideas both about this film and about conspiracy theories in general...

...üzerinde epey uğraştığınız bir yazı olmuş.

It seems like a piece you have worked on quite a bit.

Bir.

One.

İkincisi yalansavarı düzenli olarak ziyaret etmelerini...

The second is to regularly visit the liar.

...öneriyorum.

...I suggest.

Üçüncüsü yalansavarın çok güzel podcastleri var ve bunlar eski bölümleri bile eskimeyen podcastler.

The third is that Yalansavar has very nice podcasts, and these are podcasts that do not get old even their old episodes.

Çünkü gerçekten bilimin ve rasyonel düşüncenin ışığında üretilmiş şeyler ve gerçekten hem bakış açısı kazandırmak...

Because there are truly things produced in the light of science and rational thought, and they really provide a perspective...

...hem de bazı bilgileri güncellemek, doğrularıyla yanlışları değiştirmek için eşsiz bir katkı sağlıyor insanlara.

"...and it provides a unique contribution to people in order to update some information and change the truths and falsehoods."

Dolayısıyla bu üç öneriyle sizinle vedalaşmak istiyorum.

Therefore, I would like to say goodbye to you with these three suggestions.

Çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

Ellerinize sağlık.

Thank you for your hands.

Katıldığınız için de çok mutlu oldum.

I am very happy that you attended.

Çok sağ olun.

Thank you very much.

Ben çok teşekkür ederim.

Thank you very much.

Beni davet ettiğiniz için çok iyi akşamlar diliyorum.

I wish you a very good evening for inviting me.

Burada akşam.

It is evening here.

Tekrar görüşmek dileğiyle.

Looking forward to seeing you again.

Görüşmek dileğiyle.

Looking forward to seeing you.

Sevgiler.

Love.

Hoşçakalın.

Goodbye.

Altyazı M.K.

Subtitle M.K.