Bilim Hazinesi 5.Bölüm - Battani

Bu dizinin betimlemesi TRT tarafından Sesli Betimleme Derneğine yaptırılmıştır.

The description of this series has been made by the Audio Description Association for TRT.

Aylar, mevsimler, yani zaman nasıl oluşuyor hiç düşündünüz mü?

Have you ever thought about how months, seasons, and time are formed?

9. yüzyıl, yıl 870.

9th century, the year 870.

Suyun kıymetinin bilindiği çorak topraklarda bir serap gibi coşkuyla akan Fırat Nehri'nin can verdiği bir coğrafyaydı burası.

This was a geography where the Euphrates River flowed with enthusiasm like a mirage in arid lands where the value of water was recognized.

Herkes gibi hayattaki en önemli şeyin su olduğunu bilerek doğanlardandı Battani'ydi.

Battani was one of those who were born knowing that the most important thing in life, like everyone else, is water.

Ama Battani'nin belki de diğerlerinden farkı başka yerlerde başka haldeydi.

But perhaps Battani was different from the others in that he was in a different place in a different state.

Hayatların olduğuna inanmasıydı.

It was to believe that they had lives.

Ne kadar meraklı bir çocuk. Bu kadar merak iyi mi bilmiyorum.

What a curious child. I don't know if so much curiosity is good.

Merak iyidir. Bizim oğlumuz farklı. Bunu göremiyor musun?

Curiosity is good. Our son is different. Can't you see this?

Bırakalım da kendi yolunu çizsin. Keşfederek, merak ederek.

Let's allow them to carve their own path. By exploring, by being curious.

Eh, sen bilirsin. Bahçede çalıştırmıyoruz ya, ileride hiçbir şeyi beceremeyen bir adam olmaz inşallah.

Well, you know. We don't put in the garden, hopefully there won't be a man in the future who can't handle anything.

Bak ağabeyine, şimdiden bizden iyi iş görüyor.

Look at your brother, he's already doing a better job than us.

Bırakalım da.

Let's leave it.

Hepsi kendi yolunu çizsin. Başka şeye lüzum yok.

Let each one draw their own path. There is no need for anything else.

Battani'nin annesine göre yaşam sadece bu köyden ve köydeki işlerden ibaretti.

According to Battani's mother, life was only about this village and the jobs in the village.

Ama babası Battani'de daha büyük şeyler görmüştü.

But his father had seen bigger things in Battani.

Battani'nin ağabeyi ise tam da anasının oğluydu.

Battani's older brother was exactly like his mother's son.

Yine bir gariplik var benim ağabeyimde.

There is again something strange about my brother.

Ağabeyi hep tuhaf gelirdi ona. Ama severdi tabii.

He always seemed strange to her. But she loved him, of course.

Ağabeyiydi ne de olsa.

He was, after all, an older brother.

Ağabey, dur. Ne istiyorsun zavallıcıktan?

Brother, stop. What do you want from the poor thing?

Zavallı mı o? Zavallı mı yani bu arı? İğnesi olan ben değilim, o.

Is she pitiful? Is this bee pitiful? I'm not the one with the stinger, she is.

İyi de ağabey, arı seni sokmak için mi uğraşıyor? Onu kızdırıyorsun asıl böyle yaparak.

Well, brother, is the bee trying to sting you? You're actually provoking it by doing this.

Hem bilmez misin ne kadar önemli arı bizim için?

Don't you know how important bees are for us?

Aaa, başlarım önemine Battani. Al o zaman koynunda besle.

Oh, I can't be bothered with Battani's importance. Take it and keep it in your embrace then.

Aaa, valla ağabey, sende iğne yok ama...

Oh, really brother, you don't have a needle, but...

Arı iğnesiyle soksaydı daha aza cıtırdı, emin ol.

If it had stung with a bee sting, it would have made less noise, trust me.

Eeeh, deli oğlan. Ne atıyorsun kendine ortaya? Olacağı bu.

Well, crazy boy. What are you throwing yourself into? This was bound to happen.

Ama arıyı kurtardım. Merak etme, yakında tamamen kurtulacaksın arılardan.

But I saved the bee. Don't worry, you'll be completely free of bees soon.

O niyeymiş?

Why is that?

Yakında hava soğuyacak, arılar soğuktan korunmak için saklanacaklar. Hatta belki kar bile yağar.

It will be getting cold soon, and the bees will hide to protect themselves from the cold. In fact, it might even snow.

Nereden biliyorsun sen bunu?

How do you know this?

Nereden bileceğim? Bunları hep sırayla yaşıyoruz ya, hiç mi farkında değilsin?

How would I know? We experience these all in order, don’t you realize that at all?

Yoo.

Yoo.

Yoo, sen gibi aklımı mı kaçırdın? Ben bunlara kafa yoracağım.

Yo, have you lost your mind like me? Am I going to ponder over these things?

Olur mu hiç ağabey? Sen toprağı ekip biçiyorsun ya, aslında sen de bunları biliyorsun ama farkında değilsin.

Is that even possible, brother? You are tilling the soil, and actually, you know all of this too, but you are not aware of it.

Bak şimdi, hava soğuyacak, yağmurlar, hatta belki kar, sonra tekrar ısınacak.

Look now, the weather will get cold, there will be rains, maybe even snow, then it will warm up again.

Meyve ağaçlarını hatırla, çiçek açacak, sonra kaburucu sıcak.

Remember the fruit trees, they will bloom, then the oppressive heat.

Canım, Fırat'ım bile üzülecek suyu azaldı diye. Sonra tekrar yağmurlar başlayacak. Ardından yine soğuk, fırtına, hatta kar.

My dear, even my Fırat will be sad because its water level has decreased. Then the rains will start again. After that, it will be cold again, storms, even snow.

Bak, bizim samanlık var ya, onun arka tarafına git bir bak. Her olayda çentik attım ben oraya.

Look, you see that hayloft of ours? Go to the back of it and take a look. I've made a notch there for every event.

Kafasına göre mi geçiyor sanıyorsun sen günleri? Bilsen ne düzen var o günlerin her birinde.

Do you think the days pass however he wants? If only you knew the order in each of those days.

Ya git oğlum, işine bak. Anamı söyleyeyim de şehre bir doktora götürelim seni.

Go on, son, mind your own business. Let me tell my mom so we can take you to a doctor in the city.

Olur. Aslında en azından beni anlayabilecek biriyle konuşmuş olurum. Kafasını azıcık kullanabilen biriyle.

Sure. At least I would be talking to someone who can understand me. Someone who can use their head a little bit.

Bok bok bok.

Cluck cluck cluck.

Iska.

I don't know.

Ya abi, bak şimdi birazdan kararacak hava ve uyuyacağız. Sonra güneş doğacak, uyanacağız.

Dude, look, the sky will darken soon and we will sleep. Then the sun will rise, and we will wake up.

Of, hiç doğmasa da tarlaya gitmesem, hiç kalkmasam uykudan. Çok yoruldum ben ya.

Oh, even if I never was born, if I didn't go to the field, if I never got up from sleep. I'm so tired, you know.

Bırak şimdi uykuyu da beni dinle. Nasıl oluyor bu düşündün mü? Neden sürekli aynı şeyleri yaşıyoruz ve sonra yine başa dönüyoruz?

Forget about sleep for now and listen to me. Have you thought about how this happens? Why do we keep experiencing the same things and then return to the beginning again?

Düşün abi.

Think, bro.

Düşün abi ya, düşün. Bu güneşle ilgili. Bazen çok ısıtıyor, bazen de az.

Think about it, man, think. It's related to the sun. Sometimes it heats a lot, sometimes a little.

Mesela sen güneş ol, ben de senin etrafına döneyim. Bazen yakın olayım, bazen uzak.

For example, you be the sun, and I will revolve around you. Sometimes I will be close, sometimes far away.

Bak, başladığım yere geri döndüm gördün mü? Şimdi tekrar aynı şekilde olacak. Sana yaklaşacağım, uzaklaşacağım.

Look, I've returned to where I started, did you see? It's going to happen the same way again. I will approach you, then I will distance myself.

Hopp. Bak yine geldim aynı yere.

Oops. Look, I've come back to the same place again.

Ben kaç zamandır izliyorum abi. Sürekli aynı şeyleri yaşıyoruz. Dur dur, daha da bitmedi.

I've been watching for a while, bro. We're constantly experiencing the same things. Wait, wait, it's not over yet.

Şimdi sen güneşsin ya, ışık veriyorsun yani. Bak şimdi, düşün. Yüzüm sana dönük, aydınlık olacak.

Now you're the sun, you give light. Look now, think. My face is turned towards you, it will be bright.

Arkamı dönüyorum. Şimdi yüzüm karanlık. Seni görmediğim için arkam aydınlık bu sefer de.

I'm turning my back. Now my face is dark. Since I can't see you, my back is illuminated this time too.

İşte demek ki kendi etrafımda da dönüyorum.

It turns out that I'm also revolving around myself.

Bak şimdi. Güneş kaybolacak, karanlık olacak.

Look now. The sun will disappear, it will be dark.

Hep olacak. Karanlıkta kalacağız ya.

It will always happen. After all, we'll be left in the dark.

Demek ki arkamızı döneceğiz güneşe.

So we will turn our backs to the sun.

Belki de kim bilir başka yerler güneşe döner yüzünü de aydınlık olur.

Maybe, who knows, other places turn their faces to the sun and become bright.

Keşke her yeri görme şansım olsa.

I wish I had the chance to see everywhere.

Hepsine baksam, seyretsem, öğrensem, keşfetsem.

If I were to look at all of them, watch them, learn them, discover them.

Ya oğlum bak işine benim aklım bana yetiyor.

Son, mind your own business; my mind is enough for me.

Bana anlatma bunları sonra gece rüyamda görüp korkuyorum.

Don't tell me these things, I get scared when I see them in my dreams at night.

Hava kararmaya başlar yavaş yavaş.

It starts to get dark slowly.

Bulutlar kapkara kaplayınca gökyüzünü daha da kararsır köyü.

When the clouds turn black, the village becomes even darker.

Güneş henüz batmadan.

Before the sun sets.

Hava da serinlemişti sanki battaniyi doğrularcasına.

It was as if the air had cooled, straightening the blanket.

O neydi öyle battani? Nereden geldi burnuma bu su?

What was that blanket? Where did this water come from my nose?

Bu sana uyarı abi.

This is a warning for you, bro.

Bana inanman için.

For you to believe me.

Koş koş fena ıslanacağız.

Run, run, we're going to get really wet.

Çok seviyordu yağmuru, güneşi, ağaçları, yaşamayı, keşfetmeyi ve öğrenmeyi.

He loved the rain, the sun, the trees, living, exploring, and learning very much.

Güzel bir uyku çekmişti battani yağmurun toprağın kokusuyla.

She had a beautiful sleep, embraced by the scent of the rain on the earth.

Çok yağmıştı yağmur gece boyunca.

It had rained a lot throughout the night.

Birkaç kere yıldırımın sesiyle pencereden bakmıştı uyanıp.

A few times, she had looked out the window upon waking to the sound of thunder.

Hiç korkmazdı ama gök gürültüsünden.

He was never afraid, not even of thunder.

Baba!

Dad!

Ana!

Mother!

Su! Su! Su taşmış!

Water! Water! The water has overflowed!

Caferlerin tarla, bizim tarla hepsi birbirine girmiş!

The fields of the Jafars and ours are all mixed up!

Baktaniyi sevmiyordu tarla işlerine ama emeği de anasının, babasının, ağabeyinin.

He didn't like working in the fields, but he also honored the efforts of his mother, father, and older brother.

Onların her şeyiydi.

They were everything to them.

Oraya vardığında gerçekten durumun hiç de iyi olmadığını gördü.

When she arrived there, she realized that the situation was not good at all.

Anası yere çökmüş, ağlıyordu sessizce.

His mother had squatted on the ground, crying silently.

Babası ağlamıyordu ama bitkin düşmüştü.

His father wasn't crying, but he was exhausted.

Hey! Durun tamam. Bana bırakın. Ben bunu çözeceğim.

Hey! Wait, alright. Leave it to me. I will solve this.

Bir sürü tarla var.

There are a lot of fields.

Bir sürü taş bulacağım. Büyük büyük.

I will find a lot of stones. Big ones.

Çevreleyeceğim tarlamızı.

I will surround our field.

Bir daha da böyle bir şey yaşamayacağız.

We won't experience something like this again.

Cafer abilerin tarlasıyla aramıza koyalım taşları.

Let's place the stones between us and Cafer's field.

Ben de sabah akşam demez çalışırım.

I work without saying morning or evening.

Yeniden toprağı verimli hale getiririz.

We will make the soil fertile again.

Üzülmeyin emi.

Don't be sad, okay?

Baktani o yıllarda henüz farkında değildi ama

He was not yet aware of it back then, but...

tarla sınırını belirlerken geometrik şekiller oluşturuyor.

She creates geometric shapes while determining the field boundary.

Hatta açılarını trigonometrinin temellerine atıyordu.

It was even throwing the angles to the foundations of trigonometry.

Baktani matematik ve trigonometrik bir şey değil.

It's not a mathematical or trigonometric thing.

Matematikte günümüzde kullanılan formüller üretmiştir.

He has produced formulas used in mathematics today.

Astronomideki en çok bilinen başarılarından biri

One of the most well-known achievements in astronomy.

güneş yılını 365 gün, 5 saat, 46 dakika ve 24 saniye olarak ölçmüş olmasıdır.

It measures the solar year as 365 days, 5 hours, 46 minutes, and 24 seconds.

İzlediğiniz için teşekkürler.

Thank you for watching.