Belirsizlik?

Altyazı M.K.

Subtitle M.K.

Bilkent ne kadar zor bir bilseniz, ne kadar yoğun bir bilseniz ve benim hayatım ne kadar karmaşık bir bilseniz bana hak vereceksinizdir diye düşünüyorum.

I think you would agree with me if you knew how difficult Bilkent is, how intense it is, and how complex my life is.

Ama neyse benden konuşmuyoruz ve bugünkü konumuza gelelim.

But anyway, let's stop talking about me and get to our topic today.

Bugün konumuz açıkçası nereden aklıma geldi önce onu söyleyeyim.

Today, let me first tell you where the idea came from.

Şimdi ben Schrödinger'in kedisini okuyordum ve Schrödinger'le alakalı böyle işte internetten makalelere falan bakıyordum.

I was reading Schrödinger's cat and was looking up articles related to Schrödinger on the internet.

Sonra Heisenberg'ü gördüm ve Heisenberg'ün işte belirsizlik ilkesini sanırsam ki ben bilmiyorum affınıza sunarak cahilliyim ama AYT matematik pardon AYT kim matematik nereden çıktı yine matematik.

Then I saw Heisenberg, and as far as I understand, Heisenberg's uncertainty principle, I must admit my ignorance, but AYT mathematics, pardon, where did AYT chemistry come from, again with mathematics.

AYT kimyada varmış sanırım bu konu Heisenberg'ün belirsizlik ilkesi.

I think there is a topic in AYT chemistry related to Heisenberg's uncertainty principle.

Şimdi Heisenberg kim? Önce ondan bahsedeyim biraz.

Who is Heisenberg now? Let me talk a little about him first.

Werner Heisenberg 1927'de doğan pardon 1927'de belirsizlik ilkesini bulan Alman bir fizikçi.

Werner Heisenberg is a German physicist who discovered the uncertainty principle in 1927.

Peki şöyle bir soru gelebilir. Ben ne alaka fizik falan hani çok alakasız bir konu.

Well, a question like this might come up. What does this have to do with physics? It seems like a completely unrelated topic.

Ben seviyorum arkadaşlar çok yargılamayın çok şey yapmayın.

I love, friends, don't judge me too much, don't do too much.

Konu hakkında çok konuşmak istemiyorum ama ben ne kadar fizik bilebilirim.

I don't want to talk much about the topic, but how much physics can I know?

O da ayrı mesele ama şöyle kısaca Heisenberg'ü tanıtmak gerekirse.

That's a separate issue, but to briefly introduce Heisenberg:

Heisenberg 5 Aralık 1901'de doğan Alman bir Nobel ödüllü Nobel fizik ödüllü bir Alman fizikçi.

Heisenberg was a German physicist who won the Nobel Prize in Physics, born on December 5, 1901.

1932'de bu arada Nobel fizik ödülünü alıyor.

In 1932, he received the Nobel Prize in Physics.

Kendi ismiyle anılan Heisenberg ilkesi olarak anılan belirsizlik ilkesini bulan bir adam.

A man who discovered the uncertainty principle, known as the Heisenberg principle named after himself.

Kendisi 74 yaşında vefat etmiş ve Erwin Schrödinger'de Heisenberg 1925'de olmak üzere Schrödinger 1926'da olmak üzere birbirinden çok yakın birbirine çok yakın zamanlarda bağımsız olarak atomun kuantum yani dalga mekaniğini farklı olarak fakat matematik yönünden eşit şekilde formüllendiriyorlar.

He passed away at the age of 74, and both Erwin Schrödinger in 1926 and Heisenberg in 1925 formed the quantum, that is wave mechanics of the atom independently, but in a very similar manner, mathematically equivalently.

Bu.

This.

Teorileri de 1928 senesinde İngiliz teorik fizikçi Paul Dirk tarafından genişletip genişletip geliştiriliyor.

The theories are being expanded and developed by the British theoretical physicist Paul Dirk in 1928.

Bu şekilde ve bu adamımız 1927'de Leipzig Üniversitesi'nde fizik profesörlüğüne tayin ediliyor.

In this way, this man was appointed as a professor of physics at Leipzig University in 1927.

Ve aynı yıl bu belirttiğimiz meşhur belirsizlik prensibini ortaya koyuyor.

And that same year, it introduces the famous principle of uncertainty that we mentioned.

Şimdi Heisenberg'in belirsizlik prensibini biraz fiziki yani fiziksel açıdan fizik bilimini uygun şekilde açıklamak gerekirse ki bunu ben söylemiyorum.

Now, if we need to explain Heisenberg's uncertainty principle a bit from a physical, that is, a proper scientific perspective, this is not what I'm saying.

Ben söylersem sıkıntı çıkar.

If I say it, there will be trouble.

Ben bunu okuduğum kaynaklardan söylüyorum.

I am saying this based on the sources I have read.

Azıcık küçük bir şeye değinmek istiyorum bu Heisenberg'in kuramını şey yapmadan önce açıklamadan önce sizlere.

I want to touch on a small point before explaining Heisenberg's theory to you.

Heisenberg'in benim ilgi çeken tarafları aslında biraz kişisel hayatı oldu.

The aspects of Heisenberg that intrigued me were actually a bit related to his personal life.

Çünkü kişisel hayatımda klasik müziği çok seviyormuş bu insan.

Because this person loves classical music very much in his personal life.

Ve şöyle bir şey var.

And there is something like this.

Popüler kültürde Heisenberg diye bir şey var.

There is something called Heisenberg in popular culture.

Bunda da şimdi Breaking Bad'i biliyorsunuzdur Amerika tarafından NBC'de yayınlanan çok ünlü bir dizi.

You probably know about Breaking Bad, a very famous series broadcast by NBC in America.

Burada da başrol karakteri.

Here is the main character as well.

Walter White illegal uyuşturucu ticareti yaparken hatta Heisenberg takma adını kullanmaya başlıyor.

Walter White begins to engage in illegal drug trade and even starts using the alias Heisenberg.

Ve sonrasında işte bu isimle yerel uyuşturucu tercihinde en nüfuzlu kişi olarak tanınmaya başlıyor bu şekilde.

And after that, he begins to be recognized as the most influential person in local drug preferences under this name.

Ve Heisenberg aynı zamanda başarılı bir piyanistmiş.

And Heisenberg was also a successful pianist.

Hatta müziğe olan ilgisi eşiyle tanışmasına yol açmış.

In fact, his interest in music led him to meet his wife.

İsmini doğru telaffuz edemeyeceğim büyük ihtimal.

I probably won't be able to pronounce your name correctly.

Ama Elisabeth diye bir karısı var.

But he has a wife named Elisabeth.

Soyadını okuyamayacağım çünkü Almancam yok.

I can't read your last name because I don't speak German.

Evet.

Yes.

Özel bir müzik resitelerinde tanışmış bunlar.

They met at a special music recital.

Ve Elisabeth ünlü bir Berlin ekonomi profesörünün kızıymış.

And Elisabeth was the daughter of a famous Berlin economics professor.

Bu şekilde tanışmışlar.

They met this way.

Bu da bence hoş bir tanışma.

I think this is a nice introduction as well.

Yani bilmiyorum.

So I don't know.

Öyle bir şey yaptı.

He/She did such a thing.

Kaptırdı.

He/She got carried away.

Aşkları.

Their love.

Tanışma hikayeleri.

Meeting stories.

Hoşuma çok gitti.

I really liked it.

Anlatamam.

I can't explain.

Her neyse.

Anyway.

Şimdi anlatmaya gelirsek ki sürçü lisan edersem affola.

Now, as for explaining, please forgive me if I misspeak.

Özellikle beni dinleyen eğer fizikçi kardeşlerim, ablalarım, abilerim varsa çok çok özür dilerim ama.

Especially if my physicist brothers, sisters, or older brothers are listening to me, I deeply apologize, but.

Öncelikle.

Firstly.

Bu kuram 1927 yılında üzerinde çalıştığı kuantum mekaniği araştırmaları ile ortaya çıkmaya başlamış.

This theory began to emerge in 1927 with the research on quantum mechanics that he was working on.

Sezgisel bir kuantum fiziği modeli oluşturmaya çalışırken Heisenberg belirli ölçümleri ne kadar doğru tahmin edebileceğimize dair sınırlamalar getiren bazı temel ilişkilerin olduğunu keşfetmiş.

While trying to create an intuitive quantum physics model, Heisenberg discovered some fundamental relations that impose limitations on how accurately we can predict certain measurements.

Aslında bu modelin temel ilkesi şeymiş.

In fact, the fundamental principle of this model is something.

Bir parçacığın momentum'unun ve konumunun aynı anda tam doğrulukla ölçülemez olduğuymuş.

It has been said that a particle's momentum and position cannot be measured with complete accuracy at the same time.

Çok bilmiyorum.

I don't know much.

Ve çok açıklamasını da yapamayacağım ama hani size şöyle bir kaynakçı önerebilirim.

And I can't explain it much, but I can recommend a reference source to you.

Elif diye birinin medium'da bir makalesi var bu konu hakkında ve gerçekten bence açıklayıcı.

Someone named Elif has an article on Medium about this topic, and I really think it's explanatory.

Ve hani basic çok basit.

And it's really very simple.

Bir anlatımı var.

It has a narrative.

Ve konum ve momentum yerine Heisenberg'in denklemi enerji ve zaman açısından ifade edilebilirmiş.

And instead of position and momentum, Heisenberg's equation can be expressed in terms of energy and time.

Aynı şekilde bir değişkenin belirliliği diğerinin belirsizliğini arttırıyor.

In the same way, the certainty of one variable increases the uncertainty of the other.

Bu nedenle çok kısa bir süre için bir kuantum sistemin enerjisi son derece belirsiz olduğunda parçacıkların ortamdan yani vakumdan uzaklaşması ya da çıkması beklenemez.

Therefore, it cannot be expected that particles will move away from the environment, that is, the vacuum, when the energy of a quantum system is extremely uncertain for a very short period of time.

Bu nedenle çok kısa bir süre için bir kuantum sistemin enerjisi son derece belirsiz olduğunda parçacıkların ortamdan uzaklaşması beklenemez.

Therefore, when the energy of a quantum system is extremely uncertain for a very short period of time, particles cannot be expected to move away from the environment.

Bu denklemlerden ölçümle ilgili hassasiyetimize dayanan sistemin özelliklerini anlatabiliyormuşuz.

We can describe the properties of the system based on our measurement accuracy from these equations.

Bu daha çok son derece hassas bir ölçüme karşılık geliyormuş hatta.

This actually corresponds to an extremely sensitive measurement.

Açıkçası çok güzel hakikaten şeyler koymuş.

Honestly, they've really put some beautiful things in.

Bence buradan bir bakın derim size.

I suggest you take a look from here.

Bu meseleyi daha somut bir örnekle vermiş hatta.

He even provided a more concrete example of this issue.

Şöyle bir pistte bir yarış arabasını izliyoruz ve bu araç bitiş çizgisinin geçtiğinde kaydetmemiz gerekiyor.

We are watching a race car on such a track, and we need to record when this vehicle crosses the finish line.

Sadece bitiş çizgisinin geçtiği zamanı değil aynı zamanda bunun yaptığı kesin hızı da ölçmemiz gerekiyor.

We need to measure not only the time it takes to cross the finish line but also the exact speed it produces.

Arabanın bitiş çizgisinin geçtiğini gördüğümüz anda bir kilometre üzerindeki bir düğmeye basarak hızı ölçüyoruz.

We measure the speed by pressing a button over a kilometer as soon as we see the car crossing the finish line.

Bu durumda bu konuda belli değil.

In this case, it is not clear about this matter.

Belli bir belirsizlik derecesi var.

There is a certain degree of uncertainty.

Çünkü bu eylemler fiziksel olarak zaman alan eylemler.

Because these actions are physically time-consuming actions.

Aracın bitiş çizgisine ulaştığını, kronometre düğmesine bastığımızı ve dijital ekrana baktığımızı farklı zamanlarda gözlemleyebiliyoruz.

We can observe at different times that the vehicle has reached the finish line, we have pressed the stopwatch button, and we have looked at the digital display.

Sistemin fiziksel doğası bunun ne kadar kesin olabileceği konusunda net bir sınır uyguluyor bize.

The physical nature of the system imposes a clear limit on how precise this can be.

Hızlı izlemeye odaklanıyoruz ve bitiş çizgisinde tam zamanı ölçerken biraz daha esnek oluyoruz.

We are focusing on fast tracking and being a bit more flexible while measuring the exact time at the finish line.

Ve bu tam tersi içinde gerekliymiş.

And this was necessary for the complete opposite.

Ne kadar anlatabildim? Hiçbir fikrim yok.

How well did I manage to explain? I have no idea.

Az çok anladım gibi tabi ki de formüller zar sürt onları anlayamıyorum çok fazla o zaman size ne kadar açıkladım bilmiyorum...

I understood a little, but of course I can't understand the formulas that involve rolling dice too much, so I don't know how much I've explained to you...

Çünkü Richard Feynman'ın bir sözü vardır.

Because Richard Feynman has a saying.

Kendin ne kadar anlayabiliyorsan karşı tarafa o kadar anlatabilirsin diye...

You can only explain to the other person as much as you understand yourself...

Bana comparison veya Heisenberg'ın pey Nazis'dir...

"Comparison or Heisenberg's pey Nazis is..."

ya da fizikle ilgileniyorsanız belirsizlik ilkesine checkout,

or if you are interested in physics, check out the uncertainty principle.

Öğrenmek istiyorsanız eğer Medium'da Elif diye birinin soyadını bilmiyorum soyadı yazmıyor maalesef çok üzgünüm o yüzden söyleyemiyorum fakat çok güzel bir makalesi yazısı var bence okumanız gerek ve Heisenberg bir sözünde şöyle bir açıklama yapıyor.

If you want to learn, there is someone named Elif on Medium; I don't know her last name because it is not written, unfortunately, I'm very sorry I can't tell you that, but she has a very beautiful article that I think you should read, and Heisenberg makes a statement in one of his quotes.

Modern doğa bilimleri bize şunu gösteriyor maddenin başlangıçta son nesnel gerçek sayılan parçacıklarına artık kendinden bir şey gözüyle bakamayız.

Modern natural sciences show us that we can no longer view the particles, which were initially considered the ultimate objective realities of matter, as having anything inherent to themselves.

Bunlar zaman ve uzay içinde nesnel olarak saptanamazlar ve elimizde bilim konusu olarak yalnız bu parçacıklar üstüne bilgimiz var.

These cannot be objectively detected in time and space, and we only have knowledge about these particles as the subject of science.

Buna göre atamlarla olanların kendinden yani deneysel gözlemden bağımsız devinimlerine ait bilgi araştırma konusu olmaktan çıkmıştır artık.

Accordingly, the knowledge of movements that are independent of the self, i.e., experimental observation, has ceased to be a subject of research concerning those with appointments.

Biz daha çok şimdi insanla doğa arasındaki karşılıklı konuşmanın ki bilim bunun bir parçasıdır tam ortasındayız.

We are now at the very center of the mutual dialogue between humans and nature, of which science is a part.

Öyle ki dünyanın öznel ve nesnel iç ve dış dünya beden ve ruh diye keyfe bağlı olarak ikiye bölüşü artık uygulanmamakla kalmıyor bir takım güçlükler de doğuyor.

So much so that the division of the world into subjective and objective, internal and external, body and soul is no longer just being applied, but also gives rise to certain difficulties.

Doğa bilimleri içinde araştırma konusu artık salt doğa değil insan tarafından soru yağmuruna tutulan doğadır.

In the field of natural sciences, the research subject is no longer just nature but nature subjected to a barrage of questions by humans.

Bu ölçüde de insan yine karşısındakin kendine bir şey görmeyecek.

In this dimension, a person will still not see anything in the other person that resembles themselves.

Kendinden başka şey bulamamaktadır diyor Heisenberg.

Heisenberg says he cannot find anything other than himself.

Gel gelelim biz bugün neden bunu konuşuyoruz ya?

So why are we talking about this today?

Gerçekten neden bunu konuşuyoruz?

Why are we really talking about this?

Hani ben de bir sorguladım açıkçası bunların hepsini size anlatırken ve okurken.

Honestly, I questioned all of this while explaining it to you and reading it.

Şöyle, hayatım şu an aşırı belirsiz gibi geliyor bana ve bu sorunu mu diyeyim artık bu meseleyi sizinle de bir konuşmak tartışmak istedim ben açıkçası.

It feels like my life is extremely uncertain right now, and I honestly wanted to talk and discuss this issue with you.

Çünkü uzun zamandır da aklıma hani bir konu gelmiyor ya ben düşünüyorum hani podcast'ta ne konuşabilirim falan filan ki podcast yani operadaki hayalet nerede podcast'ı biraz sorular üzerine bir podcast olduğu için kendi hayatımda bir soru anlam arayışı içerisinde olmam gerek bu podcast'ı çekerken.

Because I haven't had a topic come to my mind for a long time, I am thinking about what I can talk about in the podcast, etc. Since the podcast, "Where is the Phantom of the Opera," is a podcast based on questions, I need to be in a search for meaning regarding my own life while recording this podcast.

Çünkü diğer tarafta hani böyle şey olunca eğer bu şekilde bir duyguyla ya da istekle bu podcast'ı kaydetmeyince sonra gerçekten kendimi...

Because on the other side, if I don't record this podcast with such a feeling or desire, then I really feel...

Hem kötü hissediyorum hem de hani o yoğun duygu size veremiyor gibi hissediyorum açıkçası.

I feel both bad and, frankly, like that intense emotion can't be given to you.

Kendiminde aklımın karışık böyle kaymen çorman aşırı overthinklediğim bir dönem şu an.

I’m currently in a period where my mind is confused and I'm overthinking excessively.

Her anlamda ders konusu olsun, ilişkiler anlamında olsun, yani yalnız yaşamak vs.

Whether in terms of subjects, in terms of relationships, like living alone, etc.

Yani yalnız yaşamdan kastım anladığınız ne kadar yurtta da olsam kişi tek başına ailemle yaşamıyorum.

So, what I mean by living alone is that even if I am in a dorm, I am not living with my family as a single person.

Bu yüzden...

That's why...

Bu yüzden çok fazla bir şeyleri overthinkluyorum.

That's why I overthink a lot of things.

Her şeyi overthinkluyorum son zamanlarda.

I've been overthinking everything lately.

O niye böyle yaptı, şu niye böyle yaptı bilmem ne.

I don't know why he did this, why she did that, whatever.

Zarsürt, şunu geçebilecek miyim, sınavdan kalacak mıyım, işte hazırlığı geçebilecek miyim vs. vs.

I'm worried, will I be able to pass this, will I fail the exam, will I be able to pass the preparation, etc. etc.

Çok fazla aklımı kurcalayan soru var.

There are many questions that are bothering my mind.

İşte bunu neden yaptım, zarsürt gibisinden.

Here’s why I did it, like a carefree person.

Eminim her dönemde insanların aklına ya da mesela benim çoğu dönem böyledir aslında.

I'm sure in every era, this is actually how people think, or at least that's how it is for me most of the time.

Bazı dönemlerde sadece bunu ortpas ediyorum kendi içimde.

At certain times, I only deal with this within myself.

Tabii ki de bu biraz hani biz neden şu an Heisenberg'e...

Of course, this is a bit like why we are currently talking about Heisenberg...

Çünkü konuştuk, zarsürt.

Because we talked, it's a waste of words.

Ama benim asıl buraya geliş sebebim, yani bu belirsizliği kafamda...

But my main reason for coming here, that is, this uncertainty in my mind...

Ha bunlar belirsizlik ya, ben bunlardan endişe duyuyorum, kaygı ediyorum.

Well, these are uncertainties, and I am worried and concerned about them.

Asıl beni ansiyetemi tetikleyen bu dediğim belirsizlik olduğu için ben de...

Since the uncertainty I mentioned is what triggers my anxiety, I also...

Dedim belirsizlik ilkesi ne falan.

I said something about the principle of uncertainty or something.

Bir de o sırada tam Schrödinger'i okuduğum için ikisi meçleşmiş oldu, eşleşmiş oldu.

At that time, since I was reading Schrödinger, the two coincided, they matched.

O yüzden maalesef yine tekrar diyorum Sürçülisan ettiysem...

Therefore, unfortunately, I once again say if I have misspoken...

Bu fizik konusuna girmek zorunda kaldım.

I had to get into this physics topic.

Belirsizlik ilkesine, Heisenberg ilkesine.

To the principle of uncertainty, to the Heisenberg principle.

Şimdi belirsizlik aslında bir çeşit dilema gibi de düşünebiliriz aslında.

Now we can actually think of uncertainty as a kind of dilemma.

Çok zor bir kavram bu arada belirsizlik.

By the way, uncertainty is a very difficult concept.

Yani hem epistemolojik açıdan hem felsefi açıdan...

So from both an epistemological and a philosophical perspective...

Fiziksel açıdan vesaire vesaire psikolojik açıdan çok yönlü bir kelime ve terim.

It is a multifaceted word and term in terms of physical and psychological aspects, and so on.

O yüzden bunu açıkçası nasıl yani belirsizliği anlatmakta çok güçlük çekiyorum şu an sizde de.

That's why, honestly, I am having a lot of difficulty explaining this uncertainty right now, as you are too.

Anlamışsınızdır belki.

Maybe you've understood.

Yani şimdi şöyle bir şey var.

So there is something like this now.

Mesela bir makalede şöyle geçiyor.

For example, it says the following in an article.

Belirsizlik nedir diye bir soru.

What is uncertainty?

Beklenen olasılığın bilinmesidir.

It is the knowledge of the expected probability.

Belirsizliği durumu risk olarak izah edilirken beklenen olasılığın bilinememesi durumu belirsizlik olarak ifade edilir.

While the situation of uncertainty is explained as a risk, the inability to know the expected probability is expressed as uncertainty.

Şimdi belirsizlik yani beklenen bir durumun bilinememesi.

Now uncertainty, that is, the inability to know a situation that is expected.

Ama aslında hayatta belirsizliği ben kendi kafamda şu şekilde tanımlıyorum.

But actually, I define uncertainty in life like this in my mind.

Belirsizlik, belirsizliktir.

Uncertainty is uncertainty.

Yani ben o durumu beklemem.

So I won't wait for that situation.

Yani o durumun ne gibi bir sonucu olacağını...

So, what kind of consequence that situation will have...

Atıyorum birisine siz demişsinizdir ki işte seni seviyorum mesela çok çok basit basic bir örnek seni seviyorum demişsindir ondan sonra işte karşı taraftan bir şey bekliyorsun ama hani karşı tarafın sana o konuda nasıl tepki vereceğini bilmiyorsun o kişi seni seviyor mu çok fazla olasılık var bu konu hakkında o kişi seni seviyor mu bir iki o kızın o kişinin aklında ne gibi şeyler oluştu sen bunu deyince seni seviyorum deyince.

Let's say you told someone "I love you," for example, a very, very simple basic example. You said "I love you," and then you are expecting something from the other side, but you don't know how the other person will react to that. Does that person love you? There are many possibilities regarding this topic. Does that person love you? What thoughts formed in that girl's or that person's mind when you said "I love you"?

Kalbimi çarptı.

It made my heart race.

Yani bu kız niye bana böyle bir şey söylüyor şu an mı dedi.

So the girl is saying something like this to me right now?

Ne bileyim işte tamam kardeşim seviyorsan sev ne yapak ölek mi hani dedi.

I don't know, just do what you want brother, if you love her, love her, what should we do, should we die, he said.

Ne dedi bu hepsi bir belirsizlik ya da o kişinin kişinin karşı şeyi de size vereceği tepki de aynı zamanda benim için bir belirsizliktir.

What this says is that all of it is an uncertainty, or the way that person reacts to you is also an uncertainty for me at the same time.

Mesela mesela atıyorum şöyle olasılıklar olabilir yine tepki olarak fiziksel tepki olarak.

For example, I can assume there could be such possibilities again as a physical response.

Aa filan mesela bir nida bir ne denir ona bir şey tepki ya da mesela direkt sizi ignorlayabilir görmezden gelebilir.

Oh, for example, there could be a reaction, or what do you call it, something like that, or for instance, they might just ignore you, disregard you.

Yani bazı insanlar vardı böyle ghosting biliyorsunuz ghost ghost diyor direkt sizi ve asla konuşmuyorsunuz o konu hakkında ve ya da konuşmasanız bile o kişiyle normal hayatta eğer flört dışında vesaire.

So there were some people who would ghost you, you know, they just ghost you directly and you never talk about it, or even if you don't talk about it, you don't interact with that person in normal life outside of flirting, etc.

Yani direkt ya sizi tamamen hayatından çıkartıp ghostluyor ya da asla o konuyu açmıyor.

So they either completely cut you out of their life and ghost you, or they never bring up the topic at all.

Bazı insanlar da böyle.

Some people are like that too.

Neyse şimdi ne alaka.

Anyway, what does it matter now?

Bunun dil bilim dil bilimsel terim açısından belirsizlik nedir.

What is ambiguity in terms of linguistic scientific terminology?

Oxford sözlüğü şöyle demiş.

The Oxford dictionary says the following.

Dilsel bir biçimin iki ya da.

A linguistic form of two or.

Daha çok sayıda yoruma yol açması.

To lead to a greater number of comments.

Burada Arapça da aslında kullanmadığımız bir kelime ama müpemiyet kelimesi belirsizlik anlamına geliyor Arapçada.

Here, there is actually a word in Arabic that we don't use, but the word "müphemiyet" means ambiguity in Arabic.

Eski Türkçe de yani işte anladınız demek istediğim eski Türkçe de kullandığımız kelimelerden yine mesela şikenperver kelimesi gibi midesine düşkün mesela o tarz bir kelime.

In Old Turkish, used words like "şikenperver," which refers to someone fond of food, for example, are also important.

Psikolojik şeylerini araştırdım bu belirsizliğin belirsizlik insana ne yapar belirsizlik korkusu nedir işte belirsizlik durumunda ne yapılmalı filan filan tarzı şimdi şöyle şeyler deniliyor bize belirsizlik beyin tarafından tehdit olarak algılanır kesinlik yaratmayan olgulara odaklanmaya engel olur ve bu durumda kendisini korumaya çalışır.

I researched psychological aspects; what does this uncertainty do to a person, what is the fear of uncertainty, and what should be done in situations of uncertainty, and so on. Now, it is said that uncertainty is perceived as a threat by the brain, it prevents focusing on non-definitive phenomena, and in this case, it tries to protect itself.

Yani bu demek oluyor ki aslında psikolojimizde.

So this means that actually in our psychology.

Yani son psikolojisine belirsizlik hakikaten size zarar veren bir şey.

So, uncertainty in the final psychology is truly something that harms you.

O yüzden arkadaşlar ne yapıyoruz karşınızdakini yanıtsız cevapsız bırakmıyoruz filan dermişim.

That's why, friends, what we are doing is not leaving the person in front of us unanswered or without a response, I would say.

Yani şey gibi oldu bu biraz hani birini seviyorsun işte arkadaşın bir arkadaşın birini seviyor sen de işte dinliyorsun onu filan filan işte bahsediyor böyle işte kızdan çocuktan filan.

So it's kind of like this, you know, you love someone, and your friend's friend loves someone too, and you're just listening to them talking about it, like about this girl or that boy.

Ondan sonra işte ya atayım mı seviyorum ne der acaba filan hani belirsizliktir mi ya çocuk flörtleşiyor.

After that, it's like should I tell him I love him or what would he say, you know, it's ambiguous, like the kid is flirting.

Bilmem ne ama çocuğun hani ciddi düşünüp düşünmediğini de bilmiyorsunuz.

I don't know, but you don't know if the child is thinking seriously or not.

Böyle şey dersin hani ya aklından çıksın da sen at ya mesajı ya da söyle hani duygularını ifade et filan dersin.

You say something like, you know, just forget about it and either send the message or say it, express your feelings and so on.

Ve hani o noktada aslında mesela karşı taraf genellikle ben kendim ve arkadaşlarımla çok yaşadığım bir şey bu.

And at that point, for example, the other side usually sees something that I often experience with myself and my friends.

Karşı tarafa siz o mesajı şeyi söyledikten sonra işte seni seviyorum bilmem ne filan ne söyleyeceksiniz artık hani bu aşk ilişkisi olur başka bir şey olur.

After you say that message to the other side, what will you say, you know, "I love you" and whatever else, it could be a love relationship or something else.

Yani o kafanızı kurcalayan şeyi söyledikten sonra ne oluyor?

So what happens after you say what’s bothering you?

Diyorsunuz ki siz ya abartmaya gerek yokmuş bir ikincisi karşısındakinin verdiği tepkiye bakmaksızın bir kafanız rahatlıyor oh be ay iyi ki söylemişim ya çıktı neyse ki benden artık çıktı çıkıştı ne olursa olsun yani beni çok da ilgilendirmiyor diyorsunuz.

You say there’s no need to exaggerate; the second point is that regardless of the other person's reaction, you feel relieved – oh, it’s good that I said it, it’s out now, thank goodness it’s out of me now, whatever happens, it doesn’t concern me much anyway.

Diyorsunuz.

You are saying.

Bu şekilde aslında kafanızda o şeyi bitirdikten sonra siz rahatlıyorsunuz.

In this way, you actually relax after you have finished that thing in your mind.

Belirsizlik kaygısına gelirsek belirsizlik kaygısı da bireyin meydana gelen olaylarda kendi etkisinin bulunmadığını hissetmesi ve geleceğe yönelik bilinmezlik nedeniyle kaygı yaşamasıdır.

When it comes to anxiety about uncertainty, it is the experience of anxiety that arises from the individual's feeling that they have no influence over the events occurring and the unknowns regarding the future.

Bu ülkemizin çok çok genel bir sorunu aslında.

This is actually a very general problem of our country.

Belirsizliğe o kadar fazla belirsizlik kelimesi.

So much uncertainty in the word uncertainty.

Sarfettim ki yani artık çok garipleşmeye başladı belirsizlik demek.

I mean, it has started to become very strange to say uncertainty.

Şimdi belirsizlik mesela örneğin önümüzde ne var?

Now there is uncertainty, for example, what lies ahead of us?

Oylamalar var.

There are votes.

Ve biz gidip oy atacağız.

And we will go and cast our vote.

Herhangi bir belediye başkanına vesaire vesaire her neyse.

To any mayor or whatever it may be.

Şimdi bu biz oynadığımız zaman ne olacak?

So what will happen when we play this now?

Ekonomik belli başlı şeyler olacak ülkede.

There will be certain key economic things in the country.

Zaten ekonomik.

It's already economical.

Ekonomimiz iyi değil ve yine siyasi şeyler ekonomimizi etkileyecek ve ne olacak?

Our economy is not good, and again political issues will affect our economy, so what will happen?

Belki dolar yükselecek, dolar düşecek, artacak bilmem ne zar şurada ama bu konuda mesela her kafadan bir ses çıkıyor.

Maybe the dollar will rise, the dollar will fall, I don't know how much it will increase, but in this matter, for example, every voice is saying something different.

Mesela sizin elinizde bir dolar var, beş dolarınız var atıyorum ve siz şu an gidip bozdurup bozdurmamak konusunda sıkıntı içerisindesiniz.

For example, you have one dollar in your hand, you have five dollars, and you are currently struggling with whether to exchange it or not.

Ya da örneğin mesela YKS hazırlanıyorsunuz dediler ki bir duyum geldi mesela Twitter'da herhangi bir kullanıcı şey yaz.

Or for example, let's say you are preparing for YKS and they said that I heard something like any user writes something on Twitter.

YKS kaldırılıyormuş.

The YKS is being abolished.

Allah Allah, Bismillah, ne oluyoruz ya?

Oh my God, in the name of God, what's happening to us?

Ben o kadar çalıştım da, ettim de YKS kaldırılıyorum hakikaten.

I worked so hard, and I did everything, yet they are really removing the YKS.

Önce derin bir nefes almak gerek.

First, it's necessary to take a deep breath.

Çünkü bu bizim elimizde olan bir şey değil.

Because this is not something in our hands.

Sonuç olarak siz YKS formatında bir sınava çalışmışsınızdır.

As a result, you have studied for an exam in the YKS format.

Ama sizin önünüze atıyorum ne gelmiştir?

But I throw at your feet what has come?

Ne bileyim, LGS gelmiştir.

I don't know, the LGS has come.

LGS'ye sen çalışmadın ama aynı sorular gelecek.

You didn't study for the LGS, but the same questions will come up.

Mesela ben o mağdurlardan biriyim.

For example, I am one of those victims.

Teok vardı bizde sekizinci sınıfta ve sonra bir anda dediler ki LGS geliyor.

We had Teok in the eighth grade, and then suddenly they said that LGS was coming.

Allah Allah, LGS ne falan filan kimse soru tiplerini bilmiyor, hocalarımız soru tiplerini bilmiyor vesaire.

Oh my God, nobody knows the types of questions for the LGS, our teachers don't know the types of questions, and so on.

Bazı örnek sorular var işte bazı yayıncı kitapları, yayın evleri şey çıkartıyor işte LGS işte insanın böyle daha şey sorular, analitik sorular işte matematik üzerine, fen üzerine falan filan.

There are some example questions, and some publishers release books and materials for the LGS, which include more analytical questions, particularly in mathematics and science.

Ve hani ben hatırlıyorum biz oturup evde böyle ailecek ya da işte böyle halamla filan falan hani on beş dakika ki halam mühendis on beş dakika sekizinci sınıf sorusu çözüyoruz ya saçmalığa bak yani hani benim hayatımda ne kadar büyük bir kayıp aslında yani bu belli olan şeyler olsa ne ben o kadar stres edeceğim ne ailem o kadar strese girecek ne biz on beş dakika bir sorunun üzerine düşüneceğiz ki hayatımda hiçbir etkisi olmayacak bir şey yok.

And I remember we used to sit at home, as a family or with my aunt, for like fifteen minutes, since my aunt is an engineer, solving eighth-grade questions, which is ridiculous. I mean, what a huge loss it is in my life. If only these things were obvious, neither I would be so stressed, nor my family would be so stressed, nor would we ponder over a question for fifteen minutes that has no impact on my life.

Bir soru gelecekte ki şu an aşırı yani farklı bir sözelden girdim ya ben sınava hani ne alaka ne alaka yani hani ama insanın tabii çok yönlü olması güzel bir şey o ayrı mesela konu yine dağıldı ya benim ADHD'm.

A question arises about how I entered a different verbal exam in the future, like what does that have to do with anything? But of course, it’s a good thing for a person to be multifaceted, that's a separate issue. For example, the topic has scattered again because of my ADHD.

Şöyle şeyler de okudum işte belirsizlik durumunda ne yapılmalı insan kendisine nasıl davranmalı belirsizlik stresiyle başa çıkmak filan filan prozak içmeden nasıl hayatta kalabiliriz?

I have read things like what should be done in a state of uncertainty, how one should behave towards oneself, how to cope with uncertainty stress, and so on. How can we survive without taking Prozac?

Bir temalı araştırmalar yaptım.

I conducted research on a specific theme.

Öncelikle kendimize iyi davranıyoruz arkadaşlar biz özeliz güzeliz hoşuz iyiyiz her şey bizden kaynaklı değil bir kere onu bir bilmeliyiz yani karşımızdaki insanla da alakalı bazı şeyler kişiler durumlarla alakalı ve bana kalırsa hayatta ne kadar şanslı olduğumuza çok çok alakalı bir şey.

First of all, we treat ourselves well, friends; we are special, beautiful, pleasant, and good. We should understand that not everything is based on us; it also relates to the person in front of us, to certain individuals and situations. And if you ask me, it has a lot to do with how lucky we are in life.

Evet.

Yes.

Diyor ki yeni beceriler geliştirin ben buna çok bir yorum yapamadım yani spor yapmayı deneyin okey ne bu yani şimdi haberlere maruz kalmayı sınırlayın haberlere evet bu çok işe yarayan bir şey bu arada ben eskiden aile evinde yaşarken biz sabah akşam işte Bloomberg'un NTV'si.

It says to develop new skills; I couldn't comment much on this, I mean, try exercising, okay, what is this? Now limit exposure to the news, yes, this is indeed something that works well. By the way, when I used to live in my family home, we were watching Bloomberg and NTV morning and evening.

Bilmem ne Zarsürtçe Fox'tur işte Ateviyen bütün haber kanallarını biz dinliyorduk öyle söyleyeyim size işte Kanal D bitiyordu ona geçiyorduk bilmem ne ve ben habere aşırı maruz kalıyordum hatta bir ara şeye dönüştüm yani ben böyle işte Bundle'ı filan filan takip ediyorum ve The Gather filan ondan sonra ben şey diyordum işte şu olmuş bu olmuş filan filan cidden böyle haber manyağı bir tip ediyordum.

I don’t know, it's something like Zarsürtçe Fox, we were listening to all the news channels in Ateviyen, let me tell you, Kanal D was ending and we were switching to that, and I was being overly exposed to the news, at one point I turned into something like this, I mean I was following Bundle and such, and The Gather and then I was saying things like this happened, that happened, I was really like a news junkie.

Ve hani hakikaten bu beni çok kötü etkiledi özellikle beni etkileyen kısımlar bu hayvanlarla alakalı haberler beni o kadar strese sokuyor o kadar böyle bir geriliyorum ediyorum yani anlatamam size bu korona döneminde hep bunlar oluyor korona işte o yüzden arkadaşlar iyi davranın yani hakikaten çok çok kötü bir şey kişisel bakımıza dikkat edin.

And really, this has affected me very badly, especially the parts that affect me are the news related to these animals. They stress me out so much, I get so tense, I can't even describe it to you. All this is happening during the corona period, so friends, please treat each other well. It’s really a very, very bad thing; take care of your personal well-being.

Yani kişisel bakımına dikkat edin.

So take care of your personal grooming.

Dikkat etmek insanı gerçekten strese sokmayan bir şey çünkü kendinizi daha özgüvenli hissediyorsunuz ve öyle olunca çevrenizde de daha aslında iyi davranıyorsunuz çünkü genel olarak anksiyetesi olan insanlar zaten belirsizliğe katlanamadığı için eğer kişisel bakımına dikkat etmezsen mesela ne bileyim yani o gün sevmediğim bir kıyafeti giyiyorsam eğer o günüm benim kötü geçecek baştan belli.

Taking care of oneself is not something that really stresses a person out because you feel more confident, and when you do, you actually behave better around others. Generally, people with anxiety can't tolerate uncertainty, so if you don't pay attention to your personal care, for instance, if I'm wearing an outfit I don't like that day, I already know that my day will go badly from the start.

Baştan belli yani ya da mesela atıyorum bir şey yapamadım o gün makyaj yapamadım zar sürüyorum ya benim kötü geçecek belli ya o gün böyle bir kısıtlama koyuyorum kendimize ama no no no hayır yani bunu yapmamalıyız.

It's clear from the start, or for example, I'm saying I couldn't do something, I couldn't put on makeup that day, I know my day will go badly because of that, so I impose such a restriction on myself, but no, no, no, we shouldn't do that.

Güvendiğiniz kişilerden destek alın güvendiğimiz kişilerden destek almak gerçekten aşırı etkili belirsizlikle başa çıkma konusunda çünkü ben ne zaman mesela kendimi kötü durumda hissetsem.

Get support from the people you trust; getting support from the people we trust is indeed extremely effective in coping with uncertainty, because whenever I feel bad, for example.

Yakın arkadaşımı ararım ailemden sevdiğim bir bireyi ararım vesaire ve bana o kadar iyi gelir ki yani gerçekten çok önemli bir şey sizin sevdiklerinizin yanınızda olması ama tabii ki de bu şey değil yani kendi kendime yetemiyorum duygusu olmamalı bence çünkü her bireyin bir başkasına ihtiyacı vardır çünkü biz sosyal hayvanlarız insanoğlu olarak.

I call my close friend, I call someone I love from my family, and etc., and it feels so good to me; I mean, having your loved ones around you is truly a very important thing. But of course, it shouldn't be that way; I don’t think it should be a feeling of not being able to suffice on my own because every individual needs another person. We are social animals as human beings.

Bu yapabilecek bir şey yok yani bu konuda yani böyle yaratılmışız fıtrat yapabileceklerinizi kontrol edin yapabileceklerinizi kontrol etmeniz gerçekten çok fazla etkili yani mesela bir gece önceden işte kıyafetlerinizi hazırlamak işte sabah sizi kalkarken zaten benim kıyafetimi hazırladım giyinip çıkacağım motivasyonu belli bir şey çünkü.

There's nothing that can be done about this, I mean, we've been created this way; check what you can do, controlling what you can do is really very effective. For example, preparing your clothes the night before gives you a certain motivation in the morning, because you’ve already prepared your outfit and you just need to get dressed and go out.

Bir daha bir şey tekrarlamanız gerekmeyecek belli olan bir şey olduğu için çok etkili olacak o konuda diye düşünüyorum açıkçası belirsizlikle daha nasıl çıkabiliriz ben de hala bunu öğrenme süreci içerisindeyim hayattaki belirsizliklere karşı aniden başımıza gelen olaylara karşı nasıl tepkiler verebileceğimizi öğrenme aşamasındayım ki.

I honestly think it will be very effective since it's something obvious that you won't need to repeat again. I'm still in the process of learning how we can handle uncertainties and sudden events that happen to us in life.

Üniversiteye gelmek işte vesaire aile evinden ayrılmak artık kendi birey oluşumunu biraz daha biraz daha kazandırıyor size daha birey olduğunuzun farkına varıyorsunuz ve böyle olunca aslında bazı noktalar sizi zorlayabiliyor illaki bir şekilde aşılıyor bunlar ilk başta geldiğinizde belki daha çok zorlanıyorsunuz vesaire ama sonrasında alışıyorsunuz bir şekilde hatta artık birey olmaya ya da tek başınıza olmaya kadar alışıyorsunuz ki.

Coming to university and separating from the family home is gradually helping you to develop your individuality; you become more aware of being an individual. As this happens, certain aspects can challenge you, but you eventually overcome them. Initially, you might struggle more when you first arrive, but later you get used to it, and you even become accustomed to being an individual or being on your own.

Bir yerden sonra.

After a certain point.

Ailemize döndüğünüzde daha fazla yadırgıyorsunuz artık orayı ve oraya yabancılaşıyorsunuz.

When you return to your family, you find it more strange now and you are becoming alienated from it.

Bu beni ilk başlarda çok üzmüştü çünkü artık böyle her şeyi tek başıma yapma güdüsü içerisinde olduğum için ya da hani tamam arkadaşlarımızla bir yere gidiyoruz geliyoruz ama ne zaman yatacağımı kalkacağımı işte ne zaman yemek yiyeceğimi ne zaman ders çalışacağımı.

This had upset me a lot at first because I had the urge to do everything on my own, or well, it’s true that we go out with friends, but I was in control of when I would go to bed, get up, eat, and study.

Hani kendimi.

Where am I?

Karar veriyorum ve aile içerisinde olduğu gibi böyle hani size bir şeyin sorumluluğu tam olarak aslında birisi tarafından yüklenmiyor.

I am making a decision, and just like within a family, the responsibility of something is not fully taken on by one person.

Hani şunu yap bunu yap denmiyor sizin onları yapmanız tek başınıza beklendiği için yani kendi kendinizi güdülemeniz beklendiği için daha doğrusu kendiniz onu beklediğiniz için kendinizden bazı noktalarda hani yataktan kalmak kalkmak ya da bir şeyleri yapmak atıyorum.

It's not like you're told to do this or that; rather, it's expected that you do them by yourself, or more accurately, because you expect it from yourself. At certain points, for instance, getting out of bed or doing something.

En basitinden çamaşır yıkamak zorlanıyor.

Even washing laundry is becoming difficult.

Çünkü aile evindeyken ne kadar hani ailenize yardımcı olsanız da bir topluluk olduğunuz için ailede biri yıkamazsa biri yıkıyor bulaşığı çamaşırı vesaire ama burada öyle değil burada siz yıkamazsınız bir başka sizin yerinize yıkamıyor.

Because when you are at home with your family, no matter how much you help your family, since you are a community, if one person doesn’t do the dishes or the laundry, another one does. But it’s not like that here; here, if you can’t wash, no one else washes in your place.

Biraz insanı yoran bir şey her şeyi tek başına yapma durumu ama zamanla da alışılıyor yani o yüzden bana kalırsa aslında ben eskiden çok belirledim.

It's a bit tiring to do everything alone, but over time you get used to it, so in my opinion, I used to set many things very clearly.

Belirsizlikten korkan bir insandım işte gün gün plan yaparsam eğer atıyorum cumartesi günü bir yere gideceğiz o plan bozulursa ben kriz geçiriyordum şakasız yani hani o kadar sinirleniyordum ki plan bozulduğu için ben çünkü onu hazırlamışım kendime bir anda planımız bozuluyor çok çok sinir bozucu bir şey olarak geliyordu ama artık plan bozulsa da diyorum aman koy yani ne olacak.

I was a person who feared uncertainty. If I made plans for each day, for example, if we were supposed to go somewhere on Saturday and that plan fell through, I would be having a crisis, seriously. I would get so angry because I had prepared that plan for myself, and suddenly it would fall apart. It felt like such an irritating thing. But now, even if the plan falls through, I just say, whatever, what’s the big deal?

Demek ki bu hayırlısıymış ya da yani manevi olarak bakmasak da demek ki olmayacağı varmış ki olmadı çok da artık sallamıyorum diyebilirim belirsizlik durumunu bu anlamda ama tabii ki de yine de karşımıza çıkan işte belirsiz durumlar bir yanda önümüze gelen şeyler insanı hem yorabiliyor hem de manevi açıdan yani yıpratabiliyor ister istemez.

So it seems this was for the best, or rather, even if we don't look at it spiritually, it seems there was something that was not meant to be, and I can say I’m not stressing about it anymore in that sense. However, of course, the uncertain situations that arise can both exhaust a person and wear them out spiritually, whether they want to or not.

Herkes de olduğu gibi ilgileniyor.

Everyone is interested, just like they are.

Şimdi bugünlük biraz belirsizlikten konuştuk vesaire bilmiyorum yarın ne konuşuruz ya da yeni bölüm ne zaman gelir hiçbir fikrim yok ama sizleri seviyorum ve bana verdiğiniz destekler için sonsuz teşekkürler az çok bir şekilde dinleniyorum ve gerçekten umarım hani konuştuğum şeyler sizi sıkmıyordur ya da.

Now, today we talked a bit about uncertainty and such; I don't know what we'll discuss tomorrow or when the new episode will come, I have no idea, but I love you all and I am infinitely thankful for the support you give me. I'm resting to some extent, and I truly hope that the things I talk about aren't boring you or anything.

Bir şekilde derdinizle derman olabilip ortak olabiliyorumdur derdinizle ben de hep bunlarla muzdarip ve aklımdaki soruları sormaktan sıkılmadığım için hayatta sizlerin de aynı soruları benim gibi sorduğunuzu düşünüp bu soruları başkaları da soruyormuş diye düşünmenizi aslında biraz da sağlamak bu podcasttaki amacım umarım iyi geliyordur bu podcast size.

Somehow, I might be able to share your troubles and be a remedy for you. Since I am also troubled by the same things and never tire of asking the questions in my mind, I think that you, too, ask the same questions as I do in life. My aim in this podcast is to somehow make you think that others are also asking these questions. I hope this podcast is good for you.

İşte varoluşlar problemler belirsizlik konusundaki endişeleriniz vesaire vesaire hem felsefi hem de aslında arka planda biraz manevi podcast bu birbirimize destek olma podcastı.

Here is a podcast that addresses your concerns about existence, problems, uncertainties, and so on, both philosophically and a bit spiritually in the background; it is a podcast for supporting each other.

Aklımızdaki soruları hiçbir zaman sormaya korkmayalım korkmadığımız günler bizi beklesin sizi çok seviyorum çok öpüyorum çok sarılıyorum görüşmek üzere hoşçakalın diyorum.

Let us never be afraid to ask the questions in our minds; may the days when we are unafraid await us. I love you very much, I kiss you a lot, and I hug you tightly. See you soon, I say goodbye.

Altyazı M.K.

Subtitle M.K.