Açık Mimarlık: 9 Nisan 2020

Açık mimarlık, mimarlığın tüm halleri üzerine konuşmalar, hazırlayan ve sunan yağmur yıldırım.

Open architecture, discussions about all forms of architecture, prepared and presented by Yağmur Yıldırım.

Katkılarından dolayı Kalevodur'a teşekkür ederiz.

We thank Kalevodur for their contributions.

Merhaba Açık Mimarlığı dinlemektesiniz. Ben Yağmur Yıldırım.

Hello, you are listening to Açık Mimarlık. I am Yağmur Yıldırım.

Bugün geçtiğimiz haftaki program söyleşimizin devamını getirmekteyiz.

Today, we are continuing the discussion from last week's program.

Telefonda sevgili Gizem Kıygı var. Merhaba Gizem tekrar.

Gizem Kıygı is on the phone. Hello again, Gizem.

Merhabalar Yağmur.

Hello Rain.

Biz şimdi sevgili Gizem ile evler arasında uzaktan bağlantı yaparak bu programı yayınlıyoruz.

We are now broadcasting this program by making a remote connection between houses with our dear Gizem.

Geçtiğimiz haftanın programını dinlemiş olan ya da dinlememiş olanlar için kısaca üzerinden geçmek gerekirse,

To summarize briefly for those who have listened to last week's program or who have not,

sevgili Gizem kendisi de bir açık radyo programcısı da olan bir şehir plancısı.

Dear Gizem is a city planner who is also an open radio program host.

Geçtiğimiz haftanın programında 19. yüzyıldan bugüne salgın hastalıkların kentleri şekillendirişine kısaca bir giriş yapmış olduk.

In last week's program, we briefly introduced how epidemics have shaped cities from the 19th century to the present.

Nasıl salgın hastalıklar mekan algımızı değiştiriyor ya da salgın hastalıkların nasıl mekansallaşması oluyor gibi.

How do epidemics change our perception of space or how do epidemics spatialize?

Kimi zaman 19. yüzyılda 6 defa pandemiye dönüşmüş olan kolera salgınından bahsettik.

We talked about the cholera outbreak, which had turned into a pandemic six times in the 19th century.

Kimi zaman yine bir küresel pandemiye dönüşmüş olan koronavirüs salgınının,

Sometimes the coronavirus pandemic, which has turned into a global pandemic again,

bugününe değinmiş olduk.

We have touched upon today.

Tabii konu geniş olduğu zaman Gizem'in de sohbetine doyum olmayınca dedik ki biz hızımızı alamamışken bir program daha kaydedelim.

Of course, when the topic is broad and there’s no end to Gizem's conversation, we said let's record another episode while we’re at it.

Biraz daha detayına inelim bu programda demiş olduk.

Let's delve a bit deeper into the details of this program.

Neler konuştuk geçtiğimiz haftanın programında?

What did we talk about in last week's program?

Söylemiş olduğum gibi kolera 6 kez pandemiye dönüşüyor dünyada 19. yüzyılda ve Osmanlı'ya pandeminin gelişi belediye ve sağlık kurumsallaşmasından önce oluyor.

As I mentioned, cholera turns into a pandemic six times in the world in the 19th century, and the arrival of the pandemic to the Ottoman Empire occurs before the establishment of municipal and health institutions.

Dolayısıyla Osmanlı'da çok daha bugünden alışık olmadığımızda aslında dünyada da başka türlü,

Therefore, in the Ottoman Empire, things were actually quite different from what we are accustomed to today in the world.

savaş yöntemleri yapılıyor.

War methods are being implemented.

Yine Gizem'in önceki programda ifade etmiş olduğu gibi mikroorganizma kavramı bilinmiyor 19. yüzyılda.

As Gizem has expressed in the previous program, the concept of microorganism is not known in the 19th century.

Dolayısıyla salgınla mücadele karantina uygulamaları gibi bugünden aşina olduğumuz uygulamaları da içermekle beraber

Therefore, while fighting the pandemic includes practices we are already familiar with today, such as quarantine measures,

temiz havada vakit geçirmek, beslenmeye dikkat etmek, çevreyi temiz tutmakla sınırlı hava kirliliğinden ya da kokudan bulaştığı düşünülüyor.

It is thought to be contaminated by air pollution or odor, limited to spending time in clean air, paying attention to nutrition, and keeping the environment clean.

Yine Gizem'in önceki programda ifade etmiş olduğu gibi özellikle yoksul mahallelerde bunun daha çok yayılmasından ötürü devletin yoksul sınıfı kaldırılıyor.

As Gizem expressed in the previous program, the state is eliminating the poor class due to the increased spread of this, particularly in poor neighborhoods.

Kırması için böyle bir aslında proje olarak yapıldığına dair de çeşitli spekülasyonlar yapılıyor gibi aslında 19. yüzyılda böyle çok sayıda salgından ötürü kentleri etkileyen gelişmeler de oluyor.

There are various speculations that suggest such a project was actually undertaken to break it, and in fact, there are many developments affecting cities due to numerous epidemics in the 19th century.

Bugün aslında eğer Gizem için de uygunsa biraz daha neden 19. yüzyıl diye de konuşabiliriz.

Actually, if it's also suitable for Gizem, we can talk a bit more about why the 19th century today.

Çünkü endüstri devriminin sonrasında kentlerin kalabalıklaşmaya başladığı göçün çok arttığı bir zaman 19. yüzyıl.

Because it was the 19th century, a time when cities began to become crowded due to the significant increase in migration following the industrial revolution.

Bir yandan da bildiğimiz anlamda bulvarları olan, altyapıları olan kozmopolitler.

On the one hand, there are cosmopolitans who have boulevards in the conventional sense and the necessary infrastructure.

Kozmopolit kentlerin de aslında bugünkü şeklini almaya başladığı zamanlar 19. yüzyıl.

The times when cosmopolitan cities actually began to take their current form is the 19th century.

Bir yandan da bu kalabalık da salgın hastalıkları da beraberinde getiriyor.

On one hand, this crowd also brings infectious diseases with it.

Belki bu programda biraz daha bunları konuşabiliriz.

Maybe we can talk about these a bit more in this program.

Onunla beraber de Osmanlı'da neler olmuş 19. yüzyıldayı biraz daha detaylı konuşmak ben çok isterim programda.

I would really like to discuss in more detail what happened in the Ottoman Empire in the 19th century along with him in the program.

Önceki programda Gizem çok ilginç birkaç başlık attı.

In the previous program, Gizem brought up several very interesting topics.

Bir Moncieri haritasından bahsetmişti örneğin.

He had mentioned a Moncieri map, for example.

Bildiğimiz mimar olmayan bir doktor Moncieri 19. yüzyılda Osmanlı'nın kolera salgınını haritalandırıyor.

A doctor, not known to be an architect, Moncieri maps the cholera epidemic of the Ottoman Empire in the 19th century.

Ve aslında orada kolera kaynağı olarak işçi mahallelerinin gösterildiği ilginç durumlar da oluyor.

And in fact, there are interesting situations where worker neighborhoods are indicated as sources of cholera.

Tekrar etmiş olalım.

Let’s repeat it.

Salt araştırma bünyesinde bu harita.

This map is part of Salt Research.

Sanıyorum ki seni de ifade etmiş olduğun gibi açıldığı zaman tekrar mekan harita incelenebiliyor olacak diye.

I believe that, as you expressed, when it opens again, the map of the location will be able to be examined again.

Ben hazır seninle programa devam ediyorken de böyle kısa bir özetleyip bu soruları sana da yöneltmiş olayım.

Since I am ready, let me briefly summarize and direct these questions to you while you continue with the program.

Moncieri haritası, sağlık konferansları yapılıyor bir yandan.

The Moncieri map is being used while health conferences are being held on the other side.

19. yüzyılda hem dünyada hem Osmanlı'da neler oluyor gibi biraz bu eksende ilerleyebiliriz.

We can progress a bit along this axis by asking what is happening in the world and in the Ottoman Empire in the 19th century.

Çok teşekkürler Yağmur.

Thank you very much, Yağmur.

Ben de bu konuyu konuştuğum için mutluyum ama keşke bir önceki programda belirttiğim gibi yeniden tekrar edeyim.

I am also happy to talk about this topic, but I wish to repeat what I mentioned in the previous program.

Böyle bir gündemde değil de daha böyle bir egzantrik bir konu olarak bunu konuşuyor olsaydık.

If we were discussing this not as a topic on such an agenda, but rather as a more eccentric subject.

Şimdi 1831 yılında ilk kolerayla tanışıyor İstanbul.

Istanbul is now encountering cholera for the first time in 1831.

Ve hem geçtiğimiz programda hem de senin az önce bahsettiğin gibi aslında bildiğimiz anlamda bir belediye yöntemi belediye teşkilatı.

And both in the previous program and as you just mentioned, it is actually a municipal organization in the sense we know.

Olmadan da aslında karşılaşıyor ve aslında bildiğimiz anlamda bir karantina uygulaması olmadan da karşılaşıyor.

In fact, it encounters without actually being there, and it encounters without a quarantine application in the sense we know.

Osmanlı'da karantina uygulamasının gelmesi biraz tartışmalı ve biraz aslında fayatlı bir konu.

The implementation of quarantine in the Ottoman Empire is somewhat controversial and actually a beneficial topic.

Çünkü karantina uygulamasında ölü bedenlerin incelenmesi, özellikle kadın bedenlerinin incelenmesi ya da hastalıklı ölü bedeninin kireçle birlikte gömülmesi vesaire gibi.

Because in the quarantine application, examining dead bodies, especially the examination of female bodies or the burial of diseased corpses along with lime, etc.

Çok da toplum hafızasında yeri ve işte inançla örtüşmeyen, inançla örtüşüp örtüşmediğine ilişkin tartışmalı olan taraflarından dolayı aslında karantinaya çok tepki gösteriliyor Osmanlı.

Due to the controversial aspects of it that do not align with societal memory and the debates about whether it intersects with beliefs, there is actually a strong reaction to the quarantine of the Ottomans.

Yine Nurhan Yıldırım'ın belki bu programda bahsettiğim kaynakları böyle bir okuma listesi olarak da podcast'i yayınlarken verebiliriz.

Again, we can provide the resources that Nurhan Yıldırım mentioned in this program as a reading list while publishing the podcast.

Ben de daha böylelikle referansları daha böyle rahat aktarabilirim.

This way, I can transfer the references more easily.

Onun karantina istemezlik diye böyle çok müthiş bir makalesi var.

He has a great article about not wanting quarantine.

O makalede de aslında Taşra'da Osmanlı'nın karantina uygulamalarına nasıl tepki gösterdiğine ilişkin bir yerinde çok güzel bir incelemesi var.

That article actually has a very nice analysis of how the Ottoman Empire reacted to quarantine practices in the provinces.

Gerçekten de karantina uygulaması biraz geç başlıyor.

Indeed, the quarantine implementation starts a bit late.

Yani ilk 1831'de görülüyor kolera ama 1831'de hemen karantina uygulaması başlayamıyor.

So cholera is first seen in 1831, but the quarantine measures cannot be implemented immediately in 1831.

Bu hastalıkların...

These diseases...

Bu hastalıkların tespit edilmesi yönünde de aslında çok zorluklar var.

There are actually many difficulties in detecting these diseases.

Çünkü şimdi bizim bildiğimiz anlamda işte bir sağlık sistemi yani bizim çok hayatımızda böyle yeri olan kurumsallaşmaların olmadığı bir zaman o zaman.

Because back then, there was no institutionalized health system in the sense that we understand it now, meaning there weren't any organizations that held such a significant place in our lives.

Dolayısıyla bunların tespit edecek işte bunların istatistiklerini tutacak bunların veri tabanlarını derleyecek hiçbir şeyin olmadığını düşünün.

Therefore, think that there is nothing to identify these, to keep statistics on them, or to compile their databases.

Dolayısıyla hastalığın işte teşhisinin hastalığın işte istatistiklerinin falan tutulmasının çok gerçekten zor olacaktır.

Therefore, it will be very difficult to diagnose the disease and keep statistics on it.

Bu da tabii ki bir dizi mekansal önlem almaya teşvik ediyor.

This, of course, encourages taking a series of spatial precautions.

Bir ilginç bilgi de yani belki mekansal değil ama Osmanlı bu bilgiyi nereden toplayacağını aslında böyle bir şey yaptığı için hani zorlandığı için sistemsel olarak bu dönemde kolera jurnalleri diye bir şey bahsediyor.

One interesting piece of information is that, although it may not be spatial, the Ottoman Empire mentions something called cholera journals during this period because it had difficulty gathering this information due to a system-related issue.

Yani jurnalcilik böyle bir işte halk içerisinden hani bilginin düzenli bir şekilde devlete aktarılması gibi bir sistem.

So journalism is like a system where information is systematically transferred from the public to the state.

Olarak düşünebiliriz.

We can think of it as.

Mesela kolera jurnalleri diye bir şey var dosyalar var Osmanlı arşivinde.

For example, there are documents called cholera registers in the Ottoman archives.

1865 yılındaki ben büyük koleradan özellikle bahsediyorum.

I am specifically talking about the great cholera outbreak in 1865.

Çünkü bu zamanda artık yani mekansal etkilerin daha net görünmeye başladığı mekansal etkilerin biraz daha aslında genel olarak kenti şekillendirilmesi.

Because at this time, the spatial effects that are becoming more evident are actually shaping the city in a more general way.

Bir zaman dilimine tekabül ediyor işte bir senin de bahsettiğin işte daha önceki programda biraz konuştuğumuz bir doktor monceri haritası var.

It corresponds to a time period, and there is a doctor moncere map that you mentioned, which we talked a bit about in the previous program.

Bu haritada doktor monceri tasnif yapmayı yani o dönemde gerçekten salgın hastalıkla başa çıkabilmek için bugün de konuştuğumuz tespit etmek işte mekansal yerlerini belirlemek.

In this map, Dr. Monceri was classifying, that is, to be able to really cope with the epidemic disease at that time, identifying what we are talking about today, namely determining their spatial locations.

Bu işte tespit edilen vakalarında.

In the cases identified in this work.

Orada aslında yerinde yayılımı önlemek için orada yerinde mahallede o sokakta bir şekilde tespit ve tedavi edebilmek için aslında insanlık yöntemler arıyor.

There, in fact, humanity is searching for methods to identify and treat individuals in that neighborhood on that street in order to prevent local spread.

Doktor monceri de gerçekten tasnifi ve istatistiği seven bir doktor.

Doctor Monceri is indeed a doctor who loves classification and statistics.

Osmanlı Devleti'nde bulunduğu görev yaptığı süre içerisinde başka birçok çalışmaları da var.

During his time in the Ottoman State, he also had many other works.

Bu hazırlamış olduğu bir kolera haritası var.

There is a cholera map that he/she has prepared.

Salt arşivlerden dediğin gibi ulaşılabiliyor.

It can only be accessed from the archives, as you said.

Bu haritada koleranın mahalle mahalle yayılımını göstermiş.

This map shows the neighborhood-by-neighborhood spread of cholera.

Sadece Kasımpaşa Okta tavla var mesela benim önümde açık şu anda harita böyle birkaç tane noktalardan örnek vereyim size.

For example, there is only Kasımpaşa, and there is an open board in front of me right now; the map looks like this. Let me give you a few examples from some points.

Yeniköy var ondan sonra Yeniköy gösterilmiş Sarıyer'de yeni mahalle gösterilmiş.

After Yeniköy, a new neighborhood has been indicated in Sarıyer.

Mesela Tarihi Yarımada'dan Tarihi Yarımada'yı da kapsayacak şekilde Boğaz'ın çevresine kadar aslında buralardan hastalanıyor.

For example, it actually gets sick from here, including the Historical Peninsula, extending to the surrounding areas of the Bosphorus.

Hastalığın nasıl yayıldığını gösteriyor harita.

The map shows how the disease spread.

Bu haritayı destekleyen bir tane daha kaynağımız var aslında bizim.

Actually, we have another source that supports this map.

Belki kent tarihi araştırmacılarının dikkatini çekecek de bir kaynak olabilir bundan sonra.

Perhaps this could be a source that will attract the attention of urban history researchers from now on.

Gene salt arşivlerinden ulaşılabilecek.

It can still be accessed from the archives.

Gazete Medikal Deorient diye bir tıp dergisi var bu dönemde çıkartılan ve doktorlar gerçekten hem kentin genel olarak halk sağlığıyla ilişkin belediye yöntemlerine ilişkin burada tartışmalar yürütüyorlar.

There is a medical journal called Deorient, which was published during this period, and doctors are really discussing the municipal methods related to public health in the city here.

Hem de bir şekilde bu kaynak şöyle çalışıyor.

Moreover, this resource works in such a way.

O dönemde aslında bütün kentler kendi senin de bahsettiğin gibi bir önceki yüzyıllardaki paradigma değişimlerini kendi mekanlarında kendi kent mekanlarında sistemleştirmek üzerine yoğun çalışmalar yürütüyorlar.

At that time, in fact, all cities were focusing on systematizing the paradigm shifts of the previous centuries in their own spaces, as you also mentioned.

Bu dönemde de mesela birçok mimarlık aslında fuarı düzenleniyor 19. yüzyılda.

During this period, many architecture fairs are actually organized in the 19th century.

Aslında küresel bir bilgi akışı ve küresel bir deneyim paylaşımı ve küresel bir model oluşturma yarışı var bu dönemde.

In fact, there is a race for a global flow of information, a global sharing of experiences, and the creation of a global model during this period.

Bu gazete Medikal Deorient'teki doktorların hepsi de yabancı doktorlar aslında yoğunluklu olarak Fransız doktorlar bildiğim kadarıyla ve Osmanlı'da bürokratlarından da aslında sağlık komisyonlarında da görev yapıyorlar.

All the doctors in this newspaper from Medical Deorient are actually foreign doctors, primarily French doctors as far as I know, and they also serve in the health commissions among the bureaucrats in the Ottoman Empire.

Dolayısıyla küresel bilgiyi Osmanlı sistemine taşımak ve Osmanlı sistemini de küresel bilgiye katmak gibi böyle ilginç bir misyonları da var bu şeyde.

Therefore, they have such an interesting mission of transferring global knowledge to the Ottoman system and incorporating the Ottoman system into global knowledge as well.

Dolayısıyla biz aslında oradaki kent tartışmalarında.

Therefore, we are actually in those urban discussions there.

Tartışmalarının küresel ölçekte nereye oturduğunu da görüyoruz.

We also see where their discussions fit on a global scale.

İstanbul'a da kıymet veren onu kendi yaptıkları çalışmaları bu anlamda bir doğu kentinde yaptıkları çalışmaları örnek olarak göstermeye çalışan bir tavırları da var bu dönemde.

There is also an attitude during this period that values Istanbul and tries to exemplify the work they have done in this regard as the work done in an Eastern city.

Bu kaynaklarda gerçekten mezarlık alanlarının özellikle yönetilmesine ilişkin çok fazla tartışma var.

There is indeed a lot of discussion in these sources about the management of cemetery areas in particular.

19. yüzyılda benim tezimde genel olarak bunun üzerindeyim.

In the 19th century, I am generally focused on this in my thesis.

19. yüzyılda aslında İstanbul'da mezarlık alanları çok büyük bir önleme sahip.

In the 19th century, cemetery areas in Istanbul actually had very significant importance.

Çünkü Etem Erdem'in İstanbul'da Osmanlı'da ölüm yanlış hatırlıyor olabilirim kitabın ismini.

Because I might be misremembering the name of the book "Ölüm Osmanlı'da" by Etem Erdem in Istanbul.

Bu çalışma kapsamında orada yayınlanan bir İstanbul mezarlık haritası var.

In this study, there is a cemetery map of Istanbul that was published there.

Gene salt arşivlerinden ulaşılabiliyor olması lazım.

It must still be accessible from the archives.

Bu haritada gerçekten böyle İstanbul'un bütün çevresinin mezarlık alanlarıyla kaplandığını görürüz.

This map truly shows that the entire surrounding area of Istanbul is covered with cemetery spaces.

Ve mesela tepe.

And for example, the peak.

Tepebaşı şu anda işte Taksim'deki değil şeydeki Pera Müzesi'nin karşısındaki bu TRT binasının olduğu bu tepebaşı bölgesinde aslında biz eskiden mezarlık olduğunu biliyoruz.

Tepebaşı is actually known to have been a cemetery in this Tepebaşı area, which is currently where the TRT building is located, across from the Pera Museum, not in Taksim.

Burası küçük mezarlık olarak geçiyor ama küçük mezarlık aslında çok büyük bir mezarlık.

This place is referred to as a small cemetery, but the small cemetery is actually a very large cemetery.

Yani aşağı böyle Kasımpaşa'ya kadar falan bir mezarlık aslında alanı var.

So there is actually a cemetery area down here all the way to Kasımpaşa.

Ve mezarlıklar gerçekten çok büyük yer ve kentin aslında görsel imajında çok büyük bir önemli.

And cemeteries are really very large places and they have a very significant role in the visual image of the city.

Ama işte o dönemde biraz merkezini sıkıştırması, biraz işte nüfusun artması, biraz yapılaşmanın artmasıyla bu mezarlık alanlarının kent içerisine sıkıştığını görüyoruz.

But at that time, we see that these cemetery areas are becoming constrained within the city due to a bit of a squeeze in their centers, a slight increase in population, and a rise in urban development.

Ve bu mezarlık alanları aslında bu kolera sebebiyle bir kanun çıkartılıyor.

And actually, these cemetery areas are being established due to this cholera, resulting in a law being enacted.

Yani bu defni emat hakkında nizamname diye bizim geçirdiğimiz.

So this is what we refer to as the regulation regarding the burial of the deceased.

Yani ölülerin işte gömülmesi.

That is the burial of the dead.

Yani gömülerine ilişkin, gömülme koşullarına ilişkin bir kararına kanun bu.

So this is the law regarding their burial and the conditions of burial.

Ve bu kanunla birlikte aslında merkezdeki mezarlıklar bir şekilde işlevlerini kaybetmiş oluyorlar.

And with this law, the cemeteries in the center are in a way losing their functions.

Ve bu alanlar daha sonrasında hani bir takım endişelerle yine dönüştürülüyor.

And these areas are later transformed again with a set of concerns.

Yani bir takım işte sadece bunda koleraya etkin olması söz konusu değil birçok farklı faktör var.

So, it's not just about being effective against cholera in a certain aspect; there are many different factors involved.

Ama oradaki yani sıkışmalar.

But the squeezes there.

Sıkışmalarla, kentin büyümesiyle bu alanlar yavaş yavaş dönüşmeye başlıyor.

With the constrictions and the growth of the city, these areas are slowly beginning to transform.

Mezarlık alanlarının dönüşümü aslında çok ilginç bir konu 19. yüzyılda genel olarak.

The transformation of cemetery areas is actually a very interesting topic, especially in the 19th century.

Çünkü Osmanlı'nın yani İstanbul'un mezarlık yapısına baktığımızda aslında biraz böyle çevre tarihiyle de ilişkilendirilebilecek.

Because when we look at the cemetery structure of the Ottoman Empire, that is, Istanbul, it can actually be somewhat related to environmental history as well.

Yani peyzajın çok önemli olduğunu görüyoruz bu dönemde.

So we see that the landscape is very important during this period.

Osmanlı mezarlıklarında bir peyzaj düzenlemesi var kendiliğinden.

There is a spontaneous landscape arrangement in Ottoman cemeteries.

Yani bildiğimiz anlamda bir çizim.

So a drawing in the sense that we know.

İzgisel peyzaj düzenlemesi gibi değil.

It's not like a visual landscape arrangement.

Ama işte oraya selvi ağaçlarının ekilmesi, selvi ağaçlarının tercih edilmesinde işte selvi ağaçlarının köklerinin daha işte zayıf olması ama daha çok uzaması dolayısıyla oradaki havayı temizlemesi gibi bir takım tartışmalar var.

However, there are some discussions about the planting of cypress trees there, the preference for cypress trees, such as their roots being weaker but growing more, and consequently cleansing the air in that area.

Aslında bilimsel tartışmalar da var.

Actually, there are scientific debates as well.

Bu neden önemli?

Why is this important?

Çünkü Avrupa'daki kentlerdeki mezarlık mekan sağlaşmasında aslında böyle bir peyzaj düzenlemesi yok.

Because there is actually no such landscape arrangement in the cemetery space regulation in the cities in Europe.

Bu peyzaj düzenlemesinin olmaması da bir şekilde tartışmalara neden oluyor.

The lack of this landscaping is also causing some debates.

Bu dönemde dediğin gibi miyazma denen bir şey var.

During this period, there is something called miasma, as you said.

Miyazma diye tartışılan bir durum var.

There is a situation that is debated as miyazma.

Miyazma hastalıkları yani topraktan ve havadan yayıldığı düşünülen salgın hastalıklar mikroorganizma fikri daha bulunmadığı için.

Miasma diseases, meaning epidemic diseases thought to be spread from soil and air, because the idea of microorganisms had not yet been discovered.

Özellikle mesela İngiltere'de 100 kadar mezarlık.

Especially, for example, about 100 cemeteries in England.

Mezarlık alanının dönüşümü tartışılmaya başlanıyor.

The transformation of the cemetery area is starting to be discussed.

Çünkü işte fabrikalardan çıkan işte hava kirliliği ve işte popülasyonu yarattığı hava kirliliğiyle beraber işte mezarlık alanlarındaki hani o peyzaj düzenlemesi mezarlık alanlarındaki işte çıkan şeyin gazın diyeyim kokunun bir şekilde karışıp bu salgın hastalıkları yaygınlaştırmasına etkili olduğu.

Because the air pollution that comes from factories, together with the air pollution created by the population, has an effect on the way that the gases or odors from the landscaping in cemetery areas mix and thus contribute to the spread of infectious diseases.

Düşünülüyor ve bu dönemde bunun önüne geçmek için 100 kadar mezarlık kent parkı ve çocuk parkına dönüştürülüyor Londra'da.

It is being considered, and during this period, around 100 cemeteries in London are being transformed into city parks and children's parks to prevent this.

Bence bu bayağı ilginç bir şey yani böyle bir mezarlıkla çocuk parkını çok fazla bir arada düşünemeyiz ama bu dönemde gerçekten mesela alınmış radikal bir kentsel dönüşüm kararı aslında.

I think this is quite an interesting thing; we can't really think of a cemetery and a children's park together like this, but it is actually a radical urban transformation decision that has been made during this period.

Yine mesela Amerika'da çok işte ortaya çıkan ve.

For example, again in America, there are many issues that arise and...

Bir şekilde böyle bir trend haline gelen işte İngilizcesi rural cemetery movement olan işte Türkçe'ye kırsal mezarlık hareketi denilen bir hareket ortaya çıkıyor ve mezarlıklara işte bir kent parkıymış gibi davranılıyor.

There is a movement that has somehow become a trend, known in English as the rural cemetery movement, which is referred to in Turkish as kırsal mezarlık hareketi, and cemeteries are treated as if they were urban parks.

Aslında bu süre içerisinde kent parkı yani bildiğimiz anlamda kent parkı kavramının oluşmasında da salgın hastalıklarının etkili olduğunu söylemekteyiz.

In fact, we can say that during this period, the impact of epidemics has also been influential in the formation of the concept of urban parks, meaning urban parks as we know them.

Belki mümkün çünkü gerçekten bu dönemde işte temiz havada vakit geçirmek temiz hava almak işte bir şekilde hani o peyzaj düzenlemesinin doğal alanların işte yarattığı kokunun içerisinde işte bir dolaşmak falan bunlar sağlık önlemleri olarak bahsedildiği için bu yani bizim Osmanlı dönemindeki Fransız gazetelerden özellikle o dönemdeki kaynaklardan gördüğümüz bu dönemde gerçekten hani bunun bir talep oluşturmaya başlaması.

Maybe it's possible because during this period, spending time in clean air, taking in fresh air, and somehow wandering around in the scent created by the landscaping of natural areas are all mentioned as health measures. This is something we see in the French newspapers from the Ottoman period, particularly from sources of that time, indicating that there really began to be a demand for this during that period.

Yani bizim de bir parka.

So we need a park too.

Bir kent parkına ihtiyacımız var diye tartışmalar ve Taksim Bahçesi'yle işte Tepebaşı Bahçesi'nin açılmasına önü yakalan tartışmalar dizisi başlıyor.

There is a debate about the need for a city park, and thus a series of discussions is starting, sparked by the opening of Taksim Garden and Tepebaşı Garden.

Ama tabii ki yani burada gene yani bu şeyin hep bir sınıfsal tarafını tutmak gerektiğini düşünüyorum ben.

But of course, I think we always need to maintain a class aspect in this matter.

Yani o dönemde mesela üretilen kent parkı anlayışı genellikle bir sınıfsal tarafı var ne yazık çünkü mezarlık alanları işte kendi doğal peyzajları dolayısıyla işte.

So at that time, for example, the understanding of urban parks generally has a class-related aspect unfortunately, because cemetery areas, due to their natural landscapes, are involved.

Yani bir kent parkı aslında gibi çalışan bir işte şeyleri de var tarafları da var ama öte yandan buralar kent parkına dönüştürdükten sonra mesela bilet kesildiği için belirli bir kesim bu parklara girebilmeye başlıyor.

So, a city park actually functions like a workplace, it has its aspects, but on the other hand, after turning these places into city parks, for example, due to ticketing, a certain segment starts to be able to enter these parks.

Belirli bir kesim bu parklara girememeye başlıyor ve aslında bunun da yani kent parkında vakit geçirmenin hani o sınıfsal kodlarını kırması da belirli bir zamanı buluyor.

A certain segment begins to be unable to enter these parks, and actually, this also takes a certain amount of time to break the class codes of spending time in the urban park.

Yani Cumhuriyet dönemi sonrasında yani aslında.

So, after the period of the Republic, that is actually.

Bu alanların hani tamamen bütün kamunun kullanımına açıldığını söylemek mümkün yani bu şekilde aslında peyzaj peyzaj düzenlemesini kent içindeki peyzajı çok etkilediğini söyleyebiliriz salgın hastalıkların.

It is possible to say that these areas have been completely opened for public use, and in this way, we can actually say that landscape arrangements significantly affected the urban landscape, particularly due to epidemic diseases.

Bu çok ilginç yani salgın hastalıklar mekan üretimine kentleşmeyi nasıl etkiliyor derken bugün biliyor olduğumuz şehir parklarının çoğunun aslında çıkış noktası ifade etmiş olduğun gibi salgın hastalıklar.

This is very interesting, so when we talk about how epidemic diseases affect urbanization and the production of spaces, many of the city parks we know today actually originated from epidemic diseases, as you mentioned.

Yani baktığımız zaman mezarlık alanları bilmiyorum sana da soru olarak yönelteyim ama 19. yüzyılda kentlerin giderek göç alması kalabalıklaşması endüstri devrimi sonrasında çok daha fazla yaygınlaşması yayılması diyeyim.

So, when we look at it, the cemetery areas—I don't know, let me pose this as a question to you as well—but the cities began to increasingly receive migration in the 19th century, becoming more crowded, and this spread significantly after the industrial revolution.

Acaba kent içi rantın artması da bunu tetiklemiş olabilir mi salgın hastalıklarla birlikte?

Could the increase in urban rent have triggered this along with epidemic diseases?

Yani ben şöyle bunu kendi çalışmamda Tepebaşı mezarlığının dönüşümlü noktasında ben bunu bu şekilde okumuştum.

So I interpreted it this way in my own study at the turning point of the Tepebaşı cemetery.

Yani rantın yükselmesi şeklinde okumuştum.

So I read it as an increase in rent.

Tabii ki her coğrafya için bu değerlendirmeleri yerinde yapmak lazım.

Of course, these evaluations need to be made on-site for each geography.

Bunu da söylemek gerekiyor belki ama mesela o örnekte yani Tepebaşı bahçesi örneğinde gerçekten konsoloslukların dizi dizi sıralandığı o cadde işte bugün Pera Müzesi'nin ve gerçekten birçok böyle ikonik Beyoğlu yapısının olduğu o hattı.

It may need to be said, but in that example, namely the Tepebaşı garden example, the street where the consulates are lined up is actually the one that today has the Pera Museum and really many iconic structures of Beyoğlu along that line.

O hattın o alan üzerine yarattığı baskıyı düşünün aslında ve yani ilginç de bir bilgi aslında mesela şeyde bu tünel var ya bildiğimiz şeyde asansörlü tünel şeyden Karaköy'den Pera'ya çıkan tünelin yapım inşaatında aslında orası da bir mezarlık alanı.

Think about the pressure that that line creates on that area, and it's actually an interesting piece of information. For example, the tunnel we know, the one with the elevator, the tunnel that goes from Karaköy to Pera, was actually constructed in a cemetery area.

Bu Galata Mevlihanesi'ne bağlı yani oralar hani biraz şey olarak.

This is connected to the Galata Mevlevi Lodge, meaning those areas are a bit like that.

Mülkiyet olarak tam bağını kestiremesek de bağlamsal olarak birbiriyle ilişkili mekanlar.

Although we cannot completely sever the ties of ownership, they are contextually related spaces.

Mesela oranın yapımında ortaya çıkan hafriyatın aslında Tepebaşı mezarlığının üzerine döküldüğünü ve Tepebaşı mezarlığını parka dönüştürmeyi teklif eden belgede de bu hafriyatın yarattığı işte tifo, tifüs.

For example, the excavated material that emerged during the construction there was actually dumped on top of the Tepebaşı cemetery, and the document proposing to convert the Tepebaşı cemetery into a park also mentions the issues created by this excavated material, which includes typhus and others.

Burada bir salgın hastalık görülmesinin.

The presence of an epidemic disease here.

Aslında mesela meşrulaştırıcı bir yol rol oynadığını görüyoruz mesela buranın dönüştürülmesinde ki gerçekten o bölgede o dönemde bir rant ilişkilenmesi işte şeyinde yani İstiklal Caddesi'nin de bir paralelde hani o bugün işte Meşrutiyet Caddesi olarak bildiğimiz alana kayması ve hani o coğrafyayı çok sıkıştırması bu anlamda rantsal anlamda bunu söylemek mümkün.

In fact, we see that it plays a legitimizing role in the transformation of this area; there was really a relationship of rent in that region at that time. For example, the shift of İstiklal Street to what we now know as Meşrutiyet Street and the compression of that geography in this sense makes it possible to say this in terms of rent.

Yani Osman coğrafyasında evet yani o dönüşümde böyle bir.

So in the geography of Osman, yes, that transformation was like this.

Etki kesinlikle var.

There is definitely an effect.

Dolayısıyla yani hani bu işte şeyde biraz böyle haritaya da geri dönecek olursak hani şimdiki tabii ki önlemler hani bütün önlemler çok elzem ve yani bu önlemleri kesinlikle çok ciddi bir şekilde alması gerekiyor bütün hükümetlerin ama bizim mekan üretimi anlamında gerçekten bunun gelişimini çok iyi izlememiz ve bu işte üretilen haritalama çalışmalarını.

Therefore, if we were to go back to the map in this regard, of course, the current measures are all essential and all governments must take these measures very seriously. However, we really need to closely monitor the development in terms of our production mechanisms and the mapping studies produced in this context.

İşte üretilen işte söylemlerin hangi coğrafyaları işaret ettiği hangi bedenleri işaret ettiği bu bedenlerin toplandığı hangi coğrafyaları işaret ettiği ve aslında bu salgın belki de geçtikten sonra bunun nasıl bir mekan üretimine tekabül edeceği neleri meşrulaştıracağı hangi yani biz dönüşümü şu anda çok inşaat üzerinden tartışıyoruz ama benim bu çalışmada en aslında bağlamsal olarak hani bana katkısı olan şey.

Here, produced work indicates which geographies the narratives point to, which bodies they reference, which geographies these bodies congregate in, and actually, how this pandemic, perhaps after it has passed, will correspond to a particular production of space, what it will legitimize, and what transformations we are currently discussing primarily through construction. However, what contributes most to me in this study is, contextually speaking...

Mesela peyzaj anlamında bir dönüşümdü ya da işte gıda üretimi anlamında bir dönüşümdü çünkü bir konudan konuya atlıyorum ama mesela 1865'deki büyük kolera salgınında kolera suyla bulaştığı için ve su çeken sebze meyvelerin yasaklanması durumu söz konusu yani burada mesela o belgelerde net bir şekilde Nurhan Yıldırım'ın gene çalışmasında da geçiyor bunu da koyarız.

For example, it was a transformation in terms of landscape or in terms of food production because I jump from topic to topic, but for instance, during the great cholera outbreak in 1865, there was a situation where cholera spread through water, leading to a ban on water-intensive vegetables and fruits. So here, for example, it is clearly mentioned in those documents, and it also appears in Nurhan Yıldırım's work; we can include that as well.

İşte karpuz, kavun, üzüm.

Here are watermelon, melon, and grapes.

Mesela üretilmesi yasaklanıyor İstanbul'da ve bunun işte İstanbul çepelerinde bunu kendi bahçelerinde, bostanlarında üretenler devam ederse de bu üretimlerin şehir merkezine gelinip mesela satılması da yasaklanıyor.

For example, production is banned in Istanbul, and if those who produce it in their gardens and fields in the outskirts of Istanbul continue to do so, the sale of these products in the city center is also prohibited.

Dolayısıyla aslında mekanın üretiminde topyekun bir dönüşümden bahsediyoruz ve bu dönüşümün işte bu salgın aciliyet anı geçtikten sonra mekan satılıyor.

Therefore, we are actually talking about a complete transformation in the production of space, and after this urgent moment of the pandemic has passed, the space is being marketed.

Asal tartışmalarda nasıl bir etkiye yol açabileceğini de bir şekilde izlemek ve bu tartışmaları ona göre yani yönelimi görmek gerekiyor belki de.

It may be necessary to monitor how it could affect the original debates and to observe these discussions accordingly, perhaps to see the orientation.

Evet çok ilginç yani 19. yüzyılda mekan üretiminin etkisi olarak ilk belki etapta aklımıza gelmeyecek iki aslında çıktıktan bahsediyorsun.

Yes, it's very interesting; in the 19th century, you are talking about two outputs that might not come to mind at first as a result of the production of space.

Biri kent tarımının, ticaretin, bostan geleneğinin aslında yasaklanması bu.

This is essentially the prohibition of urban agriculture, trade, and the tradition of kitchen gardens.

Hani çok farklı da etkileri olan kent içi dolaşım dahi etkileyen.

Even the urban circulation, which has very different effects, is influenced.

Nakit akışını etkileyen ya da üretimi etkileyen bir karar.

A decision that affects cash flow or production.

Biri yine tekrar etmek gerekirse mezarlık alanlarının kent parklarına dönüştürülmesi.

If one must repeat, it is the transformation of cemetery areas into urban parks.

Bir aslında dolaşım, çocuk parkı, hava alma, bir aslında rekreasyon alanı kavramının bu anlamda salgın hastalıklarla çıkması.

One actually refers to circulation, a children's park, getting fresh air, and in this sense, the emergence of the concept of a recreational area with infectious diseases.

Tabii bunlara tabii ki aklımıza gelebilecek olan bir kanalizasyon altyapıların kentlerde bu anlamda daha çok yatırım yapılıp kurulmasını da ekleyebiliriz.

Of course, we can also add that there should be more investment and establishment of sewage infrastructure in cities that we can think of in this sense.

Hani bu anlamda birden çok salgın hastalıklar.

Well, there are multiple epidemic diseases in this sense.

Bugünün kentlerine etkisi var.

It has an impact on today's cities.

Evet hani 21. yüzyılda bunun nasıl etkileri olacak bunları göz önünde tutarak bunlar üzerine spekülasyon yapmak gerekiyor.

Yes, considering how this will have effects in the 21st century, it is necessary to speculate on these matters.

Yani başka bir program da eğer istersen yapalım.

So if you want, we can do it in another program too.

Hani bugünün veli akışı dünyasında sen çok güzel ifade ettin programın başında.

You expressed it very beautifully at the beginning of your program, in today’s world of parental flow.

Monceri bu kolera haritasını yaparken aslında bu velileri çok kısıtlı ve çok daha gevşek örgütlenmiş diyelim bugüne göre aslında belli kaynaklardan alabiliyordu.

When Monceri was creating this cholera map, he could actually obtain data from certain sources, as these authorities were much more limited and loosely organized compared to today.

Ve iki tane kaynaktan söz edebiliyoruz örneğin.

And we can talk about two sources, for example.

Yani ulaşmış olan hani bugünün dünyasında çok daha farklı çok daha başka türlü yaptırımları olacaktır bu uygulamaların neler olacak.

So, there will be very different sanctions for these implementations in today's world. What will those be?

Evet onlar üzerine ayrı bir program yapalım eğer istersen.

Yes, let's make a separate program about them if you want.

Kesinlikle olur.

Absolutely.

Yani bende şöyle sorular aslında yani bunlar hiçbirisi böyle bir iddia şeklinde olabilecek meseleler değil kesinlikle.

So I actually have questions like this, and none of these are issues that could definitely be considered as claims.

Ama ben bundan sonra yani bu yaşadığımız salgınla birlikte hani mimarlık ve şehir planlama.

But from now on, with this pandemic we are experiencing, architecture and urban planning...

Ama tarih yazınında özellikle hani salgın hastalıklara yoğun bir bakış olacağını hani buna bir yöneliş olacağını hani tahmin ediyorum.

But I predict that there will be a strong focus on epidemics in the writing of history, that there will be a tendency towards this.

Bunu şey yaparken yani bu bildiğimiz işte özellikle 20. yüzyılda 20. yüzyılın başında hani bir şekilde literatür ve işte entelektüel üretime oturan işte bu modülermendir.

While doing this, I mean, this is what we know, particularly in the 20th century, especially at the beginning of the 20th century, somehow this lays the groundwork for the literature and intellectual production, this is the modularity.

İşte böyle bir güzel kent akımlarıdır vesairedir.

Such beautiful urban trends and so on.

Yani bunun altındaki mesela.

So for example, under this.

Sağlık söyleminin bir önceki yüzyıldaki pandemi akımlarıyla belki de ilişkilendirilebileceğini düşünüyorum ve biliyorsun yani bütün bizim kent kurgumuz şu anda o dönemlere referansla işte sağlıklı beyaz erkek üzerine kurulu.

I think the discourse on health could perhaps be related to the pandemic trends of the previous century, and you know, all of our urban narrative is currently based on that period, focusing on the healthy white male.

Ve bu bunun da aslında bir şekilde yani bu kurgunun referansının da o dönemde direkt.

And this is actually in some way, the reference of this narrative is also from that period directly.

Sanayi üretimi dolayısıyla sanayi üretiminde olan beden erkek bedeni olduğu için aslında üretimi oradan yani sistemi oradan yürütmek ve o bireyi yani çalışan bireyi çalışan erkek bireyi işte bir şekilde sağlıklı tutarak sistemi dönüştürmek üzerine belki sorgulamalar sorular olabilir tarihe yönelik.

Due to industrial production, since the body in industrial production is the male body, there may be inquiries and questions regarding transforming the system by maintaining the health of that individual, namely the male worker, and possibly questioning history from that perspective.

Hani bunlar da belki ileride tartışılabilir.

Well, these might be discussed later on as well.

Evet yani birçok tartışma başlığı birçok tartışma konusu gerçekten bizi bekliyor.

Yes, many discussion topics are really waiting for us.

Yani bunun belki işte yani bir takım gerçekten devamlılıkların altını çizmek bu anlamda önemli olabilir.

So, maybe emphasizing certain continuities could be important in this sense.

Yani biz pandemi kelimesiyle gerçekten hani bizim en azından neslimiz ilk defa tanıştığı biz çok büyük bir şok olduk çok büyük bir şok yaşadık ama işte 19. yüzyılda böyle bir on yıl.

So, we were really shocked by the word pandemic, at least our generation encountered it for the first time and we experienced a huge shock, but there was such a decade in the 19th century.

Burada 20. yılda bir gelen falan böyle bir dalga olarak böyle bir şey yani bir gerçeklik olarak hayatlarında bunlar bununla başa çıkmaya çalışmışlar.

Here, they have tried to cope with such a wave that comes once every 20 years, as a reality in their lives.

Hem yönetimler hem halk.

Both the administrations and the people.

Evet kesinlikle senin de ifade ettiğin gibi hem geçmişe bakışımızı hem de geleceğe bakışımızı tarih yazımımızı tarih okumamızı değiştirecek olan günlerden geçiyoruz.

Yes, definitely, as you have stated, we are going through days that will change both our perspective on the past and our perspective on the future, as well as our writing and reading of history.

Çok teşekkürler Gizem.

Thank you very much, Gizem.

Sana doyum olmadı.

I never got enough of you.

Ben teşekkür ederim.

Thank you.

İki programdır.

It is two programs.

Sevgili Gizem Kıygı ile birlikte iki programlık bu seride.

In this two-part series with my dear Gizem Kıygı.

19. yüzyıldan bugüne salgın hastalıkların kentleri ve mekan üretimini şekillendirişi üzerine konuştuk.

We talked about how epidemics have shaped cities and spatial production from the 19th century to the present.

Bizi dinlemeye devam edin.

Continue to listen to us.

Hoşçakalın.

Goodbye.

Bu dizinin betimlemesi TRT tarafından Sesli Betimleme Derneği tarafından Sesli Betimleme Derneği tarafından Sesli Betimleme Derneği tarafından Sesli Betimleme Derneğine yaptırılmıştır.

The description of this series has been done by the Voice Description Association commissioned by TRT.