149 - Zamanı Tutabilir miyiz?

Altyazı M.K.

Subtitle M.K.

Yaşamın ta kendisi,

Life itself,

Gaia, yani toprak ana.

Gaia, that is, Mother Earth.

Gaia öyle kudretli bir varlıkmış ki,

Gaia was such a powerful being that,

zamanın kendisi bile onun kucağında şekillenmeye başlamış.

Even time itself has started to take shape in her arms.

Onun varlığıyla anlam kazanmış

It has gained meaning with its existence.

ve gün gelmiş,

and the day has come,

toprağın içinden gökyüzü yükselmiş.

The sky has risen from the earth.

Uranüs.

Uranus.

Uranüs,

Uranus,

dünyaya geldiği andan itibaren

from the moment he/she was born into the world

evrenin mutlak hakimi olmuş.

has become the absolute ruler of the universe.

Sonsuz bir güce ve iktidara sahipmiş.

He/she had infinite power and authority.

Ancak gücünü kaybetmekten öylesine korkuyormuş ki

But he was so afraid of losing his power.

Gaia ile birlikteliğinden doğan çocuklarını

The children born from his union with Gaia.

toprağın altına hapsetmiş.

It has locked it under the ground.

Çünkü onun için artık bir tehdit olan çocuklarının

Because their children, who are now a threat to him.

bir gün onunla savaşacağını

one day he will fight with him

ve iktidarını elinden alacağını düşünüyormuş.

and he thought that it would take his power away.

Gücünü kaybetmemek için de

To not lose its power.

onları annelerinin karnına yani toprağın altına geri göndermiş.

He sent them back to their mothers' wombs, that is, beneath the ground.

Ama onlardan kurtulmak böyle zannettiği kadar kolay olmamış.

But getting rid of them hasn't been as easy as he thought.

Uranüs'ün bu korkusu ve çocuklarını hapsetme arzusu

Uranus's fear and desire to imprison his children.

Gaia'nın öfkesini öyle bir tetiklemiş ki

It has triggered Gaia's wrath so much.

oğullarından biri olan Kronos'u

one of his sons, Kronos

babasına karşı ayaklanmaya ikna etmiş.

He has convinced him to rebel against his father.

Kronos da annesinin verdiği tırpanla

Chronos with the scythe given to him by his mother.

babasının kanını akıtarak

by shedding his father's blood

Uranüs'ün egemenliğini sona erdirmiş.

The reign of Uranus has come to an end.

Kronos bu zaferle babasının gücünü elinden almakla kalmayıp

With this victory, Kronos not only took his father's power away

üstüne bir de zamanı kontrol etmeye başlamış.

On top of that, he/she has also started to check the time.

O artık zamanın hükümdarıymış.

He was the ruler of time now.

Ne büyük, ne görkemli bir güç değil mi?

What a great, what a magnificent power, isn't it?

Zamanın iplerini elinde tutmak,

Holding the strings of time in your hands,

geçmişteki hataları silmek ya da geleceği kontrol etmek

Erasing past mistakes or controlling the future.

hepsi onun elindeymiş artık.

It was all in his hands now.

Ancak her şey gibi bu kudretin,

However, like everything else, this power,

her şeyin de bir bedeli olduğunu düşünen Kronos

Chronos, who thinks that everything has a cost.

tıpkı babası gibi gücünü kaybetme korkusuna kapılmış.

He has been seized by the fear of losing his strength, just like his father.

Zamanın tanrısı bir gün kendi çocuklarından

The god of time one day from his own children

biri tarafından devrileceğini elbette biliyormuş.

He certainly knew that he would be overthrown by someone.

Bu yüzden çocuklarını annelerinin karnına değil

That's why they don't carry their children in their mothers' wombs.

doğrudan kendi içine gömmüş.

directly buried within itself.

Yani tüm çocuklarını tek tek yutarak

So, by swallowing all her children one by one.

onlardan korunmaya çalışmış.

He has tried to protect himself from them.

Yani şimdi Kronos'un yaptığına bugünden bakınca

So looking at what Kronos has done from today’s perspective

pek de doğru bir davranış gibi durmuyor değil mi?

It doesn't really seem like a correct behavior, does it?

Hatta lafı hiç dolandırmayacağım arkadaşlar.

Actually, I won't beat around the bush, friends.

E bu düpedüz barbarlık.

This is plain barbarism.

Şimdiki çocukların psikolojisi bozulmasın,

Let's not ruin the psychology of the current children.

travmalar yaşamasınlar diye ebeveynlerinin

so that they do not experience traumas, their parents'

nasıl davrandığını görürken üstelik.

while seeing how you behaved.

E peki biz şimdi bu hikayeyi öyle sadece

Well, can we just tell this story like that now?

vicdansız adam, iktidarı için çocuklarını yemiş

The heartless man has sacrificed his children for power.

bak görüyor musun gibi tek bir perspektiften mi inceleyeceğiz?

Are we going to examine it from just one perspective, like seeing it?

Elbette hayır.

Of course not.

Aslına bakarsanız,

To be honest,

Kronos'un bu yaptıkları zamanın akış şeklini de değiştirmişti

What Kronos did had also changed the flow of time.

ve bu değişim epeyce sancılı bir sürecin sonunda gerçekleşmişti.

and this change had taken place after quite a painful process.

Şimdi oraya da geleceğiz birazdan ama

Now we will go there too in a little while, but...

burada kısa bir mola versek iyi olur.

It would be good to take a short break here.

Zira buradan sonra işler epeyce bir kızışacak.

Because after this point, things will heat up quite a bit.

Şimdi oraya da geleceğiz birazdan ama burada işler epeyce bir kızışacak.

Now we will go there soon, but things will heat up quite a bit here.

Ve saçma depresif şakalarıma ve harika konuklarıma maruz kalacağınız bu podcast'e hoş geldiniz.

Welcome to this podcast where you will be exposed to my silly depressive jokes and wonderful guests.

Kronos'un hikayesi antik dünyanın döngüsel zaman anlayışını tam anlamıyla yansıtan bir efsane.

The story of Kronos is a myth that fully reflects the cyclical understanding of time in the ancient world.

Zamanın efendisi olan Kronos,

The master of time, Chronos,

geleceğin kendi içinde bir tehlike barındırdığını biliyordu.

He knew that the future contained a danger within itself.

O yüzden deliliğin sınırlarında dolaşarak

That's why wandering on the borders of madness.

kendi çocuklarını yani geleceği yutarak gücünü koruyabileceğini düşündü.

He thought he could preserve his power by swallowing his own children, that is, the future.

Çünkü Kronos her şeyin sürekli tekrar ettiğine yani zamanın döngüselliğine inanıyordu.

Because Kronos believed that everything continuously repeated, meaning the cyclical nature of time.

Babasının başına gelenler kendisi için de tekrarlanacaktı.

What happened to his father would happen to him as well.

İşte bu döngüyü kırmak ve geleceği kontrol altına almak onun yegane amacı haline gelmişti.

Breaking this cycle and taking control of the future had become his sole purpose.

İktidar hırsı o kadar büyüdü ki geleceği tamamen ortadan kaldırmayı dahi göze aldı.

The ambition for power grew so much that it even dared to completely eliminate the future.

Ama işte burada şöyle bir soru var.

But here there's a question like this.

Eğer geleceği ortadan kaldırırsak e zaman dediğimiz şeyden nasıl söz edebiliriz ki?

If we eliminate the future, how can we talk about what we call time?

Kronos'un çocuklarını yutarak geleceği kontrol altına alma çabası döngünün sonunu getirmemiş,

Cronus' attempt to control the future by devouring his children has not brought an end to the cycle.

onu sadece geciktirmişti.

He had only delayed him.

Zira bu döngünün asıl kırılma noktası oğlu Zeus'un tekrar ortaya çıkmasıyla başlayacaktı.

For this cycle, the real turning point would begin with the reappearance of his son Zeus.

Çünkü o zannettiği gibi midesinin derinliklerinde uysal bir şekilde yatmıyor,

Because it's not lying docilely in the depths of its stomach as it thinks.

dışarıda bir yerlerde,

somewhere outside,

babasıyla hesaplaşacağı günü bekliyordu.

He was waiting for the day he would confront his father.

Zeus kendisini ve kardeşlerini Kronos'un zulmünden kurtaracak ve iktidarı ele geçirecekti.

Zeus would free himself and his siblings from Cronus's tyranny and seize power.

Ancak babası ve dedesi gibi yok ederek değil, paylaşarak kıracaktı bu yıkıcı döngüyü.

However, he would break this destructive cycle not by annihilating like his father and grandfather, but by sharing.

Rivayete göre Kronos'un karısı en küçük oğulları Zeus'u kurtarmak için onu gizlice bir mağaraya saklamış.

According to the legend, Kronos' wife secretly hid their youngest son Zeus in a cave to save him.

Evlatlarım nerede?

Where are my children?

Hepsini yiyeceğim diye çıldıran kocası Kronos'a bezlere sarılı bir taşı hem gerçek hem de mecazi anlamda yutturmuş oğlu diye.

He is the son of the husband who went crazy saying he would eat them all, and he made Kronos swallow a stone wrapped in swaddling clothes, both literally and metaphorically.

Kronos da gelecekte kendisini tahtından edecek oğlu Zeus'un yaşadığından habersiz taşı bir güzel midesine indirmiş.

Kronos, unaware that his son Zeus, who would one day dethrone him, was alive, swallowed a beautiful stone instead.

Fakat heyhat! Zaman Kronos'un beklediği gibi akmamış.

But alas! Time has not flowed as Kronos awaited.

Zeus büyüyüp gücünü toparladıktan sonra babasına karşı ayaklanmış ve kardeşlerini kurtarmış.

After Zeus grew up and regained his strength, he rebelled against his father and rescued his siblings.

Özgürlüklerine kavuşan kardeşler bunun karşılığında Zeus'a gök gürültüsü, şimşek ve yıldırımı vermişler.

The siblings who gained their freedom have given thunder, lightning, and a bolt to Zeus in return.

Ancak babası Kronos ve dedesi Uranüs'ten farklı olarak Zeus kardeşleriyle sahip olduğu güçleri paylaşmış.

However, unlike his father Kronos and his grandfather Uranus, Zeus shared the powers he had with his siblings.

Yani güçler ayrılığı ilkesini ta o zamandan benimsemiş de diyebiliriz.

So we can say that the principle of separation of powers was embraced since that time.

Ve bu şekilde Zeus göğün, Poseidon denizin, Hades ise yeraltı dünyasıydı.

And in this way, Zeus was the god of the sky, Poseidon was the god of the sea, and Hades was the god of the underworld.

Ve bu da döngüsel zamanın kaçınılmaz sonuymuş.

And this was the inevitable end of cyclical time.

Arkadaşlar size şu kadarını söyleyebilirim ki bu sadece bir aile draması değil.

Friends, I can tell you this much: it is not just a family drama.

Zeus Kronos'u devirerek zamanı çizgisel bir yapıya dönüştürdü aslında.

Zeus overthrew Cronus and actually turned time into a linear structure.

Ailesinin döngüsünü kırmış, kendi yolunu çizmişti.

He had broken the cycle of his family and charted his own path.

Yani artık bir ilerlemeden, bir gelişimden söz edebilirdik.

So we could now talk about a progress, about a development.

Peki ne demek bu çizgisel zaman?

Well, what does this linear time mean?

Nasıl bir anlayıştan söz ediyoruz çizgisel zaman derken?

What kind of understanding are we talking about when we say linear time?

Gelin biraz da bunun üzerine konuşalım şimdi.

Let's talk about this a little now.

Düşünsenize bir dönem zamana dair bambaşka bir perspektife sahipti insanlık.

Just think, there was a time when humanity had a completely different perspective on time.

Her şey bir döngü içinde, sürekli bir tekrar halindeydi bizim için.

Everything was in a cycle, constantly repeating for us.

Doğa ve yaşam da bu döngünün bir parçasıydı.

Nature and life were also a part of this cycle.

Fakat tek tanrılı dinlerle birlikte bu bakış açısı da büyük bir değişim geçirdi.

However, this perspective underwent a significant change with the advent of monotheistic religions.

Özellikle de antik Yahudi ve daha sonrasında gelen Hristiyan inanışlarıyla birlikte,

Especially with the ancient Jewish beliefs and later the Christian beliefs that followed,

Zamanın düz bir çizgi üzerinde ilerlediğini düşünmeye başladık.

We began to think that time progresses in a straight line.

Yani her şeyin bir başlangıç noktası vardı ve bir kıyametle sona eriyordu.

So everything had a starting point and ended with a cataclysm.

Artık zamanın bir çizgi gibi olduğunu ve hayatın sadece bir kez başladığını, yaşandığını ve sona erdiğini kabullenmiştik.

We had accepted that time is like a line and that life only begins once, is lived, and comes to an end.

Tekrar doğmak ve yeniden başlamak gibi kavramlar geçerliliğini yitirmişti.

Concepts like rebirth and starting over had lost their validity.

Bu da hayatın ve zamanın ne kadar sınırlı olduğunu,

This also shows how limited life and time are,

bir kez yaşanıp,

lived once,

sona erdiğini algılamamıza sebep oldu.

It made us perceive that it has come to an end.

Antik dünyanın döngüsel zaman anlayışından kopuşu,

The break from the cyclical understanding of time in the ancient world,

aynı zamanda insanlık tarihinin de yeni bir aşamaya geçişini simgeliyor arkadaşlar.

It also symbolizes a new transition in the history of humanity, friends.

Bu geçişle birlikte tarih, ilerleyen ve gelişen bir süreç olarak algılanmaya başlandı.

With this transition, history began to be perceived as an advancing and developing process.

Artık her olay bir öncekinin üzerine inşa ediliyor

Every event is now built upon the previous one.

ve bu ilerleme insanlığın sürekli gelişim içinde olduğu inancını pekiştiriyordu.

And this progress reinforced the belief that humanity is in a state of constant development.

Bu inanç, aydınlanma çağıyla birlikte,

This belief, along with the Age of Enlightenment,

herkes tarafından kabul edilir bir hal aldı.

It has become an accepted state by everyone.

Zira bu çağın düşünürleri,

For the thinkers of this age,

döngüsel zaman anlayışının,

the understanding of cyclical time,

tarihin ve insan deneyiminin dinamiklerini yeterince yansıtamadığı görüşündeydiler.

They believed that it did not sufficiently reflect the dynamics of history and human experience.

Örneğin, bu dönemin önde gelen isimlerinden biri olan Immanuel Kant,

For example, one of the prominent figures of this period, Immanuel Kant,

zamanın çizgisel olarak aktığını savunuyordu.

He argued that time flows linearly.

Çünkü bu anlayış, insanın olayları neden sonuç ilişkisi içinde ve sıralı bir şekilde algılamasıyla örtüşüyordu.

Because this understanding aligned with the way humans perceive events in a cause-and-effect relationship and in a sequential manner.

Ona göre,

According to him/her,

zamanın bu şekilde ilerlemesi,

the passage of time in this way,

evrenin sürekli bir gelişim ve evrim sürecinde olduğuna işaret ediyordu.

It indicated that the universe is in a constant process of development and evolution.

Sanırım biraz daha netleşti değil mi kafamızda

I think it's become a bit clearer in our minds, hasn't it?

neden döngüsel zaman fikrinden çizgisele geçildiği?

Why did the idea of cyclical time shift to linear?

Döngüsellik,

Cyclicality,

olduğunuz yerde dönmek demekti aslında.

It actually meant to turn back where you are.

Oysa aydınlanma çağının yaslandığı en temel kavram ilerlemeydi.

However, the most fundamental concept upon which the Age of Enlightenment relied was progress.

Ki zaten modernizm deyince de ilk aklımıza gelen sözcüktür herhalde bu ilerleme.

After all, when we think of modernism, the first word that comes to mind is probably this progress.

Hep gelişelim, önümüze bakalım, daha da ileriye gidelim.

Let's always improve, look ahead, and move further forward.

Peki bu ilerleme gerçekten de hep olumlu yönde mi seyrediyor sizce?

So, do you think this progress is really always heading in a positive direction?

İşte burada tarihsel süreçlere farklı bir perspektiften bakabilmemiz gerekiyor.

Here we need to look at historical processes from a different perspective.

Döngüsel zaman, insanı doğayla bütünleşmeye,

Cyclical time encourages humans to integrate with nature,

tabiatın ritmiyle uyumlu bir hayat sürmeye teşvik ediyordu.

It was encouraging to live a life in harmony with the rhythm of nature.

Bu doğru.

This is true.

Her şeyin yeniden doğması,

The rebirth of everything,

bir döngü içinde devam etmesi,

to continue in a loop,

insanların yaşamlarını daha sürdürülebilir kılıyordu belki de.

Perhaps it was making people's lives more sustainable.

Fakat bu şekilde yaşamak da bazı duyguları hiç hissedemeyeceğimiz anlamına geliyor.

However, living this way also means that we won't feel certain emotions at all.

Sonsuz bir deneme şansımızın olduğu bir yaşamda arzudan,

In a life where we have an infinite chance to try, from desire,

başarılı olmanın verdiği mutluluktan ya da tutkudan nasıl beslenebiliriz ki?

How can we feed off the happiness or passion that comes from being successful?

Nasıl motive olabiliriz ki?

How can we be motivated?

İşte bu yüzden de tıpkı Zeus gibi döngüyü kırmamız gerekiyor arkadaşlar.

That's why we need to break the cycle just like Zeus, friends.

Çizgisel anlamda,

In a linear sense,

çizgisel anlayışla beraber,

with a linear understanding,

zaman da belli bir yön kazandı artık.

Time has now gained a certain direction.

Her şeyin bir başlangıcı ve sonu vardı.

Everything had a beginning and an end.

Bu da ilerlemeyi, sürekli bir değişim ve yenilik arayışını beraberinde getirdi.

This also brought about progress, a continuous pursuit of change and innovation.

İnsanlar artık geçmişe değil,

People no longer look to the past,

geleceğe odaklanmaya başladılar.

They have started to focus on the future.

Tabi bunun negatif etkileri de olmadı değil.

Of course, it also had its negative effects.

Sabah gözlerimizi açar açmaz saate bakıyoruz artık.

As soon as we open our eyes in the morning, we look at the clock now.

Bir yerlere yetişme telaşıyla güne başlıyoruz hep.

We always start the day in a hurry to get somewhere.

Sürekli böyle bir geç kalıyorum hissi içerisindeyiz.

We always feel like we are late like this.

Bölümün başında duyduğumuz kaygı dolu sesleri hatırlayalım.

Let's remember the anxious voices we heard at the beginning of the chapter.

Hep bir şeyler kaçırıyorum düşüncesi de işte bu ilerleme takıntımızın bir yansıması.

The thought that I am always missing something is a reflection of our obsession with progress.

Ama bir şey diyeceğim size.

But I will say something to you.

Esas sürekli hayatı kaçırıyor muyum endişesiyle yaşarken kaçırıyoruz biz hayatı.

While I’m worrying whether I’m missing out on life, we are actually missing life.

Bu FOMO etkisinin girdabına kapılıp kayboluyoruz.

We are getting caught up and lost in the whirlpool of this FOMO effect.

Halbuki bu çizgisel akışta kendi döngülerimizi de oluşturabiliriz.

However, we can also create our own loops in this linear flow.

Tutkularımızı keşfedip,

Discovering our passions,

onlar için zaman ve emek harcamak sahip olduğumuz zamanı daha bir değerli kılacak aslında.

Spending time and effort on them will actually make the time we have more valuable.

Bunun için harcadığımız zamanın ne kadar verimli geçtiği ya da sonucunda ne kadar başarılı olduğumuza çok da takılmamak gerekiyor sanırım.

I suppose we shouldn't get too hung up on how efficiently the time we spend on this goes or how successful we are as a result.

Daha ziyade tutkularımızın akışında keyifle kaybolabilmek hepimize çok daha iyi gelecektir.

It will be much better for all of us to be able to joyfully lose ourselves in the flow of our passions.

Bu sayede zaman dediğimiz o devasa girdabın içinde belki bir anlam da yaratabiliriz.

This way, we may be able to create some meaning within that vast whirlpool we call time.

İzlediğiniz için teşekkürler.

Thank you for watching.

Bir sonraki videoda görüşmek üzere.

See you in the next video.

Hoşça kalın.

Goodbye.

Tepki sürecinize güvenle başlayabilirsiniz.

You can confidently start your reaction process.