#24 Rengarenk | Zeynep Karagöz: Renkli Eller, Rengarenk Ruhlar

Rengi mi? Şekli mi? Açık mı? Koyu mu? Belli mi?

Is it the color? The shape? Is it light? Is it dark? Is it clear?

Öyleyse renkleri konuşalım mı?

So shall we talk about colors?

Homart'la Rengarenk Podcast serimizde renkleri bütün tonlarıyla konuşmaya, incelemeye, görmeye devam ediyoruz.

In our Homart Rengarenk Podcast series, we continue to talk about, examine, and see colors in all their shades.

Ben Homart yazarlarından Pınar Karadeniz, bu bölümdeki konuğum, mimar ve Robotel Derneği Başkanı, kurucusu, sevgili Zeynep Karagöz.

I am Pınar Karadeniz, one of the authors of Homart, and in this section, my guest is architect and the founder, president of the Robotel Association, dear Zeynep Karagöz.

Hoş geldin Zeynep.

Welcome, Zeynep.

Hoş bulduk.

We are glad to be here.

Senin renklerle ilgin nedir? Bir anlat bakalım bize.

What is your relationship with colors? Tell us about it.

Ya hayatım çok renkli.

Oh, my life is very colorful.

Sağ olsun sivil toplumuma geçmek, mimarlıktan sonra renklerimi azaltmadı, çoğalttı aslında.

Thank goodness, transitioning to civil society didn't reduce my colors after architecture; in fact, it increased them.

Biz Robotel Derneği olarak el ve parmak kaybı olan, kol kaybı olan veya doğuştan öyle olan kardeşlerimize,

As the Robotel Association, we aim to support our siblings who have lost hands and fingers, have lost arms, or were born that way.

üç boyutlu yazıcı teknolojisinin,

the technology of three-dimensional printing,

kişiye özel üretim avantajından faydalanarak, tamamen ücretsiz, mekanik eller yapıyoruz.

By taking advantage of the custom production benefit, we create completely free mechanical hands.

Adına Robotel diyoruz.

We call it Robotel.

Robota benzediği için, robotik bir tarafı yok.

It looks like a robot, but it doesn't have a robotic side.

Tamamen mekanik, bilek veya dirsek ekleminin hareketiyle kavrama hareketi yapabilen.

Completely mechanical, capable of gripping movements with the movement of the wrist or elbow joint.

Dolayısıyla çocuklara, proteze erişimleri olana kadar, kol kaslarında erimelere engel olan, beynin gelişimine destek olan,

Therefore, until children have access to prosthetics, it prevents muscle atrophy in the arms and supports the development of the brain.

artı bir de kendilerini.

plus one more themselves.

Aksik değil, güçlü hissetmeleriyle sağlayabilmek amacıyla, böyle rengarenk eller yapıyoruz.

It's not a deficiency; we create such colorful hands to enable them to feel strong.

Renklerimiz burada devreye giriyor.

Our colors come into play here.

Üç boyutlu yazıcıdan çıkan eller, öyle protezler gibi böyle ten rengi, ten dokusu vesaire değil,

The hands produced by the 3D printer are not like prosthetics, with skin color or skin texture, etc.

daha ziyade böyle oyuncak gibi eller.

More like hands that are like toys.

Çocuklar için de bu hiç sorun değil, aksine çok da eğlenceli.

It's not a problem for children at all; on the contrary, it's very fun.

Dolayısıyla biz onların hayal ettiği kahramanlarda, temalarda,

Therefore, we see in the heroes and themes they envision,

eller yapıyoruz.

We are making hands.

Rengarenk ellerimiz var yani.

We have colorful hands, that is.

Bu rengarenk elleri yapma hikayesi biraz geçmişteki maker hareketinden mi başladı sanki?

Does the story of these colorful hands seem to have started with the maker movement from the past?

Ben öyle biliyorum.

I know it that way.

Aslında biz robotel sayesinde maker hareketiyle tanıştık.

Actually, we got to know the maker movement thanks to Robotel.

Öyle birbirinin içine geçmiş bir durum.

It's such an intertwined situation.

Ben aslen mimarım dediğin gibi.

I am originally an architect, as you said.

Ama mimarlık deneyimim ve mimarlık mesleki tecrübem de zamanla evrildi.

But my architectural experience and professional expertise in architecture have also evolved over time.

Biraz böyle...

A bit like this...

Çok disiplinler arası düşünmekten, geniş resme bakmayı sevmekten,

Loving to think in a highly interdisciplinary way and to look at the bigger picture,

işin içine çorbaya farklı renkler katmak istemekten kaynaklı olarak deneyim tasarımına evrildi zamanla.

Over time, it evolved into experience design as a result of wanting to add different colors to the soup.

Mimarlık şirketi reklam ajansı ile evrendi.

The architecture company evolved with the advertising agency.

Bir tasarım ajansına dönüştü.

It transformed into a design agency.

Oradan teknolojiyle beraber projeler yapmaya başladık.

From there, we started to work on projects along with technology.

Geçici projeler de yapınca deneyim tasarımı dedik adına.

When we did temporary projects, we called it experience design.

Ondan sonra da çeşitli teknolojileri kullanarak projeleri üretirken,

After that, while producing projects using various technologies,

üç boyutlu yazıcı hayatımıza girdi.

The three-dimensional printer has entered our lives.

Üç boyutlu yazıcı, ilerinin böyle geleceğinin en güzel, en verimli, hayatımızı değiştirecek,

A 3D printer is the most beautiful, most efficient, and life-changing way that the future will come.

ondan sonra devrimsel bir teknoloji diye insanlara anlatırken,

while explaining to people that it is a revolutionary technology,

telefon kılıfı ve oyuncak basıyor olmak çok gerçekçi bir hayat değiştirici metot olmadığını karar verdik.

We decided that pressing phone cases and toys is not a very realistic life-changing method.

Ve örnek bir proje aslında göstermek istedik.

And actually, we wanted to show an example project.

Robotel bir sosyal sorumluluk projesi olarak başladı o anlamda.

It started as a social responsibility project in that sense.

Yani ajansın...

So, you're the agent...

İşte bu teknolojiyi nasıl insan hayatına gerçekten artı değer katar diye araştırma yaparken,

Here, while researching how this technology can truly add value to human life,

globalde yeni oluşmuş bir sosyal medya grubuyla,

with a newly formed social media group globally,

o zaman Google Plus vardı.

At that time, Google Plus existed.

Google Plus diyebilirim çünkü artık yok.

I can say Google Plus because it no longer exists.

Ondan sonra 500 kişilik bir global insan grubuyla karşılaştık.

After that, we encountered a global group of 500 people.

Aaa baktık açık kaynaklı eller, tasarımlar.

Oh, we looked at open-source hands, designs.

İşte bir tane Güney Afrikalı marangoz kendine yapmış parmak,

Here is a finger made by a South African carpenter for himself.

oradan komşusuna el yapmış Amerikalı mekatik.

The American mechanic made a handmade item for his neighbor from there.

Araratronik mühendisiyle birlikte çalışmış biri, İngiltere'den biri, bilmem nereden falan.

Someone who has worked with an Araratronik engineer, one from England, and someone from I don't know where.

Aaa bir de patentlememişler, lisanslamamışlar.

Oh, they haven't patented or licensed it either.

Açık kaynak olarak insanlığın kamu yararına, sosyal fayda amaçlı kullanımını açmışlar.

They have opened it for the public good and social benefit purpose as open source for humanity.

Ah işte ütopya.

Ah, here's the utopia.

Dedik ki budur zaten açık kaynak bilgiye ve tasarıma o zamanlardan beri inanıyoruz ve ona gerçekten bağlıyız.

We said that we have believed in and are truly committed to open-source information and design since those times.

Her anlamda bizim için aha işte budur anı oldu.

In every sense, this became the moment we were waiting for.

Ekipçe.

As a team.

Serdar ve Hakan, Serdar Okumuş ve Hakan Pakten'le birlikte üçümüz ilk roboteli 2014 yılında

Serdar and Hakan, the three of us, including Serdar Okumuş and Hakan Pakten, started the first robotics in 2014.

Matbaa'da dört parmağını kaybetmiş olan Mehmet Ali Toprak isimli bir kardeşimize yaptık.

We did it for a brother named Mehmet Ali Toprak, who lost four fingers in the printing house.

Ondan sonra da dedik ki işte bu böyle yapılıyor.

Then we said, this is how it's done.

Zaten tasarım açık kaynak.

The design is already open source.

Belki insanların önünde dil engel olabilir diye bütün dokümanları Türkçe'ye çevirdik.

We translated all the documents into Turkish because we thought that a language barrier might be an obstacle in front of people.

Yapım süreçlerimizi kaydettik.

We recorded our production processes.

Ondan sonra bir de site kurduk.

After that, we also set up a website.

Robotel.org diye.

It's called Robotel.org.

Her şeyi yayınladık.

We published everything.

Buyurun herkes yapsın dedik.

We said let everyone do it.

Kimse yapmadı.

No one did it.

Çok klasik bir Türkiye hikayesi.

A very classic Turkey story.

Ondan sonra ama işimize döndük biz sonuçta yani biz hani bakın yapılabiliyor kanıtladık.

After that, we got back to work, after all, we proved that it can be done.

Basında falan yer aldık.

We were featured in the press and such.

Bu basında medyada yer alınca insanlar gelip bize siz makersınız dedi.

When it was featured in the media, people came to us and said you are the makers.

Dedik ney?

What did we say?

Maker.

Maker.

O zamanlar yeni moda olmakta olan bir kavramdı.

It was a concept that was becoming fashionable at that time.

Şimdi artık moda değil bu arada.

By the way, it's not fashionable anymore now.

Geçti artık.

It's over now.

Evet moda olduğu zamanlar biz de dergide HomeArt'ta yazısını yapmıştık.

Yes, when it was trendy, we also wrote an article in the magazine HomeArt.

Evet her trend gibi böyle bir yükseliş bir de inişi var.

Yes, like every trend, there is an increase and then a decrease.

Elbette elbette.

Of course, of course.

Ondan sonra o zamanlar modaydı.

After that, it was fashionable at that time.

Yeni moda olmaktaydı.

It was becoming the new trend.

Amerika'da Dale Dautry diye bir amcamız Make Magazine diye bir dergi çıkarmıştı.

In America, an uncle of ours named Dale Dautry used to publish a magazine called Make Magazine.

TED konuşmasında anlatıyordu.

He was explaining in the TED talk.

Ne maker?

What is a maker?

Aslında bizim kültüre olarak çok aşina olduğumuz zanaat ve sanatın yaparak öğrenmenin deneyimini.

Actually, it is the experience of learning by doing in crafts and arts that we are very familiar with as a culture.

Deneyimsel öğrenmenin böyle bir karışımı gibi bir şey.

It's like a blend of experiential learning.

Bir şeyi sadece düşünmek yetmez yapmak da gerek.

Thinking about something is not enough; it also needs to be done.

Yaparak, deneyimleyerek öğreniyor ve öğretiyorsanız makersınız diyordu.

He said that if you are learning and teaching by doing and experiencing, you are a maker.

Biz zaten öyleyiz diyorduk.

We were already saying that we are like that.

Çünkü yaptığımız, kullandığımız teknolojileri Türkiye'de öncülerinden olduğumuz için onların eğitimini vermeye başlamıştık bile.

Because we had already started providing training for the technologies we use, as we are pioneers of them in Turkey.

Bunu da güzel bir maker projesi olarak paylaşmaya başladık.

We started sharing this as a nice maker project.

Bir dönem neredeyse işimize çok az vakit ayırıp işte bir yandan Robatel'de gönüllüyüz.

At one point, we spent very little time on our work, while on the other hand, we were volunteering at Robatel.

Bir yandan maker hareketinde gönüllüyüz.

On one hand, we are volunteers in the maker movement.

İşe vakit kalmıyor falan dönemi oldu bir dönem.

There was a time when there was no time left for work, etc.

Ondan sonra yavaş yavaş ben tabii mimarlıktan sıyrılıp sivil topluma doğru yatay geçiş yapmış oldum.

After that, I gradually shifted from architecture to civil society.

Bu Robatel tarafında da aslında 2014'te ilk eli yaptık ama aileler bize 2015 sonu falan bulup vakalar 2015'te gelmeye başladı.

We actually did the first one on the Robatel side in 2014, but families started to come to us towards the end of 2015 and the cases began to arrive in 2015.

O zaman da.

Then too.

İşte çocuklar, aileleri, öğretmenler falan filan hayır da diyemiyoruz.

Here are the children, families, teachers, and so on; we can't say no either.

Çünkü yapabiliyoruz.

Because we can.

Yapabiliyorsak yapmalıyız.

If we can, we should do it.

Öyle bir vazife duygusu var.

There is such a sense of duty.

Ama destek olamadığımız şehir dışından insanlar çıktı falan.

But there were people from outside the city that we couldn't support and so on.

Biz gidemiyoruz yoğunuz falan.

We can't go, we're busy and so on.

Bir baktık sosyal medyada bir yerlerde paylaşınca ben bir ucundan tutarım diyenler var.

We saw that there are those who say they will hold one end if shared somewhere on social media.

O zaman bize ışık yandı.

Then the light turned on for us.

Dedik ki demek ki bir gönüllü.

We said that he must be a volunteer.

Uçuşturarak biz bunu imece usulü yapabiliriz dedik.

We said we could do this by working together.

2015'ten itibaren de çocuklara yapmaya başladık.

We started doing it for children from 2015 onwards.

Ondan sonra da yavaş yavaş vakalar arttı.

After that, the cases gradually increased.

2015'in sonu ilk çocuk vaka.

The end of 2015, the first child case.

Ondan sonra daha önce birkaç genç vaka var.

After that, there are a few previous young cases.

Ondan sonra da 2017'de fark yaratan seçildik Sabancı Vakfı tarafından.

After that, we were elected by the Sabancı Foundation in 2017, making a difference.

Siz kimsiniz deyince de tüzel bir kişilik olmamız gerektiğini anlayıp.

When you say "Who are you?", you realize that we need to be a legal entity.

Ve dernek oldunuz.

And you became an association.

Dernek olduk.

We became an association.

Bu vesileyle.

On this occasion.

Kervan yolda.

The caravan is on the road.

Düzülür'ün tam karşılığı.

The exact equivalent of "Düzülür."

Evet derneksiniz.

Yes, you are an association.

Ve şu anda tabii yaşanmış olan çok acı çok acı felaketle birlikte çok daha farklı bir konuma geldiniz.

And right now, of course, you have reached a much different position along with the very painful, very painful disaster that has occurred.

Çok daha farklı bir işleve sahipsiniz.

You have a much different function.

Biraz bundan bahseder misiniz Zeynep?

Can you tell us a bit about this, Zeynep?

Tabii zaten şimdi bir yandan çok hüzünlendiğim acı duyduğum bireysel olarak bir yandan da gurur duyduğum bir noktadayız.

Of course, we are now at a point where on one hand I feel very sad and in pain individually, and on the other hand I feel proud.

Biz bugüne kadar artık uzun farklılığı diyoruz engelli demiyoruz doğuştan ağırlıklı olarak elleri parmakları gelişmemiş olan kardeşlerimizle çalıştık travma vardı yaptığımız vakalar arasında ama çoğu ya işte bir kaza terör savaş oranı çok düşüktü şimdi eninde sonunda yetişkinlerin bir şekilde proteze erişimi oluyor çocukların proteze hiç erişimi yok çünkü çok pahalı.

Up until now, we have referred to it as long difference, not as disability; we have worked with our siblings whose hands and fingers are primarily underdeveloped from birth. There were traumatic cases among those we dealt with, but most of them were due to accidents, and the rate of those related to terrorism or war was very low. Now, sooner or later, adults somehow have access to prosthetics, while children have no access to prosthetics at all because they are very expensive.

Yapımı.

Construction.

Çok meşakkatli çocuklar çok hızlı büyüyorlar ve sürekli değiştirmeleri 6 ay bir senede bir değiştirmeleri gerekiyor.

Very demanding children grow up very quickly, and they need to change them every 6 months to a year.

Üstelik sektördeki presadaki protezlerin çoğu fonksiyonel değil öyle bir kavrama işlemi falan da yapmıyor.

Moreover, most of the prosthetics in the press sector are not functional and do not perform any gripping actions.

Yapanları çocuklar kaldıramıyor ağır oldukları için falan.

Children cannot lift them because they are heavy and such.

Bugüne kadar biz çok mükemmel bir boşluğu dolduran bir pozisyondaydık.

Until now, we have been in a position that fills a very perfect gap.

Her ne kadar istatistik olmasa ve herkese erişmek için görünürlük kıymetli olsa da 400'den fazla çocuğa 1000'den fazla elliyorduk.

Although it was not a statistic and visibility was valuable to reach everyone, we were reaching over 1000 with more than 400 children.

Yapmıştık bu tarihe kadar bir anda karşımıza başka bir tablo çıktı bu sefer travma tablosu tam net rakamlar elimizde olmamakla birlikte henüz derliyoruz inanılmaz uzuv kaybı var depremden dolayı hem yetişkinlerde hem çocuklarda maalesef ki ve ilk önce bir durumu anlamaya çalıştık.

We had done this until this date when suddenly another picture emerged, this time a trauma picture. Although we do not have exact figures yet, we are still compiling them. There is an incredible loss of limbs due to the earthquake, both in adults and children, unfortunately, and we first tried to understand the situation.

Hali hazırdaki sahada yakın yerlerde olan işbirliklerimiz.

Our collaborations in nearby locations in the current field.

Onlardan daha sonra bahsederim ondan sonra nedir tablo diye derken hani biz bireysel olarak gidip orada bir şey yapalımdan aslında herkes gibi yola çıkmıştık ne yapabiliriz diye yok dediler siz size çok ihtiyaç alacak siz bir hazırlanın kapasitemizin en az 10 katına çıkıp çocuklara destek olmak için şimdi hazırlık yapıyoruz.

I'll talk about them later; when I say what the table is afterwards, you know, actually we had set out like everyone else, thinking what we could do individually. But they said no, you will be needed a lot; you prepare yourselves because we are now making preparations to increase our capacity at least 10 times to support the children.

Bu uzuv kayıpları ile ilgili inanılmaz bir görev düşeceğinin farkındayız.

We are aware that an incredible task awaits us regarding these limb losses.

Şimdi buna geri döneceğiz ayrıntılı bilgi alacağız biz vatandaşlar olarak dinleyiciler olarak neler yapabiliriz vesaire bu ayrıntılara gireceğiz ben şimdi biraz zaten kararmış olan ruhumuzu çocukların renkleriyle biraz aydınlatalım istiyorum gerçekten biraz çocukları konuşalım.

Now we will return to this, we will get detailed information about what we citizens, as listeners, can do, and so on. I want to brighten up our somewhat darkened spirits with the colors of children; I truly want to talk a bit about children.

Çünkü çocuk hani denir ya veya ne bileyim ben çok duyarım çocuklardan çok şey öğreniyorum çocuklardan çok şey nasıl öğreniyorum.

Because, you know how they say, I often hear it, I learn a lot from children, how do I learn so much from children?

Niye öğreniyorum benim buna vereceğim çok kısa cevap çocuklarda aslında bizim kendimiz var hani neydi biz büyüdük kirlendi ve dünya ya çocuklarda işte hala o kirlilik yok henüz yok bizim tornadan geçmemiş halde işte o yüzden de çocuklardan ben öyle hissediyorum en azından çocuklardan öğrendiğimiz şey.

Why am I learning? My very short answer to this is that children actually have what we ourselves used to have before we grew up and got polluted. In children, that pollution is still not present; they are in a state that hasn’t been shaped by the world. That’s why I feel this way about children; at least, it’s what we learn from them.

Aslında kendimizin içinde var olan cevher dönüp dolaşıp yine farkındalığımız kendimiz vicdanımız insaniyetimiz bunlara dönmek çocukla vakit geçirmek ve gerçekten bu çok kara günlerde çocukların ağzından o kadar tatlı o kadar sevimli o kadar renkli cümleler duyduk ki bu acının içerisinde gülümsedik.

In fact, the essence that exists within ourselves ultimately returns to our awareness, our conscience, and our humanity; it's about spending time with children, and truly, during these very dark days, we have heard such sweet, charming, and colorful sentences from the mouths of children that we smiled amidst the pain.

Bizi gülümsetebildi çocuklar biraz bunlardan konuşalım istiyorum.

I want us to talk a little about these things that made us smile, like the children.

Ne olur çocuklarla olan çünkü tabii bu oluşumunuz sebebiyle çocuklarla iç içilsiniz bütün ekip olarak neler yaşıyorsunuz neler yaşatıyor size çocuklar bunları biraz bizle paylaşırsan bizim de içimiz açılsın gerçekten.

What happens with the children, because of course, due to your organization, you are intertwined with the children as a whole team. What are you experiencing, what do the children make you experience? If you could share a bit of this with us, it would really lift our spirits.

Tam bu noktadan gireceğim ilk bizim çocuk vakamız yağmur.

I will start from this point, our first child case is Rain.

Şimdi altıncı elini alıyor aldı ondan sonra artık genç kız oldu robotel elçisi oldu 2015 sonu 2016 başı yağmur ve ilk çocuk vakalarda biz karşılaştığımızda inanılmaz duygusal oluyorduk.

Now she has taken her sixth hand, and after that, she became a young girl and a robotic ambassador. At the end of 2015 and the beginning of 2016, when we faced the first child cases in the rain, we were incredibly emotional.

Tam bu acıdan neşeye gelişi anlatmak için söylüyorum dönüyoruz arkamızı gözlerimiz doluyor bir şeyler falan böyle bir etkileniyorsun duygusal olarak.

I'm saying this to describe the transition from this pain to joy; we turn our backs, our eyes fill with tears, and you are emotionally affected in some way.

İster istemez bir kalbinde burkulma oluyor bunu acıma demek istemiyorum acıma değil çünkü ama bir burkulma oluyordu fakat onlar öyle hissetmiyor.

Whether they want it or not, there is a strain in their heart; I don't want to call it pity, it's not pity, but there is a strain. However, they do not feel it that way.

Hele yağmur gibi özgüveni ailesi bilinçli olan ailelerle ailelerden çıkmış çocuklarımız veya o kabukları sıyırdığın zaman dış kabuğunun dışarıdaki daha güvensiz kabuğundan sıyırdığın zaman.

Especially when our children come from families with conscious parenting, just like peeling away the outer shell to reveal the more insecure layer underneath.

Çocuklarla gerçekten iletişim kurduğumuzda senden benden öteki çocuktan hiçbir farkı yok ki onun gözlüğe ihtiyacı var ötekinin işitme cihazına ihtiyacı var birinin bastona ihtiyacı var bunun da robotel'e ihtiyacı var hayatının biraz daha destekli gidebilmesi için.

When we really communicate with children, there is no difference between you and me and the other child; one needs glasses, another needs a hearing aid, one needs a cane, and this one needs a robot to help their life go a little more smoothly.

Yani orada bir acıma duygusunun yersizliği ile bir yüzleşme oldu benim kendi tarafımda en azından.

So there was a confrontation on my part at least, with the unwarranted nature of a feeling of pity.

Evet.

Yes.

Ve hatta bu acıma duygusunun.

And even this feeling of compassion.

Duygusuna dair bir savaş ve hani bu olmamalı bu yanlış önyargılarımızdan sıyrılmalıyız.

A war over its emotion, and this shouldn’t be, we must break free from our wrong prejudices.

Bu çocuklar hepimiz gibi rengarenk harika yürekler onların neşesine ortak olmalıyız hüznümüzü onlara yaymamalıyız şeklinde bakmaya başladık.

We started to see these children, like all of us, as wonderfully colorful hearts, and we should share in their joy, not spread our sorrow to them.

Böyle bir benim kişisel yolculuğum bizim ekibin böyle bir yolculuğu oldu çünkü çocukla karşı karşıya geldiğimiz zaman işte anlatıyorsun ne yapacaksın?

Such a journey has been my personal journey and also the journey of our team because when we are faced with the child, what will you do?

Bir tane örnek el basmış oluyoruz gösteriyoruz üç boyutlu yazıcılardan bahsediyoruz orada bastığımız başka şeylerden oyuncaklardan o demin bahsettiğim aslında o kadar hayatı değiştirmeyen ama çok güzel eğlenceli şeyler olan baskılarla beraber oynuyoruz falan nasıl aydınlanıyorlar nasıl yüzleri gülüyor şöyle bir hikaye anlatmak istiyorum örnek bu kabuk soyulması ile ilgili 2019 yılında bir aile geldi bir sürü aile geliyor da gelen ailelerden bir tanesi.

We are demonstrating a sample that we have printed, talking about 3D printers, and playing with other things we have printed like toys. These prints, which I mentioned earlier, are not life-changing but are very beautiful and entertaining. I'm trying to tell a story about how they get enlightened and how their faces light up. This is an example related to peeling. In 2019, a family came; many families come, but one of the families that came was...

Evet.

Yes.

Kapıdan içeri öyle bir gün düzenlemiştik 9-10 aile gelmişti genç bir kızımız 11-12 yaşlarında robotel için ölçü alınacak el yapılacak falan filan başka aileler de var kapıdan içeriye şey diye girdiler ten rengi istiyoruz çıkarken siyahtı havalı diye o da yani çünkü çocukları anlattığınız zaman 9 aileden biri siyah biri Iron Man biri Batman.

We had organized such a day when 9-10 families came in through the door; we were going to take measurements for a young girl about 11-12 years old for a robotel, and there were other families as well. When they entered, they said they wanted skin color, but when they left, it was black because it looked cool. That's because when you describe the children, one out of the 9 families is black, one is Iron Man, and one is Batman.

Biri kırmızı biri öyle çıktılar çünkü çocuğun hayal gücü o kadar renkli o kadar ifadesi kuvvetli ki o zaten kendine eksikliği güçlü hissediyorsa sen ona böyle bir araç veriyorsun bir destek sunuyorsun dolayısıyla o elleri görünce bir de değiştirebileceğini fark edince çünkü 6 ay olacak bir sene uyuyacak büyüyecek rengi değişecek biz şeylere şahit olduk yağmurun ilk eli mesela mavi bir şey.

One was red, the other came out like that because the child's imagination is so colorful, so expressive that if he already feels a strong sense of deficiency, you are giving him such a tool and offering support. Therefore, when he sees those hands and realizes he can change them, because in 6 months to a year, it will grow and change color, we have witnessed things like the first hand of rain, for example, being blue.

Mavi üzerine beyaz kartaneliydi sonra pembe üzerine beyaz kartaneli oldu kızlarda bu arada bir numara Elsa Elsa aşağı Elsa yukarı Elsa çıkıyor içimden böyle sürekli bence çünkü çok az sayıda güçlü kadın rol model var o yüzden öyle de bir şeyim var tespitim var altını çizelim ondan sonra erkek çocuklarda dönemde ne modaysa Batmanler Iron Manler işte Thorlar ondan sonra.

It was white snowflakes on blue, then it became white snowflakes on pink. In the meantime, the girls have one number, Elsa. Elsa is going up and down, I keep thinking like this because there are very few strong female role models, so I have an observation about that, let's underline it. After that, for boys, whatever is trendy at the time, it's Batmans, Iron Men, and Thors.

Sonra işte Transformerslar işte ne bileyim Fast and Furiouslar Fenerbahçe Galatasaray Beşiktaşlar Karakartallar Aslanlar Spongeboblar falan böyle gidiyor rengarenk dünyaları o yüzden o eller de rengarenk oluyor kızlarda da pembe Elsa mor Elsa ondan sonra beyaz Elsa arada şey çıkıyor gökkuşağı çok güzel ondan sonra ne bileyim işte başka arada cıcım cıcım.

Then, you know, there are the Transformers, Fast and Furious, Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş, the Black Eagles, Lions, Spongebob and so on, it all goes on with colorful worlds, that's why those hands become colorful too. The girls have pink Elsa, purple Elsa, and then white Elsa, and sometimes there’s a rainbow, very nice, and then, I don’t know, just other colorful things in between.

Canım cıcım öyle bir çizgi film çıkıyor tilki çıkıyor hayvanlar çıkıyor vesaire böyle rengarenk eller yapıyoruz ve onların o neşesine o yüzlerindeki gülüşe şahit oldukça ailelerin de onlarla birlikte dönüşümüne bizim dönüşümüze toplumun dönüşümünün ben böyle aslında bir bireysel yapı taşlarından olabileceğine inanan bir insanım.

My dear, there’s a cartoon coming out where there's a fox and animals coming out, and so on – we are creating colorful hands like that. And as I witness their joy, the smiles on their faces, I believe that the transformation of families alongside them, our transformation, and the transformation of society could actually be individual building blocks of something bigger.

Bütün dönüşümlerin öyle olabileceğine inandığım için oradaki hayatı güzelleştirmek renklerini yapmak.

I believe that all transformations can be like that, so to beautify life there and create its colors.

Çoğaltmak bence hepimizin rengini çoğaltıyor.

I believe that multiplying is enhancing all of our colors.

Senin şimdi söylediğin bazı cümleleri biz tabii teaser vereceğiz biraz şu anda ama Robotel şarkısına yansıttık biliyorsun seninle birlikte oturduk yazdık şarkı sözlerini sevgili Tibet Ağartan'da şu anda bestelemekle meşgul.

Some of the sentences you just said will be teased a bit now, but we reflected them in the Robotel song; you know we sat down together and wrote the lyrics, and dear Tibet Ağartan is currently busy composing it.

Biz depremden çok daha önce aslında.

Actually, we were long before the earthquake.

Bu işe başladık biraz ara vermiştik kişisel meşguliyetler sebebiyle ama şimdi tekrar aktive oldu proje en yakın zamanda ya bu benim çok gerçekten gönülden inandığım hep öyle oldu ama şimdi daha da başka bir boyutta inanıyorum.

We started this job; we had taken a break due to personal commitments, but now the project has become active again. This is something I truly believe in from the bottom of my heart, and it has always been that way, but now I believe in it even more deeply at a different level.

O işin ekomotifi sensin zaten.

You are already the driving force behind that work.

Neyse şimdi o detaylar önemli değil ama güzel bir şey.

Anyway, those details are not important now, but it's a nice thing.

Buradan da teaser vermiş olalım çok güzel bir iş iyilik güzellik üzerine bir şey yapıyorsun aslında iyilik ve güzellik üzerine düşünüyorsun öncelikle bu sana iyilik ve güzelliği geri getiriyor yani ben şeye inanıyorum güzellik üzerine iyilik üzerine düşündüğünde insanlar.

Let's give a teaser from here as well. You are actually working on something very beautiful about goodness and beauty; you are primarily thinking about goodness and beauty. This brings goodness and beauty back to you. I believe that when people think about beauty and goodness.

İyileşiyor buna inanıyorum ve hepimizin hayatta ucundan da olsa iyilik güzellik düşünmemiz gerektiğini ve o iyilik güzelliğinde bir ucundan tutmamız gerektiğini düşünüyorum çünkü öncelikle bu bize iyi geliyor insana iyi gelen bir şey bu çocuklar hakkında düşünmek zaten güzellik düşünmek demek.

I believe that we are healing, and I think that all of us should at least think about goodness and beauty in life and that we should hold onto that goodness and beauty because, first and foremost, it is good for us; thinking about these children already means thinking about beauty.

Dolayısıyla sen de böyle.

Therefore, you are like this too.

Bir şey yapıyorsun senin yaptığında hepimize iyi geliyor orada ufak bir yorumda bulunayım buyurun her insan farklı ben düşünsel insandan ziyade aksiyon insanıyımdır mesela bizim ekipte Serdar da zihinsel düşünseldi.

You are doing something that is good for all of us. Let me make a small comment on that: every person is different. I am more of an action-oriented person rather than a thoughtful person. For example, in our team, Serdar was more of a mental thinker.

Evet burada aslında illa hani illa bir işte gidin bir yere destek olun işte yani x misyonu.

Yes, here it is actually necessary to go somewhere and support a job, you know, like a certain mission.

Size uygun olmayabilir elbette iyi düşünmek kimisine uygun olur düşünsel işler yapar kimisi aksiyona geçmek için yaratılmıştır iyi bir şeyler yapar kimisi bir şeyi yönetir liderlik yapar başlatır kimisi yapılanın ucundan tutar destek olur orada ben hiçbirinin diğerine üstünlük sağlamadığının altını çizmek istiyorum.

It may not be suitable for you, of course. Thinking well may suit some, as they engage in intellectual work; others are created to take action and do something good. Some lead and manage, while others support and hold onto the outcomes. I want to emphasize that none is superior to the other.

Çok doğru.

Very true.

Birlikte çalışarak aslında bir şeyleri çoğaltabiliyoruz ama bir şey yapabiliyor olmanın gücünü eğer hissedersek inanılmaz büyük bir motivasyon onu da söyleyeyim yani mükemmeliyetçi olmamak biraz ayaklarını çamura basmaya göze almak lazım orada.

By working together, we can actually multiply things, but if we feel the power of being able to do something, it can be an incredible motivation. Let me also say that not being a perfectionist requires a willingness to get your feet a bit muddy in that regard.

Harika peki evet şimdi şu andaki aksiyon planınız nedir?

Great, okay yes, what is your current action plan?

Neler yapıyorsunuz? Ne tür desteğe ihtiyacınız var? Biz sade vatandaşlar neler yapabiliriz?

What are you doing? What kind of support do you need? What can we ordinary citizens do?

Aksiyon planından gideyim şu anda öyle bir noktadayız ki maalesef hala temel ihtiyaçları karşılamakla uğraşıyoruz ama bir yandan biz sahada tespitlerimizi ve hazırlıklarımızı yapmaya başladık.

Let me go with the action plan; right now we are at a point where, unfortunately, we are still struggling to meet basic needs, but on the other hand, we have started to make our assessments and preparations in the field.

Çünkü bir eli takabilmek bir ortez protez için çalışmaya başladık.

Because we started working on a prosthesis to be able to attach a hand.

Aksiyon planına başlayabilmek için yetişkin veya çocuk fark etmez tıbbi müdahalelerin hepsinin yapılmış olması ve yaraların iyileşmesi lazım önce.

In order to start the action plan, all medical interventions must be completed and the wounds must heal, regardless of whether it's an adult or a child.

Bu çocuklarda hızlı da iyileşme olduğunu düşünerek 3 aydan falan başlıyor aşağı yukarı daha hızlı da olabilir daha uzun da olabilir.

Thinking that these children recover quickly, it starts roughly from 3 months; it could be faster or it could take longer.

Dolayısıyla bu süreyi biz hazırlık için kullanmaya karar verdik.

Therefore, we decided to use this time for preparation.

Sonuçta çok küçük çekirdek kadroyla her işini kendi yapan bir sivil toplum örgütüyüz.

In the end, we are a non-governmental organization that does all its work with a very small core team.

Daha henüz.

Not yet.

Henüz elimizde net rakam yok ama en azından 10 katı kapasiteye artmamız gerekecek gibi duruyor.

We don't have exact figures yet, but it seems we will need to increase our capacity by at least 10 times.

Artı operasyonel olarak da biraz bir revizyon yapmamız gerek.

Additionally, we need to make some revisions operationally as well.

Çünkü Türkiye çapında 4000'den fazla gönüllümüz var normalde.

Because we normally have more than 4000 volunteers across Turkey.

Fakat afet bölgesindeki çalışmalar için tamamen gönüllülerle hareket etmemiz mümkün değil.

However, it is not possible for us to operate completely with volunteers for the work in the disaster-affected area.

Ortada bir travma bir yaz bir psikolojik durum var.

There is a trauma and a psychological state in the middle.

Dolayısıyla bizim profesyonel ya da yarı gönüllü yarı profesyonel.

Therefore, we are either professional or semi-volunteer, semi-professional.

Bir çekirdek kadroyu oluşturup İstanbul'daki merkezdeki tasarımcı ve üretim ekibini çoğaltıp kadroyu büyütüp bir de gezici ekiple sahada iş birliklerimizle bu vakaları tespit edip el yapmak için hızlıca hazırlık yapmamız lazım.

We need to establish a core team, expand the designer and production team at the center in Istanbul, grow the staff, and quickly prepare to identify these cases in the field through collaborations with a mobile team.

Her şeye ihtiyacımız var bu arada.

By the way, we need everything.

Yani neredeyse sıfırdan kuruluyormuşçasına.

So it’s as if it’s being built from almost zero.

Çünkü 10 katı kapasite oldukça yüksek bir kapasite demek.

Because a capacity 10 times higher means a very high capacity.

Yere ihtiyacımız var.

We need land.

Daha büyük bir yere geçmemiz gerekiyor.

We need to move to a bigger place.

Artı bulunduğumuz yerden bir çıkış durumu söz konusu.

There is a potential exit situation from where we are.

Maddi kaynağa ihtiyacımız var.

We need a financial resource.

Sponsorluklarla özellikle büyük kurumlarla görüşmeler devam ediyor ama her dernek gibi biz de bağışlarla ayakta duruyoruz.

Discussions are ongoing with sponsors, especially large institutions, but like every association, we also rely on donations to survive.

Derneğin sayfasında bununla ilgili bütün bilgiler var.

All the information regarding this is available on the association's page.

Robotel.org sitesinde.

On the Robotel.org website.

Robotel.org.

Robotel.org.

Instagram hesabınız.

Your Instagram account.

Bütün sosyal medya hesaplarında da Instagram, Twitter, Facebook'ta da kardeşlerimizin, çocuklarımızın.

On all social media accounts, including Instagram, Twitter, and Facebook, our brothers and children.

Ve ailelerinin izinleriyle onların paylaşım izni verdikleri görselleri sadece paylaşarak sosyal medya hesaplarında bizi görebilirler, bulabilirler, takip ederler ve paylaşırlarsa çok mutlu oluruz.

And with the permission of their families, they can only see us on social media accounts by sharing the visuals they have permission to share, they can find us, follow us, and we would be very happy if they share.

Onun dışında da gönüllü ve işbirliği yapacak.

Besides that, he/she will also volunteer and collaborate.

İster sahada ister diğer konularda destek verecek.

It will provide support both on the field and in other matters.

Herkese kapımız açık.

Our door is open to everyone.

İlla tasarımcı veya üç boyutlu yazıcı sahibi olmanız gerekmiyor.

You don't necessarily have to be a designer or own a 3D printer.

Çünkü mesela bir tane banka veznedarı.

Because, for example, a bank teller.

Bu ellerin ucuna para sayarken koyduğumuz, kullandığımız silikon parmak uçlarını takalım deyip bizim bir tasarım sorunumuzu çözmüş durumda.

These silicone fingertip covers that we put on while counting money with these hands have solved our design problem by suggesting that we should wear them.

Kayıyordu çünkü metal ve cam tutarken.

It was slipping because it was holding metal and glass.

İşte ne bileyim bir başka arkadaşımız gitti.

Well, I don't know, another one of our friends went.

AVM'lerde poster yaptı bize gönüllü sundu.

He made posters in shopping malls and offered them to us voluntarily.

Bir kere bilmek ve paylaşmak bile çok kıymetli.

Just knowing and sharing it once is very valuable.

Çünkü biz ancak görünür olarak ailelere, insanlara ulaşabiliyoruz.

Because we can only reach families and people in a visible way.

Ve aynı zamanda sahadaki işbirliklerimiz de aynı şekilde bizi buluyor.

And at the same time, our collaborations in the field are finding us in the same way.

Bütün sivil toplum örgütlerine, ondan sonra kurumlara, kuruluşlara beraber çalışmak yöntemiyle yaklaşıyoruz zaten.

We are already approaching all civil society organizations, and then institutions and organizations, through the method of working together.

İşte ne bileyim ekibin psikolojik desteğinden tutun.

Well, I don't know, from the psychological support of the team.

Ondan sonra malzeme desteğine, ondan sonra bağıştan tutun da işte geleyim koordinasyonu, gönüllü olayım.

After that, I'll support with materials, then I'll coordinate donations and volunteer.

Atölyede size telefonlarınızı açayım'a kadar her türlü desteği açız.

In the workshop, we are open to all kinds of support until I can open your phones.

Sadece el mi yapıyorsunuz Zeynep?

Are you only making hand crafts, Zeynep?

Bugüne kadar.

Until today.

Sadece parmak, kol, el yaptık evet.

We only made fingers, arms, and hands, yes.

Ama deprem üzerinde şöyle bir aksiyon planında strateji olarak üç adım düşündük.

But we thought of three steps as a strategy in an action plan regarding the earthquake.

Bir, zaten çok iyi bildiğimiz el, kol, parmak konusunda full destek vereceğiz.

We will provide full support on the hand, arm, and finger, which we already know very well.

İki, daha henüz çok tam gelişmediğine inanmadığımız için, gelişmediğine inandığımız için bazı modelleri Türkiye'de uygulamamıştık.

We had not implemented some models in Turkey because we believed them to be underdeveloped, as we do not yet think they have fully developed.

Dirsek üstü amputasyonlar için omuzdan çalışan mekanik eller var, yetişkin elleri var vs.

There are mechanical hands that operate from the shoulder for above-elbow amputations, as well as adult hands, etc.

Bunları hızlıca adapte edip bunları da uygulamak istiyoruz.

We want to quickly adapt these and implement them as well.

Yetişkinlere de ihtiyaç olduğu takdirde ve isterlerse vermek istiyoruz.

We want to give if there is a need for adults and they want it.

Üçüncüsü de ortez protez ayak, bacak konusunda destek vermeye karar verdik.

The third decision we made was to provide support for orthotic and prosthetic feet and legs.

Vücudun ağırlığı nedeniyle o ortez protezlerde üç boyutlu yazıdan çıkan malzemenin mukavemeti yeterli olmayabiliyor.

Due to the weight of the body, the strength of the material produced by 3D printing in those orthoses and prostheses may not be sufficient.

Bazı çocuk modelleri dışında orada daha güçlü ortez protez medikal ekiplerle birlikte çalışmamız lazım.

We need to work with stronger orthopedic and prosthetic medical teams there, except for some child models.

Ama bazı parçalar yapılabilir, geçici çözümler yapılabilir.

But some parts can be made, temporary solutions can be implemented.

Biz de bunları birlikte çalışmak ve işbirliği yapmak şeklinde yürütmeye karar verdik.

We also decided to carry out these activities in the form of working and collaborating together.

Bu arada şu da merak ediliyor olabilir diye sormak istiyorum.

By the way, I want to ask because this might be curious as well.

Eller ne şekilde hareket ediyor?

How are the hands moving?

Herhangi bir sinire veya kasa bağlı değil.

It is not connected to any nerve or muscle.

Çocuklar istediği zaman takıp çıkarabilecekleri bir oyuncak gibi kullanıyorlar bunu.

They use it like a toy that they can take on and off whenever they want.

Üstünde cırt cırtlar var, koluna geçiriyor.

There are Velcro straps on it, she's putting it on her arm.

Kendi takıyor, çıkarıyor zaten.

He puts it on himself and takes it off himself anyway.

Ondan sonra hani ilk seferlerinde belki ailesinden destek alabilir.

After that, maybe during their first attempts, they can get support from their family.

Takıyor.

He/She is wearing.

Ondan sonra bir eklemin hareketli olması gerekiyor.

After that, one joint needs to be mobile.

Üstünde ipler ve lastikler var.

There are strings and elastics on it.

Hatta ortodonti lastikleri falan kullanıyoruz.

Actually, we use orthodontic elastics and such.

Ondan sonra bileğini kastığı zaman veya dirseğini kastığı zaman

Even after that, when he flexes his wrist or when he flexes his elbow.

hepsi birden parmakların gerilerek kavrama hareketi yapıyor.

All at once, the fingers are making a gripping motion by tensing up.

Bıraktığı zaman da açılıyor.

It opens when he/she/it lets go.

Yani böyle ayakkabı şey yapmak, bağlamak, düğmeyi...

So tying such shoes, tying them, the knot...

İlklemek gibi bizim karmaşık dediğimiz parmakların ayrı hareket ettiği işleri yapmak imkansız.

It's impossible to perform tasks where our complex fingers move separately, like initiating.

Ama top oynayabilir, bisiklete binebilir, skutura binebilir, yemek yiyebilir.

But he can play football, ride a bicycle, ride a scooter, and eat.

Ondan sonra yani çok temel ihtiyaçlarını karşılayabilir en azından.

After that, at least he can meet very basic needs.

Muhteşem.

Magnificent.

Peki, aklına hangi şarkılar geliyor?

Well, which songs come to your mind?

Bu sohbetimiz sonunda.

This is the end of our conversation.

Evet.

Yes.

Renkler, rengarenkler.

Colors, colorful ones.

Ya burada biraz felsefe yapabilir miyim?

Can I do some philosophy here?

Ay lütfen.

Oh please.

Bunu soracağını bildiğim için hazırlıklı çalışkan öğrenci olduğum için.

I’m a prepared diligent student because I knew you would ask this.

Üç şarkı söyleyeceğim.

I will sing three songs.

Buyurun.

Here you go.

Biraz da hayatı ilk başladığımız zamanlarda ki naifliğimiz ve masumiyetimizi temsil eden White Rabbit.

A bit also representing our innocence and naivety from the early days of life, the White Rabbit.

Jefferson Airplane.

Jefferson Airplane.

Çok aslında beyaz bir şarkı değil ama o masumiyeti...

It's not really a white song, but that innocence...

İçin sembolize ediyor bireysel olarak.

It symbolizes individually.

Sonra ergenlikle birlikte depresyona girdiğimiz...

Then we entered into depression with adolescence...

Tabii ki.

Of course.

Grunge çocuklarıyız biz.

We are grunge kids.

Lütfen.

Please.

Pearl Jam Black.

Pearl Jam Black.

Ve hayatımız boyunca bu iki aslında şeyin siyah beyaz, ying yang, artı eksi kavramın arasında...

And throughout our lives, between these two essentially things, the concepts of black and white, yin and yang, plus and minus...

Gittik geldik, gittik geldik.

We went and came back, we went and came back.

Çok savrulduk.

We were very scattered.

Savruluyoruz.

We are swaying.

İnsanoğlu olarak öyle.

As humanity, that's how it is.

Devam ediyoruz.

We are continuing.

Hayatımız bu zaten.

This is our life.

Doğru.

Right.

Ama şimdi Bohemian Rhapsody.

But now Bohemian Rhapsody.

Şimdi hepsinin olduğu.

Now it is where all of them are.

Benim için müzikte rengarenk tam Bohemian Rhapsody'dir.

For me, music is like a colorful Bohemian Rhapsody.

İçinde belki o kadar renk yok şey olarak, sözel olarak, kelime olarak.

Maybe it doesn't have that many colors in terms of things, verbally, in words.

Gerek yok.

No need.

Ama her şey renk var.

But everything has color.

Ve hayat da öyle bence.

And I think life is like that.

Yani çok renkli.

So it's very colorful.

Hepsinin böyle güzel dengede, akışta olduğu.

They are all in such a beautiful balance, in flow.

Kimi zaman birinin coştuğu, kimi zaman ötekinin öne çıktığı.

Sometimes one person gets excited, sometimes the other steps forward.

Siyahın, beyazın, ondan sonra.

After black and white.

Ama aslında ötekinin, diğerinin, varlığının bizi var olmaya ittiği bir...

But actually, it is a... that pushes us to exist because of the existence of the other, the other one.

Yani siyah olmasa beyaz da yok, beyaz olmasa siyah da yok.

So if there is no black, there is no white either; if there is no white, there is no black either.

O yüzden Bohemian Rhapsody diyorum.

That's why I'm saying Bohemian Rhapsody.

Harika diyorsun.

You say it's wonderful.

İyi ki geldin Zeynep.

I'm glad you came, Zeynep.

Rengi mi?

What's its color?

Şekli mi?

The shape?

Açık mı?

Is it open?

Koyu mu?

Is it dark?

Belli mi?

Is it clear?

Aaa!

Aaa!

Öyleyse konuşalım.

Then let's talk.

Konuşalım.

Let's talk.