Ortak Türkçe alfabe nasıl kullanılacak?

Merhaba, bugün 21 Eylül 2024. Ben Tuba Mimiş.

Hello, today is September 21, 2024. I am Tuba Mimiş.

Anadolu Ajansı'nın hazırladığı Bir Bakışta podcastini dinliyorsunuz.

You are listening to the Bir Bakışta podcast prepared by Anadolu Agency.

Türk devletleri arasındaki kültürel ve tarihi bağları daha da kuvvetlendirecek bir adım atıldı değerli dinleyiciler.

A step has been taken to further strengthen the cultural and historical ties between Turkish states, dear listeners.

Ortak alfabeyle Türk dünyası birleşiyor.

The Turkic world is uniting with a common alphabet.

Türk dünyası ortak alfabe komisyonu 3. toplantısının ardından 34 harften oluşan ortak Türk alfabesi üzerinde uzlaştı ve buna ilişkin bir bildiri yayınlandı.

The Turkic World Common Alphabet Commission reached an agreement on a common Turkic alphabet consisting of 34 letters following its 3rd meeting, and a statement was published regarding this.

Peki ortak alfabe için süreç ne zaman başladı? Ortak Türkçe alfabe nasıl olacak?

So when did the process for a common alphabet begin? What will the common Turkish alphabet look like?

Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert konuğumuz. Osman Bey hoş geldiniz.

The President of the Turkish Language Association, Prof. Dr. Osman Mert, is our guest. Welcome, Osman Bey.

Hoş bulduk, teşekkür ederim.

Glad to be here, thank you.

Şimdi 34 harften oluşan ortak Türk alfabesi üzerinde uzlaşıldı dedik ve bununla ilişkin bir bildiri değindik.

We said that an agreement has been reached on the common Turkish alphabet consisting of 34 letters and touched upon a statement related to this.

Ortak alfabe neyi ifade ediyor hocam? Neden böyle bir karar alındı?

What does a common alphabet represent, teacher? Why was such a decision made?

Teşekkür ederim. Aslında bu bir süreçti. Yeni başlayan bir süreç değil.

Thank you. Actually, this was a process. It is not a newly started process.

1926'da 1. Türkoloji Kongresi'nde Bakü'de önemli gündem maddelerinden birisi yine ortak alfabeydi.

One of the important agenda items at the 1st Turkology Congress in Baku in 1926 was again the common alphabet.

Fakat Sovyetler Birliği döneminde bu süreç bozulmuştu.

However, this process had deteriorated during the Soviet Union period.

1939-1942 arası.

Between 1939 and 1942.

Ama 1991 sonrası tekrar Sovyetlerin dağılmasıyla Türk Cumhuriyetleri bağımsızlıklarını malumunuz olduğu üzere ilan etti ve bu konu yine gündeme geldi.

But after the collapse of the Soviet Union in 1991, the Turkish Republics declared their independence, as you know, and this issue came to the forefront again.

Yani 1991 yılından beri aslında hafızalılarda olan bir projeydi. Uygun zaman ve zemini bekleyen bir projeydi.

So it was actually a project that had been in the memories since 1991. It was a project waiting for the right time and place.

Şimdi ortak alfabe kültürel birliğin olmazsa olmaz birinci şartıdır. En önemlisi budur bizim için.

Now, a common alphabet is the essential first condition for cultural unity. This is the most important thing for us.

Yani bizim batıyla olan ortak alfabemiz önemlidir.

So our common alphabet with the West is important.

Dünya ile entegrasyon açısından.

In terms of integration with the world.

Fakat Türk Cumhuriyetleri ile ortak alfabeyi kullanmanın başka bir boyutu, başka bir avantajı vardır kültürel birlik açısından.

However, there is another dimension, another advantage of using a common alphabet with the Turkish Republics in terms of cultural unity.

Biz de daha ziyade orayı önceledik.

We also prioritized that place more.

Ama ortak alfabe önümüzdeki süreçte bize tabii ki çok şey sağlayacak, çok avantaj sağlayacak pek çok alanda.

But the common alphabet will certainly provide us with a lot in the upcoming process, offering many advantages in various fields.

Yani yazının etkilediği bütün alanları etkileyecek.

So it will affect all areas influenced by the writing.

Dolayısıyla bölge tarihini, dünya tarihini ya da Türk tarihini gelecekte etkileyecek.

Therefore, the history of the region will affect the history of the world or Turkish history in the future.

Bir gelişme aslında şu an farkında değiliz.

We are actually not aware of a development right now.

Yani o süreç başladığında bizim herhangi bir vatandaşımız Türk Cumhuriyetlerinde bütün yazıları tabelaları okuyabilecek.

So when that process begins, any of our citizens will be able to read all the writings and signs in the Turkish Republics.

Şu an Kazakistan'a, Kırgızistan'a gitseniz tabelaları dahi okuma imkanına sahip değilsiniz.

If you were to go to Kazakhstan or Kyrgyzstan right now, you wouldn't even have the opportunity to read the signs.

Ama bu şu imkanı sunacak.

But this will offer the opportunity.

Şu an bizim Türk lehçeleriyle anlaşılabilirlik düzeyimiz farklılık arz etse de söz varlığımızın yaklaşık yüzde sekseni,

Although our level of mutual intelligibility with Turkish dialects varies at the moment, about eighty percent of our vocabulary,

ortak.

partner.

Dolayısıyla alfabi birliği sağlandığında bir vatandaşımız sözcükleri, okuduğu sözcükleri büyük oranda en azından insanla ilgili,

Therefore, when alphabet unity is achieved, a citizen will largely be able to relate the words they read, at least in terms of human-related topics.

kültürle ilgili temel kavramları büyük oranda anlayabilecek.

It will be able to largely understand the fundamental concepts related to culture.

Bu kültürlerimizi yaklaştıracak, dilimizi yaklaştıracak, ticaretimizi etkileyecek, akademik ilişkilerimizi etkileyecek,

This will bring our cultures closer, bring our languages closer, affect our trade, and influence our academic relationships.

edebiyatımızı yani aklınıza gelebilecek insanla ilgili her konuyu etkileyecek.

It will influence our literature, that is, every topic related to human beings that you can think of.

Şimdi kısmen bahsettiniz ama uygulama noktasını daha da detaylandırdınız.

You mentioned it partially now, but you elaborated even more on the implementation point.

Bakalım dilerseniz nasıl uygulanacak?

Let's see how it will be applied, if you wish?

Çünkü ortak alfabe deyince alfabemiz değişecek mi tartışmaları da oldu.

Because there were discussions about whether our alphabet would change when we talk about a common alphabet.

Şimdi öncelikle belirteyim.

First of all, let me point out.

Ortaya konan aslında görünen o 34 harflik alfabe herhangi bir lehçenin kullanacağı alfabe değil.

The alphabet consisting of 34 letters that has been presented is not the alphabet that any dialect would use.

Bu bir çerçeve alfabesi.

This is a frame alphabet.

Bunun 29'u zaten bizim Türkçe Türkçesi için kullandığımız harfler.

29 of them are already the letters we use for our Turkish language.

Diğer 5 harf ise diğer Türk lehçelerinde kullanılacak olanlar.

The other 5 letters will be used in other Turkish dialects.

Ama burada ısrarlı.

But it's persistent here.

Israrla şunu belirteyim.

I want to emphasize this insistently.

Dünyada sesleri aynı olan iki dil, iki lehçe, iki ağız yoktur.

There are no two languages, two dialects, or two accents in the world that have the same sounds.

Dolayısıyla iki lehçenin harflerinin aynı olma ihtimali de düşüktür.

Therefore, the likelihood of the letters of the two dialects being the same is low.

Bundan dolayı.

Because of this.

Şimdi Türkiye Cumhuriyeti'nin kullanmış olduğu alfabede herhangi bir harf değişikliği olmayacak.

There will be no changes to any letters in the alphabet used by the Republic of Turkey.

Israrla söylüyorum.

I am insisting on saying.

Ne ekleme ne çıkarma olmayacak.

There will be neither addition nor subtraction.

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kullanmış olduğu alfabede herhangi bir değişiklik olmayacak.

There will be no changes to the alphabet used by the Republic of Azerbaijan.

Bu değişiklikler...

These changes...

Asıl Özbek, Kırgız ve Kazak.

The main ones are Uzbek, Kyrgyz, and Kazakh.

Kırgız ve Kazak alfabeleri zaten yeni inşa edilmiş oldu.

The Kyrgyz and Kazakh alphabets were already newly constructed.

Yeni bir geçiş süreci inşallah yaşayacaklar.

I hope they will experience a new transition process.

Özbekistan Latin alfabesine zaten geçmişti ama hem ikili alfabe kullanıyordu hem de bizden farklı olarak...

Uzbekistan had already transitioned to the Latin alphabet, but it was using a dual alphabet and, unlike us...

Mesela Türkçe seslerden Ç'yi CH şeklinde yazıyordu.

For example, he was writing the Turkish sound Ç as CH.

Ş'yi SH şeklinde yazıyordu.

He was writing Ş as SH.

Tıpkı İngilizce'de olduğu gibi.

Just like in English.

Şimdi onlar da...

Now they also...

Bize yaklaştıracak.

It will bring us closer.

Aynı karakterler, aynı harfleri kullanacaklar.

The same characters will use the same letters.

Bu hem birlikteliği sağlayacak hem ekonomik olacak.

This will both ensure unity and be economical.

Yani biz bir Ş harfini yazmak için tek tuşa basıyoruz.

So, we press a single key to write the letter Ş.

Ama Özbekistan'da Ş yazmak için iki tuşa basılıyor.

But in Uzbekistan, two keys are pressed to write Ş.

Yani bir işin bu boyutu da var.

So there is this aspect of a job as well.

Çünkü alfabelerin bir de ekonomik olup olmamaları, harflerin ekonomik olup olmamaları konusu vardır.

Because there is also the issue of whether alphabets are economical or not, and whether letters are economical or not.

Bu konu evrenseldir.

This topic is universal.

Bu bilgiler de dikkate alınarak zaten bu alfabe şekillendirildi.

Taking this information into account, this alphabet has already been shaped.

Ama dediğim gibi 34 gördüğünüz harf bir çerçeve alfabe, bir ülkenin kullanıcı alfabe değil.

But as I said, the 34 letters you see form a framed alphabet, not a user alphabet of a country.

Önümüzdeki süreçte ortak alfabe yazının ilgilendirdiği, yazının etkilediği bütün alanları etkileyecek.

In the upcoming process, the common alphabet will affect all areas related to writing that writing influences.

Ama bunu hemen kısa sürede sonuçlarını göremeyebiliriz.

But we might not see the results of this immediately in a short period.

Zaman alacak.

It will take time.

Ama tabii önce iletişime yansıyacak.

But of course, it will reflect on communication first.

Yazılı iletişime yansıyacak.

It will reflect in written communication.

Günlük gazeteye, internete yansıyacak.

It will reflect on the daily newspaper and the internet.

Haber diline yansıyacak.

It will be reflected in the language of the news.

Tabelalara yansıyacak.

It will be reflected on the signs.

Ki zaten şu an Kırgızistan ve Kazakistan'da tabelaların önemli bir kısmı Latin alfabesine geçmiş durumda.

In fact, a significant portion of the signs in Kyrgyzstan and Kazakhstan has already transitioned to the Latin alphabet.

Evet değerli dinleyiciler, üzerinde uzlaşılan ve 34 harften oluşan ortak Türk alfabesini

Yes, dear listeners, the agreed-upon common Turkish alphabet consisting of 34 letters.

değerli konuğum, Türk Dili Kurumu Başkanı Prof. Dr. Osman Mert ile konuştuk.

Dear guest, we talked with the President of the Turkish Language Institution, Prof. Dr. Osman Mert.

Osman Bey'e çok teşekkür ederiz değerli katkılarınız ve yayınımıza katıldığınız için.

We thank Osman Bey very much for your valuable contributions and for participating in our publication.

Ben teşekkür ederim.

Thank you.

Ve programı kapatıyoruz.

And we are closing the program.

Podcast yayınlarımızı X platformundan AASC hesabında paylaşıyoruz.

We share our podcast broadcasts on the AASC account on platform X.

Değerli dinleyiciler, bizleri dinlediğiniz mecralardan takip etmeyi unutmayın efendim.

Dear listeners, do not forget to follow us from the channels where you listen to us, sir.

Hoşçakalın.

Goodbye.