6-Görelilik ve Çoğulculuk

6. Oturuma Geldik

We have come to the session.

Güzel ilerliyoruz. Bana katıldığınız için sevinçliyim.

We are progressing beautifully. I am glad that you joined me.

Önceki oturumlarda tartışırken, Tanrı olmadığını söyleyen ateizm konusunu sonuçlandırabileceğimizi gördük.

In previous sessions, we saw that we could conclude the topic of atheism, which states that there is no God.

Ve Tanrı'nın var olduğunu söyleyen teizme baktık.

And we looked at theism, which claims that God exists.

Her ikisine de baktık. Sonra devam ettik ve evrim teorisine baktık.

We looked at both of them. Then we continued and looked at the theory of evolution.

Ve orada iki şeye baktık. Evrim teorisi bilimsel bir teorinin kriterlerine uyuyor mu?

And we looked at two things there. Does the theory of evolution meet the criteria of a scientific theory?

Yoksa bilimsel bir teorinin kriterlerine uymuyor mu?

Or does it not meet the criteria of a scientific theory?

Bunu birlikte yaptık. Ve bunu bitirdiğimizde doğal olanın ötesinde doğaüstü olanın varlığının mantıklı ve bilimsel göründüğünü anlıyoruz.

We did this together. And when we finished it, we understand that the existence of the supernatural beyond the natural seems logical and scientific.

Bunu ateizm ve teizm konularını ve ayrıca evrimi onun bilimsel olup olmadığını araştırarak yaptık.

We did this by researching the topics of atheism and theism, as well as evolution and whether it is scientific.

Bu tür araştırmalar yaptığımızda bunun büyük bir konu olduğunu anlıyoruz.

When we conduct such research, we realize that this is a significant issue.

Ve daha önce ne söylediğimizi hatırlayın.

And remember what we said before.

Büyük bir konu olduğunda ve ona daldığımızda bir soru diğerine o da bir başka soruya yol açar ve bu böyle devam eder.

When there is a big topic and we delve into it, one question leads to another, and that leads to yet another question, and it continues like this.

Ayrıca bu sorularla dürüstçe yüzleşeceğimizi, onlardan kaçmayacağımızı,

We will also face these questions honestly, and we will not avoid them.

anlayamayacağımızı da söyledik.

We said that we wouldn't be able to understand it either.

Öyleyse şimdi doğal olanın ötesinde doğaüstünün bulunmasının yüksek bir ihtimal olduğunu, bunun da tanrı olabileceğini biliyoruz.

So now we know that there is a high probability of the supernatural existing beyond what is natural, and that this could be God.

O zaman sıradaki soru, bir tanrı varsa elimizde bir kimlik var mı?

Then the next question is, if there is a god, do we have an identity?

Bir ismi var mı? Bunu belirleyebilir miyiz? Şimdi buna bakacağız.

Does it have a name? Can we identify this? We will look at this now.

Ama buna girmeden önce netleştirmemiz gereken başka bir kavram var.

But before delving into this, there is another concept we need to clarify.

Bu kavram bizim insan olarak,

This concept, as humans,

gerçekleri gerçek manada kavrayamayacağımızı söyler.

It states that we will not be able to grasp the truths in their true sense.

Tahminde bulunabiliriz ama gerçek olduğunu asla söyleyemeyiz.

We can make a guess, but we can never say it's true.

Buna görelilik denir, duymuş muydunuz bilmiyorum.

This is called relativity, I don't know if you've heard of it.

İşin aslı olduğunu söyleyen tüm ifadelerin aslında sadece görece doğru olduğunu söyler.

He states that all expressions claiming to be the truth are actually only relatively true.

Hakiki gerçek diye bir şey yoktur.

There is no such thing as a true reality.

Örneğin, kumandamı masanın sağ tarafına koyarsam kendimize,

For example, if I put my remote on the right side of the table, we...

sağda mı solda mı diye sorabiliriz. Masanın hangi tarafında olduğumuza bağlı.

We can ask if it's on the right or the left. It depends on which side of the table we are on.

Masanın benim olduğum tarafındaysanız kumanda sağdadır.

If you are on my side of the table, the remote is on the right.

Ama masanın karşı tarafındaysanız o zaman soldadır.

But if you are on the other side of the table, then it is on the left.

Öyleyse masanın bu tarafı hangisi?

So which side of the table is this?

Tamam ben bu taraftaysam o zaman bu taraf bu taraftır, o taraf da o taraftır.

Alright, if I am on this side, then this side is this side, and that side is that side.

Ama masanın o tarafındaysam o zaman bu taraf o taraf, o taraf da bu taraftır.

But if I am on that side of the table, then this side is that side, and that side is this side.

Görüyor musunuz? Bir ileri bir geri gidiyor. Ve kesin olan hiçbir şey yok.

Do you see? It goes one step forward and one step back. And there's nothing certain.

Doğrusunun bu olduğunu söyleyebilmemiz için açıkça belirlenen hiçbir şey yok.

There is nothing clearly defined for us to say that this is the truth.

Böylece o fikri çekip çıkarırlar. Ve fikir doğrudur.

Thus, they pull that idea out. And the idea is correct.

Ama onu çıkardığınızda iş, görelilik dedikleri yere gelir.

But when you take it out, the work comes to what they call relativity.

Bu da dünya üzerindeki her ifadenin yalnızca görece doğru olduğu anlamına gelir.

This also means that every statement in the world is only relatively true.

Hakikat diye bir şey yoktur.

There is no such thing as truth.

İşte David Trouble adın sözü. Bunu şöyle tanımlıyor.

Here is the word of David Trouble. He defines it as follows.

Hakikatin belirlenebileceği nesnel hiçbir standart olmadığı için,

Since there are no objective standards by which truth can be determined,

hakikat bireylere ve koşullara göre değişir.

Truth varies according to individuals and circumstances.

Ve Paul Feynman, işte onun açıklaması.

And Paul Feynman, here is his explanation.

İnsan gelişiminin her aşamasında ve her koşulda savunulabilecek tek bir ilke vardır.

There is only one principle that can be defended at every stage and under every condition of human development.

İlke şudur. Her şey mübah.

The principle is this: Everything is permissible.

Şu sözleri hatırlamanızı istiyorum.

I want you to remember these words.

Her şey mübah, aynı zamanda hepsi uyar demektir ve bu da her şeyin kabul edilebilir olduğu anlamına gelir.

Everything is permissible, which also means that everything is a warning, and this means that everything is acceptable.

Peki görelilik ne iddia ediyor?

Well, what does relativity claim?

Hakikat denilen her şey ancak görece olarak doğrudur.

Everything called truth is only relatively true.

Mutlak hakikat veya hakikat diye bir şey yoktur.

There is no such thing as absolute truth or truth.

Görece hakikat veya göreliliğin ne olduğunu belirttiğimize göre,

Since we have stated what relative truth or relativity is,

hakikat veya mutlak hakikatin de tanımını yapmalıyız.

We must also define reality or absolute reality.

İşte bir tanımlama.

Here is a definition.

Mutlak hakikat her zaman ve her yerde herkes için geçerlidir.

Absolute truth is valid for everyone at all times and in all places.

Kişilere ve mekanlara göre değişmez.

It does not change according to people and places.

O zaman,

Then,

şimdi göreliliğin incelenip incelenmeyeceği ve incelemeyi geçip geçemeyeceği sorusuna geliyoruz.

Now we come to the question of whether relativity will be studied and whether it can be examined or not.

Bu konuya belki iki veya üç yoldan bakacağız.

We may look at this issue from two or three angles.

Birincisi,

The first one,

iddiaya göre her şey mübahtır.

According to the claim, everything is permissible.

Paul Farabend böyle diyor.

Paul Farabend says this.

Her şey mübah.

Everything is permissible.

Başka bir deyişle her şey kabul edilebilir.

In other words, everything is acceptable.

Her şeyin anlamı nedir?

What is the meaning of everything?

Dışarıda kalan bir şey mi var?

Is there something left outside?

Hayır.

No.

Her şey, her şey demektir.

Everything means everything.

O zaman eğer her şey diyorsak,

Then if we are saying everything,

her şey kabul edilebilirse,

if everything can be accepted,

mutlak gerçeği de içermeli değil mi?

It should also include the absolute truth, right?

Bir kez her şey kabul edilebilir dediğinizde,

When you said everything is acceptable just once,

doğrucu olmalısınız ve eğer her şey kabul edilebilirse,

you must be honest and if everything can be accepted,

mutlak hakikat de kabul edilebilir.

Absolute truth can also be accepted.

Ve eğer mutlak hakikat kabul edilebilirse,

And if absolute truth can be accepted,

o zaman görece hakikat kaybolur.

Then the truth will be lost.

Görelilik kaybolur.

Relativity disappears.

Görelilik, tüm ifadelerin yalnızca görece olduğunu belirtir.

Relativity indicates that all statements are merely relative.

Konuya başka bir açıdan bakmaya ne dersiniz?

What do you think about looking at the subject from another angle?

Masanın sağ tarafı dediğimde,

When I say the right side of the table,

masanın hangi tarafında durduğuma bağlı olarak,

depending on which side of the table I stand on,

oranın sol tarafta olabileceğini hatırladınız mı?

Did you remember that it might be on the left side?

Başka bir deyişle,

In other words,

kelimelerin kendileri sabit bir anlama sahip olmayabilir.

Words themselves may not have a fixed meaning.

Sağ, başka bir şeye bağlı olarak solda olabilir.

Right can be on the left depending on something else.

O halde şu cümleye bakalım ve

Then let's take a look at this sentence and

onu başka bir cümle haline getirelim.

Let's put it in another sentence.

Kelimelerin sabit anlamı yoktur.

Words do not have a fixed meaning.

Düşünün, bana söylediği şeyi anlatması için,

Think about it, for him to tell me what he said,

bu cümlenin kelimeleriyle birlikte sabit bir anlamı olmalı.

This sentence must have a fixed meaning along with its words.

Bu yüzden kelimelerin sabit bir anlamı yoktur.

Therefore, words do not have a fixed meaning.

Kelimelerinin sabit bir anlamı olmalıdır.

Words must have a stable meaning.

Başka bir deyişle,

In other words,

görelilik gerçekten de kendini baltalayan bir görüştür.

Relativity is indeed a self-defeating perspective.

Gerçek bir incelemeyi geçemez.

It cannot surpass a real review.

İşte bir başka bakış açısı.

Here is another perspective.

Yeryüzündeki her şeyin veya tüm ifadelerin

Everything on Earth or all expressions

görece doğru ve yalnızca görece doğru olduğunu söylediğimizi varsayalım.

Let's assume we said it is relatively correct and only relatively correct.

O zaman, görece de yanlış olabilirdi.

At that time, it could have also been wrong.

Tüm ifadeler görece yanlış.

All statements are relatively incorrect.

Öyle değil mi?

Isn't it so?

Böyle de bakamaz mıydık?

Couldn't we look at it this way too?

Eğer sadece görece doğruysa, o zaman görece yanlıştır da.

If it is only relative, then it is also relatively wrong.

Burada iki kişi tartışıyor.

Two people are arguing here.

Bu ifadenin doğru olup olmadığını bilmek istiyorlar ve biri doğru diyor.

They want to know if this statement is true, and one person is saying it is true.

Diğeri, hayır doğru değil, yanlış olabilir diyor.

The other one says, no, that's not right, it could be wrong.

Tamam eğer durum buysa, o zaman etken A'nın doğru olup olmadığını anlamak için

Okay, if that is the case, then in order to understand whether factor A is correct or not

diğer etkene, etken B'ye başvuralım.

Let's refer to the other factor, factor B.

Çünkü A etkeni yalnızca görece doğrudur ve görece yanlış da olabilirdi.

Because factor A is only relatively true and could also be relatively false.

Öyleyse A'nın doğru mu, yanlış mı kabul edilmesi gerektiğini bulmak için B etkenine dönüyoruz.

Then we turn to factor B to determine whether A should be accepted as true or false.

Ama B'nin kendisi yalnızca görece doğrudur.

But B itself is only relatively true.

Böylece B'nin yanlış mı, yoksa doğru mu kabul edileceğini bulmak için C'ye ve sonra da A'dan B'ye, C'ye ve D'ye gidiyoruz ve bu böyle sonsuza kadar sürecek.

Thus, to find out whether B will be accepted as incorrect or correct, we go to C, and then to A from B, C, and D, and this will continue indefinitely.

Buna sonsuz gerileme denir.

This is called infinite regress.

İlk sorudan bir sonrakine ve sonrakine döner, asıl sorudan uzaklaşırız.

We move from the first question to the next and the next, drifting away from the main question.

Aslında görelilik normsa ki bu kendisi bir oksimorondur, o zaman soru bile soramazsın.

In fact, if relativity is a norm, which is an oxymoron itself, then you cannot even ask a question.

Çünkü sorunun kelimelerinin farklı anlamları vardır.

Because the words of the question have different meanings.

Ve bir cevap verildiğinde doğru olabilir veya olmayabilir ve başka bir etkene gidip neyin doğru olduğuna veya olmadığına karar vermek gerekir.

And when an answer is given, it may or may not be correct, and one must go to another factor to decide what is true or not.

Neler olduğunu görebiliyor musunuz?

Can you see what is happening?

Bir soru bile soramadığımız bir karışıklık denizinin içindeyiz hep birlikte.

We are all together in a sea of confusion where we can't even ask a single question.

Görünüşe göre diyoruz ki,

It seems we are saying that,

Görünüşe göre görelilikle ilgili herhangi bir açık öneri ya kendini baltalayıcıdır ya da gerçek bir iddia değil.

It seems that any explicit proposal regarding relativity is either self-undermining or not a genuine claim.

Daha çok boş bir slogan gibi bir şeydir.

It's more like a meaningless slogan.

Bir felsefe değil.

Not a philosophy.

Ravi Zakaryas şunu söylüyor.

Ravi Zacharias says this.

Ben postmodernizmin yani göreliliğin en iyi temsil ettiği şeyin tam olarak bu olduğuna inanıyorum.

I believe that this is exactly what postmodernism, or relativism, represents best.

Bir ruh hali.

A state of mind.

Bu bir ilke değildir.

This is not a principle.

Bu bir felsefe değildir.

This is not a philosophy.

Bir ruh hali.

A state of mind.

Gidip gelebilir bir istikrar yoktur.

There is no stability that can come and go.

Öyleyse dünyadaki her şeyin sadece bir ruh hali olduğunu nasıl söyleyebiliriz?

So how can we say that everything in the world is just a state of mind?

Bu doğru olmazdı.

This would not be right.

Başka bir deyiş de gene Waite'in sözleri şimdi bir anlam ifade ediyor.

In other words, Waite's words now make sense again.

Hiçbir şeyin doğru olmadığı doğrudur.

It is true that nothing is right.

Demek özünde anlamsız bir saçmalıktır.

So it is essentially a meaningless nonsense.

Mutlak hakikat yoktur ifadesinin.

There is no absolute truth statement.

Kendisi mutlak bir hakikattir.

He is an absolute truth.

Düşünün.

Think.

Paul Farabend'in ifadesini hatırlayın.

Remember Paul Farabend's statement.

Her koşulda savunabilecek,

Capable of defending in any case,

tek bir ilke vardır.

There is only one principle.

Bu mutlak hakikattir.

This is the absolute truth.

Tek bir tane olduğunu, başka olmadığını söylemek mutlaklıktır.

Saying that there is only one and no other is an absolutism.

Öyleyse göreliliğin yaptığı şey,

Then what relativity does is,

mutlak bir hakikat üzerine oturmak,

to sit upon an absolute truth,

temeli dayandırmak,

to base something,

ama onun orada olmadığını söylemektir.

but it is to say that he is not there.

Eh gerçekten sağlam bir dala oturur.

Well, it really perches on a solid branch.

Oraya yerleşir ve sonra dalı keserseniz ne olur?

What happens if you settle there and then cut the branch?

Düşersiniz.

You will fall.

İncelediğinizde görelilik hakikatinin,

When you examine it, the truth of relativity...

bir hakikat varsa tabii,

if there is a truth, of course,

başına gelen de budur.

This is what happens to you.

Kes ve düş.

Cut and fall.

Görelilik incelemeye dayanmaz.

Relativity does not rely on examination.

Görece hakikat dayanır çünkü görece hakikat vardır.

Relative truth endures because there is relative truth.

Ama dünyadaki her ifadenin doğru ve ancak görece olduğunu söyleyen görelilik,

But relativity, which states that every expression in the world is true and only relative,

incelemeye dayanmayan budur.

This is what is not based on examination.

Şimdi, dinler söz konusu olduğunda da benzer bir fikir vardır.

Now, there is a similar idea when it comes to religions.

Buna çoğulculuk deriz.

We call this pluralism.

Bulunması muhtemel dinlerin sayısına bakın.

Look at the number of possible religions.

Zerdürçülük, Budizm, İslam, Yahudilik, Sıhhizm, Hristiyanlık, İnduzim, Konfüçyüzçülük, Taoizm, Şintoizm.

Zoroastrianism, Buddhism, Islam, Judaism, Sikhism, Christianity, Hinduism, Confucianism, Taoism, Shintoism.

Listenin sadece bir kısmı bu.

This is only a part of the list.

Biliyor musunuz, buna ilk baktığımda vay canına dedim.

Do you know, when I first looked at this, I said wow.

Hangisi olduğunu anlamak için hepsini nasıl inceleyeceğiz?

How will we examine all of them to understand which one it is?

Ama sonra çevredeki insanlara sormaya başladığımda iki belirgin grup ortaya çıktı.

But then, when I started asking the people around, two distinct groups emerged.

Birinci grup.

First group.

Bu büyük uzun liste hakkında ne düşünüyorsunuz diye.

What do you think about this long, extensive list?

Ne düşünüyorsunuz diye sordum.

I asked what you think.

Cevap, o büyük uzun listeyi dert etme oldu.

The answer was not to worry about that long list.

Büyük olabilir, küçük olabilir ama içlerinden sadece bir tanesi doğru.

It can be big, it can be small, but only one of them is correct.

O da benim inandığım.

That is what I believe in too.

Buna dışlayıcılık denir.

This is called exclusion.

Benimki özellikle doğru.

Mine is especially correct.

Bu birinci grup.

This is the first group.

İkinci grup şöyleydi.

The second group was as follows.

Evet, o büyük uzun listeyi biliyorum ama endişelenmeye hiç gerek yok.

Yes, I know that long big list, but there’s no need to worry at all.

Çünkü aslında hepsi aynı yollar veya farklı amaçlar ama aynı.

Because they are all actually the same paths or different purposes but the same.

Gerçekten aynılar.

They are really the same.

Benzer özelliklere, benzer doktrinlere.

Similar characteristics, similar doctrines.

Benzer ilkelere sahipler.

They have similar principles.

Hepsi aynı yere varacak.

They will all end up in the same place.

Merak etme, oldukları yerde bırak.

Don't worry, leave them where they are.

Ama bunlar gerçekten de çok farklı iki grup.

But these are really two very different groups.

O yüzden bakıp öğrenmem gerekiyordu ve sizden de benimle gelmenizi rica ediyorum.

That's why I needed to look and learn, and I am asking you to come with me as well.

Bakalım ve hangisinin gerçekten daha mantıklı olduğunu bulalım.

Let's take a look and find out which one is really more logical.

Önce çoğulculuğa bakmam gerekiyordu.

I needed to look at pluralism first.

Çünkü eğer doğruysa araştırmama gerek yok.

Because if it's true, I don't need to research it.

Olduğum yerde otururum ve iyiyim.

I sit where I am and I am good.

Siz de olduğunuz yerde oturursunuz ve iyisiniz.

You just sit where you are and you're fine.

Bu yüzden çoğulculuğa baktım.

That's why I looked at pluralism.

Çoğulculuk ne diyor?

What does pluralism say?

Bütün dinler Tanrı'ya götürür.

All religions lead to God.

Yolları farklıdır ama aynı yere varırlar.

Their paths are different, but they all reach the same place.

İşte Vi'i Hauk'un bir ifadesi.

Here is a statement by Vi'i Hauk.

Tanrı dünyada.

God is on Earth.

Ama Buda, İsa, Muhammed küçük odalarındalar.

But Buddha, Jesus, and Muhammad are in their small rooms.

Onlara teşekkür etmeliyiz ama asla onlara dönmemeliyiz.

We should thank them, but we must never go back to them.

Bir Zen sözüne ne dersiniz?

What do you think of a Zen saying?

Zen Budizm'in mistik yaklaşımıdır.

It is the mystical approach of Zen Buddhism.

Şöyle diyor.

He says like this.

Tanrı'yı anlamak, dinlemektir.

Understanding God is listening.

İsa'yı, Muhammed'i ve Buda'yı dinleyin.

Listen to Jesus, Muhammad, and Buddha.

Ama isimlere kapılmayın.

But don't get caught up in names.

Onların ötesini dinleyin.

Listen beyond them.

Tanrı'nın nefesini dinleyin.

Listen to the breath of God.

Ve çoğulculuk yalnızca diğer dinlerin varlığını değil,

And pluralism not only acknowledges the existence of other religions, but

onların içkin eşit değerlerini de kabul eder.

It also accepts their equivalence values.

Timothy George böyle demiş.

Timothy George said this.

Öyleyse iddia onların yalnızca geçerli ve doğru değil,

Then the claim is that they are not only valid and correct,

aynı zamanda eşit derecede böyle olduğudur.

it is equally so at the same time.

Özünde hepsi eşittir.

In essence, they are all equal.

Gerçekten mi?

Really?

Budizm ve Cainacılık gibi barışçıl dincilerin

Peaceful religions like Buddhism and Jainism

vuduculukla ve çocuk kurban etmeyi

voodoo and child sacrifice

ve cinayet işlemeyi gerektiren dinlerle eşit olduğu doğru mu?

Is it true that it is equivalent to religions that require committing murder?

Merak ediyorum.

I wonder.

Öyleyse yaptığım şey şunu sormak oldu.

So what I did was ask this.

Bu fikri, bu çoğulculuk fikrini nereden aldılar?

Where did they get this idea, this idea of pluralism?

Dinlerin kendilerinden almış olmaları gerekirdi.

Religions should have derived from themselves.

Ben de bu dinin yazılarının ne söylediğini görmek için oraya başvurdum.

I also turned there to see what the texts of this religion say.

Ve beş büyük dünya dinine baktım.

And I looked at the five major world religions.

Hinduizm, İslam, Budizm, Yahudilik ve Hristiyanlık.

Hinduism, Islam, Buddhism, Judaism, and Christianity.

Ve yazıları okuduğumda şunu buldum.

And when I read the writings, I found this.

İşte yazılı kurallar.

Here are the written rules.

Hinduizm'de ben bu durumda Krishna oluyor,

In Hinduism, I become Krishna in this situation.

ekranda resmi olan ben hedef, destek, efendi, tanık, yuva, sığınak ve en sevgili arkadaşım.

On the screen, I am the target, support, master, witness, nest, shelter, and my dearest friend.

Ben yaratılış ve yok oluş her şeyinden,

I am from the essence of creation and annihilation.

yaratılış ve yok oluş her şeyin temeli,

Creation and destruction are the foundation of everything.

dinlenme yeri ve ebedi tohumum.

resting place and eternal seed of mine.

Ve Bhagavad Gita'ya girişten başka bir cümle.

And another sentence besides the introduction to the Bhagavad Gita.

Bütün dünya için tek bir kutsal yazı olsun.

Let there be one sacred scripture for the whole world.

Bhagavad Gita, bütün dünya için tek bir tanrı olsun.

The Bhagavad Gita, let there be one God for the whole world.

Sri Krishna, tek şarkı, tek zikir, tek dua olsun.

Sri Krishna, let there be one song, one chant, one prayer.

Onun isminin zikri.

The mention of his name.

Peki ya İslam?

What about Islam?

Kur'an'da 2. sure 255. ayette krala veya taç giyme törenine dair bir ayet olmalı.

There should be a verse in the Quran, Surah 2, verse 255, related to a king or a coronation ceremony.

Allah'tan başka ilah yok, o sürekli diridir.

There is no deity but Allah, He is constantly alive.

O kudretin kaynağıdır.

It is the source of that power.

Göklerde ne var, yerde ne varsa yalnız O'nundur.

What is in the heavens and what is on Earth belongs only to Him.

O'nun kürsüsü gökleri ve yeri çepeçevre kuşatmıştır.

His throne encompasses the heavens and the earth all around.

Yüceliği sınırsızdır, büyüklüğü sınırsızdır.

Its nobility is limitless, its greatness is limitless.

Budizme geldiğimizde şöyle bir ifade var.

When it comes to Buddhism, there is a phrase like this.

Bu Rab, Guatama Buddha demek, tam anlamıyla Arhat.

This Lord means Guatama Buddha, truly an Arhat.

Arhat, nihai başarı seviyesine ulaşmış bir kişidir.

An Arhat is a person who has reached the ultimate level of success.

Bütünüyle aydınlanmış, bilgisinde ve tutumunda mükemmel.

Completely enlightened, perfect in knowledge and attitude.

Öbür kıyıya geçmiş, dünyayı bilen, üstün, terbiye edilmesi gereken insanların lideri, ilahların ve insanların öğretmeni Buddha Rab'tır.

Buddha is the Lord who has crossed to the other shore, knows the world, is superior, and is the leader of people that need to be trained, the teacher of gods and humans.

Yahudilik.

Judaism.

Çünkü gökleri yaratan Rab, dünyayı yaratıp biçimlendiren Rab şöyle diyor.

For the Lord who created the heavens, the Lord who formed and shaped the earth, says this.

Rab benim, başkası yok.

The Lord is my God, there is none other.

Hiçbirinin diğerine müsamaha göstermek istemediğini fark ettiniz mi?

Have you noticed that none of them want to show tolerance towards each other?

Hristiyanlık ne diyor?

What does Christianity say?

Bu göğün altında insanlara bağışlanmış, bizi kurtarabilecek başka hiçbir ad yoktur.

Under this sky, there is no other name given to mankind by which we can be saved.

Dolayısıyla diğerlerinin eşit bir seçenek olduğunu iddia eden tek bir din bulamadım.

Therefore, I could not find a single religion that claims to be an equal option to others.

Hepsi de kendisinin tek yol olduğunu iddia ediyordu.

They all claimed that he was the only way.

Sadece bunu iddia etmekle kalmayıp diğer dinlerin kusurlarını da işaret ettiler.

They not only claimed this but also pointed out the faults of other religions.

Örneğin, Buddha bu kalıcı bir benlik veya ruh inancının insanın tutunduğu en aldatıcı yanılsamalardan biri olduğunu inanıyordu.

For example, Buddha believed that the belief in a permanent self or soul is one of the most deceptive illusions that humans cling to.

Hinduların reenkarnasyon öğretisinden bahsediyor.

He is talking about the Hindu doctrine of reincarnation.

Yahudilikte sözler şöyle.

In Judaism, the words are as follows.

Benim o olduğumu anlayasınız. Benden önce bir tanrı olmadı, benden sonra da olmayacak.

Understand that I am that one. There was no god before me, and there will be none after me.

Tek bir cümleyle rakiplerinin hepsini ayırdı.

He distinguished himself from all his competitors with a single sentence.

Peki ya Hristiyanlık?

What about Christianity?

Benden önce gelenlerin hepsi hırsız ve hayduttu.

All those who came before me were thieves and bandits.

Diğerlerini ayırdı.

He separated the others.

İslam sırtlarına Tevrat yükletilip de sonra onu taşımayanların durumu, kutsal kitap parçaları taşıyan eşeğin durumuna benzer.

The situation of those who are burdened with the Torah but do not carry it is similar to that of a donkey carrying pieces of a holy book.

Allah'ın ayetlerini yalanlayanların vücut verdiği örnek ne kötü, bunu Kur'an diyor.

The example set by those who deny the signs of Allah is very bad; this is stated in the Quran.

Kimden bahsediyor?

Who is he/she talking about?

Yahudi ve Hristiyanlardan.

From Jews and Christians.

Tek yol olduğunu söylüyor ve diğerlerinin yol olmadığını söylüyor.

He says there is only one way and that the others are not ways.

Eğer sözler eşek, sefili, hırsız, haydut, aldatıcı ve tanrı yoksa,

If the words are not the donkey, the poor, the thief, the bandit, the deceiver, and God,

her biri bunu söylüyor,

each one is saying this,

çoğulculuk nasıl olur da esasında tüm dinlerin doğru, eşit derecede doğru, eşit derecede iyi, eşit derecede geçerli olduğunu iddia eder?

How can pluralism claim that all religions are fundamentally true, equally true, equally good, and equally valid?

Gerçek şu ki, yazılı kurallar açıkça ayrıcalıklı olma, tek yol olma iddiasını ortaya koyar.

The truth is that written rules clearly assert the claim of being privileged and the only way.

Her din bunu iddia ediyor.

Every religion claims this.

İşte Raviz Zakaryas'ın bir ifadesi.

Here is a statement by Raviz Zakaryas.

Her dinin merkezinde tanrının kim olduğunu veya olmadığını belli bir biçimde tanımlamaya tavizsiz bir bağlılık vardır.

At the center of every religion, there is an uncompromising commitment to defining who God is or is not in a specific way.

Özünde her din biriciktir.

In essence, every religion is unique.

Dolayısıyla yazılar incelendiğinde çoğulculuk yerleşmiş bir fikir olarak görülmez.

Therefore, when the writings are examined, pluralism is not seen as an established idea.

Bununla birlikte her din tek yol olduğunu iddia eder.

However, every religion claims to be the only way.

Öyleyse şimdi elimizde tek yol olduğunu iddia eden,

So now we have someone claiming there is only one way.

birden fazla iddia var.

There are multiple claims.

Buna mantıklı bir biçimde nasıl bakacağız?

How can we look at this in a reasonable way?

Tek yol olma iddiası birden çok sağa ne olur?

What happens to multiple rights if there is a claim to be the only way?

Buna bakmanın birden fazla yolu var.

There are multiple ways to look at this.

Birincisi hepsi doğru, bu çok saçma.

First of all, they are all true, this is very silly.

İkisi birden kendisinin tek yol olduğunu söylüyorsa ikisi birden doğru olmaz.

If both say they are the only way, then both cannot be true.

Hepsi yanlış olabilirdi.

It could all be wrong.

Bu saçma değil.

This is not nonsense.

Ama herhangi bir şeye nasıl saçma diyebilirsiniz?

But how can you call anything silly?

Ancak doğru olana yalnızca siz sahip olduğunuzda.

However, you only possess what is true.

Siz ve ben sadece sorgulayıcıyız.

You and I are just inquirers.

Onlara yanlış demek için elimizde doğruya sahip değiliz.

We do not have the truth to say that they are wrong.

Başka bir deyişle dinlerin kurucularına gidip yanıldıklarını söyleyemeyiz.

In other words, we cannot go to the founders of religions and tell them they were wrong.

Yoksa Muhammed'e gidip ne dediğini biliyorum ama bence yanılıyorsun dememiz gerekir.

Otherwise, we should go to Muhammad and say I know what you said, but I think you are mistaken.

Ya da İsa'ya gidip dağdaki vaaz çok iyi efendim ama bence gerçekten iyi değil.

Or you could go to Jesus and say, the sermon on the mount is very good, sir, but I really don't think it's that good.

Hiç iyi bir vaaz değildi diyecektim.

I was going to say it wasn't a good sermon at all.

Bunu nasıl diyebiliriz?

How can we say this?

Hiçbir yetkimiz, bilgimiz, mevkimiz yok.

We have no authority, knowledge, or position.

O yüzden hepsinin yanlış olduğunu söyleyemem.

That's why I can't say that they are all wrong.

Eğer durum buysa hepsinin doğru olduğunu da söyleyemem.

If that's the case, I can't say that all of them are true either.

Saçma.

Nonsense.

Hepsinin yanlış olduğunu söyleyemem.

I can't say that they are all wrong.

Yetkim yok.

I don't have the authority.

Herhangi birinin yanlış olduğunu söylememe imkan yok.

There is no way to say that anyone is wrong.

O zaman geriye tek bir seçenek kalıyor.

Then only one option remains.

Bu harika bir seçenek.

This is a great option.

Tek yol olma iddiasında yalnızca biri geçerli ve doğrudur.

Only one of the claims to be the sole way is valid and true.

Başka bir deyişle can alıcı, şaşırtıcı, asli bir sonuç.

In other words, a crucial, surprising, essential outcome.

Tek yol olduğunu meşru bir şekilde iddia edebilecek tek ama tek bir din vardır.

There is only one religion that can legitimately claim to be the only way.

Başka bir deyişle tek ama tek bir yol vardır.

In other words, there is only one single way.

Vay canına! Bunu düşündünüz mü?

Wow! Did you think about this?

Tekrar düşünün.

Think again.

Buraya nasıl geldiğinizi düşünün.

Think about how you got here.

Bütün yazılara baktım.

I looked at all the writings.

Yazıların ne yazdığını gördük.

We saw what the writings said.

Mantığı kullanırsak, her din tek yol olduğunu iddia ediyorsa o zaman mantıken

If we use logic, if every religion claims to be the only way, then logically

siz ve ben hepsinin içinde tek yol olduğunu iddia edenin doğru ve meşru tek yol olduğunu kabul etmeli miyiz?

Should we accept that the one who claims there is only one true and legitimate way among all of them is correct?

İnanılmaz.

Incredible.

Öyleyse şimdi, durum buysa, tek yol olma noktasına gelmenin tek yol olmanın ne önemi var?

So now, if this is the case, what importance does it have to reach the point of being the only way?

Peki, tarafsız bir kişinin ulaştığı bir sonuçtur.

Well, it is a conclusion reached by an impartial person.

Çoğulculuk kavramını yerle bir eder.

It destroys the concept of pluralism.

Ve aynı zamanda temel bir iddiadır.

And it is also a fundamental claim.

Başka bir deyişle, o kadar temel bir iddia ki eğer tek yol değilse o zaman çok şüpheli bir yol demektir.

In other words, it is such a fundamental claim that if it is not the only way, then it is a very dubious way.

Dahası güçlü, motive edici bir iddiadır bu.

Moreover, this is a strong, motivating claim.

Kurucuların ve bu dinlerin bu dünyanın gerçekten iyi olmadığını, diğer evrenin daha iyi olduğunu iddia ettiğini görürsünüz.

You will see that the founders and these religions claim that this world is really not good, and that the other universe is better.

Ve aslında burası gerçekten kötüdür.

And actually, this place is really bad.

O zaman oraya gitmeniz gerekir.

Then you need to go there.

Ve oraya ulaşmanın tek yolunun bu olduğunu söylediler.

And they said that this was the only way to reach there.

Hepsi bunu söyledi.

They all said this.

Tek yol bu demek.

It means this is the only way.

Güçlü, motive edici bir iddiadır.

It is a strong, motivating claim.

Ayrıca şimdi yapacağımız araştırmanın şeklini de belirleyecek.

It will also determine the shape of the research we will conduct now.

Çünkü, söyleyin, şampiyon olacak tek kişi varsa, o şampiyona şampiyon denmesi için ne kadar önde olmalı?

Because, tell me, if there is only one person who will be the champion, how far ahead should they be to be called the champion of the championship?

Yüz metre koşuda, olimpiyat aldığın madalyası ne kadar ilerde, ne kadar öndedir?

In a hundred meter race, how far ahead is the medal you won at the Olympics?

0.01 saniye ve 6 madalya kazanır, şampiyon olur.

He wins in 0.01 seconds and earns 6 medals, becoming the champion.

Dünyanın en hızlı adamı denebilecek tek kişidir.

He is the only person who can be called the fastest man in the world.

Diğer hiçbiri değil.

None of the others.

Ama diğerleri de çok iyi koştu.

But the others ran very well too.

Neredeyse onun gibi koştular.

They almost ran like him.

O yüzden önde olmak zorunda.

That's why it has to be in the front.

Dolayısıyla bir kişinin ne kadar önde olduğu önemli değildir.

Therefore, it doesn't matter how far ahead a person is.

İkinci olarak, başka nasıl kontrol edebiliriz?

Secondly, how else can we check?

Sadece önde olmak.

Just to be in front.

Gerçekten de tek yol değil.

It is indeed not the only way.

Bunu kontrol etmenin başka bir yolu var.

There is another way to check this.

Ve o da, elma ile portakalı karıştırabilir miyiz?

And can we mix apple and orange?

Biri diğerinden ne kadar önde olmamalı?

How much should one not be ahead of the other?

Çok azıcık.

Very little.

Bunu tek yol olarak başka nasıl tanımlayabiliriz?

How else can we define this as the only way?

İşte bir yol.

Here is a way.

Şimdi şunu düşünün.

Now think about this.

Doğru renkteki bilyeyi aradığımı düşünün.

Think of me looking for the marble in the right color.

Ve elimde dört mor, üç mavi, iki yeşil, bir de kırmızı var.

And I have four purple, three blue, two green, and one red.

Sadece birinin doğru renk olduğunu söylersem, doğru renk hangisi?

If I say that only one of them is the correct color, which color is it?

Kırmızı.

Red.

Çünkü kırmızıdan bir tane var.

Because there is one in red.

Öyleyse bu tek yolu gerçekten tanımlamak için üstün olmamalı mı?

So shouldn't this single path really be superior in order to truly define it?

Gerçekten tanımlamak için üstün olması gerekmez.

It doesn't really need to be superior to be defined.

Bu bir üstünlük veya aşağılık meselesi değil.

This is not a matter of superiority or inferiority.

Mesele sadece diğerlerinden farklı olup olmadığıdır.

The issue is only whether it is different from the others.

Şimdi sonraki soru.

Now the next question.

Bunu anladınız mı?

Did you understand this?

Peki sadece test edelim.

Okay, let's just test it.

Diyelim, diyelim ki sadece biri bunu doğru yapıyor.

Let's say, let's say that only one person is doing this right.

Diyelim ki bir yarış.

Let's say it's a race.

İzliyoruz ve yarışta bir yarışmacı dışında herkes koşuyor.

We are watching and everyone in the race is running except for one competitor.

O yürüyor.

He is walking.

Rekabet için hangisi doğru yoldur?

Which is the right path for competition?

Yürümek.

Walking.

Çünkü doğru yapan tek kişi olacağını söylemiştik biz.

Because we said you would be the only person doing it right.

Başka bir yola ne dersiniz?

What do you think about another way?

Herkes ileri giderken sadece bir kişi geri gidiyorsa hangisi doğru yoldur?

If everyone is going forward and only one person is going backward, which one is on the right path?

Geri gitmek.

Go back.

Çünkü zaten sadece birinin doğru yapacağını belirtmiştik başka bir deyişle.

Because we had already mentioned that only one person would do it correctly, in other words.

Üstün, aşağı veya son derece etkileyici değil.

It is not superior, inferior, or extremely impressive.

Sadece çok çok farklı, benzersiz olmalı.

It just has to be very, very different and unique.

Kendi başına ise doğrusu odur.

By itself, that is indeed the truth.

Yani bu şekilde seçim yapılır.

So this is how the election is conducted.

Ama şimdi zor olana geliyoruz.

But now we are getting to the difficult part.

Elma ile portakalı nasıl karşılaştırırsınız?

How would you compare an apple and an orange?

Karşılaştırabilir misiniz?

Can you compare?

Hayır yapamazsınız.

No, you cannot do that.

Ama seçebilir misiniz?

But can you choose?

Kıyaslayamazsınız bile.

You can't even compare.

Seçmenin bir yolu olmalı.

There should be a way for the voter.

Şunu demek istiyorum.

What I want to say is this.

Ben portakal seviyorum diyelim.

Let's say I love oranges.

Ve siz masaya bir elma ve bir portakal koyarsanız portakal alırım.

And if you put an apple and an orange on the table, I will take the orange.

Ama şimdi,

But now,

bugün açım ve yemek yemek istiyorum.

I am hungry today and I want to eat.

Ve masada bir elma ve bir portakal var.

And there is an apple and an orange on the table.

Elma tatlı ve sulu, kırmızı ve taze.

The apple is sweet and juicy, red and fresh.

Portakal ise çürük ve kurtlanmış.

The orange is rotten and worm-eaten.

Bu durumda hangisini seçerdim?

Which one would I choose in this situation?

Elmayı seçerim.

I choose the apple.

Ama normalde, normal şartlarda portakal sevdiğim için portakal seçecektim.

But normally, under normal circumstances, I would have chosen an orange because I like oranges.

Peki ben elma ile portakal arasında seçim mi yaptım?

So did I choose between an apple and an orange?

Hem evet hem hayır.

Both yes and no.

Evet ikisi arasında bir seçim yaptım.

Yes, I made a choice between the two.

Ama sadece bir elma ve bir portakal olsaydı portakalı seçerdim.

But if there were just an apple and an orange, I would choose the orange.

Öyleyse başka bir etken daha olmalı.

Then there must be another factor as well.

Ve bu etkenle hayır, gerçekte bir elma ile bir portakal arasında seçim yapmadım diyorum.

And with this factor, I say that no, I didn't actually choose between an apple and an orange.

Tazelik ve çürüklük arasında seçim yaptım ben.

I chose between freshness and decay.

Benzer şekilde bu farklı dinlerin doktrinlerine ve felsefelerine baktığımızda felsefelerdeki doktrinleri karşılaştıramayız.

Similarly, when we look at the doctrines and philosophies of these different religions, we cannot compare the doctrines in the philosophies.

Onlara yükleyebileceğimiz başka bir etkene daha bakmalıyız.

We should look at another factor we can burden them with.

Benim durumumda çürüklük ve tazelikti.

In my case, it was decay and freshness.

Bu etkeni soruya eklediğimizde o kadar iyi bir seçim yaptık ki kimse itiraz edemezdi.

When we added this factor to the question, we made such a good choice that no one could contest it.

Elmayı seçtim.

I chose the apple.

Benzer şekilde burada da dini doktrinlere başka bir şey yerleştirmemiz gerekiyor.

Similarly, we need to place something else here in place of religious doctrines.

Ve işte o şey şu.

And that thing is this.

İnsan ırkına bir din olarak gelen her mesaj bir hikaye şeklinde geldi.

Every message that came to the human race as a religion came in the form of a story.

Tarih.

Date.

Hikaye.

Story.

Başlarım ve doktrinlerin ilkeleri hikayeye dayanır.

I begin, and the principles of doctrines are based on the story.

Peki ben ne yaptım?

Well, what did I do?

Yüzümü doktrinlerden hikayelere çevirdim ve hikayelere bakmaya başladım.

I turned my face from doctrines to stories and began to look at the stories.

Çünkü hikayeler doktrinlerin geldiği yerden geliyordu.

Because stories came from where doctrines originated.

Öyleyse bir sonraki araştırma şu olurdu.

Then the next research would be as follows.

Bu dinlerin hikayeleri nereden geliyor?

Where do the stories of these religions come from?

Onlara bakacak ve dinle ilişkili etkenler dediğim kısmı kontrol edecektim.

I was going to check the part I referred to as factors related to looking at them and listening.

Dini etkenleri değil.

Not religious factors.

Bu etkenlere baktım ve 10 soru seçtim.

I looked at these factors and selected 10 questions.

Ve bu 10 soru şimdi farklı dinlerin doktrinlerine uygulayacağım yolu oluşturacaktı ve şimdi makul bir seçim yapıp yapamayacağımı anlayacaktım ben.

And these 10 questions would now form the path I would apply to the doctrines of different religions, and I would understand whether I could make a reasonable choice or not.

Elmalarla portakalları karşılaştıramasam da gerçek doktrinleri, felsefeleri ve inanç ilkelerini karşılaştıramasam da bunu yapabilirdim.

Even if I cannot compare apples to oranges, I could do it with true doctrines, philosophies, and principles of belief.

Ve şimdi bir sonraki araştırma.

And now the next research.

Şimdi bir sonraki seansımızdan itibaren yapacağımız şey bu.

What we will do from our next session onwards is this.

Dinle ilişkili etkenlere bakacağız ve ondan sonra bir karar vereceğiz.

We will look at the factors related to religion and then we will make a decision.

Bir sonraki oturumda bana katılın.

Join me for the next session.